RUNDAMNAK THU

Praise the Lord: Pathian hmin thangthat si ko seh!
 
Hminsin:
# Powerpoint format download na duh le a hnuai ih downkload link ah click aw la, download theih asi.
# Mi zo khalin Pathian hmin sunlawinak hrangah, nitin zumnak ah thangso dingin le theihnak karhzai ter dingin, zirnak ah siseh mai hrang ah siseh a lak in, man lo in copy, download, zemsuah theih asi.


RUNDAMNAK (SOTERIOLOGY)

 

 

Rundamnak timi cu Pathian in mi-hlo pawl a rundamnak hnattuan asi. Sualnak ah a tluse zo mi, thlarau ah mithi, milai pawl cu Zesu Khrih ah nunthar a sersiam tharih Amah Pathian thawn peh zawm awknak thar nei dingin Pathian in Khrih Jesu sungin hna a ttuan mi asi. Cuticun milai cun Pathian hmaiah dinhmun thar nei in Pathian fa kan si theinak asi.

Leilungpi sersiam hlan ihsin Pathian in a Fapa Zesu Khrih ah rundam kan si ding cu Amai lunghmui zawng le remruat khawkhannak vekin a rak timtuah, tumtah cia mi asi. Cui Pathian khawkhan mi cu a tikcu a kimtikah leitlunah Zesu Khrih, a kumkhua Pathian sinak a nei mi, Pathian Thutak cu leitlunah taksa in thuam aw tahratin milai rundamnak hna cu Pai tumtah vekin a tuah famkim mi asi. Cui milai rundamnak thutak cu kannih leitlun mi pawl hnenah theihter kan si rualrualin Pathian Thlarau Thianghlim in a thicia mi milai thlarau cu a nunter, sersiamthar, hrinthar sal tikah Pathian thawn pehzawm awknak thar in tuahsak asi. Cui thutak cun milai sungmuril, thlarau a luahkhat tikah milai siatha theihnak le duhthlannak khalin zianghman rinhlelh, zumhlelhnak um loin Pathian Fapa Zesu Khrih cu rundamtu ah a hril, a pom, ih a zumnak nung a sungah a cangvai.

 

A SUNGTHU PAWL

 

I.                   Thuhmaihruai

 

1. Milai in rundam an ttulnak

2. Milai in rundamnak an hawl dan

3. Rundamnak cu Pathian ta a si

4. Tikcu zirin rundamnak phunthum ah tthenmi (Three tenses of salvation)

 

II. Milai Rundamnak Pathian Hnatuan pawl

 

5. Milai rundamnak hrang Pathian khawkhan

6. Khross thu

7. Ngaidamnak

8. Thlahthar/Piangthar/Hrinthat/Sersiamtharnak

9. Thiamcoternak

10. Diknak

11. Thianternak

12. Daan hnuai ihsin luatnak

13.Fa ah pomnak

14. Zesu Khrih thissen ruangah Pathian thawn kan naihniam awknak

 

III. KHRISTIAN NUN

 

15. Zumtu pawl nitin thlarau raal pathum

16. Pathian in a fale pawl a kilhimnak

17. Rumdamnak a hlo lo

18. Piantharnak daltu

19. Piangthar nun ah si ding

20. Khristian nun thalennak

21. Zumtu le sualnak

22. Khristian nun lungawinak tlaksamnak

23.Thlarau in khat mi nun

24. Ruahsannak in tuarfainak

25. Cawimawinak

 

 

I. THU HMAIHRUAI

1. Milai in rundam an ttulnak

2. Milai in rundamnak an hawl dan

3. Rundamnak cu Pathian ta a si

4. Tikcu zirin rundamnak phunthum ah tthenmi (Three tenses of salvation)

 

 

1. Milai in rundam an tul nak

a. Adam tluak siatnak ruangah milai hmuahhmuah sual thlah:

(Romans 3:23) kan zatein misual kan si ṭheh ih Pathian sunloihnak kan co baan lo.

 (Romans 6:23) Ziangah tile sualnak ih hlawhman cu thihnak a si; sikhalsehla Pathian ih laksawng cu kan Bawipa Khrih Jesuh thawn kan pehzom awknak thawngin kumkhua nunnak a si.

Curuangah;

(Romans 5:8) Sikhalsehla Pathian in ziangtlukinso in duhdawt ti cu a langter: misual kan si hrih na cingin kan hrangah Khrih cu a thi! 9

 

b. Mi-hlo, Lk 10:10

Greek tongin "Apollumi" timi cu mirangin "Lost' lole "Perish' tiah an let. Laittong in kan simfiang asile "selinglet thluh", "siatral", lole "thihnak" ti a si. Milai hlohralnak cu Pathian hnen ihsin a hlo mi an si. Pathian thawn a um tlang thei lo mi sualnak an tuah ruangah milai cu Pathian thawn a um tlang thei lo mi misual ah an cang ttheh.

c. Mitcaw, mithi:  II Kor 4:3-6; Eng a hua, Jn 3:19-21; Sakhua dik lo an nei, I Tim 4:1. Milai cu a thluksiat hnu khalah Pathian a um asi ti theihnak le biak duhnak mizia cu a nei ringring ko nan satan in sakhua dik lo pawl kha a pek hai.

 

d. Mawhsiatmi an si, Jn 3:18; Pathian thinhengnak hnuai ih um, Jn 1:44 ; Nunnak sungah an tel lo, Jn 8:36; sualnak sungah a thi Eph 2:1,5; Jn 5:40. Satan fate, Jn 8:44 ; Satan thuthup hnuai ah a um, I Jn 5:1,9; Eph 2:2 ; Thulunglo fa, Rom 5:19; Eph 2:2 ; Thimlak ih um, Kol 1:13 ; Ruahsan ding um lo, Eph 2:12 ; Sual mizia sal ah um Mk 7:21-23; Kal 5:19-21; Rom 1:18; 3:20; Isa 64:6 ; Mah le mah rundam aw thei, lo Eph 2:8; Jonah 2:9.

 

e. . Pathian ih raal: Rome 5:10; Kol 1:21;

 

2. Milai in rundamnak an hawl dan

a. Sakhua nei lo pawl: Pathian a um ti khal an thei lo ih an zum lo. An leitlun damsan cu an taksa le thinlung ruahnak diriam ter a siih leitlun tisa nun le milai pawlkawm awknak ah lungawi tawk ding lawng an ruahsan mi asi.

b. Sakhua biaknak nei tu pawl: Milai phuahcawp, satan pekmi sakhua biaknak nei tu pawl

Milai sakhua biaknak pawl hin Pathian a um asi tiah an zumih satan bawmnak le bumnakin Pathian a nungmi be loin milem le sakhua lem pawl an bia.

 

c. Khristian sakhua biaknak nei tu pawl:

Pathian nung kaihhruainak hnuaiah rundamnak co in Pathian a be tu le

Khatlamah leitlun sakhuanak pakhat vekin Pathian nung hmin biaknak rak nei ve tu an um.

Khristian sakhuanak cu leitlun biaknak pakhat vekin biaknak rak nei tu pawlin rundamnak an co tum dan cu a hnuailam vekin asi; Sakhua mittha sinak, Thilttha tuahnak , Sakhuanak ih cangvaihnak a phunphun, Baibal theihnak, Sakhuanak ah hman awknak/pumpeknak, hivek sakhua cangvaihnak pawl hmangin kumkhua nunnak vanram co tumtu an um.

Khristian sakhua nak cu leitlun biaknak pakhat vekin rak hmangtu pawlin rundamnak an co thei lonak thu cu a hnuailam vekin sim theih asi: Khrih thawn peh zawm awknak an nei lo, Eze 18:4; An sual leiba peksaktu an zum lo, Heb 9:22 ; An thianghlim lo, Pui 11:44-45; Heb 12:14; Satan fa sinak ihsin milai zuamnak in luat thei nak an nei lo, Jn 8:34 ; Farasi felnak thawn vanram kai an tum ringring, Mth 5:20 .

 

3. Rundamnak cu Pathian ta a si:

 

a) Milai rundamnak ah Pathian thinlungput : A tluse zo mi milai parah a zangfahnak cu theihterin a um ding, Eph 2:7; Kumkhua nunnak milai in an nei ding, Jn 3:16 ; Thilttha tuahnakah an ttawm ve ding, Eph 2:10 ; Pawl kawm awknak ah an tel ve ding, I Jn 1:1-17 ; Amah theihpitu an si ding, II Kor 5:10-15;

 

b) Milai rundamnak cu Pathian ih ttuansuak mi asi :Pa in a rak ruat cia, Jn 2:9; Sam 3:8; Rom 8: 28-30; Pa in a ttuan, Jn 1:29; I Jn 2:1,2; Jn 19:20 ; Thlarau Thianghlim in milai a kaihruai, Jn 16:7-11; Daihnak, Eph 2:14-18, Kol 1:20; Eph 2:17; Eph 2:4; Jesu Khrih milai sualman thawinak a pekmi le thihnak a tuar mi cu Pathian khawkhan cia mi vekin asi, Dung2:23;4:27-28; Rom 3:25; Jn 10:18; 18:30; Lk 23:46; Heb 9:14.

 

c). Jesu Khrih a thihnak in a ttuansuak mi

Milai sualman cawhkuan cu peksak asi:

i)                    Daan hnuai ihsin luatnak (Daan tawpternak), Jn 1:18; Rom 6:14; 10:4; 7:1-6; II Kor 3:1-18; Eph 2:15; Kol 2:14; Kal 3:19-25;

ii)                   Sualnak ruangih hremnak ihsin luatnak, Rom 3:25;

iii)                Sual lak ihsi tlennak, Rom 3;24; Eph 1:7 ; I Pet 1:19 ;

iv)                Milai lamah rem awknak, Rom 5:6-11; II Kor 5:19-20;

v)                  Patian ti lungawinak I Jn 2:2; Rom 3:25,26;

vi)                Zumtu pawl thianfainak, I Jn 1:7,9; Eph5:26;

vii)              Leitlun daan le thuneihnak ih dodalnak lak ihsin luatnak, Kol 2:14,15; Heb 2:14-15; Jn 16:11;

viii)            Mah le mah tisa nunhlun mizia parah thutthennak Rom 6:1-10;

ix)                Isreal pawl miphun rundamnak Rom 11:26,27.

 

d. Jesu Khrih cu mi zapi hrangah a thihnak thu Thuthiangin a simmi pawl, Lk 19:10; Jn 3:16; II Kor 5:19; I Tim 2:6; 4:10; Tit 2:11; Heb 2:9; II Pet 2:1; I JN 2:2.

 

e. Jesu Khrih dinhmun hranhran

Milai in a thuam awknak hlan, Jn 1:1; 17:5; Kol 1:17; Heb 13:8; Milai sinak thawn a thuam awknak (knosis), Phi 2:5-9; Heb 2; I Jn 4:2; Isa 7:14; Mth 1:23; Sem 3:15; II Kor 5:21 ; Sual thawinak, II Kor 5:21; Thihnak ihsin thawhsalnak; A ratsalnak le lalnak; Leitlun let awknak, I Kor 15:24-28.


4. Tikcu zirin rundamnak phunthum ah tthenmi (Three tenses of salvation)

a) Sual ruangih mawhsiatnak le cawhkuan ihsin rundamnak (ttuan ttheh zo mi-Past)

A tikcu/Ziangtikah a cang: Milai pakhat in Jesu Khrih ah zumnak aneih veten cui rundamnak cu a co mi a siih a kumkhua hrangin voikhatah a cang famkim zo. Thuthiangin a simmi: Dung 16:30-31; Eph 2:8; I Tim 1:9

A candan: -Pathian lam hnattuan: Jesu Khrih in thihnak tuar tahratin milai sualman cawhkuan a pek I Kor 15:3-4

Milai lam hnattuan: Pathian in milai rundamnak hrang hna a ttuan ttheh zo mi thutak, milai thlarau thi cu Khrih ah sersiamthar, ti-nung sal asinak thutak cu milai siatha theihnak sungah theihter asi veten milai cun a zumih Khrih cu a pom, rundam asi, Dung 16:31.

Pathian in milai parah sualman leiba a phutmi cu Khrih thisen in a peksak zo ruangah Pathian in milai parah mawsiatnak zianghman nei nawn loin milai parah a lung a kim.

 

b) Sual huham cahnak lak ihsin rundamnak (Zumtu leitlun nunah a cang rero lai mi-Present)

A tikcu/ziangtikah a cang: Zumtu leitlun a censung cu a cang ringring ding mi asi: an zum thawk ihsin leitlun an suahsan tiang.

Thuthiangin a simmi: Rom 6:1-14; Kal 5:16-25; Rom 8:2-4; Phi 2:12-13.

A candan: Pathian lam hnattuan: Thing Khross parih Khrih hanttuan ruangah satan thiltitheinak cu neh in a um zo, Thlarau Thianghlim in zumtu nitin nunah Thuthiangin a sim vekih nung thei dingin le sual nehnak nei thei dingah sual huham cahnak lak ihsin a kaihruai ih a runhim hai.

Milai lam hnattuan: Cuticun zumtu cun Pathian ah hngat aw in thlarau kaihhruai le thununnak hnuaiah a nung, Rom 12:1.6:16; Kal 5:16.

c) Sualnak hmai ihsin runsuak nak, zalennak (a cang lai ding mi-future)

A thawknak: Zumtu cu tisa in a thih tikah sual thiltitheinak in a hnaihnawk ban nawn lo. Cun Khrih a ratsal tikah zumtu pawl cu ti danglam in an um dingih leitlun sual thiltitheinak in zianghman a hnaihnawk thei nawn lo ding.

Thuthiangin a simmi; I Jn 3:1-3; I Pet 2:3-5; Rom 13:11.

Jesu Khrih a ratsal tikah amah zumtu pawl cu a kumkhua a siat thei lo mi ruangpi in an thuam aw dingih sankhuk in Pa'I inpi ah an cawl ding.

 

 

II. RUNDAMNAK TUANSUAK DAN

Thutlangpi pawl:

 

1. Milai rundamnak hrang Pathian khawkhan

2. Khross thu

3. Ngaidamnak

4. Thlahthar/Piangthar/Hrinthat/Sersiamtharnak

5. Thiamcoternak

6. Diknak

7. Thianternak

8. Daan hnuai ihsin luatnak

9. Fa ah pomnak

10. Zesu Khrih thissen ruangah Pathian thawn kan naihniam awknak

 

 

 

1.      Misual rundamnak hrangah Pathian khawkhan dan le hnatuan dan pawl

Pathian in amai lungthlitum, duhthusam le lunghmui zawng vekin sualnak ah a tlu sia, a thi zo hnu milai cu a Fapa sungin tlensuakin sankhukin amai insang sungtelah a tuah hai.

 

a. Pathian in rundamnak hrangah a tuah mi cu:

Milai in theihnak le tonmi um loin Pathian in thiam a coter mi a si-(thiamcoternak)

Pathian in Jesu Khrih ah milai dinhmun thar a sersiammi cu a tleng aw dah lo-(fa sinak dinhmun)

Milai tuahnak ah zianghman a tthum aw lo: Pathian Fapa Jesu Khih ih tlennak ruangah asi.

A kumkhua daih mi asi: kumkhua nunnak ro

Fapa sung lawngin theihnak a um, Rom 15:13; I Pet 2:7; I Siang 10:7.

 

b. Pathian sankhuk khawkhannak in asi:

Pathian in sankhuk rei ihsin khua a rak khang cia ih Fapa sungin a khawkhan mi a tuahsuak mi asi.

Pathian in ziangkim a theihcianak vekin khua a rak khan cia mi asi, Rom 8:29; I Pet 1:2

Pathian in a rundamnak co tu ding pawl cu a hril cia, I The 1:4; I Pet 1:2; Rom 8:33; Kol 3:12; Tit 1:1

Pathian in a rak ruatcia, Eph 1:11; Rom 8:29,30; Eph 1:5

A thlang cia, Mth 22:14; I Pet 2:4

Pathian in a ttuan dingmi a hril cianak thu zirh,

San mureng rei ihsin Pathian hnattuan asi, Eph 1:4; I The 2:13; 2 Tim 1:9.

Leilung sersiam hlan ihsin khuaw khan cia mi asi, Thup 17:8; 13:8

 

c. Pathian in a hrilcia nak ah a thu hrampi:

i) Amai lunghmui zawng, Eph 1:5.

ii) Amai duhnak vekin, Eph 1:5.

iii) A zangfahnakin, II Tim 1:9.

iv) Amai tumtahnak vekin, II Tim 1:9.

v) Milai sinak zianghman a tel lo (Milai tuah tthatnak maw an tuah tthat dingmi a rak hmuh cia nak ruangah asilo) II Tim 1:9; Eph 1:8,9.

vi) Pathian laksawng asi, Eph 1:8,9.

vii) Amai bul khawkhan dan vekin asi, Eph 1:11, (Pathian in sualnak ah a tluse zo hnu misual rundamnak ding thu khua a khan tikah midang an tel lo).

viii) Mimal (bulpak) a hril cia-nak, Dung 13:48; Rom 9:11; I The 1:4.

ix) Cuti cun a hrilcia nak cu Pathian hmin sunlawinak hrangah asi, Eph 1:4-6; I Kor 1:30,31.

x) Miphun pakhatkhat hril biknak in asilo, Rom 9:24; Thup 5:9.

xi) A hril cia mi pawl cu a tikcu te ah cawimawi in an um dingih zohman an hloral lo ding, pakhat hman bet asi fawn lo ding, Rom 8:28-30; II Tim 2:19; Jn 6:39.

xi)  Jesu Khrih ttongkam, Mth 11:25-27; Jn 6:37,39; 15:16,19.

xii) Pathian in aruat cia mi tikcu ah milai hnenah a ruat cia vekin a takin thlenter asi, I The 1:4; II The 2:13,14; Kol 3:12-4:6.

xiii) Milai cu Pathian ih hril cianak fiang aw ding kan si, II Pet 1:5-11

xiv) Hril cia nak cu rundamnak hrang lawng asi loih hnattuan/rawngbawlnak hrang khalah asi, Jn 6:70; Dung 7:15,16; 17:16.

 


d. Milai Rundamnak Pathian khawkhan:
( ruatcia) thu ah ruahdan a phunphun:

Pathian in milai rundamnak hrangah ziangvekin khua a khangih cui a khawkhan mi tuah famkim asi theinak dingah milai ziangvek mawhphurhnak a nei ti mi thu ah ruahdan a phunphun bang aw lo mi a umih ziangvekin Pathian Thuthianghlim in a zirh ti mi theih le thlun a thu pi zet.

 

A ruatcia thu ah ngaihdan le pomdan tlangpi pathum:

i) Zumnak hmuhcia-Forsight faith-by H. Thiessen

Pathian in milai (pakhatkhat) in Jesu Khrih a zum dingmi kha a rak hmuhcia (theihcia) ruangah a Fapa sungin rundamnak co dingah a rak ruat cia, a rak hril cia.

ii) Mibur in thlen cia- Coporate election- by R.Shank

Pathian in mimal (bulpak) pakhat cio a rak ruat cia in a rak thlan mi asilo ih zumtu mi burpi cu Jesu Khrih ah rundamnak co dingin a rak ruat cia lole hril cia mi an si.

iii)Mimal (bulpak) thlan cia- Individual election-by Berkhof

Pathian in amai hmin sunlawinak hrangah amai duhnak, lunghmui zawng, tumtahnak le lungawinak vekin milai (bulpak) pakhat cio cu a Fapa Jesu Khrih ah zumnakin rundamnak co dingah leilung sersiam hlan ihsin a rak ruat cia ih a rak hril cia mi asi.

 

Thuthianghlim sungah Pathian in rundamnak hrang khua a khan cia nak thu simnak ah a hman mi ttongfang/kam pawl.

 

Thu sirhsan: Theikim, Sam 139; Khawkhannak, thusuah le thiltum, Eph 1:11; Ropitnak Sam 135:6.

Ttongkam hmanmi in a kawk mi pawl:

i) Hrilcia nak (election), Thesolonian khua ih zumtu pawl-II The 2:13; mi tampi- Dung 13:48; mi hrekkhat pawl cu an tel lo- Thup 13:8; Paul-Dung 9:15; milai fimnak ruangah asilo, I Kor 1:27,28.

ii) Ruatcia nak (predestination): Greek tttongin “prooridzo” asiih mirangin “to mark off beforehand” tiah hman asi. “Hlan ihsin ruat cia, hminsin cia” tinak asi. Tikcu le caan a thawk hlan ihsin Pathian in a ruat cia, I Kor 2:7. Zesu parah leitlun mi in an tuah mi khal kha Pathian in a khaukhih cia/ruat cia vekin asi, Dung 4:28. Leilung sersiam hlan ihsin a fa sungah hril cia le ruat cia mi, Eph 1:4-5. A roco dingah ruat cia mi, Eph 1:11. Jesu Khrih bangnak nei dingah ruat cia mi, Rom 8:29.


e. Milai Rundamnak Pathian khawkhan: Theihcia nak (foreknowledge)

Milai in Jesu Khrih an zum dingmi kha Pathian in a rak hmuhcia/theihcia ruangah rundamnak co dingah a hril, a ruat cia si sawn loin Pathian in amai ziangkim theihcianak ruangah ziangvek a tuah ding ti mi a theih cia vekin a duhmi a tuah ding mi pawl kha ziangkim a sersiam hlan ihsin a ruatcia ih a Fapa Zesu Khrih sungah rundamnak co tu ding pawl khal a rak ruat cia in a hril cianak asi sawn. (Milai in Zesu Khrih an pom le zum dingmi Pathian in a thei cia ih curuangah a Fapa Zesu Khrih a zumtu ding pawl cu rundamnak co tu si dingah Pathian in a ruatcia ih a hril cia hai asi ti Thuthianghlim sungah khui tawk hmanah a um lo).

Greek ttongin “proginosko” timi cu mirangin “prior knowledge” tinak asi ih lai ttongin “a hlan khan in thei cia” tinak asi.

 

Pathian in milai rundam sidingah a hrilcia nakah a thu hrampi:

-Theikim Pathian a sinak, ropitnak; duhdawtnak; zangfahnak; zawnruahnak; cawimawinak, Dung 13:48; Rom 8:28-30; Rom 9:11-13; Thup 13:7, 8

Pathian in ziangtin milai cu a hril cia, (Rom 8:28) milai duhthlannak in ziangvek mawhphurhnak a nei ve ti mi thu hi theihsual a awl zet. Mi hrekhat ruahnak vekin “Pathian in milai cu khawl vekin a duhduh in a hril”(mechanistic view) kan titikah milai duhthlannak in zianghman hmun a nei nawn lo. Thuthiang sungah kan zoh asile Pathian in ziangkim a khawkhan cia mi cu tuahsuak nak dingah ziangmaw cin milai duhthlannak a cangvai mi kan hmu thei, Eph 1:5; Mth 11:28. Cun mi hrekkhat pawl lala cun “Pathian in ziangkim a ruatcia ih a ruatcia vekin milai tuahnak um lo khalin ziangkim a famkim thluh ding” an ti. Thuthiang sungah kan hmuh thei mi cu Pathian in a khawkkhan mi a tuahsuak nakah le thahrum hmangin milai duhlocingin zumter, a thu awiter asi loih milai in amai duhthlannak cu za ah za hmangin Pathian a zum ih a thlun ti mi kan hmu, Jn 3:18. (Pathian Thlarau in a thi mi misual pai thlarau cu a nunter tikah a thlarau mit a vang ih a siatha theihnak zapi, thinlung duhnak zapi thawn sual sirnak thawn Pathian a pan sawn asi).

Asinan, Pathian hrilnak le ruatcianak cu milai zumnak ah a tthum aw mi asilo, Rom 9:11; Eph 1; II Tim 1:9. Pathian in milai a hrilcia le ruatcianak ah milai duhnak le zumnak a rak tel lo nan Pathian in a duhmi a tuahsuak tikah milai duhhrilnaknak cu zalennak pe in milai duhhrilnakin thinlung diriam zetin a hril ve theinak dingah theihnak a pekih a hril sawn asi.

Hrilcia zirhnak dodaltu pawl cun Pathian in zohman hloral dingah a sianglo ih a duh lo ruangah zohman hril bul mi le ruatcia bul mi a nei cuanglo ding, an ti. II Pet 2:4; l2, Rom 9:20 bungcang hi ttansan zoh aw.

Pathian thiltum ziang asi ti kan zoh asile mi hrekkhat cu kaan tahratin mi hrekkhat rundam co dingah hril an sinak thu kan hmuh thei mi a um, Thuf 16:4; Rom 9:22; I Pet 2:8; Jude 4.

 

f. Milai Rundamnak Pathian khawkhan: khaikhawm tawi

Pathian in ziangtivekin milai rundamnak dingah khua a rak khang ti malte kan sim zo vekin a tu ah a khawkhanmi a pitlinter dan malte kan zoh hrih pei.

i)Rem awk salnak -Pathian in milai pawl cu amah thawn rem aw dingin a tuah zo, II Kor 5:18; Kal 1:20. Curuangah milai cu Pathian hmaiah raal kan si nawn loih amah thawn rualrem aw ding kan si, Rom 5:10; II Kor 5:20.

ii) Tlennak

Pathian in misual a tlennak, Kol 1:14; I Pet 1:18; Rom 3:24.

Cuticun milai cu Pathian daan ih mawhsiatnak ihsin tlen zo mi a siih daan mawhsiatnak ihsin kan luat zo, Rom 5:20; Jn 5:24; I Kor 11:32.

iii)Thawinakin lungawinak

Milai sual hmuahhmuah hrangah voikhat thawinak cu pek asi zo, I Jn 2:2; Rom 3:24,26.

Milai sualnak hmuahhmuah cu sual tlentu in a phur thluh zo, I Pet 2:24; Rom 4:25.

Milai nun hlun/mihlun cu thing khross parah khenbet in a um zoih Pathian mithmuh ah milai cu mithar/sersiamthar asizo.

Jesu Khrih thawn khenbehnak, Rom 6:6.

Jesu Khrih thawn thihnak, Rom 6:8; II Pet 2:24.

Jesu Khrih thawn phum in kan um zo, Rom 6:4; Kol 2:12.

Jesu Khrih thawn kaithawhsal in kan um zo, Rom 6:4; Kol 3:1.

Zesu Khrih thawn to tlang kan si, Eph 1:3.

 

g. Pathian kawhnak


The Gospel call and effective calling)

Senpi vangtlang kawhnak (Gpspel call):

Pathian in leitlun mi hmuahhmuah rundamnak co dingin Thuthangttha theihter dingah khua a khannnak asi, Rom 10:14. Asinan milai tluksiatnak cun milai sinak mizia pawl a siatsuah thluh zo ruangah milai in amai palung suak in Pathian duhtlan theinak a nei nawn lo. Pathian ih pomtlak si dingin milai in amah le amah a tuahtha aw thei lo.

 

Mimal tin bulpak kawhnak (effective call) Rom 8:30

Pathian in a tluse zo mi milai rundamnak dingah a Fapa neihsun sungin hna a ttuan mi pawl cu a takin a famkim theinak dingah amah Pathian lala in mimal hnenah sersiamtharnak, hrintharnak le thleng awknak a pek hai.

Cucu Pathian hnattuan asi. Pathian Fapa sungin milai rundamnak hna a ttuansuak tikah misual pawl cu anmai duhthlannak vekin rundam mi sithei dinhmunah a ret hai asi loih Jesu Khrih ah nunthar ih nung dingin thlarau in a hrinthar hlei ah a sersiamthar ih minungthar ah a canter hai asi sawn, Rom 8:29.

Thuthiangin ziang a sim: I Kor 1:9; I Pet 2:9; I The 2:12; Rom 1:6,7; I The 4:7; I Kor 7:5; Kal 5:15; Eph 1:18; I The 4:7; I Kor 6:12; Rom 8:30

3. Pathian in misual a kawhnak cu Thuthangttha theihnak in asi, II The 2:14. Misual pa in Thuthangttha a theih tikah a takin a sunglam nunah Thlarau in hna a ttuanih Pathian in misual a rundamnak cu tuah famkim a si. Cuticun misual cun Thuthangttha a theih tikah a thinlung duhhrilnak zaten thawn a sual zir in Pathian a hril dingin Pathian thawn rem awknak cu a takin a nunah a lang ding.

 

 

6.KHROS HNATTUAN

Khros hnattuanak sungah a tlangpi thu in pathum tlennak, Pai lungawinak, le rem awk salnak timi kan zir ding. Tlennak timi ttongkam hi Thuthlunhlun ah voi 132 a hamngih Thuthlungnthat ah voi 22 a hmang. A tlangpi thu in "man pek ih lei/tlen" ti mi simnak ah an hmang.

 

i) Tlennak

a) A tlentu: Zesu Khrih lawngin leitlun sual lakah a tlu se zo hnu milai pawl cu a tlen suak thei.

    aa) Zesu Khrih cu Pathian sinak a neih ruangah leitlun milai pawl sualnak tlensuak thei dingah a tlingin a tlak asi. Jn 1:1-3;14; Heb 1.

     bb) Zesu Khrih in amai duhtlannak liolio in leitlun mi a tlennak asi, Lk 22:42; Phi 2:5-8; Heb 12:1,2

b) Tlennak ttuan suak dan:

     aa) A lei ih lei mi, "Agorazo", "to buy", lei tinak tttongkam hman asi. Rev 5:9; 14:3, 4.

     bb) Bazar ih zuar mi lei suak zo, Kal 3:13; 4:5; Eph 5:16; Kol 4:5

     cc) Tlennak cun zalennak a hringsuak: (Ai-awhnakin) man peksaknak in zalennak tuahsuak asi, I Pet 1;18

c. Tlennak in a rahsuak mi :

  aa) Daan hnuai (mawhsiatnak) ihsin zalennak, Kal 3:13

  bb) Sual ngaidamnak, Eph 1:7; Kol 1:14

  cc) Thiamcoternak, Rom 3:24

  dd) Daan hnattuanak ihsin lautnak, Kal 3:24,25; Kal 4:5; Rom 6:14

 ee) Thianternak ih hrampi, Tit 2:14; Kal 1:4; Eph 5:25-27

  ff) Satan parah nehnak Kol 2:14,15; Heb 2:14,15

 gg) Cawimawinak hrampi, Rom 8:23

 

ii) Pathian le milai rem awksal nak

Rem awksalnak cu Pathian hanttuan a siih Jesu Khrih thing khross parah a thihnak in leitlun milai le Pathian kar lakah rem awksalnak cu tuah famkim asi. Cuticun Jesu Khrih a zumtu cun Pathian thawn rem awknak a kar lakah zianghman hnai hnawknak um lo ten rualremnak a nei thei sal asi.

 1) TT sungah rual remnak ttongkam hman dan

   aa) "Katallage" : Umnak party (pawl ) thleng, Rm 5:11; 11:15; II Kor 5:18,19

   bb) "Katallaso": Raal ihsin rualpi ttha ah tuah/cang, Rom 5:10; I Kor 7:11; II Kor 5:18-20 cc) "Apokatallaso"

     Raal awknak hmuahhmuah cu hlawnhlo in rem awknak Eph 2:16; Kol 1:21

 

Thuthiang in rem awksalnak thu a zirh mi

   aa) II Kor 5:17-21, Sersiamthar zumtu pakhat cio rem awknak

    Rom 5:6-11 , -Milai cu zianghman theihnak nei lo, "Tha nei lo" a si. -tthathnemnak nei lo, "Pathian misa lo". -Pathian hmaiah misual a si -Pathian thawn ral aw

Eph 2:16: -Zesu Khrih ruangpi ah zumtu pawl unau sinak

Rom 11:15 : Leitlunah Pathian thawn rem awknak

Kol 1:20-22, Leitlun rem awknak Rom 8:22; Kol 1:20

 

Pathian le milai karlak rem awknak in pehtlaih tikah:

Thlarau Thianghlim baptism, I Kor 12:13

Hrinthar nak, II Kor 5:7

Mialai dinhmun zirih thianternak,

Thiamcoternak,

Pawl kawm awknak,

Thianternak famkim

Cawimawinak

 

iii. Pathian  lungawinak

 

Jesu Khrih thihnak in Pathian thianhlimnak, duhdawtnak, diknak le dingnakin milai parah a phutmi cu amai lunghmui zawngin a khawkhan cia vekin tuah famkim a siih Pathian thinlung di a riam ter. Pathian in misual pawl parah a phutmi pawl cu tuah famkim asi.

 

Ttongkam hmainmi: aa) Hilasoms, I Jn 2:2; 4:10; "Lang theinak" ; bb) Hilaskomai, Lk 18:13; Heb 2:17, "to render propitous to one's self, to appease"

 

Pathian ti lungawi a ttulnak: aa) Milai cithlah sualnak ; bb) Pathian diknak in a phut Rom 3:25, 26; cc) Misual aiawh ah Jesu Khrih thihnak (aiawh a ttulnak), Pathian ti lungawi ttul lo sehla, Zesu Khrih thih a ttul lo ding. Isa 53:5,6; I Kor 15:3,4; Kal 1:4; 3:3; Heb 9:22,28; I Pt 1;18,19; 2:14

 

Aiawh ttuannak in Pathian ti lungawinak:

aa) TH sungah thawinak in Pathian ti lungawinak, Pui.1-7. Milai sualnak ruangah Pathian thinhengnak cu thawinak in tlawnlungawi asi.

bb) TT sungah Pathian ti lungawinak;

1) TT ahcun Zesu Khrih in mi zapi hrangah thawinak voikhat a pe ih Pathian lung a ti awi. TH sungah cun sual thawinak cu voi tampi pek a rak si, Heb 9:28.

2) TT sungah Zesu Khrih in voikhat thawinak a rak pek mi cu a famkim le kumkhua daih a siih TH sungih thawinak cu voi tampi pek mi a rak siih a famkim lo mi le kumkhua daih lo mi asi, Heb 10:4.

3) TH lai ahcun thawinak pek tikah runnung in zianghman theihnak le duhnak telloin thawinak cu pek a rak siih TT ahcun Jesu Khrih in amai duhnak le theihnak vekin leitlun misual hrang thawinak cu a kumkhua hrang in tuah famkim asi.

 

Pathian ti lungawinak in a rahsuak mi

Misual pawl ngaidam dingah Pathian a lung a kimih a dik fawn. A thianghlim mi Pathian hrangah a diknakin misual parah a phutmi cu Khross parah tuah famkim asi. Sualnak cu zianghman baksam um loin a ngaidam zo. Ziangruangah tile milai sualnak ruangah cawhkuan pawl cu Jesu Khrih in a pe ttheh zo ih sualnak pakhat ruangah voihnih cawhkuan phut le cawh asi thei lo. Milai cu a dik asi tiah phuang dingah Pathian cu a dik. Milai sualnak ruangah Pathian in a phut mi hmuahmuah cu Zesu Khrih in thing khross parah a tuah famkim zo ruangah Pathian in milai cu sual man leiba nei nawn lo, midingah a siar tel zo. Ziangruangah tile milai sualman cu pek famkim asi zo ih Zesu Khrih diknak cu milai diknak ah pomsak an si zo ruangah asi.

 

 

7. NGAIDAMNAK

Milai in amai sual ngaidamnak ding hrangah thil pakhatkhat a tuah ruangah si loin milai sual man cu peksak asi zo ruangah milai sualnak cu ngaidam a sinak sawn asi. Misual cu a sual man ah a nunnak liam ding asi vekin a aiah nunnak pakhat pek asi ruangah a sualman liam ding ihsin a luat ih a sual man cu ngaidam asi zo, Heb 9:22b.

 

Ttongkam hman mi pawl: "aphieemi", "todismiss","to put away", "tawpter”, "lakhloh" tinak asi.

Sual ngaidamnak thu hrampi: -Sual thawn a um tlang thei lo mi Pathian thianhlimnak cu diriamter asi. -Pathian dingnak in a phutmi cu diriamter asi. satan in zianghman ttong thei mi a nei lo. milai sia le ttha theihnak cu thianter a ttul, -hminsin: Eph 1:7; Kol 1:14

Sual ngaidamnak in a huap zat: Zesu Khrih a zumih amah ah a ummi pawl hrang lawngah sual ngaidamnak cu a takin an nunah a thleng, man a nei, Kol 2:13. Rundam cia zo mi pawl hrangah, I Jn 1:3-2:2. Kanmai sual cu kan thei Tawk ih kan phuan awk le sir awk a ttul, I Kor. 11:31; I JN 1:9.

 

 

 

8. HRINTHARNAK, PIANTHARNAK

 

 

Mi hmuahhmuah hnenah “Pathian in a lo dudhawt asi” ti ah sim ding tuanvo kan nei.

 

 

I.                   Piangthar, hrinthar, sersiamthar hrih lo mi milai dinhmun:

Milai in kanmah le kanmah kan theih awkdan cu danglam deuh asi thei. Pathian mithmuhah, kan sinak taktak, kan thlarau dinhmun, ziangvek ciah kan si timi zoh hnik uhsi. Bible in a simmi kan zum lo asile, Pathian kan zum kan timi cu milai ruahnak men asi thei.

 

Bible in piangthar hrih lo, hrinthar hrih lo milai dinhmun thu a simmi cu:

 

i)                    Thlarau ah mithi, Pathian thawn pehzawm awknak nei lo kan si:

Eph 2:4-5, 4, Sikhalsehla Pathian ih in zaangfahnak cu a tlamtling ngaingai ih in duhdawtnak khal a tumzet ruangah, 5, kan sualnak sungah thlarau lamin mithi cia kan si ko nain Khrih thawn nunnak ah in thoter sal zo. Pathian ih zaangfahnak thawngin rundammi nan si.

 

Thalrau lamah mithi, mahte nunnak pe aw thei lo, nunter hmaisak tul mi kan si. Mithi hnenah zo si thu sim rero ding? Ti ah kan um asile, Zesu in a sim, “Lazarua, tho aw” ati ih a tho vekin nunnak petu Thlarau in  a Thutak hmangin sersiamthar nak hnatuan atuan asi.

 

ii)                  Pathian thinhengnnak ih thuthennak tuartu ding kan si:

Eph. 2:3, Thungai in kan ti le kan zatein anmah vek thotho kan rak si; kan taksa hurnak thlunin kan rak nung, kan tisa le thinlung ih hiarmi poh kan rak tuah. Kanmah si daan te cekci ih kan rel ahcun kannih khal midang vek thotho in Pathian thinhengnak a tuartu ding kan si.

 

iii)                Hrinthar hrih lo mi, tisa mi cu thimnak ih fate kan si:

John 3:19 , Thuhennak timi cu hiti in a si: leilung tlunah hin tleunak a ra thleng, a sinain mi in tleunak hnakin thimnak an duh sawn; ziangah tile an tuahnak a hat lo ruangah a si.

 

iv)                Lungto vek tisa thinlung thawn kan nung:

Eze 36:26; Thinlungthar le nunnakthar ka lo pe ding. Lungto bangih a hak mi nan thinlung cu ka la dingih thinlung neemte ka lo pe ding

v)                  Pathian ti lungawi thei lo, Pathian ih ral kan si:

Rom 8:7; Curuangah mi pakhat minung sinakih a ukmi cu Pathian ih ral a si, ziangah tile Pathian ih daan a thlun lo; a thlun duh lo lawng si loin a thlun thei lo.

 

vi)                Tisa thinlung in Rundamnak Thuthangtha a co hlang thei lo:

I Kor 2;14; Thlarau minung a si lomi pawl cun Pathian Thlarau hnen ihsin a rami laksawng cu an co thei lo; a theih khal an thei thei lo. Ziangah tile cuih laksawng pawlih sunlawizia cu thlarau thinlung lawngih theih theimi a si ih cumicu annih hrangah cun aat-hna a si.

 

vii) Tisa thinlung in Zesu Khrih cu an pom thei lo:

I Kor 12:3;Asinain Pathian Thlarau ih hruaimi pawl cun, “Jesuh cu siatserh si ko seh,” an ti thei lo ding ih Thlarau Thianghlim ih hruaimi pawl lawng in, “Jesuh cu Bawi a si,” an ti thei ding.

 

viii) Sualnak ih sal:  

Rome 6:17, Sikhalsehla Pathian hnenah thanghatnak um koseh! Ziangah tile nannih tla cu sualnak ih sal nan rak si dah nain atu-ah cun zirhnak nan ngahmi sungih thudik kha nan thinlung zatein nan thlun zo.

 

ix) Satan ih sal, thutak thei thei lo dingin a ukmi, a thunun mi kan rak si:

II Kor. 4:4-6; 4, Cupawl cun an zum duh lo, ziangah tile hi leikhawvel ih khawzing (pathjian) in an thinlung cu thim lakah a ret ringring ruangah a si. Thuthang ha ih tleunak, Khrih sunlawinak ihsin a rami tleunak cu hmu hlah haiseh tiah cuih leikhawvel khawzing cun a phen ringring. Cule Khrih cu Pathian hmuihmel taktak a si. 5, Kan simmi hi kanmah ih thuhla a si lo; Jesuh Khrih cu Bawipa a si ih Jesuh ih hmin hrangah kannih hi nan sal kan si, ti sawn hi kan simmi a si. 6, “Khawthim sung ihsin tleunak suak seh,” tiah a titu Pathian cu Jesuh Khrih ih mithmai parih Pathian sunlawinak kha kan theih theinak dingah kan thinlung sungah a tleunak in run petu cu Pathian amah thotho a si.

 

x) Kan sungah thatnak zianghman um lo asi:

Rom: 7:18, Minung ka sinak taktak sungah hatnak zianghman a um lo ti cu ka thei. Ziangah tile a hami tuah duhnak thinlung cu ka sungah um hmansehla a hami ka tuah thei hrimhrim lo.

 

II. Thlarau ah mithi cu ziangtin Thlarau Thianghlim in hrintharnak a pek? 

 

Thlarau Thianghlim in nunnak a pek:

i)                    John 3:8; Thli cu a duhnak poh ah a hrang; a thawm na thei, a sinain khuitawk ihsin a ra ih khuilamah a feh ding ti na thei lo. Thlarau ih hrinmi khal cu cubangtuk in an si,” tiah a ti.

 

ii)                   John 6:63; Nunnak taktak a petu cu Thlarau a si; milai-ih taksa cu san a tlai lo. Nan hnenih ka simmi ongkam hi nunnak le Thlarau petu a si.

 

iii)                 Eph 2:5, kan sualnak sungah thlarau lamin mithi cia kan si ko nain Khrih thawn nunnak ah in thoter sal zo. Pathian ih zaangfahnak thawngin rundammi nan si.

 

III. Pathian in a nungmi a thutak sungin nunnak inpe:

iv)                 I Pet 1: 23, A nungmi le kumkhua in a hmunmi Pathian ih ongkam thawngin hrintharmi nan si zo; a thi theimi nu le pa-ih faate nan si nawn lo, a thi thei lomi ih faate nan si zo. 24,

v)                  I John 5:1; Zokhal Jesuh cu Messiah a si ti a zumtu cu Pathian fa a si. Cule zokhal sisehla an pa a duhdawtu cun a faale khal a duhdawt a si.

vi)                 I John 5:11;  Cutiih a theihtermi cu hiti in a si: Pathian in kumkhua nunnak in pe ih cuih nunnak cu a Fapa sungah a um. Zokhal Fapa a neitu cu nunnak a nei; Pathian Fapa a nei lotu cu nunnak a nei lo.

vii)               Rome 9:16, Curuangah ziangtinkim ahhin minung ih duhnak le tuahnak ruangah si loin Pathian ih zaangfahnak a um ruangah a si heh a si.

 

Cutin, thlarau lamah mithi, nunnak neinawn lo, Pathian thawn pehzawm awknak nei nawn lo, Satan sal, sualnak ih sal tang cu Pathian Thlarau in a nungmi Pathian Thutak sungah Zesu Khrih ah in kai tho sal, inhringthar, insersiamthar sal asi. Cumi hnatuannak ah a hmanrua cu milai kan si, a thu cu thuthangtha simtu in a sim, a suasuah pi. Asinan, milai thalrau hringtu, sersiamthar ter cu ngaingai cu Pathian Thlarau asi.

 

Thlahtharnak ti mi cu milai hnattuan si loin Pathian in misual pakhat cu Jesu Khrih ah thlarau nunthar nei dingin a sersiamtharnak asi. Milai hlun Adam ih thlah si nawn loin Adam neta, Zesu Khrih ah thlahthar sinak nei dingin Pathian Thlarau in a hrinthar/thlahtharnak asi.

Tulai tongkam hmani, piangtharnak, hrintharnak, thlahtharnak, sersiamtharnak, thleng awknak, ti pawl hi an zaten thil pakhat thlarau ah mithi, Pathian thawn pehzawm nak nei nawn lo milai cu Zesu Khrih ah sersiamthar, Pathian Thlarau hrin mi asinak thu simnak tongkam hman mi asi.

 

IV. Ziangtin thlahtharnak cu tuah famkim asi.

 

Milai hnattuan asilo, Jn 1:13.

Milai nunah a cangmi (passivity of man): Milai tuahnak tel loin, Pathian in milai sunglam nunah danglamnak a tuah mi asi, James 1:18; I Pet 1:3; Jn 3:7-8; Ezek 36:26-27.

Thlarau Thianghlim hnattuan asi, (Jn 3:8). Pai’ hnattuan asi, Eph 2:5; Kol 2:13; Jas 1:17,18.

Pathian Thlarau in milai sunglam nunah milai thlarau cu a sersiamthar lole a thlahthar hnuah milai theihnak cun a theihmi thutak cu fiangzetin a theithei ih a nunnak cawpcilh in a pom thei. Thutak hnattuannak in Pathian in a kawhnak cu fiang le fel zetin misual cun a theithei ih a nunnak ih hngat awknak thutak ahcun hngat awknak thawn Pathian ah a up aw ding, Eph 2:1; I Pet 1:23-25; Jas 1:18.

Hrinthar/thlahthar kan sinak cu milai theihnak parah hngat aw loin Thlarau in milai sunglam nunah hna a ttuanmi asi, Jn 3:8.

 

V. Pathian in milai thlarau cu Khrih ah a thlahthar/sersiamthar rualin rundam-zumnak khal a um.

Cuticun mi pakhat cu Zesu Khrih ah thlahthar a sinak cu a rahsuak mi zumnak nung in theihtheih asi.

 

aa) Minung lam ahcun thlahtharnak, sersiamtharnak, piantharnak le zumnak nung pawl cu thawk le khat, voi le khatah a cang mi asi.

 

bb) Pathian lam, thlarau lam ahcun Pathian Thlarau in milai thlarau cu a hrinthar hmaisak a ttul, Jn 3:3. Milai in milai duhnak vekin Khrih ah mahte sersiamthar/pianthar/thlahtar awk theih asilo. Pathian hnenah milai duhnak vekin rat theih asilo, Jn 6:44,65. Pathian in milai sunglam nunnah hna a ttuannak in mi pakhat cu theihnak dik pek asi, Dung 16:14. Milai cu thlarau tel lo cun mithi asi, Eph 2:4, thutak theihnak khal a nei lo, I Kor 2:14.

 

Curuangah Pathian Thuthianghlim sungah kan hmuh vekin hrintharnak/thlahtharnak, piantharnak timi cu Pathian in Thlarau ih hrintharnakin misual pakhat parah nunthar a neihternakin milai nun thleng awknak asi. Milai duhthlannak in asi loih Pathian thlarau in milai thlarau cu a hrinthar le veten milai thinlung khalin thutak theihnak nei in milai duhthlannak thinlung zate thawn Pathian hnenah pek awknak, Pathian thu hnuaiah tuh lut awknak nunthar asi.

 

 

 

8..THLENG AWKNAK-conversion (Faith and repentance)

a. Umzia

Thleng awknak ti mi cu “dunglet hawi,” milai sualnak lamzin ah feh nawn loin sir awknak thawn Zesu Khrih ah zumnakin hngat awknak asi. Curuangah thleng awknakah theihnak, zumnak, sir awknak le thinlung duhhrilnak a tel. Theihnak cu thutak theihnak asi. Zumnak cu thutak theihmi ah hngat awknak asi. Sir awknak cu thutak in a sim vekin mai sinak kha pom in thutakin a sim vekin nung dingah nun timtuah ih dunglet hawinak asi. Cuitlunah thleng awknakah milai thinlung duhthlannak a ttul lai. Pathian in misual pakhat a thleng awk ter tikah thahrum hmangin a sunglam nun a thleng asi loih thutak theihter nakin misual cun amai sinak le dinhmun thei aw in Pathian in a ruatsakmi amai hma khua hrangah thilttha le lamzin ttha thlun dingin a thinlungin a duhhril mi hrimhrim asi. Cucu Pathian Thlarau Thianghlim in milai thlarau a nunter, a siatha theihnak ah a fiangter hnu ah milai sunglam nunah a suakmi Thlarau hantuan rah suak mi asi.

 

b. Rundam-zumnak ah theihnak, lungkimnak le zumnakah hngat awknak a tel:

Theihnak lawngin a tawk lo, Rom 1:32; Rom 1:18,21; Jas 2:19; Dung 19:15;

Theihnak le lungkimnak lawng khalin a twk hrih lo, Jn 3;2; Dung 26:27;

Rundam si thei dingin misual pakhat cun amai thinlung duhnakin Zesu Khih ah zumnak in a hngat awk a ttul, Jn 3:16; Jn 7:37,6:37; Mth 11:28;

Theihnak a tthan vekin zumnak khal a tthanglian ve ding, Rom 10:17.

Zumnak le sir awknak cu voi le khatah a cang mi asi.

 

 c. Zumnak, sir awknak, le thleg awknak

 

Grudem in a sim vekin, sir awknak cu mai sualnak ruangah thinlung riahsiatnak tuarin cui sual hlun pawl tanta dingin tiamkam awknak le hnuaidawrnak thawn Zesu Khrih ah hngat awknak asi.

Sir awknakah sual cu a ttha lo asi ti theinak-thluak sungah theihnak; Pathian thu in sual thu le milai sualnak thu a simmi lungkim pinak-thinlung phurnak; le sualnak ihsin hawi kir in thutak ah hngat awknak-milai thinlung duhhrilnak pawl a tel.

Sual sirnak cun nunah thleng awknak a langter. Mai sualnak ruangah riahsia zet cingin zianghman sir awknak le thleng awknak um loin a um theih, Heb 12:17. Thutak theihfiangnak ruangah thlarau lam riahsiatnak le leitlun tisa mi riahsiatnak cu a dang aw, II Kor 7:9,10.

Rundam mi pakhat cu a nunnak thleng awknak in theihtheih asi ding, II Kor 5:17. Zesu Khrih dungthlun in thutak ah hngat awknak, Pathian thu lunnak cu a duhduh le paihpaih hrang lawng asilo, rundamnak a co tu za te hrang asi, Mth 11:28,29; Lk 24:47; Lk 18:18-30.

Zumnak le sir awknak cu hi lei dam sung hrang asi.


d. Hrintharnak in a rahsuak mi pawl

Zesu Khrih ah Pathian Thlarau in a hrinthar mi pawl cu:

Sual sungah a nung nawn lo ding, I Jn 3:9;

Khrih duhdawtnak in a nung dingih midang hnenah sim sawng duhnak a nei ding, I Jn 4:7;

Satan kut ihsin humhim asi zo, I Jn 5:18;

A nunah thlarau rah pawl a lang ding, Kal 5:22,23;

A nunah rahttha a rah ding, Mth 7:15-20;

Pathian Thuthianghlim, Baibal siar duhnak a nei ding, I Pet 2:2.

A sunglamih sersiamthar mi thlarau cun Pathian thu a haal ding.

Piantharnak/hrintharnak le thleng awknak cu milai pawnlam nun khawsak dan ah a tthum aw loih milai sunglam nun ihsin a puaksuak mi mizia thar sawn ah a lang. Pathian lawngin milai sunglam nun le Amah thawn an peh tlaih awknak cu fiangzetin a thei.

 

 

9a. THIAMCOTERNAK-a

Thiamcoternak ding hrangah sual ngaidamnak a um hmaisak a ttul, Kol 2:13.

 

A.       Thiamcoternak umtuzia:

Diknak le thiamcoternak, Greek ttongin ttong fangkhat vekin hmanmi asi. Thiamcoternak ti mi cu mi pakhatkhat kha thurelnak hmaiah a dik, a sual lo asi tiah phuansuahnak a si.

Baibal sungah hman mi ttongfang pawl: -Dikioo, voi 41-a dik asi. -Dikaisia, voi hnih-thiamcoternak. -Dikaiosunee, voi 91 (TT)-diknak

Curuangah thiamcoternak ti mi cu "daan vekin adik asi tiah phuansuahnak", "sualnak nei lo asi tiah phuansuahnak", "mawhnak nei lo asi tiah phuansuahnak" asi. Cucu milai in a tuah cawp mi le ttuansuak mi asi loih Pathian in amai daan vekin milai cu a dik asi tiah a phuansuahnak asi.

 

Thiamcoternak ih thu hrampi: Pathian thianhlimnak le diknak in a phutmi cu diriamter asi. Pathian dingnak in a phutmi cu diriamter asi. Pathian duhdawtnakin misual cu thiam a coter thei zo Satan ih mawsiatnak cun milai parah zianghman thilti theinak a nei nawn lo. Misual pa'I mamawh mi cu tuah famkim a si zo.

 

Thiamcoternak in a huapkauhzia: Misual pakhatkhat Jesu Khrih in a hrangah a tuah sak mi pawl cu a pom ih a zum veten Pathian in milai cu miding asi tiah a phuansuahnak asi ih a kumkhua hrangin midingah pom asi zo. Cucu a kumkhua hrnagah thiam a co ter mi asi.

 

 

B. Sual hmuahmuah ngaidamnak

Pathian Fapa Jesu Khrih zumnak in thiamcotermi kan si, Rom 5:13; 3:24; 8:30; I Kor 6:11; Tit 3:7.

 

Jesu Khrih thisen sungah kan sual hmuahhmuah cu ngaidam asi zo, Kol 1:14; 2:13; 3:14; Eph 1:7; 4:32.

Thiamcoternak le thianternak karlakah Pathian in Adam cithlah misual kan sinak ihsin in rundamnak, ngaidamnak le kan nitin nunah sual mizia ihsin luatih amai duhzawngih nungin amai thinlung put vek kan neih theinak dingin in thianternak kan theihtiam a ttul. Cucu Pathian in vanram mizia thawn mil aw dingin kan sual mizia kha thihter in mizia thar in sersiam tharnak asi, I Jn 1:9.

 

 

C. Thuthiang in thiamcoternak thu a zirhdan

Rom 3:21-31; 21, Pathian cu a dikih "diknak" neitu asi, c.21b, Pathian cu daan lenglam ah a um, Dun 13:38,39; Rom 9:30-10:4, c.22, Zokhal Khrih a neitu cu diknak neitu an si, c.23, mi zaten an sual zo ruangah mi zaten diknak an ttul/mamawh, c.24, Khrih zumtu pawl cu zianghman sawiselnak le mawhsiatnak um loin thiamcoter zo mi an siih mi dik tiah kawh an si zo., c.25, Zesu Khrih thisen in milai sualnak pawl kha a tlengfai zo, c.26, zohman in Pathian cu dik lo ah an puh thei lo, c.27,28, milai in tuah mi an nei lo, Zesu Khrih tuah famkim thluh mi asi, c.29,30, himi diknak cu Jews le Gentle mi pawl hrangah asi, c.31, Daan in misual parah a phutmi pawl cu Zesu Khrih in a tuah famkim.

Rom 8:28-34

c.28,30, Pathian zangfahnak langter tu, c.31, kan sim thei mi cu Pathian cu a cungnung bik asi, c.32, Pathian cu kan hrangah asi, c.33, Pathian cu ropitnak asi, c.34, zumtu pawl mawhsiat an theih lo nak thu pali: Khrih thihnak, thawhsalnak, vanah a umnak, le a palai/aiawh ttuannak.

 

 

10. DIKNAK

Zesu Khrih cu ziangkimah a thianghlim in a famkim, sualnak nei lo asi. Zesu Khrih diknak thu kan sim tikah Pathian thianhlimnak thu sim asi, Jn 16:18,10; Rom 3:5,25.

Pathian diknak, Rom 3:25,26: Pathian cu a siat thei lo, a thleng aw dah loih a kumkhua in a ummi tawpcin nei lo diknak Pathian a si ti kan theih ringring a attul. A Pathian sinakah a thianghlim mi asi, James 1:17; A lamzin khal a thianghlim, Jn 1:29; 3:16, Milai diknak cu Pathian hmaiah cun ten umza asi, Isa 64:6; Rom 3:9-18; 10:3; II Kor 10:12

 

Pathian in milai hrangah diknak a ruatsak mi, Rom 3:22; II Kor 5:21

aa) Cui diknak cu Zesu zumtu hmuahhmuah hrangah asi, Rom4:5,

bb) Pathian thusuak in a dik asi tiah phuansuahnak asi, I Kor 1:30; II Kor 5:21,

cc) Pathian in Jesu zumtu pawl cu a fapa insang sungtel ah a ruat hai, I Kor 12:13

Pathian in zumtu pawl cu a fapa vekin a duhdawt hai, Jn 17:23; Pathian in zumtu pawl cu a fapa vekin a pom hai, Eph 1:6; I Pet 2:5; Pathian in zumtu pawl cu fapa-ro co tu dingah le amah vek si dingah a ruat hai.

dd) Thuthiang sungah ruatsak cawp diknak: Abraham-Sem. 15:6 ( tahtthim; Rom 4:1-22); David Sam 32:1-2.

ee) Milai dinhmun zirih ruatsak cawp diknak cu milai nunramah a takin hmuh le tonmi asilo nan Pathian lamah milai cu a dik asi tiah pomsak mi asi.

Diknak cu thiamcoternak ih thu hrampi asi: Pathian diknak, thianhlimnak, le dingnak in milai parah a phutmi vekin tuahsuak dingin Zesu Khrih in a tuahsak zo mi ruangah misual pakhat cu Zesu Khrih in a tuahsak mi a zumnak in miding, le mi dik, a sual lo asi tiah Pathian daan vekin phuansuah mi cu Pathian lungkim mi asi.

A tak nunram diknak: Zumtu cun Pathian thu cu kaa in sim le rel lawng si loin a nitin nunah nunpi hrimhrim ding asi. Cucu tuahsuak dingah Thlarau Thianghlim rawngbawlnak ah hngat awknak le a thuhnuai ah tuhlut awknak lawngin a cang thei mi asi, Kal 5:22; Rom 12-16.

 

 

11.THIANTERNAK

A. Umzia

Thianternak ti mi cu zumtu pakhat kha a sunglam le pawnlam nun ah Zesu Khrih bang sinsin thei dingin a nitin nunah Pathian in a thianternak asi. A hlan ih nunhlun pawl tlansan in lei tisa mizia doneh in Pathian duhzawngin nung sinsin thei dingin le thianghlim sinsin dingin Pathian in amah zumtu pawl a thianhlimternak asi. Pathian in amah zumtu pawl a thianternak hi mi tampi in an thei thiam lo ttheu ih Pathian vuihramnakah an hmang ttheu. Khrih ah an zumnak tla rinhlelhnak ah an hmang theu. Pathian a um lo mawsi ti ding khawp in an hai in an um thue. Ziangah tile milai thinlung le taksa mizia hlun ah zumtu nitin nunah Pathian mizia le duhnak thawn a kalh aw mi a rak um ringring mi pawl kha tlansan in Pathian duhdan le miza thawn a mil aw mi nun nei thei dingin Pathian in a zirh hai, mizia hlun cu a duhnak cawpcilh in thihter tahratin, mizia thar a pek, tikah milai tisa thinlung hrang ahcun a naa tuk theu asi. Cutikah zumtu mi pakhat cun a nitin nunah a tisa duhnak thawn a kalh aw mi tampi a tawng ttheu ih a tisa duhmi tuah famkim thei lo nak in siseh a duh lo zawng aparah a thleng mi ruangah siseh, amah le amah mawh thluk awknak, Pathian mawhthluk nak, dinhmun le kiangkap milai pi pawl mawhthluk nak a suahter ttheu. Nitin nun khawsak nakah Pathian in a thianter mi cu mi thlawsuak asi. Ziangah tile a nitin nunih a ton mi a sia a ttha, a duhzawng le duh lo zawng, a duhthusam a kim tikah le kim lo tikah siseh ziang hmuahhmuah a tonmi ihsin thlarau nun lam hmasawnnak dingah a hmang dingih Pathian thawn an peh tlaih awknakah hmansawnnak ah a hmang thiam sawn ding. Ziangkim thilttha le ttha lo a tawnmi pawl ruangah amah le amah a mawhsiat aw lo dingih dinhmun, kiangkap milaipi le Pathian khal a mawhsiat lo ding. Asinan a nunah Pathian mizia le duhnak thawn a kalh aw mi pawl kha Pathian bawmnakin tanta in Pathian thawn thinlungput bang aw nei thei dingin thinlungthar le ruahnak thar, mizia thar a sunglamah sersiam rero asi. Cu tikah ziangkim a tonmi cu a hrang tthatnak ah a cang ttheh mi kha a hmu ding.

Thianternak cu milai nitinnun thianhlimternak asi vekin milai in amai thinlung zumnak, thazang le zuamnak suah in a ttuan ve a ttul. A ttongkam, a suangtuahnak, a thinlungsung khua luahtu, khawruahdan, a taksa peng hman awkdan, a lungput, a hnattuan, a umnak, a fehnak le a tumtahnak pawl cu Pathian tumtah le lunghmuizawng si thei dingin ziangkim a zuam ringring ding. Thianternak thu kan theihfiang theinak dingah a hnuailam vekin kan sim thei.

 

B.       Thianternak cu Khrih ih hmuihmel keng sinsin dingin zunglam nun mizia thar, lungputthar, ruahnak thar sersiamtharnak asi.

 

Hrintharnak ihsin a thawk mi (Tit 3:5) Thlarau hnattuan asi, I Kor 6:11; Rom 6:18.

Thianternak cu leitlun damsung a um dingih zumtu pakhat cu hrinthar asi hnu ah thianghlim sinsin dingmi asi, Rom 6:13; II Kor 3:18; Rom 12:2; Phi 3:13.

Taksa a thih tikah thianternak hnatuan cu a tawp ding I The 5:23

Zovek zumtu khal sual nei lo thianghlim famkim dinhmun a thleng thei an um lo. Sual nei lole thianghlim famkim in a ruat aw tu an um pang asile a theih lo mi a um lai tinak asi, Thuf 20:9

Thianternak ah Pathian le milai ttanlak tlang asi, Phi 2:12,13; Kal 5; I Pet 1:2; Heb 12; Thuf 3:5-6; Rom 8:26. Pathian in zumtu pakhat cu harsatnak le nitin nun hmuhtonmi a phunphun lak ihsin a kaihruai ih a nunhlun tlansan in nunthar nunih nung thei dingin a kaihruai vivo. Milai in a nun khawsaknak ziangkim ah Pathian duhdan vek si thei dingin a zuam dingih a thinlung in a ruat mi khal Pathian thinlung put thawn bang aw dingin a zuam ringring ding.

 

C. Thianternak cun milai nunnak pumhlum a fangsuak

Milai ruahnak-mind (II Kor 10:5); thinlung phurnak-emotion ( Kal 2:13); thlarau-spirit ( II Kor 7:1); le taksa-body ( I Kor 6:19) khal a tel thluh. Curuangah Pathian in zumtu milai a thianternakah taksa, thinlung, thlarau zaten a tel thluh. Mi hrekkhat fehsual pawlin an fehsual pi ttheu vekin Pathian in milai thlarau lawng a thianter asi loih milai thinlung le taksa khal a thianter hrimhrim mi asi. Curuangah zumtu mi pakhat cu a taksa khal thianhlim aw hrimhrim ding asi.

 

C. Thianternak cu Pa, Fapa, le Thlarau Thianghlim hnatuannak asi

 

Pathian cu a thianghlim ih Fapa khal amah te a thian aw, Isai 5:16; Jn 17:19. Cuticun Pa Pathian, Fapa Pathian le Thlarau Thianghlim Pathian cu milai thianternak hnattuan ah an tel thluh.

Pa in a thianter, I The 5:23; Fapa in a thianter, Eph 5:26; Heb 2;11; Heb 13:12; Thlarau Thianghlim in a thianter, Rom 15:16; II The 2:13 ;Pa Pathian in Fapa a thianter, Jn 10:36; Pathian in puithiam le Isreal mi pawl a thianter, Ex 29:44; 31:13; Thianter kan sinak cu Pathian duhnak vekin asi, I The 4:3; Pathian in in thianternak cu a hnuailam vekin a ra: Khrih ah pumkhat kan sinak vekin ,I Kor 1:2,30; Pathian thu in, Jn 17:17; Tim 4:5; Zesu Khrih thisen in, Heb 9:13;13:12 ; Jesu Khrih taksa in, Heb 10:10; Thlarau in, I Pit 1:2 ; Kanmai duhthlannak in, II Tim 2:21,22; Heb 12:14; Zumnak in, Dung 26:18. Cun Pathian in ni le hmun le thilri pawl hi a thianter asi ti kan hmu thei, Suah 29:43….

I Pet 3:15, sungah kan hmuh vekin milai ruahnak sungah Pathian cu thianghlim ten ret ding asi. Milai suangtuahnak lak ihsin Pathian cu thiarfihlim ten ret ding asi. Cuitlunah mahte thianter aw dingin Pathian in in fial. II Tim 2:21; Rom 12:1; II Kor 6:17; 7:1; Kal 5:16. Midang thainternak I Kor 7:14.

 

  1. Thianternak dawttthum

 

Umtuzia: i) Qadowsh (hebru) -lakhran mi (sacred, ceremonially or morally) Pui 20:26; Isai 5:16. ii) Qodesh-a thianghlim mi hmun lole thilri. iii) Hagios-taksa ah thianghlim; thinlung lam khalah sawisel ding um lo, Jn 17:11. iv) Hagiazo-(to make holy)-thianhlim-Mth 23:17; I Kor 1:2 .

 

 

i)Dinhmun thianternak (positional sactification)-mithiang tiah phuansuahnak

Milai sualman cawhkuan Zesu Khrih in a peksak zo mi cu Pathian in a pomsak ih milai cu misual si nawn loin Zesu Khrih a zumnak thawngin miding tiah ah phuansuahnak asi, Heb 10:10,14; Jude 1; Eph 4:24; I Kor 1:2; 6:11; I Kor 5:1; 6:1-8.

 

ii) Hmuhtonnakah thianternak (experienceial sanctification)- zumtu nitin nunah thianternak

 

Milai pum peknak cu minunglam in tuah hmaisak bik dingmi asi, Rom 12:1,20

Satan thiltitheinak ihsin runsuak nak asi. Zumtu in a nitin nunah leitlun, satan, le taksa sual raal pawl a donak ah Pathian bawmnak in a neh theinak asi, Sam 119:11; Jn 15:32; Rom 8:34; Kal 5:16; Rom 8:4; I Kor 6:19.

 

iii) Thianternak famkim ( absolute/final sanctification)-Zesu Khrih a ratsal tikah zumtu pawl a ti thianghlim famkimnak asi, Rom 8:29; Eph 5:25-27; I Jn 3:1-3.

Cuticun Pathian in milai cu misual dinhmun ihsin miding dinhmun thleng thei dingin a thianter ih milai cu Pathian mithmuh ah misual si nawn loin Zesu Khrih ah mi thianghlim, Pathian fa an si zo. Asinan mailai tisa ah sualnak in a neh zomi tisa sinak a um lai thotho ih milai cu sualnak in a khuh mi satan in a uk mi leitlunah a cen lai thotho ruangah Pathian in nitin te a thianter ringring asi. Cuticun, Zesu Khrih a ratsal tikah a kumkhua a siat thei lo mi thianhlim famkim in zumtu pawl cu a thuam famkim leh ding.

 

 

E. Thianternak cu Thlarau Thianghlim hnatuan asi

Hrintharnak ihsin a thawk mi (Tit 3:5) Thlarau hnattuan asi, I Kor 6:11; Rom 6:18.

Thianternak cu leitlun damsung a um dingih zumtu pakhat cu hrinthar asi hnu ah thianghlim sinsin dingmi asi, Rom 6:13; II Kor 3:18; Rom 12:2; Phi 3:13.

Taksa a thih tikah thianternak hnatuan cu a tawp ding I The 5:23

Zovek zumtu khal sual nei lo thianghlim famkim dinhmun a thleng thei an um lo. Sual nei lole thianghlim famkim in a ruat aw tu an um pang asile a theih lo mi a um lai tinak asi, Thuf 20:9

Thianternak ah Pathian le milai ttanlak tlang asi, Phi 2:12,13; Kal 5; I Pet 1:2; Heb 12; Thuf 3:5-6; Rom 8:26. Pathian in zumtu pakhat cu harsatnak le nitin nun hmuhtonmi a phunphun lak ihsin a kaihruai ih a nunhlun tlansan in nunthar in nung thei dingin a kaihruai vivo. Milai in a nun khawsaknak ziangkimah Pathian duhdan vek si thei dingin a zuam dingih a thinlung in a ruat mi khal Pathian thinlungput thawn bang aw sinsin dingin Pathian Thlarau Thianghlim uknak le kaihhruai, zirhnak hnuai ah a nun pumhlum up in a zuam ve ding.

Thianternak cun milai nunnak pumhlum a fangsuak

Milai ruahnak-mind (II Kor 10:5); thinlung phurnak-emotion ( Kal 2:13); thlarau-spirit ( II Kor 7:1); le taksa-body ( I Kor 6:19) khal a tel thluh. Curuangah Pathian in zumtu milai a thianternakah taksa, thinlung, thlarau zaten a tel thluh. Mi hrekkhat fehsual pawlin an fehsual pi ttheu vekin Pathian in milai thlarau lawng a thianter asi loih milai thinlung le taksa khal a thianter hrimhrim mi asi. Curuangah zumtu mi pakhat cu a taksa khal thianhlim aw hrimhrim ding asi.

 

12. DAAN HNUAI IHSIN LUATNAK

 

zesu Khrih ah milai nun hlun cu a thih zo ruangah daan thuneihnak hnuai ihsin a luat mi asi zo, Rom 7:4.

Cuticun Khrih in zumtu pawl cu daan thuneihnak le mawhsiatnak hnuai ihsin a runsuak zo, Rom 7:8; Kal 3:25; Rom 6:14; II Kor 3:11.

Cuticun Pathian in milai cu a fa sinak in pek zo;

Hrintharnakin, Jn 3:7; 1:12; I Pet 1:23.

Thangharh zo mi, Eph 2:1; Kol 2:13.

Pathian fa sinak nei, I Jn 3:3; II Kor 6:18; Kal 3:26.

Sersiamthar, II Kor 5:17; Kal 6:15; Eph 2:10.

Thlahthar, Tit 3:5; Jn 13:10; I Kor 6:11.

 

 

13. PATHIAN FA AH POMNAK (adoptation)

Thlarau in a hrinthar zo mi pawl cu Pathian in fa ah a pom hai, Rom 8:15,23.

Pathain in fa sinak in pek ih fa ah in pomnak cu amah Pathian hnattuan liolio a siih amai insang sungtel fa dinhmunah in pomnak asi.

Hrintharnak-Thlarau hrintharnak in Pathian in nunthar in pek.

Thiamcoternak-Pathian in amai hmaiah midingah in pom.

Fa ah pomnak- Pathian in a insang sungtel fa ah in pom, Jn 1:12; Eph 2:3; Jn 8:41-44.

Paul in a zirhmi: a tikcu can, Rom 8:15; taksa pum rundamnak, Rom 8:23; Israel pawl, Rom 9:4; zesu Khrih thihnak in tuahsuak mi asi, Kal 4:4; Pathian in a khawkhan cia mi le a ruat cia mi vekin a ttuan suak mi asi, Eph 1:5.

 

Fa sinak dinhmun ah kan co vo

Pathian cu “ka pa” tiah kawh thei nak kan nei, Mth 6:9; Rom 8:15,16

Thlarau in in kaihruai, Rom 8:14

Pathian in a fa le vekin nun in sim, Heb 12:5,6

Zumtu dang pawl thawn u le nau vekin peh zaw awknak kan nei, Rom 1:13; James 1:2; Phile 1:2

Kan pa ih nun cawng ding kan si, Eph 5:1; I Pet 1:14-16

 

Pathian hmaiah pom tlak kan sinak

Jesu Khrih kan zunnak in Pathian hmaiah pomtlak miding kan si zo, Rom 3:22; I Kor 11:30; II Kor 5:21; Phi 3:9

Dinhmun zirin thiantermi kan si zo, I Kor 1:30; 6:11. Asinan, nitin hmuhtonmi lak ihsin Pathian in in thianternak cu hi leitlun kan suahsan hlan tiang thianter rero/sinsin dingmi kan si, Eph 5:27; I Jn 3:3.

 

 

14. RUNDAM CIA MI PAWL KHRIH AH KAN DINHMUN

 

A. Jesu Khrih thisen ruangah Pathian thawn naih aw vivo mi kan si, Eph 2:13; James 4:8; Heb 10:22.

Thim lak ihsin runsuak mi kan si, Kol 1:13; 2:13-15.

Pathian lalram thlenter mi kan si, Kol 1:13

Jesu Khrih cu kan lungpi asi, I Kor 3:11; Eph 2:20; II Kor 1:21.

Pa Pathian in Fapa Jesu Khrih hnenah a pekmi kan si. Ka hnenah ipek mi pawl: Jn 17:6,11,12,20; Jn 10:29

Jesu Khrih ah serhtan kan si, Kol 2:11; Phi 3:3; Rom 2:29

Jesu Khrih in a thianghlimmi puithian hnattuan ttawmtu kan si

A thianghlim mi puithiam, I Pet 2:5

Siangpahrang le puithiam, I Pet 2:9; Thup 1:6

Hrilbul mi hnam le miphun hleice kan si, I Pet 2:9; Tit 2:14

Pathian hnen thleng dingah kan hril thei zo, Eph 2:18; Rom 5:2; Heb 4:14-16; 10:19,20

Pathian kilvennak hnuai ih um kan si, ( Rom 5:9,10)

A duhdawtnak ah hngat awknak, Eph 2:24; 5:2

A zangfahnak ah hngat awknak,

A zangfahnakin Pathian hmaiah ding kan si, Rom 5:2

Rundamnak: Zangfahnak in rundammi kan si, Eph 2:8

Hnattuan: zangfahnak hnuaiah kan zaten hnattuan pek mi kan si, Eph 2:7

Zirh awknak: zangfahnak hnuai ah Pathian mi si dingah zuam ding kan si, Tit 2:12,13  

 A huham cahnak hnuai ah hngat awknak asi, Eph 1:1; 2:13

A rinumnak ih hngat aw mi kan si, Heb 13:5; Phi 1:6

A daihnak hnuai ah hngat aw mi kan si, Kol 3:15

A aiawhnak hnuai ah kan himnak, Heb 7:25; 8:34; Heb 9:24

Jesu Khih leitlun a rat tikah a rawngbwlnak ih tumtah mi kan si.

Kan ro co ding mi

Sunlawinak-Eph 1:18. A siat thei lo mi va in ah ret sak cia in a um, I Pet 1:4; Eph 1:14; Kol 3:24; Heb 9:15.

Vanram insang sungtel kan si, Eph 2:6

Lalpa ah ennak nei kan si, Eph 5:8; I The 5:4

Pa, Fapa, le Thalrau Thianghlim thawn pawl kawm awknak

Cawimawinak Rom 30 : Pathian in amai remruat vekin a tik cu a kim tikah a cawimawi ding mi kan si.

Thlarau ah hrin hmaisa bikmi vekin thlawsuahnak co tu

Thlarau ih hrinmi Jn 3;6

Thlarau baptisma I Kor 12:13; 10:7

Thlarau cencilh I Kor 6:19; 2:12; Jn 7:39; Rom 5:5; 8:9; II Kor 1:21; Kal 4:6; I Jn 3:24

Thlarau in hminsinnak (seal) sutmi Eph 4:30; II Kor 1:22

Amah ah kan famkim (Kol 2:10).

Thlarau thlawsuah hmuahhmuah cu kan co ve, Eph 1:3

 

 

III. KHRISTIAN NUN

 

1. Zumtu pawl Thlarau Thianghlim lamhrainak

2. Zumtu pawl nitin thlarau raal pathum

3. Pathian in a fale pawl a kilhimnak

4. Rumdamnak a hlo lo

5. Piantharnak daltu

6. Piangthar nun ah si ding

7. Khristian nun thalennak

8.  ZUmtu le sualnak

9.  Khristian nun lungawinak tlaksamnak

10. Thlarau in khat mi nun

11. Ruahsannak in tuarfainak

13. Cawimawinak

 

1. Zumtu pawl Thlarau Thianghlim lamhrainak

 

Zumtu pawl nunah Thlarau Thianghlim in hna a ttuanmi
Jesu Khrih in a rak simcia vekin Thlarau Thianghlim Pathian cun leitlunah rawngbawlnak a nei ih Khrih hnattuan cu a ttuan sunzawm asi.

 

A. Thlahtharnak/hrintharnak Jn 3:3-8; Tit 3:5


i) Thlahtharnak/hrintharnak/sersiamtharnak/piantharnak le nunthar peknak pawl cu milai in a duh ruangah atuah mi asi loih Thlarau Thianghlim rawbgnawlnakin Pathian hnattuan sawn asi. Thlarau Thianghlim cun thlarau lam nunak nei lo sualah mithi cu a sersiamthar lole a hrinthar salih nunthar a pek, a hrin ih Jesu Khrih ah a sersiamthar. Cuticun zumtu cu mihlun an si nawn loih Khrih ah mithar an si. Cuticun Pathian hmaiah milai thar cu sersiamthar a siih cucu Thlarau Thianghlim hnattuan asi. Asinan minunglam theihawknak ahcun Thuthangttha theihnak in a sunglam nunah ciannak le theihfelnak a um dingih cuticun amai duhthlannak thinlung puak in Pathian cu a hril ve ding. Cucu ziangruangah asi tile theihnak nei lo a thi mi a thlarau cu ti nun in a um zoih sersiamthar in a um zo ruangah asi. Thlarau Thianghlim hnatuannak in Thutak eng cu misual pai sunglam thim khawzing vekih thim cu a sun eng tikah milai siatha theihnak cun “Aw, Pathian duhdawtnak cu a va mak so, kei misual tla iduh dawt” tiah Thlarau in theih awknak a neihter mi asi. Cuticun Khrih cu a hril ih amah rundamtu ah a pom, a zum asi. Pathian in sualah mithi pakhat cu Thlarau Thianghlim hnattuannak in ziangtin a sersiamthar asi ti cu milai in a thei lo ding nan amai sunglam nunah nunthar a neih veten a rahsuak mi cu mai milai sinak le Pathian thawn pehtlaih awknak ah theihfeng nak in sual sirnak a hring suak ih thleng awknak, mai duhhrilnak in sual huatnak thawn sual cu tlansan tahratin Khrih dungthlun dingah thinlung timtuahnak le ruahcatnak in Pathian lam ah kekar thawk asi. Naute pakhatkhat cu amai duhthlannak tel loin leitlunah a piangih a nu in a hrin vekin misual pakhatkhat cu Pathian in Thlalrau Thianghlim hnattuannak in milai pakhat cu a sersiamthar ih a hrinthar veten milai sunglam nunah thutak theih feng nak a suak, mihlun sinak cu a hlo zo ih a piangthar zo, cule Khrih ah mithar sinak theih fengnak a suak asi, Jn 1:13; Jas 1:18.

ii) Thlahtharnak in a rahsuak mi
    a) Miza thar, II Kor 5:17; Eph 4:24
    b) Hmuhtonnak le theihnak thar, I Kor 2:9-16; Kal 5:22,23
    c) Sankhuk hrang rundamnak, Jn 10:27-30; Pji 1:6

 

B. Zumtu nun cencilhnak ( Jn 7:7-39; 14:16,17; I Kor 6:19,20).

Thlarau Thianghlim in hi leitlunah zumtu pawl a cencilhnak thu ah theihfiang lo mi a um ttheu mi cu zumtu pawl cu ziangtin le ziangtik tiang a cencilh ti mi le Thlarau Thianghlim in zumtu pawl a cencilh asile zumtu pawlin ziangtin an nitinun ah sual an tuah thei, timi hi buaipi bik mi an si veve. Curuangah Thlrau Thianghlim in zumtu pawl a cencilhnak thu ah Thuthiang in ziangtin a sim ti zoh hnik uhsi.


a) Zumtu pawl an tluksiat le an bahnak khalah Thlarau Thianghlim cun a cencilh ringring thotho asi tiah kan hmu thei.
·Khrih ah ti thianhlim zo mi, I Kor 1:2 ( Pathian mithmuh ah)
*Thleidan awknak an lakah a um, I Kor 1:10
·Tisa mi sinak an lakah a um, I Kor 3:1-4
·Pakhat le pakhat zuu ttum awknak, I Kor 6:1-8
Asinan cuvek dinhmun le buainak karlak khalah Thlarau in a cencilh thotho a si ti kan hmu, I Kor 6:19-20.

b) Thlarau cencilhnak thu ah an theihsual ttheu mi Thuthiang tarlangmi
hmunruk ta kan zoh khawm hnik pei. Pathum cu Khross a lang hlan thu asi ih pathum cu khross hnattuan hnu lam ta a si.


i)I Sam 16:14, Saul khan Thlarau Thianghlim a hloh. A dang zawngin kan sim asile Thlarau Thianghlim in Saul kha a tlansan. Asinan Thlarau Thianghlim in Saul kha a “cencilh/luahkhat” dah lo ih a rak “umpi” mi sawn a si (I Sam 10:6-10).
ii) David ih thlacamnak Sam 51:11
I Sam 16:13 kan zoh a sile Thlarau Thianghlim in David kha a “cencilh” lole a “luahkhat” ti si loin “aparah” a um, lole a “hnenah” a ceng ti asi sawn. Curuangah kan thleidan thiam dingmi cu Thuthlunghlun san laiah Thlarau Thianghlim in Pathian zumtu pawl a rak umpi nak le Thuthlungthar san hnu ah Thlarau Thianghlim in zumtu pawl a cencilhnak pawl a bang aw lo, ti hi asi.
iii) Jesu in Thlarau Thianghlim thu a rak sim tikah “umpi’ ti mi ttongkam a rak hmang nan lehhnu lamah zumtu pawl sunglam nunah a cencilh lole luahkhat ding thu a rak sim cia (Jn 7:37-39; 14:16-17).
iv) Dungtluntu 5:32, ah a simmi a “thulung’ a timi vekin zokhal Khrih ah zumnak nung le nunthar a nei tu hmuahhmuah cun Khrih thu lungin a thu ah tuhlut aw tengteng ding an si.
v) Dung 8:5-17 ah kan hmuh mi vekin zumtu pakhat cu Thlarau Thianghlim cencilh mi si thei dingah tihnimnak thlacamnak, le kuthngatnak pawl hi a ttul tengteng mi thil an si lo. Pathian in a hmun le a tikcu ih zirin a hmanrua hmanmi a siih khuitawk hmun khalah khati vekin tuah tluh tengteng ding tinak asi cuanglo.
vii) Dung 19:1-7, nakah kan hmuh vekin, ti-hnimnak le kuthngatnak pawl hi Thlarau Thianghlim luahkhatmi sinak dingah a lotheihlo ih thil ttul mi a si tengteng ti theinak kan nei lo.

 

C. Thlarau Thianghlim Baptism I Kor 12:13

Hihi Thlarau Thianghlim rawngbawlnak thupi zet a siih kan theihsual lo dingah a thu pi zet. Thlarau Thianghlim ih hnattuan dang thlahtharnak, cencilhnak, le luahkhatnak pawl thawn kan thleidan thiam a ttul. Himi rawngbwlnak cu penticost ni ihsin a thawk ih kawhhran (zumtu pawl) cu leitlun ihsin laksoh an si hlan lo cu a sunzawm vivo ding mi Thlarau Thianghlim rawngbawlnak pakhat asi.

1) Thuthiang in Thlarau Thianghlim baptism thu a simnak pawl:
i) Simcia mi a si, Mth 3:1; Mk 1:8; Lk 3:16; Jn 1:33; Dung 1:5
ii) A takin a thleng hmaisaknak kan hmuh thei mi, Dung 11:16; Rom 6:1-4; I Kor 12:13; Kal 3:27; Eph 4:5; Kol 2:12.
iii) Thlarau Thianghlim baptism cu Khrih taksa ruangpi sungah pumkhat siternak in asi, I Kor 12:13. Himi Thlarau Thianghlim baptism ihsin kan zir thei mi cu Khrih ih ruangpi sungah taksa peng hranhran a ummih cupawl peh tlaih awknak le rualremnak pawl kan hmu thei, I Kor 12:12-27. (Khrih ih taksa ruangpi timi cu Khrih in a dinnmi amai kawhhran a kawhnak asi.)
iv) Thlarau Thianghlim baptism cu Khrih ah asi. Hinah kan theithei mi cu zumtu pawl hmuahhmuah Khrih ah pumkhat sinak, Khrih cu zumtu pawl sunglamah a umnak le zumtu pawl cu Khrih sungah kan um venak pawl asi, Jn 14:20; Kal 3:27.
vi) Thlarau Thianghlim baptism (kawhhran san) zangfahnak sanah kan hmuh thei mi pawl:
      a) Baptism John in a rak simcia mi vekin a thleng, Mth 3:11; Mk 11:8; Lk 3:16; Jn 1:33.
      b) Khrih in a rak sim cia, Dung 1:5
      c) Penticost ni ah a famkim, Dung 2:4; Dung 11:16-17.
      d) Thlarau Thianghlim Pathian in zumtu pawl parah a ttuannak, hriak a thihnak, hminsinnak a tuahnak a si. Milai parah ziangtivekin a lang, taksa in a thei timi cu Amah Pathian Thlarau ih duhhrilnakvekin asi. 
f) Thlarau baptisma in a rahsuak mi


      aa) Pawl kawm awknak thar Jn 14:20
      bb) Dinhmun thar I Kor 12:13
       cc) Peh zawm awknak thar I Kor 12;13

D. Zumtu pawl hminsin tuahnak (Seal khennak) II Kor 1:22; Eph 1:13; 4:30
    1) Zumtu mi piangthar hmuahhmuah cu Thlarau Thianghlim hminsinnak (seal khen) tuah an si, II Kor 1:22.
i)Thlarau Thianghlim cu zumtu pawl hminsinnak (seal) asi, II Kor 1:22
ii) Zumtu mi piangthar zaten Thlarau Thianghlim hminsinnak (seal) khen an si, II Kor 1:22; Eph 1:13; 4:30.
   2) Thlarau Thianghlim in zumtu pakhat hminsinnak (seal) a khen tikah milai in theih awkdan a bang aw lo thei. Thlarau Thianghlim Pathian in zumtu pawl seal a khennak (hminsinnak a tuahmi) a siih rundamnak ni sunglawi a thlen hlan tiang Pathian ta an sinak le an ton dingmi karlakah Pathian ta an sinak ruangah hruaisuak le runsuak hrimhrim dingmi an si tinak tiamkamnak ah tuah mi asi, Eph 4:30. Cuticun thlarau sual le satan khalin an parih Pathian hminsinnak, ta sinak a tuah mi cu a hmu hai ih zianghman ti theinak a neih lo zia an thei.
   3) Thlarau Thianghlim hminsinnak in a laihlangmi ( tthathnemnak)
            i) Pathian ta (fa) sinak hminsinnak
            ii) A kumkhua hrangah rundam zo sinak, a ciangfel zo mi sankhuk dinhmun Eph 4:30

E. Zumtu le Thlarau Thiannghlim pehtlaih awknak

   1) Zumtu a luahkhatnak Eph 5:18


Thlarau lam pitling nun hi piangthar ve ten thawk-le-khat ah neih asilo ttheu ih nuamte nuamte in a tthanglian rero mi asi sawn ttheu, II Pet 3:18. Thlarau Thianghlim luahkhatin nun ding cu zumtu zate hnenah phutmi asi. Cutin Thlarau Thianghlim luahkhatnak lawngin zumtu piangthar pekte cu a tthanglian vivo dingih rah tampi a rah thei ding. Zumtu pitling cia khalin an leiltun nitin nunah an raal pawl an neh thei dingih Pathian hrangah hna tampi ttuan in rahttha tampi an rah theinak ding lamzin umsun asi.

        i) Thlarau Thianghlim in luahkhat ding cu Pathian thupek asi, Eph 5:18


“Thlarau Thianghlim in luahkhat” ti cu “Thlarau Thianghlim tam sinsin nei” tinak asi loih Thlarau Thianghlim in zumtu pakhat sunglam nunah tam sinsin hmun a luah ih a zumtu nun, thinlung le ruahnak, a duhmi huatmi le nuam timi ah Thlarau in a uk tinak sawn a si. Thlarau Thianghlim in zumtu pakhat nun a luahkhat tikah a sunglam nun thuneitu a siih ziangkim a cangvaihdan, a taksa peng hman awknak, ttongkam, suangtuahnak, thlawsuah a dawn mi pawl a hmandan le a kiangkap ih a ummi a insang milesa le pawnlam mi pawl thawn a pawl kawm le pehtlaihnak khalah siseh ziangkim mai tisa duhnak cu tanta in Thlarau duhdan in a nung sawn ding asi. Cuticun, Thlarua Thianghlim luahkhat mi cun ziangkim thuthluknak (decision) a tuah zik tinte Thlarau Thianghlim a rawn ta dingih Thlarau Thianghlim cun milai siatha theihnak cu a kai hruai ding asi. Cuvek zumtu cun ziangkim a fate bik ihsin a tumbik tiang a tuah dingmi ah Thlarau Thianghlim duhnak sawn kha thupi sawnah retin a nung dingih amah milai tisa duhnak cu a ngai pawimawh lo ding, khros ah nitin a khengbet dingih aneh ringring sawn ding. Voi tampi cu zumtu mi tampi in Thlarau in ziang a duh ti ruat setset loin anmai tisa thinlung duhnak vekin an nung tikah an sungih a cengmi Thlarau cu an ti riahsia ih anmai tisa thinlung duhnak vekin an nung tikah an thlarau nun cu a cau ih an nitin nunah zianghman zumnak ih a nungmi an si le si lo khal a theih theih nawn lo. Cuticun an nitin nun khawsak dan cu leitlun mi vekin an lang sawn tikah an kiangkap ih leitlun mi pawlin khristian sakhuanak tiang sawiselnakah an hman phah tikah anmai hminsiat lawng si loin an biakmi an Pathian le anmah tlentu Khrih hmin khal an mualphoh asi. Curuangah zumtu zokhal mai tisa duhnak in nung loin Thlarau Thianghlim luahkhatin Thlarau duhdan sawn cun nitin nung dingah Pathian in phut mi kan si.


a) Zumtu zaten Thlarau in khat dingah phutmi kan si, Eph 5:18; 1:1
b) Zumtu pawl Thlarau in a luahkhat ding cu Pathian duhmi asi. A dang zawngin kan sim asile zumtu pawl cu Thlarau luahkhatin nung ringring dingah Pathian in a duh asi, Lk 1:15,41,67; Dung 6:3.
c) Thlarau luahkhat nak cu a tu le a tu a thleng aw thei mi asi.
  aa) Eph 5:18 nakah a simmi cu Thlarau luahkhat in um ringring uh a tinak asi.
  bb) Thuthiang sungah kan hmuh thei mi dang pawl: Peter (Dung 2:4; 4:8,31); Stephen (Dung 6:3; 5:8; 7:55); Barnabas (Dung 11:22,34; 13:52); Zumtu pakhat (Dung 2:4; 4:31) hi pawl zoh asile hmuh theih mi kan nei. Curuangah zumtu zo vek khal an nitin nunah Thlarau in luahkhat mi si ringring dingah an zuamih taimak an suah ringring a ttul, an milai tisa mizia an do neh, an thihter ringring a tul. Daithlangin tisa duhnakvek a thlun huahho tu cun Thlarau Thianghlim luahkhat ringring ding cu a beisei thei lo bakah a thlarau nun khal tthanglian dingah a beisei thei fawn lo ding.


                  ii) Thlarau Thianghlim luahkhatnak cu Pathian in a phutmi zumtu pawl nuntu dan ding asi, Eph 4:30; I The 5:19; Kal 5:16.
      

a) Thlarau cu ti riahsiat lo ding asi, Eph 4:30
                aa) Thlarau Thianghlim ti riahsiat ti cu Thlarau duhnak kha nitin nunah zianghman siar loin tisa duhdan vekin le Thlarau duhlo zawngin nun tikah asi.
                 bb) Thlarau ti riahsiat tikah a rahsuak mi
                           aaa) Thlacamnak ah huham cahnak a um lo, Jam 15:7
                           bbb) Thutak theihfiang theilonak, I Kor 2:9-16
                           ccc) Khrih ah lungawinak a kim thei lo, Sam 32:1-11; Jn 15:7-11.
                           ddd) Pathian nunsimnak, Heb 12:3-15
b) Thlarau cangvaihnak cu titawp lo ding, I The 5:9
                  aa) Mirang tongin “Quench” “Tawpter” “Cawlter” ti mi umzia cu cawlter asilole um nawnloter tinak asinan Thlarau cu cuvekin tuah theih asi loih zumtu pawl cu Thlarau in a tlansan dah fawn lo, Jn 14:16,17.
                    bb) Curuangah Thlarau “titawp” ti mi umzua cu “Thlarau duhnak el”, “Thlarau duhnak thlun duh lo”, “Thlrau hnatuan dal” tinak sawn asi.
                     cc) Pathian in zumtu pawl hrangah a duhmi cu kan taksa peng hi sual hmanrua ah hman lo hrimhrim ding a siih Thlarau kaihhruainak in diknak hmanrua sawnah pumpek awk asi, Rom 6:13; Rom 12:1.
                      dd) Pathian hnenah nitin up awknak le hlan awknak in a rahsuak dingmi cu Thlarau luahkhatnakin thlarau rah pawl a lang hrimhrim dingmi asi, Kal 5:22, 23. Cucu nitin nunah Thlarau duhnak ah tuhlut aw in mai milai tisa thinlung duhnak cu tlansan tahratin Thlarau Thianghlim uknak le kaihhruainak lawngin a cang thei mi asi.

              iii) Thlarau in nun Kal 5:16.

a) Thlarau-in-nung timi cu nitin nun ziangtik lai khalah kan sunglamah in cencilhtu Thlarau duhnak cu rawn in Thlarau in ttha a ti le ttul a ti vekin nun asi. Kan mit kan meng ih kan sia tha theihnak thinlung a tthangharh, a ihthat lo sung poh cu, kan sunglam thlarau cu Pathian Thlarau Thianghlim uknak hnuai ah tangdor nakin peh tlai aw ringring in nun asi. Mai milai tisa thinlung duhnak vekin nung loin ziangtik lai khalah Pathian rawn ringringin Thlarau Thianghlum thunun, uknakmi nun asi sawn.


b) Zumtu hrangah thlarau in nun a ttulnak thu
    aa) Leitlun nehnak nunpi nei thei dingin Jn 15:18-20; I Jn 2:15-17
    bb) Tisa mizia sual nehnak nunpi thei dingin Rom 7:15-25.
     cc) Zumtu nun thianghlim le huham cahnak thawn nung thei dingin Jn 13:34; II Kor 10:5; I Pet 2:9.
     dd) Satan nehnak nunpi thei dingin Jn 7:44; II Kor 11:14; Eph 6:12; I Pet 5:8

Curuangah, cutivekin zumtu zokhalin nitin nunah Thlarau in nun lawngah raal nehnak nun le nun thianghlim in nungin Thlarau Thianghlim huham cahnak cu nitin nunah hman ttangkai theih asi. Cuticun, zumtu pakhat cu Thlarau Thianghlim in a luahkhat ih Thlarau Thianghlim thununnak hnuai ah a nung lawngah Pathian huham cahnak thawn ziangkim a tuah, thu a ruat in thu a sim, a ttong suak thei ding asi. Cuticun zumtu nitin nunah nehnak nun a hring suak theu asi.

iv) Zumtu zaten Thlarau in a celcilh vekin mi pakhat cio in Thlarau laksawng an co mi theifiangin hman ttangkai thiam ding a thu pi zet.


a) Zovek zumtu mi piangthar khalin Thlarau laksawng pakhatkhat tal co mi an nei thluh, I Kor 12:7,11.
b) Thlarau laksawng pawl cu Thlarau Thianghlim Pathian in a pek hai mi asi. Cucu Pathian in a langin a zumnak a co hlannak le amah thawn an peh tlaih awknakah zumtu midang pawl thawn zumnak ah hmasawn nak ding hrangah laksawng pek mi an si. Cucu Pathian hmin sunlawinak hrangah le mai leitlun thlarau nunah hmasawnnak dingah le midang hrang hman awknak ding hrangah pekmi asi, I Kor 12:11.


2) Thlarau laksawng a phunphun a um I Kor 12:28


Thlarau laksawng pawl cu a takin hman ttnagkai lawngah hlawknak a um I Kor 13:1-13.Thlarau laksawng phunphun pawl tla cu:

a)     Adungthluntu rawngbawlnak
b)  Hmailam hrang simcia thiamnak
c) Thilmak ti theinak
d)  Tidamnak
e) Theihlo ttongin ttongthiamnak
f) Theihlo ttong simfiang theinak
g)  Thlarau thleidan thiamnak

 

3) Pathian Thlarau in a tikcu, hmun le can, milai zirin hna a ttuandan a bang aw ringring lo:

 

Adungthluntu pawl san lai ah khan Thuthlungthar Baibal ngan mi a rak um hrih lo ih Pathian in an hnenah a lang awk tikah tui’ kan simmi Thlarau laksawng pawl hmangin an hnenah Pathian in rawngbawlnak neiin a thutak cu a theihter hai.Thuthlunghlun sanlai ih thutthimnak tthenkhat pawl zoh hnik sehla, a tikcu le can ih zir in Pathian in milai hnenah hna a ttuan mi kan hmu thei.
         aa) Moses san lai, Sem 15:13,14; Suah 1:1-14:21
          bb) Elaijah san lai, II Siang 17:1..
          cc) Elisha san lai, II Siang 2:1---
          ee) Jesu Khrih suah lai, Mth 1:1…; Lk 1:1….
Cutin Pathian in a tikcu le dinhmun zirin Thlarau rawngbwalnak a neihmi a kumkhua in a bang aw tengteng loih milai hnenah a lang awknak, milai nun a thlengter dan le thutak a theihter dan khal a kumkhua in mi zapi hnenah a bang aw tengteng lo asi ti kan theih a ttha. (Thlrau Thianghlim hnatuan nak thu ah Babible in ziang a sim, timi le milai in ziangtin an sim, an thei ih Baibal an pawm, timi pawl thleidan thiam a thupi ngaingai. A fiangzet mi cu thlarau laksawng pawl hi vanram ah kan tul nawn lo. Asinan ziang tikcu le can ciah ah Thlarau laksawng pawl a cem timi Bible in fiangten a ngan lo. Ziangvek hmanrua le cangvaihdan langdan a um khal asile Pathian thutak cu a thleng aw dah cuang lo.

Thlarau laksawng hrekkhat pawl cu catbang loin a pehzawm in hman dingmi an um. Asinan cutin sim tikah a dang pawl an um nawn lo tinak khal asi cuang lo.
      a) Zirhnak: Zirhnak cu Khrih a ratsal hlan lo a um ringring ding Rom 12:7; I Kor 12:28; Eph 4:11
       b) Rawngbawlnak Rom 12:7; I Kor 12:28
       c) Thapek awknak Rom 12:8
       d) Tuu khal hnattuan (pastor) Eph 4:11
       e) Tthangphawknak rawngbawlnak (Evangelizing) Eph 4:11
       f) Peknak Rom 12:8
        g) Mi zangfahnak Rom 12:8
       h) Kaihhruai awknak Rom 12:8; I Kor 12:28

e) )Thlarau Thianghlim in zirhnak le kaihhruai awknak ah hna a ttuandan
       Zirhnak in mi a kai hruai Rom 16:12-15; I Kor 2:9-16
            aa) Thlarau zirhnak in a huapkauhzia Jn 16:12-15; I Kor 2: 9-16
             bb) Khrih cawimawinak Jn 16:14
f) Thlarau Thianghlim in mi a kaihhruainak Rom 8:14; Kal 5:18
          Zumtu pakhatkhat in Thlarau Thianghlim kaihhruainak hnuai ah nuam ti zetin tlanglengin hlawk le manhla a ti theinak dingah cun pumpek awknak le thinlungthleng mi asi a ttul.
g) Zumtu pawl nunah Thlarau Thianghlim in hmanrua ah a hman ttheu mi pawl
    aa) Pathian thu: Pathian thuthianghlim Baibal sungih ngan mi kalh zawngin siseh Baibal thu lenglamah Thlarau Thianghlim in zumtu pawl a kai hruai dah loih zumtu pawl cu Pathian thutak Baibal sungih ngan mi vekin nung thei dingin a kaihruai sawn asi. Baibal Thu Thianghlim sungah a kaihruai hai sawn asi.
    bb) Thlacamnak le amah ah hngat awknak: Zumtu pawl thlacamnak cu Thalrau in an nunah a luahkhatnak le lam a hruainak an theihtheinak dingah Pathian hmanrua pakhat asi. Zumtu pawl thlacamnakin Pathian in a tuah tum lomi a tuah tinak sisawn loin zumtu pawl kha Pathian duhnak le kaihhruainak sungah thlacamnak thawn an thinlung an tuhlut awk vekin Pathian khawkhan nak sungah Thlarau in a hruai lut hai sawn asi. Pathian duh mi duh in, Pathian duhmi tuah cu nuam an ti ih Pathian huat mi an hua sawn asi.  Cuticun pumpek nak le thlacamnak in zumtu pawl cu Pathian khawkhan sungah Thlarau in a hruai hai sawn asi.
    cc) Nitin tawnmi dinhmun: nitin nun khawsaknak ihsin milai tonmi hmuahhmuah cu Pathian in a fale pawl hnenah a duhnak a langternakah a hmangih ziangkim zumtu pawl nitin nunah a thleng mi pawl cu anmai hrang tthatnak ah Pathian in a can ter hai. Cuticun zumtu nitin nunah milai ruahnakin a theihthiam lo mi le milai duhnak kalhzawng khal an tawng ttheu ding nan Thlarau in an hrang tthatnak ah a hersak hai vekin Pathian duhnak ah tuhlut aw thei dingin an thinlung a timtuah reronak sawn asi. Curuangah zumtu zokhalin fimkhur zetin a tikcu le can a hmangih ziangkim malsawm a neihmi cu Pathian ttihzah zet cingin a hmang asi ahcun a ton mi hmuahhmuah cu a hrangah tthatnak lawnglawng asi ti theih a thupi zet. Milai in voi tampi tisa duh lo zawng an tawn tikah, riahsiatnak le beidawngnak sihmang kan ti ttheu mi khal Khrih Jesu ahcun kan hrang hlawknak lawnglawng a rak si sawn ttheu.


4) Thlarau kaihhruainak in a rahsuak mi


  aa) Thlarau kaihhruainak tel loin milai in Pathian duhzwng zianghman kan tuah thei mi a um lo. Asinan Thlarau Thianghlim kaihhruainak in milai tlinlonak pawl cu sim ttul nawn loin, zumtu nitin nunah Pathian duhzawng cu tuah famkim asi sawn ttheu. Milai felnak ruangah si loin zumtu pakhatin a nunnak le a ziangkim cu Pathian ah hngat aw in a pumpeknak le a up/tuhlut awknak ruangah Pathian a lung a awiih fimkhur zet cingin Thlarau kaihhruainak hnuaiah zumtu pakhat in a tuah mi parah Pathian a lung a awi asi. Cuticun milai cu famkimlo ringring hman sehla, Pathian in a nitin nunah a phutmi cu Thlarau kaihhruainak in tuah famkim a si ttheu. Cuticun zumtu cun a biakmi Pathian le a rianmi Pathian cu a parah a lung a awi asi ti a theih tikah leitlun in a pek thei lo mi lungawinak thuruk cu a nei ringring asi.
  bb) Thlarau Thianghlim in zumtu a luahkhat, a uk tikah Pathian daihnak in milai sunglam nun a luahkhat, Rom 12;2: Cuticun Pathian duhnak cu tuah famkim asi tikah Pathian cu a fale parah a lung a awi ih a cui’ Pai’ lungawinak cun zumtu pawl sunglam nunah a luahkhat ih leitlun milai thinlungin a neih thei dah lo mi thinlung hnangamnak le daihnak cun zumtui’ sunglam nun cu a luahkhat asi.

5)  Zumtui’ leitlun nitin nunah Thlarau Thianghlim Rawngbawl a ttulnak Rom 8:26


    a) Milai in kan ttuldan vekin le Pathian in duhdan vekin thlacam le Pathian biak kan thiam lo ruangah Thlarau Thianghlim kaihhruai kan ttul
    b) Nitin sual doraal cu neh in Pathian duhzawng tuah in a hmin kan sunlawih theinak dingah Thlarau Thianghlim bawmnak kan ttul.

6) Lungawithu simnak le cawimawinak Heb 13:15; Eph 5:20; I The 5:18
      a) Asinak ruangah tthangtthatnak le cawimawinak, Heb 13:15
     b) A tuahmi ruangah lungawithu simnak, Eph 5:20; I The 5:18

7) Zumtu pawl hrangah ciannak,  Rom 8:16; Kal 4:6; Eph 3:16-20
          a) Thlarau Thianghlim rawngbawlnak in Pathian fa kan sinak le kan dinhmun cu zianghman rinhlelh ding um loin kan hna a ngam, Rom 8:16.
            b) Pathian thutak pawl cu a takin a cangmi le a dik mi an sizia khal in theihter ih in fiang ter fawn Eph 3:16-20.

 


   

F. Hmailam tikcu ra thleng lai dingmi ah Thlarau Thianghlim hnattuan


Kawhhran sanah Thlarau Thianghlim hnattuan cu zumtu pawl leitlun nun kaihruai in kawhhran kilven hi asi. Hmailam a thleng lai dingmi tikcu le can thawn peh aw in Thlarau Thianghlim hnattuan le rawngbawl pawl cu tampi theihthei mi kan nei lo nan kan theihthei mi sung ihsin kan zoh tlang hnik pei.


1) Daan bawtsetu pai lamzin ihsin tthawn asi ding, II The 2:7-8


II The 2:7,8 in a simmi mi hrekkhat cun Daan bawtsetu pai lamzin khamtu hi Thlarau Thianghlim asilo tiah an tiih ruahdan a phunphun a um thei. Asinan tuisanah Pathian in leitlunah a hnattuan kan zoh tikah Thlarau Thianghlim Pathian in ziangkim a ttuanih cui Daan bawtsetu pai’ lamzin khamtu cu Thlarau Thianghlim hnattuannak a si dingih Thlarau Thianghlim hnattuan cu Daan bawtsetu pai’ hnattuan kham nawn lo dingin tthawn asi ti tikah Thlarau Thianghlim cu leitlunah a um nawn lo ding tinak si loin Daan bawtsetu pai’ hnattuan ruangah sual a pung dingmi a kham nawn lo tikah leitlunah sual a pung vivo ding tinak sawn asi. Cuticun Daanbawtsetu pa cu a duhvek in sual tuah dingah thlahdah asi ding tinak sawn asi. Daan bawtsetu pai’ hnattuannak cu Thlarau Thianghlim rawngbawlnak in kham a si ruangah Daan bawtsetu pa cun a duhvek in sual thiltitheinak thawn kawhhran cu a siatsuah thei lo asi.


2) Curuangah hmailam canah ziangvek harsatnak khal thleng sehla Thlarau Thianghlim cu kawhhran sungtel zumtu, Khrih taksa peng pawl cu a tlansan dah lo dingih kawhhran leitlun ah a um sung poh cu a khurh-awm ringring sawn ding asi. Cutin Khrih a ratsalih a lalram sungah kawhhran cu thlenter ni tiangin Thlarau Thianghlim cun leitlunah rawngbawlnak a nei ringring ding. Asinan Pathian in Satan le a ho pawl parah ro a rel ih thu a tthennak pawl cu zumtu pawl hnenah theihter thluh asi lo men thei. Kannih in kan theih ding mi cu kawhhran leitlunah a um sung poh cu Pathian Thlarau Thianghlim cun in kilveng in in khurh-awm ringring ding asi.



G. Thlarau Thianghlim Pathian hnattuan khaikhawm


I. Thlarau Thianghlim leitlunah:


a) Ziangtik lai le khui tawk hmun khalah a um ringring, ( Sam 139:7-10)
b) Thutiang ngan tu asi, ( II Pet 1:20-21), Thuthangttha simnak ah hmualnei tertu asi ( Rom 15:18-19; I Kor 2:1-5; I Pet 1:12).
c) Thlarau Thianghlim in leitlunah sual, diknak le thutthennak thu a theihter, ( Jn 16:8-11).


III. Zumtu nunah Thlarau Thianghlim:


1) Thlarau hrintharnak ah huham cahnak petu asi, Jn 3:5-8; Tit 3:5.
2) Zumtu pawl kha Khrih taksa ruangpi sungah baptisma pe tu ( tihnimtu) asi, I Kor 12:13
3) Nunnak petu asi, Jn 6:63; Rom 8:11
4) Khrih ah hminsinnak tuahtu asi, I Kor 12:13
5) Zumtu pawl ro co dingmi hrangah man-taw-dap pek cia mi asi, II Kor 1:22; 5:5; Eph 1:14. Cucu Lalpa thawn hmai ton in tawn awk tikah a famkim dingmi asi I Kor 13:12; I Jn 3:2.
6) Zumtui’ nun a luahkhat, (cencilh) (Jn 14:16-17; I Kor 3:16; 6:19; Kal 4:6-7; II Tim 1:14) ih Khrih ah umhmun fiangter tu asi Rom 8:9.
7) Jesu Khrih ah Pathian thutak alangmi theihpi tu asi (I Jn 5:6-8) ih zumtu pawl cu Jesu Khrih ah an um ti khal theihpitu asi. Pathian fate an sinak theihpitu khal asi, Rom 8:16.
8) Cuticun Khrih thu hla a simmih ( Jn 15:26; Dung 5:30-32), Khrih hmin a sunlawih, Jn 16:14.
9) Zumtu pawl a thianthlim ( Pathian hmanrua si dingah a lakkhran ih Khrih hmuihmel keng dingah a thuam hai), II The 2:13; I Pet 1:2.
10) A kholhfai ( Sualnak ihsin a thianter) ih thiam a co ter ( a dik asi tiah a phuansak hai), I Kor 6:11.
11) A sual mi le thutak kar lakah thleidan theinak fimnak nei dingin hriak a thih hai, I Jn 2:18-27.
12) Zumtu pawl a kaihruai
      a) Pathian ruahnak/duhdan cu zumtu hnenah a theihter I Kor 2:9-16
      b) A zirh hai (Lk 12:11-12; I Kor 2:9-16; I Jn 2:27) ih Khrih thu pawl kha theihhngilh lo dingin a theihter sal ttheu Jn 14:26
      c) Thutak hmuahhmuah ah a hruai Jn 16:13-14
      d) Rawngbawlnak lam tthenhnih aw thei dingin lam a hmuh ( Thutthimnakah: Dung 13:2-4; 16:6-7).
      e) Thlacamnak ah mi a bawm Rom 8:26-27; Eph 6:18; Jude 1:20
13) Zumtu pawl thazaang a pe
           a) Ruahsannak a neihter, Rom 5:3-5; 15:13
           b) Thu a sim, Rom 8:26
             c) Bawmnak a pe, Jn 14:16; 15:26; Rom 8:26
          d) Thlakamnak a pe, Dung 9:31
 14) Huham cahnak a pe
     a) Pa Pathian le Jesu Khrih sinak dik theihnak dik mi a pe, Eph 3:14-19
     b) Jesui’ lal sinak a phuangsuak, ( I kor 12:3) ih letlun pumpi ah theihpitu mi asi ter Jn 15:26-27; Dung 1:8.
     c) Harsatnak le buainak kar lakah hmualnei zetin thu a sim, Mk 13;11
      d) Tisa duhnak tuahsuak lo dingin mi a bawm, Rom 8:13; Kal 5:16
15) Zumtui’ nun a luahkhat
        a) Khristian nun pitling nunah mi a hruai, Eph 5:18-20
       b) Rawngbawlnak ah hmual a neihter, ( Thutthimnakah: Dung 6:3; 13:9-12).
16) Rawngbawlnak ih hman dingah Thlarau laksawng mi a pe, I Kor 12:7-11
17) Sunglam nun thleng theinak huham cahnakin (II Kor 3:18) Khristian nuntu zumtui’ nunah thlarau rah a neihter, Kal 5:22-23.
18) Zumtu pawl Pathian biaknak ah mi a bawm, Phi 3:3
19) Thlarau Thianghlim cu riahsiatter ding asilo ( Eph 4:30) ih a hnattuan tawp ter ding khal asi lo I The 5:19.


Cuticun Thlarau Thianghlim cu Pathian sinak famkim nei in leilung sersiam thawk ihsin Pathian hnattuannak ah a tel ringringih milai rundamnak khawkhannak le ttuansuaknak ah siseh, tulai kawhhran san ah siseh a kumkhua in zumtu pawlin kilveng tu a siih Khrih a ratsal tikah a siat thei loin kan thuam awk tiang le sualnak in a hnaihnawk thei lo dinhmun kan thlen tiang catbang loin lam in hruai ih thazang in pe ringring tu asi. Kan tlaksamnak khalah kan aiawh in Pathian hnenah in sim sak tu a siih ziangkim Pathian lungawi zawng kan tuah theinak dingkhalah lam in hruaitu le in bawmtu asi. Curuangah Thlarau Thianghlim rawngbawlnak fiangten a thei tu zumtu hrangah hi leitlun nun lala hmanah bawmtu ttha Zesu in in rak kam cia vekin kan neih mi hin nitin nun khawsak nakah thin hnangam le lungnuam in tlang lengin Pathian rian, Pathian thatnak cen ding kan si. Pathian Thlarau Thianghlim ih ukmi pawl nunah Pathian mizia a phuang suak aw ih Pathian duhnak cu tuah famkim asi.

 

 

2.  ZUMTU PAWL NITIN RAAL PATHUM

Satan , leitlun le tisa

 

A–Leitlun

 

a) Leitlun thil ri le nuntudaan (Rom 8:20), leitlun pawl kawm awknak milai pehtlaih awkdan (James 4:4), pawl hmuahmuah cu milai tluksiatnak ruangah Pathian daan kalah an cang thluh.

Baibal sungah ttongkam hman mi pawl: Aion-age-kum (voi 40); oikumena (voi 35)–the inhabited earth (especially the old Roman world)-leitlun ro; kosmos-(voi 175)-order-umtudan pawl le leitlun kaihhruai awknak nuntu le khawsak dan pawl a tel thluh. Leitlun cu Pathian thawn a ral aw zo ih leitlun ngainatnak cu Pathian thawn a raal aw mi asi.

 

b) Zumtu pawl cu leitlun nunphung (social kosmos-satanic system) pawl thawn an raal aw. Asinan zumtu pawl cu leitlun mi thawn an raal aw tinak asilo. “Pathian in leitlun a duhdawt tuk ruangah” (Jn 3:16) tiah Thuthiang sungah kan hmu. Asile, Pathian in ziang a duhdawt? Leitlun milai pawl maw leitlun milai nuntu khawsakdan, asilole leitlun thil le ri? Pathian thu tel loin leitlun kaihhruai awknak pawl cu satan in a kuathnuai ah a ret cia hai mi an si. Pathian hmin sunlawinak si loin milai le milai cawimawi awknak le lei tisa diriamnak hrangih leitlun nunphung pawl cu Pathian thawn a raal aw mi asiih zumtu pawl thaw khalin a raal aw mi an si.

 

c) Leitlun kumpi le milai kaihhruai awknak, minung ruahnak ah a hngat aw mi fimthiamnak, tisa taksa le thinlung diriam ternak, milai suangtuahnak in a suak mi biaknak pawl hi satan kut hnuaiah a ummi an si, I Jn 2:16.

d) Leitlun tisa kaihhruai awkdan pawl hi Pathian mithmuh ah sual an si, II Pet 1:4;2:20; James 4:4; I Jn 4:3; James 1:27; I Jn 3:18.

Leitlun thuneihnak le milai cawimawi awknak kumpi kaihhruai awkdan pawl khal hi Pathian mithmuh ah sual asi, I Jn 4:4; 3:1;2:7; II Pet 3:10.

Zumtu pawl nitin nunah nehnak an co thei nak cu zumnak in asi, I Jn 4:4; 5:4,5. Cun mah le mah fimkhur ten Thlarau Tianghlim kaihhruai nak hnuai ah (Kal 5:16) leitlun thawn hnawihnih aw lo dingin fial kan si, Rom 12:2.

B. SATAN

 

Satan cu hi leitlun kaih hruai awknak ih lubik asi, Isa 14:13,17; Jn 12:31; 14:30; 16:11; Lk 4:5-7; Eph 2:2; II Pet 4:3,4. Satan cun zumtu pawl siatsuah ding a tum ringring, I Pet 5:8.

Satan huham cahnak, Isai 14:12,16; Lk 4:5-7; I Pet 5:8; Thup 12:9; 20:3,7,8.

c) Zumtu pawlin satan an nehnak cu zumnakin asi, I Jn 4:4; Eph 6:1- 15, Michael vekin Jude 1:9.

 

C. TISA

 

Tisa sinak mizia cu zumtu nitin nunih raal asi, Rom 8:8. Zumtu mi tampi cu an nitin nunah an thinlung hmun a luahtu pawl kha ziang asi ti an thei fiang lo ttheu ih voi tampi cu milai sual mizia ihsin a suak mi ruahnak pawl kha Pathian duhzawng si hmang tiah ruat tahratin an nunpi ttheu. Cuticun Pathian duhnak hawl loin milai tisa duhnak le thinlung diriamnak hawl asi tikah thlarau lam nunah siatnak mi thlentu a siih a takin leitlun nun lala ah siatnak mi a thlen ttheu.

Rundam cia mi khal tisa mi zet vekin an um thei, I Kor 3:1-4. Cuticun mai nitin khristian nunah mai thinlung sung suak pohoh a tuah ih a thlun tu pawl cu zumtu piangthar sinacingin leitlun tisa mi vekin an taksa peng an hman awknak, Pathian malsawm pekmi an hmandan, an kiangkap ih um an milai pi an pehtlaihnak, le an insang nuntudan pawl khalah zianghman danglamnak lang loin an um ttheu. Mai milai tisa duhnak le ruahnak in a ttha le ttha lo kan ti mi pawl cu siatnak thlen ttheu tu asi ti an theihhngilh ttheu. Cucu zumtui’ nitin raal asi.

Zumtu sunglam nun cu ziang tik lai khalah a do aw ringring mi, tisa le thlarau raal do awknak hmun a si, Kal 5:16,17; Rom 8:2-4; I Kor 5:5. Curuangah mai tisa duhnak a thlun ringring ih thlarau in a phutmi dokalh tu cu a nun a thluang thei lo dingih a tawpnak cu mitthli thawn Pathian nunsimnak a tawng ding.

Lei tisa mizia pawl cu zumtu leitlun nunah hlawn thluh verver a theih lo ih nitin nunah neh, khros parah khenbet ringring asi sawn, Kal 5:16,17

3. PATHIAN IN ZUMTU PAWL A KILVENNAK

 

Zumtu pawl leitlun nitin nunah tisa mizia sual, leitlun le satan ral neh thei dingin Pathian in ziangtin a kilveng ti-thu a hnuailam vekin thuthiang sungah kan hmu thei.

 

Pa Pathian

Pathian thukam cu milai dinhmun zirin asilo, Jn 24:6,37; 10:28.

Pathian huham cahnakin, Jn 10:29; Jude 28; Rom 8:31,38; Heb 7:25.

Pathian duhdawtnak, Jn 3:16; Rom 5:8-11.

Jesu Khrih thlacamnak ah kan hmu thei fawn, Jn 17:9-15,20; Heb 7:25.

 

Fapa Pathian

A thihnak, Rom 8:34; I Kor 15:3,4; Rom 8:1; Jn 3:18.

A thawhsalnak, Rom 4:25; I Kor 15:3,4,20 .

 

Thlarau Thianghlim baptism I Kor 12:13; Kal 3:27

Thlarau Thianghlim hminsinnak (seal), Eph 4:30; 1:13; II Kor 1:22.

Pathian in zumtu pawl raal lak ihsin a runsuak nak.

Khrih zumtu pawl hin hi leitlun nun an suahsan hlan cu satan, leitlun le tisa sual raal an do ringring dingih voi tampi cu minung sinak in tluksiat can, cauh le bah can an nei ding.

 

 

16.b. Pathian in amah zumtu pawl cu a kaitho ringring ding a si.

 

Pathian in a cencilh

aa) Pa Pathian- I Kor 3:16-17

bb) Fapa Pathian – Kal 2:20

cc) Thlarau Thianghlim I Kor 6:19

Pathian thu Sam 119:105; Eph 6:10-18

Thlarau Thianghlim rawng bawlnak

Fapa Pathian in a cahternak

Thlacamnak

 

 

4. RUNDAMNAK A HLO LO

Zumtu piangthar zo pakhatkhat cu a tluksiat tikah a rundamnak a hlo maw hlo lo ti mi thu ah el awknak tamzet kan ram zumtu pawlin an tawng. Hi tawkah tawiten kan zoh dingah ka duhmi cu kanmah in ziang kan ruat ti mi hnakin Thuthiangin ziang a sim ti mi asi. Cun hmunkhat ah Thuthiangin a simmi kha Baibal pumhlum in ziang a kawk ti mi thawn kan khaikhin thei lawngah Baibal in ziang in sim ti kan thei fiang thei ding. A dang zawngin kan sim asile, thusutnak a um mi cu, Pathian in a Fapa Jesu Khrih thihnak in leitlun mi a rundam maw, asilole rundam theih dinhmun ah leitlun misual pawl cu a tuat hai? Ruahdan dangdang thawn khaikhin hnik uhsi.

 

A. Arminian pawl ruahdan

Jacob Arminius (1560-1609) ih ruahdan ihsin a suak mi asi. Arminus ih fehpi mi ngaihdan hi kan ram zumtu hrekkhat lakah a pomtu an um men thei.

Khristian mi piangthar pakhatkhat in a rundamnak a hloh thei

Pathian in rundam si ding mi pawl a ruatcianak, a rua-hman cianak cu zoin a Fapa Jesu Khrih a zum dingih zoin a zum lo ding ti mi a rak theihcia nak ah a hngat aw.

Adam tluksiatnak ruangah milai sunglam nun cu a zaten a siat thluh lo, selingbalailet asilo. Curuangah a sia le a ttha a hril theiih amai tuahnakih zir in rundam co thei, co lo thei asi.

Mi pangthar zumtu pakhat cu Pathian duhnak ah hngat aw in a nung asi ahcun hi lei damsungah famkim nunneih theih asi.

 

B. Zumtu pawl dinhmun himnak

a) Pai’ tumtahmi Rom 8:30.

Pa Pathian in a tumtah vekin a ttuansuak mi a siih misual pakhat rundam a si thu ah milai rorelnak zianghman a tel lo. Pathian in amai tumtah vekin a tuah ih milai cu hmanrua ah a hman mi sawn asi. Zumtu pawl cu Pathian huham cahnak in a kilhim mi an si, Jude 24; Jn 10:28-29. Sualnak hnuai ah mithi dinhmun ih ta a thlen suak thei tu Pa Pathian cun Fapa Jesu Khrih ah “ka fa le an si’ tiah a phuan zo mi zumtu pawl cu a hnen thleng dingin a humhim thei ih pakhat hman hlo loin a hnenah a hruai suak thluh ding asi.

b) Fapa hnattuan

Jesu Khrih ih palai ttuanak (Rom 8:33, 34), ruangah zumtu pawl cu an him ih Pathian hmaiah a mawhsiat thei tu ding zohman an um lo. Fapa Jesu Khrih in misual pawl sualman a pek sak lawng si loin an sualman a peksak ih Pai’ insang sungtel sinak a pek hai hnu ah vanram an thlen hlan lo an hrangah palai a ttuan ih Pai’ duhnak vekin Pa in a hnenah mawhpurhnak a pek mi zumtu pawl cu pakhat hman hloh lo dingin an hrangah rawngbawlnak le awiawhnak hnattuan a ttuan ringring asi, Jn 6:39-40; Heb 7:25; Jn 17:15,17,21,24.

 

c. •Thlarau Thianghlim

Hrintharnak le siamtharnak, Tit 3:5. Thlarau Thianghlim cun zumtu pawl cu hrintharnak a pek ih an sunglam nun khalah a siam thar sal asi.

Hminsinak khen, ( I Kor 6:19,20). Zumtu pawl cu rundamnak ni famkim a thlen hlan lo Pathian fa an sinak hminsinnak cu Thlarau Thianghlim in an parah tuah a siih zohman in an la hlo thei lo.

Baptisma, I Kor 12:13. Thlarau Thianghlim in zumtu pawl cu bapstisma a pek hai ih Pai’ insang sungtel sinak neiin lam a hruai hai.

Rundamnak ni hrangah hminsin nak tuah, Eph 4:30. Zumtu pakhat cio cu a ra lai dingmi rundamnak ni sunglawi ah cawimawi ding, Pathian fa le an si ti theihtheihnak ah hminsin tuah an si.

 

5. Piantharnak daltu

Milai thlarau cu thutak theihtheihnak nei lo, mithi asi vekin Pathian Thlarau Thianghlim in thutak theihternak in a hrinthar, sersiamthar, fiangternak lawngah piantharnak cu cang thei mi asi. Cucu Thlarau ih hrinmi ti asi. Culai lakah, milai lam ruahnak sungah daltu vekin a lang theu mi pawl tla cu:

Milai tthathnak ah hngat awknak, Rom 7:8. Baibal sungih mino milian pa bangin milai in mai tuah tthatnak le felnak ruangah rundam kan si ve theinak dingah Pathian in ziangtalah in siar sak ve sehla kan duh ttheu.

Khristian nun thianghlim kan zoh hmaisa, Jn 10:10. Milai in sakhua mi cu ziangvek asi ding, mi piangthar cu ziangvek asi dingih ziangvekin a um ding ti ruahnak kan rak neih cia mi ruangah voi tampi mi tampi in cumi dinhmun thleng thei dingah an ruat lo ruangah piantharnak an ttih.

Kan sualnak in kan theihnak a khuh ttheh, mihlo kan si, Lk 19:10. Kan sual thinlungin thutak a dodal ruangah theihnak tlasam in zum ngamnak khal kan nei lo ttheu.

Milai mithmuh ih fel tawkin theih awk nak ruangah vanram kai tlak ah kan ruat aw ttheu, Rom 3:10.

Rinhlelhnak kan nei ringring, I sai 44:22 .

Sual damkhan kan nei ringring, I Jn 1:8,9. Zumtu piangthar zo zovek khal a tam le amal ti men famkim lonak le sualnak thawn hi lei damsung cu an nung ringring asi ti kan ruat tel lo ttheu.

Milai sakhua fehpi dan in piantharnak cu kan hawl ttheu 2 Tim 1:9. Pathian in ziangvek lamzin in tuah sak ih khui tawk feh ding ka si ti hnakin mailai thinlungin sakhua lamzin a sial mi sawn ah kan tthum aw ttheu.

 

6. Piangthar nunah si ding daan

Zumtu mi piangthar nun ah a lotheihlo ih a ttul mi pawl a umih cu pawl tuah loin mi piangthar pakhat a nung asi ahcun a nunah harsatnak maksak a tong dingih Pathian a vuihram thei. Asinan Pathian in a khawkhan cia mi vekin a nung asi ahcun a nitin nunah leitlun vanram a hmang ringring ding.

•Khrih ah Pathian thawn pehzawmnak ah lungawinak: mi pakhat cu thihnak ihsin a luat ti a theih awk tikah lung awi loin a um thei lo ding. Phi 4:4

Thlacamnak in Pathian thawn pawl kawm awknak, Jn 15:7.

Baibal Thiang siar nak, Dun 17:11. Nitin nunah Pathian duhzawng hawlin Thuthiang a siar ringring dingih Pathian thawn pawlkawm nak a nei ringring ding.

Thu lunnak, Jn 14:21. Milai tisa duhnak hnakin Pathian duhdan in a nung sawn ding.

Pathian ah tthum/hngat awknak, I Pet 5:7; Sam 37:5. Nitin nun ih siat le tthat ah siseh lungawi aipuan khal siseh Pathian ah a hgnat aw ringring ding.

Thlrau hlo veinak le Thuthangttha phuannak, Mth 4:14; Jer 9:1. Mi pakhat in Khrih ah lungawinak nunthar a neih tikah a kiangkap ih a unau le a minung pi pawlin nei ve hai sehla ti a duhsak ding.

Nunhlun suahsannak, II Kor 5:17. Rundam asi zo mi pa cun a nunhlun, Pathian thawn a kalh aw mi nuntudan le mizia pawl cu a tanta hrimhrim ding.

 Sual huatnak, Thuf 8:13. Amai sung ih um sual hi a hua ding. Cuvek thotho in a kiangkap ih sual khal a hua dingih sual tuahnak hmun khalah a um thei lo ding.

Bawmnak dilnak, Mth 5:6. Ziangkim ah milai rinsan loin Pathian a rinsan dingih bawmnak a dil ringring ding.

Pumpeknak Dung 1;8; Rom 12:1,2. A nunnak le taksa ruangpi cu amai ta asi nawn lo ti a thei dingih Pathian duhdan ah a hngat aw in a pum a pe aw ding.

Nunsimnak, Heb 12:5-8. Piangthar cu Pathian in a fa vekin nun a sim hrimhrim asi.

Thlarau in a zirh ding

Ziangkim theihnak a pe ding, Jn 14:26. A nitin nunah Pathian duhnak vekin nun thiam dingin a zirh ding.

i)Thutak ah mi a hruai, Jn 16:13

ii) Hnangamnak mi a neihter, Jn 14:16-17

iii) Huham cahnak mi a pek, Dung 1:8

•iv) Sia le ttha theidan theinak mi a pek, I Jn 2:15

v) Nunmawi ah mi a hruai, I Kor 7:35; I Pet 2:12

vi) Hminsinnak in tuah, II Kor 1:22

 

8.Khristian nun tthanlennak

Kal 4:19; II Pet 3:18; I Pet 2:2

Nunhlun suahsan/tanta ding mi le thihter dingmi, Kol 3:5,8

i) Milai ruahnak ah hngat awknak; ii) Ngai awknak;iii)Bawrhhlawh nun, iv) Hurnak/taksa hiarnak; v) Tisa caknak sual; vi) duh awmnak; vii) Thinhenghmannak; viii) Ngwl tohnak; ix) Huat awk nak; x) Relsiat awknak; xi) Ttongkam bawrhhlawh; x) Thuphan le bum awknak;

Nunthar in thuam awk dingmi, Kol 3:12-14

i) Lainatnak le duhdawtnak; ii) Ngilneihnak; iii) Ngawi tlawm awknak/hnuaidawrnak; iv) Thinsau nak; v) Tuarfainak

 

9. Khristian nun tthalennak daltu

Thinlung thlahdahnak, II Kor 4:1,16; Heb 12:3,5; Thuf 4:23

Zalennak hmansualnak, Kal 5:13; Rom 6:1; I Pet 2:16

Rualpi pawl mi, kiangkap hnaivai pawl thawi pawl kawm awknak ttha lo, tisa mi thawn pawl kawm awknak, I Kor 15:33,34 (Kal 6:7)(Sam 1;1); Thuf 4:14; 13:30; I Kor 5:11; Eph 4:29.

Sual phuannak, mahle mah cek awk felnak le Pathian hnenah ngaidamnak nei lo, Thuf 18:13; Sam 32:3-5; I JN 1:8-10

Lungawi thiam lo, Eph 4:26

Thinhengnak, Eph 4:26; Sam 4:4; Mth 5:22; James 1:19; Thuf 29:22 Sam 103:8; Jn 4:2.

Hnattuan daithlannak, II Tim 4:2; Phi 2:12; Nu 8:11; Mth 20:1; JN 6:27; 9:4; Dung 13:2; I Kor 3:12; Phi 1:6; Kol 3:23; I The 4:11; 5:12; II The 3:10

Sumpai thu ah fel lonak, sum ngainatnak, I Tim 6:10; Thus 5:10; Mth 6:24; 27:5; Lk 3:14; Dung 5:2; Heb 13:5; I Pet 5:2

Midang parah hngat awknak, I Jn 5:10; Rom 8:16; Kal 4:6

Nuamnung cen duhnak, I Tim 5:6; II Tim 3:4; Thuf 10:23; 21:17; Eph 1:5,9; II Tim 3:4; II Pet 2:13

Pawl kawmnak nei lo, zumtu mahte lawng nung cu thlemnak doneh a har

Pawisak nei lo le nun daithlang, Hla 12:5; Mth 12:36; Jer 48:10

Nitin mai khros phurh zuam lo, Mth 10:38

Ttih hrut, Num 13:31; I The 5:14; II Tim 1:7

Lar duhnak, Mth 23:5; Mth 6:1,25,16

Buainak, Sam 37;7; Thus 4:8; I Kor 5:12; I The 4:11; Isai 32:6; Tit 2:5

17) Hmuhsuamnak Thuf 12:16; Sam 69:9; Thuf 22:10; Rom 15:3


10. Zumtu LE sualnak

Paingthar zo sualah a tluksiat tikah:

Pathian ah lungawinak a hlo, Sam 51:8,13,12

Pathian thawn pawl kawmnak felfai neih a theih lo, Sam 66:18; Thuf 22:8-13

Nunah thlarau hnattuannak alang thei lo, Eph 4:30

Siatcamnak a thleng thei, Sam 12:5,6

Pathian hmin a siatter, II Sam 12:14

Taksa thihnak a thlen thei, Dung 5:1-5

Nunsimnak a tong ding, Heb 12:5-8


Piangthar le sualnak: Mizia pahnih: nunsimnak

Piangtharnak:

Pathian hnatuan asi ih i) Pathian/Thlarau Hrin mi: Jn 3:3-8; Tit. 3: 5; Eph.2:8,9 asi ih ii) Pathian in milai thlarau a Sersiamthar nak asi: 2 Kor. 5:17 Khrih ah sersiamthar kan si. Cutin, Pathian in hna a tuan tikah milai ziangtin a lang ti asile i) Sir awknak/Khrih hrangah nun pek awknak : Dung. 13:3,5: Dung 2:38; 3:19, 11:21; Dung 20: 21, in a lang. Sual huatnak : Rm. 7:24, 25 khal a lang cih ding. Ka piangthar ti si in tisa nunhlum hnuai ah nungin sual tuah sunzawm rero tu cu a tong mi a thei aw lo asi. Khrihfa ka si tisi, sual tuah sunzawm rero tu cu thuphan per asi: I Jn 2:4. Cuticun, Pathian in a sersiamthar mi pawl cu an sungah Thlarau Thianghlin in a cencilh ih Thlarau thununnak hnuai ah an nung, Rm. 8:11, 9. Curuangah, milai tisa mizia in a ukmi, Khrih ih Thlarau co lo tu pawl cu Pathian ta an si lo: Rm. 8: 9.

Sualnak: Sualnak timi cu Dan buarnak : I Jn.3:4 asi ih Sualman cu thihnak asi: RM. 6:22. Sualnak timi cu Zumnak ihsin a suak mi lo pohpoh : RM. 14: 23 kha asi. Thiltha asi ti thei nacing in tuah lo cu sual asi: Jn 4:17. Diklo, dinglonak, thuphan pohpoh cu sual asi: I Jn 5: 17. Sual tisa mizia ih rah pawl cu ( Gal. 5: 19-21) nupa sualnak, a bal mi mizia, a mawi lo mi hnatuannak, milem zuk biaknak, polsia cangvaihnak, ral awknak, tawh awknak, iksiknak, thinhengnak, hamtamnak, a bur a bur in tthen aw aw in rem awk lo nak, nahsuah awknak, zuritnak, zoh mawi lo ih nuncan, cu bang tuk pawl; ngaidam thei lonak Mt. 14, 15 ta an si. Mizia sual in a ukmi ( Rm. 7: 13-15), Sualnak a tuah sunzawm rero tu pawl su Satan fa pawl an si: I Jn. 3: 8; 3: 10.

Pathian fa pawl cun sualnak an tuah sunzawm lo: Sual cu-Pathian thawn um tlang thei lo mizia, lungput, tuahnak asi. Piangthar(Pathian fa) pawl cun sualnak an tuah sunzawm lo: I Jn 3:6; 3: 9. Piangthar taktak pawl cu tisa mizia in a uk lo: Rm. 8: 9.

Thiamcoternak: Cutin kan sim laiah Khrih ah rundam kan sinak, Pathian hmaiah mifel, mitha, tiah thiamcoter kan si nak thawn cawhpolh lo ding a thupi zet. Kan khuahlan sualnak ihsin thiamcoter kan sinak cu Dan thlun ruangah siloin Pathian zangfahnak ruangah asi ( Gal. 2: 16; 5:4; Rm. 3: 28; 4:25; 5:16, 18). Pathian zangfahnak in asi ( Rm. 5:17). Rundamnak cu Pathian laksawng asi (Eph.2: 8,9; Tit.3: 5).

Zumnak nung cu tuahnak in a thlun: Tuahnak tel lo zumnak cu zumnak thi asi: James 2: 17-20, 26. Tuahnak titikah sakhua mi sinak ih felnak le tuahnak men asi lo, sual ihsin sir aw in sual cu dungtun tahratin Khrih hrangah nun hi asi. Tisa mizia sal ihsin luat in Pathian thu hnuaiah tuhlut awknak asi. Pathian fate pawl cun sual an tuah sunzawm nawn lo, I Jn. 3:6; 3:9.

Mizia pahnih: Thlarau le tisa; zumtu piangthar pawl khal hi leitisa kan suahsan hlan cu mizia pahnih kan sungah a um ringring lai-tisa le thlarau. Tisa mizia ih kaihhruai mi cu sualnak, thutak theithei lo, thihnak : Rm 8: 6, 7, 8, 13. Sualnak a tuah rero tu cu sual ih sal asi John 8:34 ih Pathian fa asi lo. Thlarau Thianghlim in kaihhruai mi lawngin thutak theihtheinak, nunpi theinak, Pathian fa an si: Rm. 8:13, 14.


Mizia pahnih-Tisa maw thlarau mizia-Khuimi kan cawm?: Nitin kan nunah kan hmuhton mi, kan mit in kan hmuh mi, kan hna le kaa sungah alutmi, kan taksa in kan dai le kan theih (feel) mi pawl siseh kan kaa le taksa ihsin a suak mi pohpoh pawl hin kan sung lam ih a um mi mizia pahnih, thlarau mizia maw a cawm, tisa miza ti fimkhur ringring a tul. Tisa mizia a cawm tu cu na raal an si ih thlarau mizia a thang lian ter tu kha na rualpi tha bik sawn asi.

Curuangah, ziang mizia in kan nitin nun, kan ruahmi le tuahmi, tongkam pawl hi in-uk ti theih awk a tul. Ih kan thluak bu, khawruahnak sungah khua a luahkhat tu hi thlarau rawltha maw asi tisa rawl tha ti thei aw aw in thlitfim ringring tul mi kan si. (Rm. 8:5) Nna thluak/khawruah ziangin a lo luahkhat timi zoh awaw.

Numsimnak:
Pathian fa, piangthar pawl cu sualnak tuah tikah nunsim kan si : Heb. 12: 3-5; zumtu mi zo khal, thil a tuah sual pang, sualnak ah a tluksiat tikah a sual a phuang aw aw (cpnfession) ih a sir awk asi ahcun (Piangthar hnu) ngaidam a si: I Jn 1:9. Zokhal sual a thup tu cu a hlawhtling dah lo ding: Thufim 28:13. Sualnak thuptu cun thihnak tla a tong thei.. Dung 5: 1-11; Nunsim theih lomi cu tuarnak le thihnak in a thlun thei: I Cor. 5: 1-6; Heb 10: 26; 27.

Sualnak le kawhhran:
Sualnak in kawhhran sungah mi tampi zonzaih apek, a bal ter; defile many : Heb 12: 15. Zumtu unau lakah sual an um tikah ziangtin tuah ding? Mat. 18: 15-17; James 5: 19, 20. Mimal in sim hnu ah an duh lo asile kawhhran hnenah thlen ding. Nunsimnak ah zumtu/kawhhran tuanvo : I Kor. 5: 11, 13, 10.

Piangthar pawl cu sual do ding, sual lo ding , nun thianghlim in nung ding kan sinak thu :
Thianghlim nun nung dingin kawhmi kan si: I Kor. 1: 2; 2 Pet. 3: 14. Pathian sal kan si. ( Rm. 6: 22). Thianhlimnak um loin zohman in Pathian an hmu lo ding: Heb. 12:14-17

Pathian in a hman zo mi thlu se pawl tawn mi: Pathian hman zomi, thutak thei zo hnu ah dungtawlh a ttihnungzia:
Ananias te nupa, Dung 5:3; thuphan an per, an thawhhlun an thup: an nupa in an thi
Judas Iscgariot: Jesu dungthlun asinan tangka 30 ah Jesu a zuar: A awk that aw aw, a ril a parh theh
David Siangpahrang: Mi nupi a ruiret pi, tual a that: Siangpahrang sinak a hloh, a nupi a fapa in a ihpi
Lot Nupi: Sadom khua ihsin runsuak a sinan, Pathian thu alunglo ih dunglet a hawi: cilungah a cangta.
Jonah: Pathian in afialmi a tuah duh lo, a tlan: Nga pi sungah nithum sung a um.
Samson: Nunau ah a tlusie: A mit tiang a raal pawlin an phorhsak
Saul siangpahrang: Pathian thu awi loin ral pawl rannung a rak lak: A siangpahrang sinak a hloh ih a thi
Moses: tongkam khat thinheng in a tuah: Cannaan ram a lut ngah lo

 

11. Khristian nun lungawinak tlaksamnak

 

Pathian remruat ah tthum aw loin milai ruahnak ah hngat awknak, Rom 8:28

Pathian rinsannak nei lo, zumnak mal, I Sam17:45-46; Sam 37:5; 125:1

Vanlam zoh nun nei lo, Dung 7:55; Kol 3:1

Theihthiamnak tlaksamnak, Phi 4:4

 

12. Piangthar tisa mi le thlarau mi

Piangthar tisa mi, I Kor 3:14; Heb 5:12

·         Mai hmakhua lawng ruat ringring: Midang zawnruahnak nei lo

·         Cawmcawp ttul rriinngg : Cawnawi in ringring

·         Rawl hak ei thei lo, thutak theihtheinak nei lo

·         Thinheng awl, hngintteu rriinngg

·         Phur awl, riahsiat awl

·         Mai thu lawng duh

·         Thei bik vekin um ringring

·         Milai lawm le porh duh

·         Thentthek awknak le lamtang tuah awknak

·         Siatnak cing ringringih thungrulh hmang, thincin hmang

·         Nehnak nun nei lo, sual thawn tthenhnih aw thei lo

 

13. Thlarau ah a khat mi

·         ThlarauThianghlim luahkhat nun:  Eph. 5:18

·         Nehnak nun nei, thlarau ih khat, Sam 1:1-3

·         Hmailam hrang tumtahnak ruat, Mth 20:24 (Na ruahnak sungah ziang a um ti na cek tikah na nun kha ziangin a lo uk ti na thei thei ding).

·         Pathian thu ah tuhlut awknak nun hngngamnak , Rom 5:10

·         Lungawi thiam ringring, Phi 4:4; Hab 3:17

·         Nundan thiam, Phi 4:13

·         A ttha zawngih pomdan thiam, Rom 8:28

·         Nunpitling, Jn 10:10; Eph 2:7

·         Dunglam thusia hngilh hmailam thilttha hrang zuam vivo, Phi 3:13

·         Ziangkim theihthiamnak le tuarthiamnak, Phi 4:13-14

 

14.Ruahsannak in tuarfainak

 

Thlarau in a hrin mi pawl hmuahhmuah cu Pathian huham cahnak hnuaiah ret le kilhim an si dingih a tawpak tiang venhim an si ding.

 

Thuthiang sungah kan hmuh thei mi

 

a) Khrih ih ni sunglawi a thlen hlan lo, Phi 1:6

A ruat cia pawl a ko, thiam a coter ih a cawi mawi ding, Rom 8:30

Zohman kan hlo lo ding, Jn 6:38-39

Zo in saw in tthen thei ding, Rom 8:31-39

Zianghman kan parah mawhsiatnak a um nawn lo, Rom 8:1

An siatral dah lo ding, Jn 10:27.

A tlunih Pathian Thuthianghlim ttongkam kan hmuh tikah zumtu unau pawl ziangvek harsatnak le thlemnaklak khalin siseh in zangfah ih a Fapa hman ui loin in pe tu kan Pathian cun thihnak ihta in tlen suak lawng hman si loin amah lala in a hnen kan thlen tiang dam le lung awiten in kaihruai in in kilveng vivo ding asi. Ziangkim kan tonmi cu kan hrang hlawknak le tthatnak ah a canter thluh leh ding.

 

b) A tawp tiang kilhimmi pawl lawng a takin thlarau in a hrinmi an si thu kan theifiang leh ding. A ttongkam hrekkhat pawl zohhnrih hnik uhsi: Jn 8:31, keimah ah nan um asi ahcun; Heb 3:14, a tawp tiang kan …; I Jn 2:19, in tlansan, ziangah tile anmah cu kanmah lakih mi an silo. Curuangah zumtu unau pawlin kan rualpi le unau pakhatkhat in tlansan ih dung in sip san hmuh tikah zianghman thanau ding a um lo, Pathian Thlarau in a hrinmi an si ahcun amah Pathian lala in lam a hruai dingih lamzin dikah an ra kir sal ding. Asinan Pathian thlarau in a hrin ngaingai lo mi pawl cu milai in zianghman simbet hlah uhsi.

 

15. Cawimawinak

Jesu Khrih a voihnihnak a ratsal tikah Pathian hna a ttuan ding. Adam ihsin thawkin a ratsal tiang Khrih zumtu hmuahhmuah cu a thi cia khal an thosal dingih a siat thei lo mi kumkhua nunnak in an thuam aw ding. I Kor 15:12-58; I The 4:14-17.

 

Taksa thar umtuzia

Taksa taktak a si ding, Lk 24:39

Jesu Khrih vek kan si ding, I Jn 3:2; I Kor 15:20

A siat thei lo mi asi ding, I Kor 15

Cawimawi zo mi taksa asi ding, Mth 13:43; Mth 17:1-5

Huham cahnak thawn a thuam aw ding, I Kor 15:43.

Zumtu unau, Pathian in leitlun le a sungih um pawl a sersiam hlan ihsin a khawkhan vekin kannih kan can khalah ziangkim milai rundamnak hna a ttuanih tuisunah a ttuan vekin Khrih a ratsal hlan tiang a ttuan sunzawm vivo ding. Cutikah, hi leitlun nun hi kan suahsan tikah Pathian in in duhdawtnak le kan hrangah ziangkim hna a ttuan mi fiangten kan hmuh leh tikah tuah theihnak nei lo le zumnak tlasam in kan nun rero hi mak kan ti zet leh ding. A Fpa hman ui loin thihnak ihsin in runsuak thei tu kan Pathian cun amai insang sungtel ah in ruat zoih “Ka Fa” tiah in kawh vekin kannih khalin “Ka Pa” tiah kawh theinak kan nei ve ruangah a duhmi cu kan parah tuah famkim thei dingin huham cahnak le duhdawtnak famkim a nei asi ti kan theihnak hin kan nun hnangamnak ropi le ziangvek harsatnak khal raltha zetin pahtlang ngamnak thazang le raltthatnak in neihter cio hram seh. Amen.

 

Buaipi ttheu mi bungcang

 

Kal 5:4, milai felnak in thiamco le rundammi si na tum asi le Pathian in lamzin a lo ruahhman sak cia mi na thlun lo asi.

Heb 6:4-6, rundamnak a hlo thei tiah mi pakhatkhat in a zirh asile a voihnihnak rundamnak a um lo ti mi thu khal a zirh tel a ttul.

Jn 15:6, Jesu Khrih ih thutthenak tohkham thu a simnak asi

II Pet 2/Jude in a simmi cu zum lotu fehsual pawl thu asi.

Sual huatnak, Thuf 8:13. Zumtu pawl cun sual an hua.

Sual nun simnak Heb 12:5-8. Pathian in a fa tak pawl cu a kumkhua sual lakah an tluksiat lo nak ding hrangah an nitin nunah nun a sim ringring ih Pathian ttihzah le Pathian tel loin ka nung thei lo asi ti an theihtheinak dingah an fehnak lamzin ah nun a simih a kai hruai ringring.

Pathian in a thei thiam, Jn 10:3. Pathian in a tlen cia mi pawl cu a thei hai ih a kilhim.

 

 

 

 
 

ć
Hre Mang,
Jan 14, 2010, 10:38 AM
Comments