LEITLUN ENG KA SI

Darkness/Blindness/religion vs. Light, love, spiritual, in Jesus

John 8,9

Preached @ FCCI, March 7^th, 2010, Indianapolis, Indiana, USA

 

Bawi Zesu in ‘Keimah cu leitlun eng ka si” (John 8:12 ) tiah a simmi thu kha a sual laifang an kaih mi uire nu thubuai sim theh ve ten a simmi asi: cui uire nu cu daanthiam saya pawl le farasi pawlin a hnenah an rak hruai ih amah thangkamnak ah thu an sut, uire nu cu lungto denthat dingin an rak hruai mi asi nan Zesu in leilung parah a kut in ca a ngan ih zohman in nunau nu cu dengthat loin an lungto ken mi an hlon ih an tlan theh.

 

“Zesu in “Keimah cu leitlun eng ka si” ati lai ah leitlun ah thil pahnih a cang rero lai mi a um: 1) Tisa sualnak in a ukmi, uire nu nun, ii) Daanthiam le farasi pawl, leitlun biak nak nun, cui thil pahnih cun mi zokhal luatnak ngaingai a pek thei lozia thu kha Zesu in an hnenah a sim. A tawizawngin sim asile leitlun thim thuneihnak hnuai ah hlohnak lamzin pahnih a um: tisa nuamcennak in a ukmi nun le leitlun sakhua biaknak lamah mitcaw, ti in.

 

Malte sim bet asile, uire nu cu ziang asi tile a tisa caknak in a uk, a sunglam nun cu taksa caknak in a uk tikah nunphung dan le dun nei lo, sualthim thuneihnak, satan sal ih um arak si. Santan nuntu ziaza (the principles of darkness) ih uk mi asi. A duh mi tisa diriam ter, nuamnung cen, taksa caknak tiriamter a rak si. Leitlun kan san zoh asile tisa taksa caknak diriam ter duh ah a phunphun in milai nunphung le biaknak lam thurin kal palzut asizo. Satan in milai pawl a uk dan cu tisa ih alangmi ralkap le hriamhrei thawn si loin thimnak nunthuthlung (the principles of darkness) in nunter asi. Cuih thimthuneihnak in a ukmi pawl nundan then kat tla cu Pathian thu lo vekin, Pathian um lo vekin, tisa caknak diriamter, hurkuannak, duh am nak, thuphan per nak, rukruk nak, huat awknak, dodal awknak, thenthek awknak, Pathian theih lonak, tvp. an si. Cutin leitlun milai pawl cu leitlun tisa diriamter dingin an tisa duhnak hawl le cen in an um tikah thimsung ah an vak an tawi ih a tawpnak cu hellram hacang rialnak hmun asi. Thim lakah an um ih eng cu an hua.

 

Cun a pahnih nakah thilcang mi cu Jews biaknak daanthiam le farasi pawl nuntu asi. Hi pawl in leitlun sakhua biaknak dang pawl vekin milai zuamnak, danthlunnakin biaknak ah an zuam zet, pathian duhzet vekin an nunnak khal an pe, biaknak lam ih tuah ding hmuahhmuah an tuah, rawl ulhnak, raithawinak, thlacamnak, serh le sang an tuah theh. Asinan, an biaknak in kumkhua nunnak ah a thlenpi lo. Thim sungah an um ih eng cu an hua. Cuvekin tuisan milai pawl, khrihfa ti aw tu pawl lak khalah biaknak lamah phur zet, pe aw thei zet, kawhhran tuanvo tumpipi kai, zirhtu hmin nei, thusim thiam zetzet, Bible thei zetzet, sim thiam zetet, pastor, khawhhran upa, nubu le mibo upa, tuan tla an si thei, cutin kum reizet biaknak lamah pe aw na cingin an nun ah Bible in a simmi thlarau rah zianghman hmuh ding um lo tam tuk an um. Biak inn sung ahcun mithianghlim bik vek sisi in nitin ei hawlnak ah siseh lenglam leitlun nun ahcun Pathian thei lo tu pawl hman in an tuah lo ding mi, dan pahbal tiangin thil mawi lo zetzet an tuah theu. Cu pawl cu farasi pawl bangin lenglam tuhmuisin sunglam cinghnia kauham, leitlun sakhua mitcaw pawl an si.

 

Cuvek dinhmun ah Zesu cu ‘Keimah cu leitlun Eng ka si” tiah a sim hai. Zesu in zo ka si tiah a sim awknak John thuthangtha sungah kan hmuh thei mi pasarih a um:

i)                    Keimah cu nunak sang “umsun” ka si – John 6;48

ii)                   Keimah cu leitlun eng “umsun” ka si –John 8:12

iii)                 Keimah cu sangka “umsun” ka si  - John 10:9

iv)                 Keimah cu tuu khal tha “umsun” ka si –John 10:11

v)                  Keimah cu thawhsalnak le nunnak “umsun”  ka si –John 11:26

vi)                 Keimah cu lamzin, thutak le nunnak umsun ka si – John 14:6

vii)               Keimah cu grape kung “umsun” ka si – John 15:5

 

Hitawk ah “umsun” timi hin umzia a nei. Amah vek a dang a um ve lo tinak asi. Zesu lawng hi lamzin, nunnak, thutak, leitlun eng, tuu khal tha, thawhsalnak le nunnak umsun asi tinak asi.

 

Zesu in amah le amah a sim awknak ih hman mi lakah tuisun ah sim duh mi cu “Keimah cu leitlun eng umsun ka si” a ti mi asi.

 

# Daanthiam le Farasi pawl nuntu malte zoh hrih hnik uhsi:

Leitlun biaknak sungah hnatuan, kawhhran member si cingin phunhnih, lamzin pahnih ah na thang thei: Farasi lamzin-leitlun biaknak, le Baw Zesu ih dungthluntu.

 

Farasi-leitlun biaknak lamzin zawh tu pawl thu kan zoh hmaisa ding. Farasi pawl cu daan zawh famkim ansi, cawlhni (sabath) ni ah theipi hnah tluk rit hman kut in ken, khai duh lo an si. Zerusalem biak inn pi ah an khawm aw ringring, thu an sim, Bible an siar, rai thawinak phunphun an tuah, thawhhlawm an pe, biak inn thianhlimnak phunphun, sual thlahnak phunphun an tuah. A ra lai dingmi Messiah hngak in thla an cam, Bible (OT)an siar ringring. Cu pawl cun milai thlarau a rundam thei lo. Pathian theihnak dik ah lam a hruai thei lo.

 

A Kum zatel in an pupa san lai ihsin an rak hngak rero mi Messiah cu leitlun ah a rat taktak tikah an thei thiam lo. Amah cu an lak ah a tlang, thu a sim, mina a tidam, mithi a kai tho, mitcaw ati vang, thilmak phunphun a tuah, an thei cuang lo. Amai thu an ngan mi cu zoh lo in an ngah, an sim nal dekdek nan Messiah amah ngaingai cu an lak ah a tlang rero nan an thei thiam lo. Hi pawl lungsung cu thimnak ih a khuh theh. Ziangvek mizia le lungput an nei ti zoh hnik uhsi.

 

i)                    Milai dingfelnak parah an hngat aw aw

ii)                   Biaknak in dinhmun sang an duh

iii)                 Mipi cu anmai dinhmun sawhhnget tu dingah an duh, an hamng

iv)                 Dodalnak thlarau an sungah a um

v)                  Anmah le anmah mitvang, sual nei lo ah an ruat aw aw

vi)                 Misual lainatnak an nei lo

vii)               Zawnruahnak an nei lo

 

Daan zawhfamkim lam ahcun bang rual an si lo. A tlunah kan sim zo. Bible in a sim vek cekci in nung dingin an zuam. Bible sungih thlarau an sungah a nung lo, a tongkam lawng an thiam. Biak inn sung ahcun upatnak cu anmai nunnak cawpcilh in an hum. An biaknak cu sawisel sehla thih ngam in an tan. An biaknak, an pawl dindan, fehdan, zumdan, hmuhdan, thurin pawl cu anmai nunnak tluk in an hum ding, cu pawl cu Pathian hnak hman in an duh in an hum sawn. Mipi pawl cu an biaknak lam dinhmun sawhhnget tu ah an duh, an mipi pawl cu anmai leitlun sakhua nak hrangah an hmang. Mipi harsatnak ngaingai, mipi thlarau hellram lamzin ah a feh rero cu an hmu thiam lo. Anmah lala in an theih lo mi le an neih lo mi cu mipi hnenah an pe thei lo. An sunglam thlarau cu dodalnak thlarau in a khat. Bawi Zesu thusim an ngai tikah a simmi hi a dik pei maw ti ah ruat awknak khal an thinlung ah hmun bite hman an ret lo.Zesu thu el ding le, a siatnak lawng an hawl, Zesu thah thei nak ding puhmawh ding lawng an hawl. An thinlungput a dik lo. Anmai ruahnak biaknak thurin pawlin an lungsung cu hmun a luahkhat theh. Zesu in an thinlung sungah hmun a nei lo. Zesu in uire nu a runsuak tikah an hua. Mitcaw pa a dam ter tikah an hua sinsin. A suah pek ihsin mitcaw pa dam ding hnakin sabath ni ulh nak cu thupi sawn ah an ruat. Misual pakhat hellram tlak ding hnakin an biaknak thurin cu poimawh sawn ah an ruat. THlarau mitvang ding hnakin leitlun sakhua biaknak, milai mithmuh ih upatnak le cawimawi nak cu thupi sawn ah an ruat. Zawnruah lainatnak, Pathian ih duhdawtnak an sungah a um lo. An sunglam cu thimnak in a khat. Cucu Bawi Zesu san lai ih farasi pawl dinhmun cu asi.

 

Santhar Farasi pawl nun:

Santhar sanah zoh hnik uhsi. Biak inn khawm taima zet, kawhhran tan lam ahcun thih ngam, pek nak ah zuam zet, rawl ul thlacam paih zet, biak nak lam cangvaihnak ah phur thei zet, khawm awknak ah tohkham tha ih to ngah lo le thinheng mei, upat le sinak duh, mipi thlarau zawnruahnak ngaingai nei lo, cuvek in biak nak ahcun mipi hmaiah sakhau mi zet in lang, midang sawisel thei zet, mi siatnak rel ding cu tawp ti nei loin rel ding thei, mai tuahthatnak cu rel ding tawp ti nei loin thei, mai nunpi mi thuthlung satan thuthlung, thuphan per nak, mi thangsiatnak, rukruk nak, a dik lo ih ngah duh nak, huat awknak tipungtu, thu sia phurtu, rem awk lonak karhzai tertu, thleidan awknak, biaknak lam upat cuh ah kawhhran politics tuah thiam zet, relsiat thangsiat awknak karhzai ter tu, tvp, kan san ah a thleng zo lo maw? Laimi pawl um khawmnak ah sakhaw mi zet vek si si in midang siatnak rel khawp thei lo, nunpi mi le leitlun mi pawl hman in an tuah lo ding sualnak raptlak zetzet nunpi rero, cuvek thu biaknak thimkhawzing sung ih nung pawl an si. Hivek biaknak thimkhawzing thlunnak hmunah Thlarau Thianghlim hnatuan cu dodal asi ih lamzin kam asi.

 

Uire nu rualpi na si maw?

 

Cun, ruire nu dinhmun malten sim hrih uhsi. Kan san leitlun kan zoh asile, tisa caknak diriam ternak in milai thinlung a luahkhat theh. Ramnuam ram cangkaang ah siseh lairam ah siseh tisa duhnak hurkhuannak, nupa sualnak, rukruk nak, thuphan per nak, tisa duhzawng ih nunnak in kan miphun thuanthu khal santiluang thimkhawzing sungah a fen rero asi. Cuticun lennak, sumpai hawlnak khal ah a dik le dik lo ti um loin, canpual tha ngah duh nak ah leitlun Pathian zumlo tu pawlin an tuah lo ding tiangin Pathian zumtu, Pathian siahhlawh ti aw tu mi tampi in an tuah rero zo. Langhngan in mipi hmaiah thuphan nunpi le a dik loih ngah nak pawl, Pathian thlarau dodal nak phunphun tuisan milai pawl nun ah asuak zo. Sodom khua ih an sualnak pawl cu ram tampi ah cozah danhuam sungah an tuah zo. Zalen zetin mipi theih le hmuh ah sual cu cozah le xenpi vangtlang dan in a pawm zo. Sual cu ningzah thlak thil ah a cang nawn lo. Uire nu vekin dan um loin, mai taksa, mai thinlung duhzawng in a uk mi, Pathian um lo vekin a nungtu tuisan milai pawl hi thimthuneihnak in a uk mi an si.

 

Zesu ih eng sinak:

 

Hivek tikcu can, milai san thuanthu lakah nang le kei kan nung asi. Cuvek thuanthu mailai san thlarau nunkhua thimnak lakah Bawi Zesu in “Kemah cu leitlun eng umsun ka si” a ti.

John 1:4-9; Zesu cu nunnak asi ih cui nunnak cu milai hrangah eng asi.

 4, Cuih Thu cu nunnak ih hram a si ih cuih nunnak cun minung hnenah tleunak a run thlen. 5Tleunak cu khawthim sungah a tleu ih thimnak in a hmit thei dah lo.6Pathian in a palai Johan a thlah ih, 7Johan cu mi hnenah cuih tleunak thu sim dingin a ra. A simmi hmuahhmuah in an theih ih an zumnak dingah a ra a si. 8Anih cu tleunak a si lo; tleunak thu sim dingah a rami a si sawn. 9Cuih tleunak cu tleunak taktak a si. Cuih tleunak cu leitlun ah a ra ih mi hmuahhmuah tlettu a si.

 

John 8:12, :Keimah cu leitlun eng ka si”

 

Zesu cu leitlun Eng umsun asi. Amah lawngin leitlun milai pawl cu lamzin dik hmuh thei nak an nei. Amah cu Eng umsun asi. Milai thlarau kumkhua nunak lamzin hmuhtu Eng asi. Milai damsan lamzin hmuh ter tu eng um sun asi. Leitlun sakhua biaknak, Farasi pawl biak nak in siseh lei tisa nuamnung cennak in siseh milai thlarua cu kumkhua nunnak eng sungah a hruai thei lo, hell ram a thlenpi sawn ding asi. Zesu Khrih ah leitlun thim thuneih nak ih sin luatnak a um. Asile, Zesu in cui eng thu cu simfiang nak ding hrangah thimnak ih umzia simfiang bet asi. Leitlun milai nun cu Khrih, Leitlun cu eng um lo cun zan thawn tahthim asi. Zan ahcun milai in zianghman kan hmu thei lo. CUruangah zan ih um pawl cun sualnak phunphun an tuah tikah sualnak asi ti khal theihtheinak an nei lo. Zohman hmuh tu nei lo vekin sualnak phunphun an tuah. Thuphan pernak, rukruknak, hurkhuannak, thatlonak tintian khal an tuah tikah ningzahnak sete hman an nei lo. Cuvek pawl cu Khrih Zesu ih Eng cun a hailang theh ih a mualpho ter theh asi. Farasi pawl biaknak in milai thlarau a rundam thei lozia, mitcaw pawl a tidam thei lozia a hmuhter.

 

Mitcaw tidam:

Zesu in amah cu Eng asi tithu a simmi pehzawm in a suah thlak ihsin mitcaw pa a dam ter. Amah cu eng, lamzin hmuhtu asinak langter tu dingah Pathian hmin sunlawinak ah mitcaw pa a damter. Mitcaw cun lamzin a hmu thei lo. A fehnak lamzin a dik le dik lo khal a hmu thei lo. Thlarau lam mitcaw pawl an nitin nunah an tuahmi, tongkam nunpi mi thuthlung, fehnak lamzin thihnak lamzin asi khal an thei thei lo. Zesu in cui mitcaw pa cu a damter.

 

Thusuhnak:

TUisun ah thimlakah a um kan um lai maw? Pathian kan hmuhdan ah kan thlarau lamzin a eng viahviah maw? Kan insang nun tu khawsakdan, kanmai taksa peng, sumpai neihmi, cantha canpual tha kan ngahdan ngah mi hmandan, kan mah thawn a pehtlai mi cozah, pawlkom, milai, midang pawl thawn kan pehzawm nak nitin nunah Pahtian thu in fiang zetin milai nuntu dan thianghlim a zirh mi vekin kan nung maw? Kan tisa nuamnung cennak in Pathian tihzahnak nei loin kan hmang aw lai maw? Biaknak lamah zuam zet, dinhmun tha zetzet nei na cingin, Bible thei zet na cingin, a thu sim thei zet, kawhhrang hrangah thihngam in tang na cingin, biaknak lam zuam zet na cingin, Bawipa amah Zesu Khrih nitin kan nunnak ah a Thlarau in thu in simmi a thei lo kan um lai maw? Sualnak sungah zianghman ningzahnak sete hman nei loin kan nunglai asi ahcun thim lakah kan nung lai tinak asi. Pathian in amai hmuihmel keng in a sersiam mi le a duhdawt ih a Fapa thisen in a leimi, milai a hua tu, huatnak in kan thinlung a luah hrih lai asi ahcun thimlakah kan vak rero tinak asi. Zumtu na insang, na nitin nunah pehtlaih mi pawl thawn nun tikah Khrih hmuihmel a lang maw?

 

Tuisunah thungai tu pawl cu khrihfa kan sinak rei zo lawnglawng kan si. A hmin men Khrihfa si lawng a tawk lo. Farasi pawl vekin biaknak lamah zuam zetnak a tawk lo. Culole, mitcaw pa damter mi vekin zo in idamter ti thei lo in zumnak nei loin rak vak men a tawk lo.

 

John 9: 35, Cubangtuk thil hmuahhmuah cu Jesuh in a theih tikah cupa cu a hmu ih, “Milai Fapa hi na zum maw?” tiah a sut.36Cupa cun “Bawipa, cupa cu zoso a si? Amah ka zum theinak dingah i simhnik aw!” tiah a ti.37Jesuh in, “Amah cu na tawng zo ih atuih a lo bia rerotu hi a si!” tiah a ti.38Cupa in, “Bawipa, ka zum!” ti phah in Jesuh hmaiah cun a khuk a bilh ih a biak.

 

Mitcaw pa cun amah ti damtu thei loin a rak vak rero. Asinan Bawipa in a tawngsal ih thu a sut, “Milai Fapa hi na zum maw?” a ti tikah “Bawipa, cupa cu zo saw asi?” tiah a sut sal ih Zesu in na biak rero mi hi asi a tik lawngah a zum asi kha.

 

Tuisun ah ulenau pawl,  kan zaten Bawipai thatnak cu amal le a tam kan tep theh zo asi ti ka zum. Mi tampi cu thihnak lak ihsin Bawipa in in rundam mi kan si ding. Mitcaw kherkher kan um dah lo hmanah, natnak phunphun, harsatnak phunphun, mithlti tla in Pathian hnenah kan tah nak pawl insang, Kawlram ihsin Malaysia, India in America kan thleng, kan thlen hnu ah bawmtu nei loin voi tampi anhai in kan um, Bawipa in a thatnak cu kan parah a lang ter zo asi. Tuisun cu Bawipa a lo damter tu, a lo khaisangtu, lamzin a lo hmuhter tu in “Milai Fapa na zum maw” tiah a lo sut duh ve asi.

 

“E khai, cutin insut duh maw si, ka zumnak a rei tuk zo” na ti men ding. Tuisun ah Bawipa Zesu in Farasi pawl bangin izum maw? a lo ti lo. AMai hrangih nung, a thu vekih nung dingin a lo sut mi asi.

 

John 8:31 Curuangah Jesuh in amah a zumtu pawl hnenah, “Ka thu zirhmi nan thlun ahcun keimah ih dungthluntu ngaingai nan si ding; 32, thutak cu nan thei dingih cuih thutak cun a lo luatter ding,” tiah a ti.

 

Kanram ah a thuzirhmi thlun si loin Khrih zumtu ka si titu kan tam tuk asi lo maw? A tlunah asim vek asile Zesu in a thu vekin a nungtu, a thuzirh mi thluntu pawl lawng Amai dungthlun tu ngaingai an si thu asim.

 

Watchmanee in a simmi cu “Pathian thu vekin nung si loin, thulung lo pa in pulpit par ihsin Pathian thu a simmi hi satan in zianghman ah a siar lo. Satan in a tih mi cu Khkrih ih thu vekin kan nun hi a tih mi asi,” a ti. Tuisun ah zumtu unau pawl, Pathian kan zum kan ti mi cu Farasi pawl zumnak le satan zumnak vek fang si loin a thu hi nunpi, a thuthluntu pawl hi Bawipa in “ka dungthuntu taktak” a ti mi cu asi.

Cutin a thu vekin nun, leitlun tisa duhnak le milai sakhua biaknak lam ih thurin thlunnak pawl tanta in amai hrangah a thu vekin nun lawngah a  “thutak ih luatnak” khal a um asi.

Paul in,

I The 5:5; Nannih cu nan zate in tleunak sung ummi nan si; sun minung nan si. Thimnak sungmi kan si lo; zanih minung khal kan si lo. ; . 6, Curuangah midang pawl bangin itthat ding kan si lo; itthat loin fimhringtein a nung dingmi kan si.

 

Kan nitin nunah thimlak ih nung vekin nung ding kan sin awn lo.

Thleunak fa pawl nuntu pawl cu John in in sim:

I John 5:6; A Fapa hnen ihsin kan theihmi thu le nan hnenih kan phuanmi cu himi hi a si: Pathian cu tleunak a si ih a sungah thimnak zianghman a um lo.6, Curuangah amah thawn pawlkomnak kan nei kan ti nain thimnak sungih kan um a si ahcun kan ṭong in siseh, kan ṭuannak in siseh, thuphan kan per a si

 

I Jn 2:8-9; Sikhalsehla atu nan hnenih ka nganmi thukham hi thukham thar a si, ziangah tile hi thukham thar a dik zia cu Khrih sung le nanmah sungah hmuh theih a si. Ziangtin tile khawthim cu a reh vivo ih khawtleu taktak a lang zo. 9, Zokhal tleunak sungah ka um a ti nain a unau a huatu cu khawthim sungah a um hrih lai tinak a si. 10Zokhal a unau a duhdawtu cu tleunak sungah a um ih curuangah midang sualternak * ding a sungah zianghman a um lo. 11Sikhalsehla a unau a huatu cu khawthim sungah a um a si; khawthim sungah cun a tawivak ih thimnak in a mit a cawtter ruangah khuitawk lam ka pan ti hman a thei lo.

 

 

Bawipa Zesu ih eng cun ziangvek dinhmun, zingtik can khalah nunnak lamzin daiziahzi ah mi a hruai asi. Thawng inn sungah, farah zawnzaihnak karlakah, hmuhsuammi sinak lai ah, saltang hrang khalah, hremmi, huatmi le zawnzaihnak lak ah siseh ziangvek dinhmun khalah Bawipa ih eng cun nunnak lamzin mi a hruai asi.

 

 

Thunet:

Na nunah thim nuntu ziaza a um lai maw? Eng fate na si zo maw?

 

Na thlarau nun ah thimnak a um lai maw? Na hmailam na zoh tikah na thlarau mit in Bawi Zesu nahmu maw? A kut an khennak, a hnak an sunnak, nahrang nunnak pe dingin a tuarnak nahmu maw? THimlak ah anhai in um ding a lo siang lo ruangah nangmah a lo rundam asi. TUisun ah na nei hrih lo asile amah pan mei aw.

Pathian zangfahnak laksawng, tidam nak cozo si in amah thei lo kan um lai maw?

Na nunak mangbangza in a lo rundam ih lam a lo hruai, na tuah thei lo mi le kan theih lo mi lamzin a lo sial sak, thimlak na vahnak ah eng a lo pek, lamzin a lo hmuh, na nunnnak lamzin a eng ter si lo maw? A mai thu sungah nung mei maw. Cuticun thimthuneihnak ih sal ihsin na luat ding asi.

Pathian in farasi pawl zumnak vek leiltun sakhua mitha siter in duh mi asi lo.

Uire nu bangin leitlun tisa caknak, diriam ternak, nuamnung cennak in nung dingah in siang lo.

Bawipa cu leitlun Eng umsun asi. Eng hnuai ah na nung ahcun nangmah thawn a peh lai mi ziangkim cu fiangzet in na hmu ding asi.

Nangmai nun, na tumtah, na duhthusam, na nuam timi, na thluaksung khawruah mi, tongkam, tikcu hmandan, nuntu khawsak, nangmah thawn a pehtlai mi pohpoh ah fiangzetin nahmu ding, Bawipa kutcak nahmu ding. cutin cun na leitlun nunah Bawipa thatnak cu nitin na cen ding asi.