HUATNAK CU A MIT A CAW

 

I John 2:11 “Sikhalsehla a unau a huatu cu khawthim sungah a um a si; khawthim sungah cun a tawivak ih thimnak in a mit a cawtter ruangah khuitawk lam ka pan ti hman a thei lo.”

 

Biaknak tuahnak hmuahhmuah, zumnak le raithawinak pawl hi duhdawtnak tel lo cun a lakmen asi tiah Bible in in sim. Zumtu leitlun nitin kan nunah kan duhdawt taktak maw, kan leitlun nunih duhdawtnak tipungtu kan si maw, huatnak tipungtu kan si, kan khawruahnak, tongkam, le tuahnak in duhdawtnak a tipung maw, huatnak tipungtu asi timi in Pathian ta, eng fate kan si maw, thimlakah mitcaw in kan vak rero timi a langter asi. Duhdawtnak sawn hrilin  nunpi uhsi.

 

“Bawipa na Pathian cu na thinlung hmuahhmuah, na nunnak hmuahhmuah, na cahnak hmuahhmuah le na ruahnak hmuahhmuah thawn na duhdaw pei ih na innhnen cu nangmah na duh awk vekin na duh hai ve pei,” ti ah ngan asi (Luke 10:27). Pathian cu kan duhbikmi asilo ahcun kan nunah a phnihnak asi thei lo. Mi zokhalin “Pathian ka duhdawt” kan ti cio ding. Pathian kan duhdawtnak cu kan milaipi pawlkan duhdawtnak in lang hrimhrim dingmi asi. Mi zokhal a unau a hua ih Pathian ka duhdawt ati asile thuphen peri asi fawn.

 

Cutin sim tikah mi zapi, Pathian in a duhdawtmi hmuahhmuah kan duhdawt tinak asi. Asinan mi zapi Pathian in a duhdawtmi hmuahhmuah hrangah thiltha kan tuah thei lo. Thiltha kan tuahsak lo tikah kan duhdawt lo ti siloin Pathian in tuanvo in pekmi sung lawngah tuanvo kan neihciar vekin Pathian duhdawtnak kan langter mi asi sawn.  Mi zapi hrangah thiltha kan tuahsak cawk lo mi cu milai in kan tuahtheimi in cinri a neih ruangah asi. Sikhalsehla thiltha kan tuahsak lo cu sim lo, mi pakhatkhat kan hua asi ahcun kan sungah duhdawtnak, Pathian duhdawtnak in hmun  a luahlo tinak asi. Zokhal Khrih ih duhdawtnak a sungah a um lo asi ahcun Pathian ta asilo. Duhdawtnak le huatnak an um tlang thei lo. Pathian cu duhdawtnak asi ih duhdawtnak Thlarau Thianghlim le huatnak cu milai pakht sungah an um tlang thei lo.

 

“ ‘Anih’ ‘Anih’ cu an sual tuk, an mawh tuk huatlo theih an si lo” ti ah huatnak dingsan tha zet kan nei tla asi thei men. Pathian duhdawtnak kan sungah a um asi ahcun Pathian cun a raal a duhdawt ih a raal kan si laiah kanmah rundam dingin a Fapa neihsun in pek asi. Milai in a milaipi a hua asi ahcun puhmawh ding a nei lo, a sungah Pathian duhdawtnak a um lo tinak asi. Muslim, Buddhist, zum lotu, zumtu thlu le bah, dungtawlh, mualphonak a tawng rerotu khal kan hua asile kan sungah Pathian duhdawtnak kan sungah a umlo tinak asi. Chin mi pawl dinhmun kan sim asile politics ruangah maw, thu pakhatkhat ruangah Hakha, Falam, Tedim, Kawl maw, hrinhnam le miphun pakhatkhat siseh political party pakhatkhat, hruaitu pakhatkat si maw kan hua asile Pathian duhdawtnak kan sungah a um lo tinak asi.

 

“Mi porh aw pawlin mi porh aw pawl an hua” tiah C.S. Lewis in a sim. Mi huatu ih thinlung sungah Pathian duhdawtnak a um lo ih midang mawhnak le amai thatnak in a khat tinak asi. Farasi pawlin lungto thawn uire nu an denthat zik laiah Zisu cun a duhdawtnak a langter, a ngaidam asi. Duhdawtnak cu ngaidamnak in cuai thlai asi theu.

 

 

Kan duhdawt maw, kan hua ti thei aw lo in milai in huatnak kan nunpi theu asi. Kan thanlennak society in huatnaksual cu kan nunpi, kan thanlenpi ruangah huatnak sual sungah kan tlangleng, kan nung rero laiah kan hua ti thei aw lo in sualnak tumpi, satan thang sungah kan sawltal rero tla arak si thei. Kan hua maw, kan duhdawt maw, mahlemah cek aw fel hnik uhsi. Thlacam phah khalin huatnak langter theiih asi. “Cunu cupa, cu a sualtuk, Pathian a duhlo tuk ruangah thla kan camsak pei” kan ti theu. Thlacam phah in mi pakhatkhat kan relse rero theu asi.

 

Milai in kan duhdawtmi kan relse dah lo; kan duhdawtmi ih siatnak reltu pawl thu kan ngai duh lo. Fala le tlangval duh aw tuk pawl hnenah an duhdawtmi ih sualnak le thatlo nak va sim aw, an lo hua riangri ding. Kan duhdawtmi ih sualnak le tlaksamnak cu kan rel zuam lo, a ngai khal kan paih lo. “duhdawtnak in sualnak tampi a khuh thei a si” ( I Peter 4:8) ati mi cu thudik asi. Milai kumkim, kum 20 a kim zomi mi pakhat ih thuanthu cu tawitete’n kan remkawm asile mi pakhat ciar in thuanthu thawngza lenglo, millions asilo hmanah, kan nei ciar asi. Mipakhat ih thuanthu thawngzasiar lak ihsin an thuanthu asebik miangmo cingkeng tahratin a sim leuhleuh tu cun a simmi nu/pa cu a duhdawt lo tinak asi. Mi pakhatkhat ih thuanthu sia an relmi nuam tizet in a ngai rero tu cu an relmi pa/cu cu a duhdawtlo tinak asi. Nuam tizet in na kaa ihsin a suakmi le na hna ihsin a lutmi tongkam pawlin na sung ah duhdawtnak maw huatnak in hmun a luah timi a langter asi. Mi pakhatkhat ih siatnak, tlamtlin lonak, mualphonak cu nuam tizet hnihsuak sainak ah a hmang, titi thuthuam vekin a rel rero, a ngai rero tu thinlung sungah Pathian duhdawtin hmun a nei lo ti a fiang asi.

 

Zumtu, Khrih in a thisen in a leimi, a tlenmi pawl cu mangbangza Pathian duhdawtnak zangfahnak Thuthangtha simsuak, nunpitu dingah leitlun ihsin kawhmi, lakhranmi kan si. Kan kaa sung ihsin dudhawtnak le huatnak tongkam a suak tlang thei lo. “Cirh pakhat ihsin tithlum le tikha a suak tlang thei lo.” Pathian ih duhdawtnak cu mi pakhat lungsungah a khat asi ahcun milai damsung  kum 100 sungah relcawk lo simcawk lo, tipithuamthum hnakin a thuk in a kau sawn mi Pathian duhdawtnak cu relcawk lo asi. Huatnak le huatnak tipungtu sim, ngai, dingah siloin Pathian duhdawt zangfah lainatnak thuthangtha simsuak dingin kawhmi, lakhran mi kan si.

 

Voi tampi milai in kan ruat sual theu mi cu “ka simmi hi thudik asi” kan ti theu. Milai siatnak cu a dik asi. Milai pakhathman mitha kan um lo. Thudik asimi, miai siatnak le sualnak sim kan duh asile mi pakhat hnu pakaht siatnak rel hi leitlun damsung hmanah kan theh dah lo ding. Noah fapa Ham in a pa, Noah lawngfangkheh, taklawng in a it heihei mi thu a unau hnenah a simmi kha thudik asi. Ham in thuphan a per lo. Asinan a pa, Noah in Ham ih fapa Kanaan cu a camsiat. Ziangruangah tile thusia, a pa ih ningzahnak mualpho nak thu karhzai tertu asi. A dik, dik lo timi hnakin kan simmi thu in midang a mualphoh ter maw, Pathian duhdawtnak tipungtu asi maw, khat le khat duhdawt rualremnak a karhzai ter maw, kan tongkam theitu pawl nun tungdingtu asi maw, tvk in duhdawtnak in kan sim maw timi a fianter asi.

 

 

Politician pawlin lo bum hlah hai seh. Cumi khami ruangah kan ram a siat, kan miphun a siat, hlawknak kan co lo, Pathian in thlawsuah in pe lo, tvp in midang mawhsiatnak tongkam pawl zum dah hlah uh, a ngai khal ngaisak hlah uh. Pathian in a duhdawt ih anmah rundam dingin a Fapa neihsun a pek. Cutin Zisu Khrih in an sualman leibak peksak dingin Kros parah thihnak tiang a tuarsak mi milai pawl mawhsiat rero tu pawlin lo bum hlah hai seh. Mawhsiatnak, huatnak in minung a tuah tha lo, miphun a tuah tha lo, ram a tuah tha lo, pawlkom khal a cak ter lo. Mi pakhatkhat, mibur le pawlkom pakhatkhat in Pathian thlawsuah a colo nak thu ah midang a mawhsiat asile va zum dah hlah, a thu khal va ngai dah hlah. Amah le Pathian karlak thu asi. Tahhtimnakah, Falam pawlin Hakha pawl ruangah Falam khua a thim theh, a siat theh, tiah siseh Hakha pawlin Falam le Tedim pawl ruangah Chin politics a siat theh tiah siseh politician pawlin an mai diknak thu an simmi siseh midang mawhsiat tahratin lamtang ah lo tuah an tum ruangah siseh lo bum hlah hai seh. Buainak pakhatkhat siseh midang pakhatkhat ruangah Pathian in thlawsuah I pek dingmi i pe lo asi titu an um asile Pathian be nawn loin BUAINAK lole MIDANG pakhat Pathian kutcak kham thei tu ah an ruah mi cu be sawn mei ding an si. Pathian in amah hnakin a caksawn sersiammi a nei lo. Amah hnakin a caksawn le thiltitheisawn zianghman a sersiam lo. Pathian in a duhmi cu zan an itthaht lai khalah thlawsuah a pek asi.

 

Nulepa pawl fimkhur uhsi. Insang fanau pawl hna sungah huatnak thlaici tuh hlah uhsi. Hruaitu upa pawl, zumtu pawl, kan kiangkap minung pawl hnenah huatnak thlaici tuh tahratin huatnak tipungtu, satan siahhlawh tuan rero hlah uhsi. Khat le khat kar lakah rin hlelh awknak, hmuh thiam awk lo nak, thleidan awknak suahtertu tongkam lak ihsin thiar fihlim aw uhsi. Mi huatu pawlin huatmi an nei ringring ding. Duhdawttu pawlin duhdawtnak thu simcawk lo sim ding an nei ringring. Mangbangza Pathian duhdawt zangfahnak sawn in kan thinlung luahkhat aw sehla kan kaa ihsin a suakmi tongkam pawl cu Pathian duhdawtnak langtertu, tongkam a theitu pawlih nun tungdingtu, Pathian naih tertu, khat le khat karlakah duhdawtnak rualremnak a karhzaitertu sawn kha tong uhsi, ngai uhsi. Kaa in simcawk lo mi Pathian duhdawtnak in kan thinlung a luahkhat asi ahcun kan damsung ah sim rero hman sehla milai in kan phuang cawk lo ding asi.

 

“Pathian in leilung hi a duhdawt zet ruangah a Fapa neihsun a pek ih amah a zumtu hmuahhmuah cu thi loin kumkhua nunnak an co ding,” (John 3:16). Pathian in a duhdawt zetmi kan hua asile vanramah Pathian thawn tuah tlang ding kan neilo. Huatnak cu a mit a caw. “Duhdawtnak cu a thin a sau ih mi zaangfah a thiam; duhdawtnak cu mi a iksiik lo, tluang a khawng lo ih a puarthau fawn lo. Duhdawtnak cu nun hel-hlong in a nung lo, amah ih zawn lawng a ruat lo, a thin a tawi lo, cule tisual mi parah thinciin a nei lo. Duhdawtnak cu thil ṭha lo parah a lung a awi lo, a sinain thutak parah a lung a awi. Duhdawtnak cu a bei a dong dah lo; ziangkim a zum, ziangkim a beisei ih ziangkim a tuar thei. Duhdawtnak cu cem ni a nei lo. Sikhalsehla profet thusim thiamnak pawl cu a reh ding; theih lo ṭong ih ṭong theinak khal a cem ding. Thiamnak le theihnak tla an hloral ding. …Atu-ah cun a hmun ringringmi thil pathum an um ih zumnak, ruahsannak le duhdawtnak an si; himi lakah a tum bikmi cu duhdawtnak a si. (I Kor. 13:4-8,13).

Mangbangza Pathian duhdawtnak in casiartu thinlung lo luahkhat camcin hram seh.