SUAL THU



BUNG IV : SUAL THU - HAMATOLOGY

1. Sual cu ziang asi?

2. Sual khuitawk in a thawk?

3. Sual a phunphun

4. Sual in milai nun a hngawng kauhzia

5. Sual rah

6. Sual thawinak

Sual cu ziang a si

Sual timi cu tuahnak, lungput, le mizia in Pathian ih mizia, lungput le daan (moral law of God) thawn a zawng aw lo mi, a kalh aw mi asi.

Milai ruahdan a phunphhun: i) Taksa hiarnak diriam ternak: Sual timi cu taksa hiarnak diriam ternak lawng si loin thinlung lam khalah a sual thei. Porh awknak, zum lonak, iksiknak pawl khal hi Pathian daan thawn a kalh aw thei. ii) Hmasawnnak nei lo: Hmasawnnak nei lo hi sual kan ti a sile milai nuntu (civilization) hi a tthang vivo mi a siih a dik tawk lo. iii) Duh amnak: Duh amnak cu sual asi nan sual timi zaten a huap thluh lo.

Baibalin sual a ti mi cu: Sual timi cu Pathian daan buarnak a si.

Thuthlunghlun sungah “Sual” timi ziangtin a sim”

i) 'Chata' (voi 522)- Tumtthelh, Exo 20:20; ii) 'Ra', (voi 444) thil ttha lo Sem 3:5; iii) 'Pasha,' Daan pahbalnak I Siang 12;19; iv) Avon, Isai 53:6 Sualnak ; v) 'Shagag' - Isai 28:7 diklo- (Er); vi) Asham-guilt, Pui 4:13; vii) Rasha, -wicked Sam 9:16; viii) Taah- wonder, Eze 44:10.

Thuthlungthar sungah “Sual” timi tongfang hman mi pawl:

i) Kakos- bad, tha lo, Mth 21:41; ii) Poneros- evil -sual/ttha lo, Mth 7:11; iii) Asebes- godless-Pathian nei lo/ttih lo Rom 4:5; iv) Enochos-guilty- Mth 5:21,22 ; v) Hanartia (voi 227)- tumtthelh ih tumlo pi fuh Rev 5:1; vi) Adikia-unrighteousness- dinglonak Rom 1:18 ; vii) Anomos-Lawless-daan nei lo/ziangkhaw sawn lo- Mth 13:41 ; viii) Parabetes- daan pahbal nak- Rom.2:23; ix) Agnoein - ignorant- theih lonak Dung 17:23 ; x) Paraptoma-(voi 6) falling away Rom 5:-20 ; xi) Hypocrisis -ti aw ter I Tim 4:2

Sual khui tawk ihsin a thawk

Sual cu Pathian hnen ihsin a thawk mi asilo.

Daan 32:4 Pathian ah sualnak a um lo, sual a tuah dah loih ziangkim ah a famkim thluh. Pathian in a tuah mi a sual asi tiah thutthen thei tu ding daan zianghman a um lo. Pathian tuahmi cuai thlai thei tu ding daan-tehfung khuihman ah a um lo. Pathian cu sual thawn a hla aw tuk (Job 34:13). Pathian in sual tuah dingin mi a thlem lo (James 1:13). Sual thilti theinak in Pathian huham cahnak thlem thei dingin zianghman cahnak a nei lo. Sualin Pathian thin a ti pahng dah loih a tuah tummi khal a tthulh ter dah lo. Milai duhthlannak ruangah sual cu leitlunah lut dingin Pathian in a rak siang mi asi.

Sual cu thlarau khawvel ihsin a thawk

Satan tluksiatnak: i) Satan dinhmun, Eze 28:11-15; ii) Satan cu a sual, Isai 14:12-20; I Tim 3:6 "Ka" voi hnga a simnakin; iii) Satan parah thuttennak Eze 28:16-19.

Sual bultannakah sual hrampi a tel thluh

Sia ttha theihnak-the basis of knowledge: ziang a ttha ih ziang a sual ti theihnak. Milai theihnak cu a famkim lo mi asi.

Milai lungput-moral standard

Ziang a ttha, ttha lo tiah milai ruahnak ah hngat awknak: Sem. 35, Milai in thilttha le ttha lo thlei dang thei dingin le diknak cuai thlai thei dingin diknak hram a nei lo.

Zo ka si? "Who am I?" : Identity-milai in amai sinak dik a thei aw thei lo.

Tluksiat hnu ah sual hram pathum

a. Satan Jn 8:44; Mth 13:39; I Jn 2:15-16; b. Leitlun Jn 15: 18-19; II Kor 4:4; Jn 12:31; I Jn 5:15-16.

c. Milai thinlung Mth 15:19

Adam ihsin Sual leitlunah a lut thawk nak Rom 5:12

Pathian siannakin sual cu leitlunah a lut James 13:15 ( God's permissive will); Rulpi hmangin Sem 3:1;

Satan in Rulpi a ahmang Thup 12:9 ; Evi kha bum in a um I Tim 2:14; Adam kha amai duhthlannak ih sual tuah asi I Tim 2:14

Sual phunphun

1) Tuahnak sual

Daan (Moses daan) bawhsiatnak Mk 7: 9-13; Langhngan sual Jn 19:11; I JN 5:17; Thup 21:8; Heb 2:15

Thilnu: Farasi-Extranalism-pawnlang sakhua nak Math 23:14; Saducee zirhnak dik lo, thawhsalnak hnawl ( thilmak hnawng); Herodian-leitlun mi sinak, Mk 8:15;

2) Lungput (Attitudes)

i) Luk 12:13-15- hamttamnak Rom 14:23, zum lonak sual ; Mth 5:22, thinhengnak I Jn 5:17; Kal 5:20 thiksiatnak Sem 6:4-5; suangtuahnak sual; Hurnak -Exo 20:17; Sinak sual, Rom 5:12; Jer 2:22.

3) Tuah lo sual James 4:17 : Thiltha ti theih nacing in tuah lo cu sual asi.


Sual in milai nun a hngawngkauh zia

Milai cithlah hmuahhmuah a hngawng thluh; I Siang 8:46; Sam 14: 2-3; Thus. 7:20; Isai 53:6

Milai siatnak, zianghman tuah thei mi nei lo: Sual sal tang, Rom 6:17; Satan kut hnuai ih um Eph 2:2; I Jn 5:19; Thinhengnak fa Eph 2:3; Bawmtu ei lo, (Milai in Pathian a dodawlnakah) Rom 8:7-8; Sual sungah thi Eph 2:1 ; Thlarau mitcaw II Kor 4:3-4; Thimnak lakih um Kol 1:13 .

Thihnak ci thum

1) Taksa thihnak: Khrih a ratsal tikah zumtu hrangah taksa thihnak a um nawn lo ding. I Kor 15:51-52; I The 4:17. Zumtu mithi cu a itthat tiah kawh an si I The 4:14. Taksa thihnak cu thlarau in taksa a suahsannak asi. Zumtu pawl thlarau cu Khrih hnenah a um thei I Kor 15:54-57


2) Thlarau thihnak: Pathian thawn tthen awknak asi.

3) Thihhnihnak: Sankhuk hrangin thihnak, sankhuk Pathian thawn tthen awk lanta nak, Thup 20:6,14;21:8

Sual rah pawl

Milai parah a thlengmi: Milai hmakhua ( destiny) Mth 18:11; Jn 3:16; Siatralnak (Perishing); Milai duhnak a siatsuah-Jn 8:44 Nan pa satan ih duhnak tuahsuak ding nan duh asi. Taksa siatsuahnak Jn 9:3; 5:14; Midang a hnaihnawk, Lk 20:46-47-Hruai sual awknak;

Pathian in misual parah thu a tthennak

Milai taksa cu leivut ah kir sal ding, Sem 3:19; Hna ttuan bangin ei le in hawl ding, Sem 3:17-19; Leitlun cu anse dawng in a um, Sem 3:17; Misual cu hrem ding, Thuf 16:3; Thlarau thihnak, Eze 18:4 ; An sualnakah thungrulh ding, Mth 16:27; Thiamco lo ding Jn 5:29; Zangfah lo ding, Sam 59:6; Thihnak, Rom 6:23; Cituh rahseng, Kal 6:7; Thlawsuahnak ihsin dawisuak an si.

Pathian in misual pawl a hmuhdan

Khak mi, Sem 3:23-24; Thlarau thi- Pathian thawn tthen aw, Sem 3:9; Mithi, Eph 2:1; Sem 2:17; Mi hlo, Isa 3:6; Luke 19:10; Raal, Rom 5:10 ; Satan fa, Ramdang mi; Thilttha tuahnak nei lo; Hman tlak lo; thir ek vek, Ez 22:18 ; Zianghman si lo, Cucik khar bawk le tho lung vek fang, Job 25:6; Cangcel vek, Sam 22:6 ; Nunau thi an neih can ih a thianglo mi vek, Ez 36:17 ; Puanse hnawphnawl vek, Isa 64:6; Thilttha tuah mi nei lo, Sam 14:3; Zianghman lo hnakin a zangsawn mi, Sam 62:9.

Adam ihsin sual puannak

Adam sual ruangah misual kan siih cuticun sual mizia cu kan suah pi, Rom 5:12-21.










Roco mi le sualah ruahmi sualnak ih dang lamnak

Inherited and Imputed sin

Inherited: Sual cithlah sinak Imputed: Adam sual ruangah misual

Adam Adam

Cain Seth Cain Seth

Enoch Enosh Enoch Enoch

Irad Kenan Irad Kenan

Keimah Keimah



a. Nui pum sung ihsin a sual cia in pai mi kan si, Sam 51:5

Milai cu a nu'i pum sungih a um lai ihsin mi ttha lo le Pathian mithmuh ah ramdangmi asi. Sam 58:3. Pathian thinhengnak fa asi, Phe 2:3 asiih; Cuticun milai cu sual tuah loin a um thei lo asi.

b. Sualnak ih sualzia le milai nunah a hngawng kauhzia

Pathian hmaiah thlarau lam tthatnak zianghman nei lo asi.

Milai sunglamah tthatnak zianghman a um lo. Milai ruahnak le sia ttha theihnak cu a bawrhhlawh zo mi asi Tit 1:15. Milai thinlung cu bumhmang bik asi, Jer 17:9. Milai cu a thinlung duhnak in lam a hruai ih a thinlung duhnak el tahrat in thilttha tuah theinak a nei lo. Milai thinlung cu mitcaw vek a siih Pathian lamzin a hmu thei lo, a thei thei fawn lo. Pathian mithmuh ah ramdang mi asi, Eph 4:18.

c. Milai in Pathian hmaiah thlarau lam thilttha tuah thei mi a nei lo.

Pathian lung ti awi ter theinak a nei lo Rom….. Zianghman thilttha tuah thei mi khal a nei lo. Jn 15:5. Zumnak tel loin milai in Pathian lung ti awi theinak khal a nei lo. Milai cu sual ah mithi asi, Eph 2:1,2. Satan fa asi, fawn Jn 8:44. Mithianghlim lo, mi bawrhhlawh asi, Isai 64:4. Thlarau lam ah zianghman thiltitheimi nei lo asi fawn I Kor 2:14. Mitcaw asi, II Kor 2:14. Milai cu amah te Pathian hnen ra dingin theihnak le ti theinak khal a nei lo, Jn 6:44.

d. Pathian hmaiah thilttha tuah thei mi nei lo, mithi le mitcaw, sualnak hlir ih khat mi asi ahcun milai duhthlannak cun zalen zetin thilttha a thlang thei thotho pei maw?

Milai thinlung duhthlannak cu zalen zetin a duhduh thlang thei dingin Pathian in zalennak a pe ko nan milai in a thinlung duhnak thawn a kalh aw mi Pathian duhzawng thlan thei nak a nei lo. Milai thinlung duhnak cu milai sual mizia le sual duhnak lan tahratin Pathian duhzawng thlan thei nak a nei lo. Thutthtimnakah, Kiosa rilrawn zet hmaiah Cawsa le Hrampi no te na ret asile Kiosa cun a duhduh thlang/hril thei asi ko nan Kiosa mizia cu hrampi ei lo mi, sa ei mi asi ruangah Cawsa kha a hril ringring ding. Cuvek cu milai mizia le milai zalennak cu asi.

Milai nitin nunah sualrah pawl

i) Nitin nunah a takin milai sualnak pawl

Zohman thilttha tuah an um lo, Sam 14:3; Sam 143:2; I Siang 8:46. Milai sualnak maksak zia, Rom 1:18-20. Mi zaten an sual thluh, Rom 3:23; I Jn 1:8-10.

ii) Milai in zianghman thilttha tuahthei mi a nei lo asi ahacun thilttha tuah dingah milai mawhphurhnak a mal deuh cuang maw?

aa) Milai in thinlung, thazang le ruahnak zaten Pathian ah hgnat aw dingin Pathian in mawhphurhnak a pek ih cucu milai in amai duhthlannak in a hawl a ttul. Asinan milai in Pathian tong thei dingah zumnakin a hawl a ttulih Pathian kawhhnak cu thinlung duhnak thawn a co hlan a ttul.

bb) Sual ah a thi mi milai cu Pathian in nunthar a pek

cc) Ziang thei lo naute pawl hma khua ziang a bang?

Kum zoh in thu tthennak- Age of accountability doctrine

Milai kum zoh in Pathian in milai parah thu a tthen asi ti ruahnak a nei tu pawl cun naute cu zianghman thei lo le sualnak nei lo an si ih mawhsiatmi an si lo an ti.

Sual cithlah le roco milai dinhmun Sam 51:5

dd) Naute thi pawl thlarau khui ah a feh ding?

Naute thi pawl khal rundam an si ahcun milai tuahtthatnak si loin Pathian zangfahnak thotho in asi a ttul. Pathian le milai kar lakah Palai pakhat lawng a um, I Tim 2:5.

Rundam si dingah piangthar/hrinthar a ttul maw? Jn 3:3

Pathian in naute ziang thei lo pawl teh piantharnak a pe thei ko lo ding maw? Naute suak pek le nui pum sung um teh? Luke 1:15; Sam 22:10.

Rundamnak cu milai tuahnak ruangah si loin Pathian zangfah laksawng sunglawi a siih Baibal in piantharnak a ti mi cu Pathian hrinmi, sersiamtharmi, lole thlarau ih hrinmi asi ruangah naute pawl teh Pathian zangfahnak laksawng an co thei lo ding maw? Pathian in a sersiamthar thei ko lo ding maw?


IV. Sual thawinak

Pathian mithmuh ah milai cu sual sungah mithi le a raallam ttang an si zo ruangah Pathian thawn rem awksal theinak ding hrangah sualthawinak (sathilawn) a ttul.

Pathian lungkim tlakin milai sual thawinak dingah Khrih thisen lawngin a cang thei mi asi. Hi mi thu hi rundamnak thu kan zir tikah kimcang deuh in kan zir leh ding.

Milai in sual thawinak cu ziangruangah a ttul?

i) Mimal bul sualnak ruangah (nitin sual)

ii) suahkeh sual, sual cithlahnak ruangah sual roco mi

iii) Adam sungin sual kan sinak

Pathian mithmuh ah milai dinhmun

Mithi Eph 2:1; Mitcaw II Kor 4:3,4 ; Thimnak Kol 1:13 ; Sual sal tang Rom 6:17 ; Satan kut hnuaiah tang Eph 2:2; I Jn 5:19 ; Pathian thinhengnak fa Eph 2:3 ; Pathian raal Rom 8:7,8) ;

Rundamnak cu Pathian ih ttuansuak mi pumhlum a si Eph 2:8; Jonah 2:9.

Pathian ttuansuak lio lio mi a si Heb 1:3; Jn 19:30. Milai hnenah laksawng vekin pek mi a si Jn 3:16; Eph 2:8.

Rundamnak dawtthum

i) Rundam zo: sual mawhsiatnak sungihsin a luat zo mi, II Tim 1:9. (Pathian khawkhan cia mi vekin a si-Vanram ticket ngah zo)

ii) Rundam rero lai: Sual thiltitheinak sung ihsin rundam rero lai, Phi 2:12-13 (Zumtu nitin nunah sual lak ihsin rundam rero mi).

iii) Rundam lai ding: Sual hmaika ihsin luatnak, Rom 13:11 I Jn 3:10 (Sual cu zumtu pawl hmaika hrimhrim ah a um nawn lo ding, zumtu pawl cu a siat thei lo, a sual thei lo taksa thawn kan thuam aw lai ding).

Zumtu (piangthar cia pawl) pawl misual (a famkim lo mi) an si lai

Zumtu zaten misual an si lai ( I Jn 1:8,10) ruangah zumtu pawl nitin sual thawinak -Jesu Khrih thisen (I Jn 1:7) kan tul ringring. Cui hleiah, zumtu pawl mahte thutthen awknak ( I Kor 11:31 ) le Zumtu pawl sual phuannak, I Jn 1:9 pawl khal a tul ringring.

Taksa thih hnu lam milai dinhmun

Taksa thihnak hnu lamah ziangtin kan um ding ti mi thu ah leitlun sakhua le biaknak dang pawl khalin ruahnak a phunphun an nei cio ih cui dinhmun thleng thei ding cu biaknak in a tumtah bikmi pakhat asi. Asinan kannnih Khrih dungthlun pawl cun kan Baibal ca thianghlim in in sim vekin a hleice in hmun ropi Pathian in in ruatsak mi a um ti kan thei thei.

Hmailam ah hi mi thu hi fiangfai deuh in kan zir bet ding.

1. Khrih zumtu pawl

Vanram, Lalapi hmai ah an ceng ding, Phi 1:23; II Kor 5:8. Thianghlim lawr tikah zumtu pawl lei tisa cu a thleng aw ding, I Kor 15:51-52.

2) Khrih zumlo tu pawl

An thih tikah (Hades) Hremhmun ah an thleng ding Lk 16:19-31. Thawhsalnak ni ah an thosal ve dingih an thu tthen a si ding Thup 20:5; 11-15.


I.Jesu Khrih in sual thu a zirh mi pawl

Khrih in hi leitlunah milai taksa kengin rawng a bawl lai ah sual thu a rak zirh mi pawl hi an fiang zet.

1) Sacrilege Mk 11:15-18 - A thianghlim mi kha zianghman upatnak nei loin hman nak. 2) Hypocrisy Mth 23:1-36 -Pathian dinhmunah mah le mah ret awk nak, mah le mah cawisan awnak, ttongmi zianghman tuahsuak lo, pawnlang sakhua nak. 3) Covetousness Lk 12:15 -Mi thil dawtnak, Pathian malsawm pek mi lungawi tawk lonak (I sersiamtu le in rundamtu Pathian in ka duh tawk le ka thinlung diriam tawk I pek thei lo asi tiah Pathian hramnak), leitlun thilah thinlung hngat awknak. 4) Transgreesion of the law Mth 15: 3-6 - Daan buarnak, pahbakbak. Tlunlam thu lunglo, mai duhnak ih nung. (Mai-thu-te-te-sawh tinak). 5) Prides Mth 20:20-28 - Porh awknak, Pathian hmin sunlawinak hrangah nung lo. 6) Being a stumbling Block Mth 18:6 - Midang hnaihnawktu sinak, sual ah mi hruai tu, mi siatnak thlenter tu. 7) Disloyalty Mth 8: 19-22 - Pathian ngaina lo, rin um lo. 8) Immorality Mth 5:27-32 - Uiretnak, thinlung uiretnak. 9) Fruitlessness Jn 15:16 -Rah nei lo. 10) Angry- Thingheng hmannak. 11) Thutiam hlen lo Mth 5:33 .12) Showing off, Mth 6:1-8 -Milai hmaiah ti awk ternak. 13) Zumnak thlaksamnak Mth 6:25 ,-Zumnak mal le thlaphannak. 14) Poor stewardship Mth 25:14-30 - Leitlun mawhphurhnak ah rin um lo. 15) Thlacam nun nei lo Lk 18:1-8

II.Khristian nun le sual

Khrisitian mi piangthar pakhatkhat in a sual tikah zuangvek thutthennak a parah a thleng ding? Zumtu pawl nitin nunah sual thawn hnawmhnawih aw loin a thianghlim famkim an um thei lo asilole an um hmanah an malzat ding. Asinan nitin nunah zianghman Pathian ttihzahnak nei loin sual a tuah tu parah Pathian in ziangtin thu a tthen ttheu ih milai in ziangvek dinhmun an tong ttheu ti mi zoh hnik uhsi.

1) Pathian hmaiah thiamcoter kan sinak ( legal standing) cu a thleng aw cuang lo Rom 8:1.

Cuti asile zumtu piangthar mi pakhatin a nitin nunah a rundamnak hlo lo dingin ziangzat sual a tuah thei?

A hmaisa ah kan theih ding mi sawn cu kan rundamnak cu kanmai tuahtthatnak ruangah asilo ih kanmai tthatnak parah a hngat aw mi asilo. Asinan Thuthianghlim in in simmi sawn cu Pathian hrin mi cun sual a tuah sunzawm lo ding ti asi. Curuangah mai duhthlannak lio lio in le Pathian ttihzahnak tel loin sual a tuah sunzawm rero tu cu Pathian hrin mi taktak asi pei maw ti hi thusutnak sawn asi, Jn 10:29.

2) Zumtu pakhat in sual a tuah tikah Pathian thawn an pawl kawm awknak a siat ih a khiristian nun cu siatsuah in a um.

Pa Pathian thawn-Heb 12:9,10 ; Fapa Pathian thawn - Thup 3:19 ; Thlarau Thianghlim - Eph 4:30;

3) Pathian hnen ihsin kan dawn ding mi lawmman a ti siat I Kor 3:12.

Zumtu pawlin an ton thei mi lawmman a dawtdawt Mth 10:15; 11:22.

4) A hmin a thang khrihfa ti aw pawl hnenah ralrin peknak

Catbang loin Pathian thu lunglo le thlarau rah zianghman a nei thei lo tu, lei tisa duhnak vekin a ceng ringring tu pawl cu Pathian hrin mi asile si lo anmah le anmah cek fel aw dingin ralrinnak pek an si. II Kor 13:5; Mth 7:21-23;

5) Thu awi lo khristian ti aw pawl hnenah thutthennak

Taksa natnak I Kor 11:30; Phuarnak Mth 18:7; I Kor 5 ; Thaksa thihnak I Kor 11:30; I Jn 5:16.


PiantharnaK le Sualnak
Sunday School: June 1st, 2008

Piangthar le sualnak: Mizia pahnih: nunsimnak

Piangtharnak: Pathian hnatuan asi ih i) Pathian/Thlarau Hrin mi: Jn 3:3-8; Tit. 3: 5; Eph.2:8,9 asi ih ii) Pathian in milai thlarau a Sersiamthar nak asi: 2 Kor. 5:17 Khrih ah sersiamthar kan si. Cutin, Pathian in hna a tuan tikah milai ziangtin a lang ti asile i) Sir awknak/Khrih hrangah nun pek awknak : Dung. 13:3,5: Dung 2:38; 3:19, 11:21; Dung 20: 21, in a lang. Sual huatnak : Rm. 7:24, 25 khal a lang cih ding. Ka piangthar ti si in tisa nunhlum hnuai ah nungin sual tuah sunzawm rero tu cu a tong mi a thei aw lo asi. Khrihfa ka si tisi, sual tuah sunzawm rero tu cu thuphan per asi: I Jn 2:4. Cuticun, Pathian in a sersiamthar mi pawl cu an sungah Thlarau Thianghlin in a cencilh ih Thlarau thununnak hnuai ah an nung, Rm. 8:11, 9. Curuangah, milai tisa mizia in a ukmi, Khrih ih Thlarau co lo tu pawl cu Pathian ta an si lo: Rm. 8: 9.

Sualnak: Sualnak timi cu Dan buarnak : I Jn.3:4 asi ih Sualman cu thihnak asi: RM. 6:22. Sualnak timi cu Zumnak ihsin a suak mi lo pohpoh : RM. 14: 23 kha asi. Thilth asi ti thei nacing in tuah lo cu sual asi: Jn 4:17. Diklo, dinglonak, thuphan pohpoh cu sual asi: I Jn 5: 17. Sual tisa mizia ih rah pawl cu ( Gal. 5: 19-21) nupa sualnak, a bal mi mizia, a mawi lo mi hnatuannak, milem zuk biaknak, polsia cangvaihnak, ral awknak, tawh awknak, iksiknak, thinhengnak, hamtamnak, a bur a bur in tthen aw aw in rem awk lo nak, nahsuah awknak, zuritnak, zoh mawi lo ih nuncan, cu bang tuk pawl; ngaidam thei lonak Mt. 14, 15 ta an si. Mizia sual in a ukmi ( Rm. 7: 13-15), Sualnak a tuah sunzawm rero tu pawl su Satan fa pawl an si: I Jn. 3: 8; 3: 10.

Pathian fa pawl cun sualnak an tuah sunzawm lo
: Sual cu-Pathian thawn um tlang thei lo mizia, lungput, tuahnak asi. Piangthar(Pathian fa) pawl cun sualnak an tuah sunzawm lo: I Jn 3:6; 3: 9. Piangthar taktak pawl cu tisa mizia in a uk lo: Rm. 8: 9.

Thiamcoternak: cutin kan sim laiah Khrih ah rundam kan sinak, Pathian hmaiah mifel, mitha, tiah thiamcoter kan si nak thawn cawhpolh lo ding a thupi zet. Kan khuahlan sualnak ihsin thiamcoter kan sinak cu Dan thlun ruangah siloin Pathian zangfahnak ruangah asi ( Gal. 2: 16; 5:4; Rm. 3: 28; 4:25; 5:16, 18). Pathian zangfahnak in asi ( Rm. 5:17). Rundamnak cu Pathian laksawng asi (Eph.2: 8,9; Tit.3: 5).

Zumnak nung cu tuahnak in a thlun: Tuahnak tel lo zumnak cu zumnak thi asi: James 2: 17-20, 26. Tuahnak titikah sakhua mi sinak ih felnak le tuahnak men asi lo, sual ihsin sir aw in sual cu dungtun tahratin Khrih hrangah nun hi asi. Tisa mizia sal ihsin luat in Pathian thu hnuaiah tuhlut awknak asi. Pathian fate pawl cun sual an tuah sunzawm nawn lo, I Jn. 3:6; 3:9.

Mizia pahnih: Thlarau le tisa; zumtu piangthar pawl khal hi leitisa kan suahsan hlan cu mizia pahnih kan sungah a um ringring lai-tisa le thlarau. Tisa mizia ih kaihhruai mi cu sualnak, thutak theithei lo, thihnak : Rm 8: 6, 7, 8, 13. Sualnak a tuah rero tu cu sual ih sal asi John 8:34 ih Pathian fa asi lo. Thlarau Thianghlim in kaihhruai mi lawngin thutak theihtheinak, nunpi theinak, Pathian fa an si: Rm. 8:13, 14.




Khuimi kan cawm? Tisa maw thlarau mizia: Nitin kan nun ah kan hmuhton mi, kan mit in kan hmuh mi, kan hna le kaa sungah alutmi, kan taksa in kan dai le kan theih (feel) mi pawl siseh kan kaa le taksa ihsin a suak mi pohpoh pawl hin kan sung lam ih a um mi mizia pahnih, thlarau mizia maw a cawm, tisa miza ti fimkhur ringring a tul. Tisa mizia a cawm tu cu na raal an si ih thlarau mizia a thang lian ter tu kha na rualpi tha bik sawn asi.

Curuangah, ziang mizia in kan nitin nun, kan ruahmi le tuahmi, tongkam pawl hi in-uk ti theih awk a tul. Ih kan thluak bu, khawruahnak sungah khua a luahkhat tu hi thlarau rawltha maw asi tisa rawl tha ti thei aw aw in thlitfim ringring tul mi kan si. (Rm. 8:5)Nna thluak/khawruah ziangin a lo luahkhat timi zoh awaw.

Numsimnak:
Pathian fa, piangthar pawl cu sualnak tuah tikah nunsim kan si : Heb. 12: 3-5; zumtu mi zo khal, thil a tuah sual pang, sualnak ah a tluksiat tikah a Sual a phuang aw aw ih a sir awk asi ahcun (Piangthar hnu) ngaidam a si: I Jn 1:9. Zokhal sual a thup tu cu a hlawhtling dah lo ding: Thufim 28:13. Sualnak thuptu cun thihnak tla a tong thei.. Dung 5: 1-11; Nunsim theih lomi cu tuarnak le thihnak in a thlun thei: I Cor. 5: 1-6; Heb 10: 26; 27.

Sualnak le kawhhran:
Sualnak in kawhhran sungah mi tampi zonzaih apek, a bal ter; defile many : Heb 12: 15. Zumtu unau lakah sual an um tikah ziangtin tuah ding? Mat. 18: 15-17; James 5: 19, 20. Mimal in sim hnu ah an duh lo asile kawhhran hnenah thlen ding. Nunsimnak ah zumtu/kawhhran tuanvo : I Kor. 5: 11, 13, 10.

Piangthar pawl cu sual do ding, sual lo ding , nun thianghlim in nung ding kan sinak thu :
Thianghlim nun nung dingin kawhmi kan si: I Kor. 1: 2; 2 Pet. 3: 14. Pathian sal kan si. ( Rm. 6: 22). Thianhlimnak um loin zohman in Pathian an hmu lo ding: Heb. 12:14-17

Pathian in a hman zo mi thlu se pawl tawn mi: Pathian hman zomi, thutak thei zo hnu ah dungtawlh a ttihnungzia:
Ananias te nupa, Dung 5:3; thuphan an per, an thawhhlun an thup: an nupa in an thi
Judas Iscgariot: Jesu dungthlun asinan tangka 30 ah Jesu a zuar: A awk that aw aw, a ril a parh theh
David Siangpahrang: Mi nupi a ruiret pi, tual a that: Siangpahrang sinak a hloh, a nupi a fapa in a ihpi
Lot Nupi: Sadom khua ihsin runsuak a sinan, Pathian thu alunglo ih dunglet a hawi: cilungah a cangta.
Jonah: Pathian in afialmi a tuah duh lo, a tlan: Nga pi sungah nithum sung a um.
Samson: Nunau ah a tlusie: A mit tiang a raal pawlin an phorhsak
Saul siangpahrang: Pathian thu awi loin ral pawl rannung a rak lak: A siangpahrang sinak a hloh ih a thi
Moses: tongkam khat thinheng in a tuah: Cannaan ram a lut ngah lo
------------------------------------------


Comments