Pawlkom cak lo tertu hrial ding hrekkhat pawl: Lungput, mizia le tuahnak

 

Pawlkom, mibur, miphun, raal lak ihsin fimkhur tul mi: Buainak karhzai tertu satan hmanrua (social evils pawl):

 

Laimi cu mimal te kan si vekin miphun pakhat, biaknak pakhat, unau theipum seu vekin pawlkom tinah kan nung, kan tlang, kan vangvai, kan tuantlang hmanah, leitlun khawmual lak ahcun mi malte zate humkhat lo kan si. Curuangah leitlun mi pawlin an hman theu mi, hmanrua tha lo pawl cu hrial thei hram uhsi. Pumkhat nun zir tawn uhsi tiah laimi pawlkom, a bur in, mi pakhat hnakih tam umkhawmnak kip ah lungawi siamso ten pawlkom awknak, pehtlaih awknak um thei ding duhsaknak in a hnuai pawl hi tarlang mi asi.

 

 

1)      Huat awknak ti pungtu:

2)      Pehtlaihnak hliamhma ti tizualtu, meisa lakah siti tawihtu:

3)      Rinhlehnak ti pungtu:

4)      Tisual pang mi (mistake) hmanrua ah hmangin mi siatsuahtu

5)      Lamtang tuahtu, tthentthek awknak lamzin sialtu

6)      A rahsuah mi zoh loin zoin hmintthatnak a ngah timi ah buainak suah pi:

7)      Lungawi ter tu tuanvo

8)      Komiti tuanrel tu lak tthentthek ter tu:

 

Na ban tha cak ter na duh asile a rit mi khai theu aw. Cuvek thotho in na thinlung pacang sinsin ding na duh asile na thinlung duh lozawng, har timi pawl hreh loin zir aw, na huat mi duhdawt aw, a lo hua tu duhdawt aw, a lo relse tu pawl hrangah thiltha tuah aw, na thin naa ter tu pawl ngaidam aw, nangmah hnakin fimsawn pawl kawm aw, na at nak lo sim thei tu pawl hnen in zir aw! A hnuailam ca pawlhi nangmai thinlung, ruahdan, tuahdan, cangvaihdan, na kiangkap, pawlkom, hruaitu, umpi le pehtlaih mi pawl lak ihsin na hmuh tawn mi le hmailam hrang na lungput, tuahdan, hmuhdan, le nundan, cangvaihdan pawl danglam ter tu ding ah siar aw! Hi pawl na hrial thei asi ahcun thangso dingin na dinhmunah thutha tohruahtha a sur asile rahtha na rah vivo ding!

 

 

1)      Huat awknak ti pungtu:

Leitlun milai zokalin sunglam ‘huatnak mizia” an nei ih cui huatnak mizia kha satan hmanrua tha bik pakhat asi. Cui huatnak mizia tthanglian dingin a lo cawmtu kha satan palai, na thlarau raal asi ti na theih fiang ih na do ngam a tul. Mi pakhat na kawm tikah, ca pakhat na siar tikah, radio, on thei pakhatkhat na ngai tikah na sunglam huatnak mizia tipungtu, na lungawi lonak tipungtu kha na thlarau raal asi. Satan hmanrua ttha bik pakhat cu milai zo khalin “huatnak mizia” neihmi hi asi. Na hna sungah thlumzet, ngai nuam zet, theih nuamzet, nangmah le na dinhmun porh, fak, lawm phahphhah in na parah thinheng tertu, na duh lo zawng tuah tu, na duhzawng lo kalhki tu pawl hua sinsin dingin na duhzawngin a lo thlem rero tu kha satan palai, na thlarau nun siatsuah tu asi ti na theih a tul. Voi tampi cu satan palai pawl cu na duhdawt zetmi an si thei, na nupi, pasal, unau, rualpi tha bik an si thei. Khakha fimkhur tulmi, midang huatnak mizia na neih mi lo cawmtu, satan palai an si ti theih mei a tha. Pastor, kawhhran upa, khawsung hruaitu, upa zetzet, lian le fel zetzet tla an si thei. Huatnak rawngbawl rero tu pawl kha satan palai (the messangers of satan) an si ti fiangten thei awla fimkhur aw. Cutin, mi pakhatkhat kha na inn ah leng dingin sangka a lo king, nangmah thawn be aw dingin phone a awn tikah, lamzin le khawlak ah nan fehtlang, to tlang tikah na hna sung ihsin a lutmi tongkam, na mit in na hmuh mi tonglam pehtlaihnak pawl kha na sunglam nun huatnak mizia maw a lo cawm tum, na sunglam duhdawtnak mizia sawn a lo ticak ti fimkhur ringring aw.

 

Huatnak tipungtu maw na si, duhdawtnak tipungtu,

Huatnak tipungtu maw na duhdawt, duhdawtnak tipungtu,

Huatnak tipungtu pawl hmanrua maw na si, duhdawtnak tipungtu hmanrua,

Huatnak luansuaknak maw na si, duhdawtnawk luansuaknak,

A tlunih thusuhnak na saannak in a sim mi cu,

Satan hmanrua maw na si, Pathian hmanrua,

Miphun, pawlkom, le mibur siatsuahtu maw na si, ticaktu!

Na duhhrilnak vekin na lamzin cu asi ih na lamzin zawh mi in na tawpnak a fiangter leh ding!

 

2)      Pehtlaihnak hliamhma ti tizualtu, meisa lakah siti tawihtu:

Milai um khawm hmuahhmuah, nupi/pasal, rualpi, sungkhat, fale nu/pa, le pawlkom lakah siseh milai pehtlaih awknak pohpoh ah a te le a tum ti men, hliamhma a um theh. A rei deuhdeuh, duhdawtnak a thuk sinsin asile relding hliamhma put awknak a tam sinsin. Curuang hliamhma damternak ding hmanrua tha thawn mipi, mimal, insang thinlung hliamhma damter thiam a thupi fawn. Hliamhma a tuar rero tu pawl lungawi lonak le tuarnak theihsak a thupi fawn. Curualrualin, satan in tan a lak ve theu ih cui hliamhma, hmuh thiam awk lonak, ti nat awk pang nak pawl cu hmanrua ah hmangin huat awknak tipung dingin, theihthiam lonak tipung dingin hna a tuan ve. Curuangah, nupi/pasal, nu/pa le fate, sungkhat, rualpi, pawlkom sungtel pawl lakah hmuhthiam awk lonak, theihthiam awk lonak, tinat pang awknak pawl tibese sisnin dingin hnatuan tu pawl kha satan palai an si theu ti theithiam in fimkhur ringring a tul. Voi tampi cu ahih satan palai pawl hin hnasung ah thlumzet, theih nuam zet, nangmah cu dik le felzet vekin porh phah in midang na thin naa ter tu kha a mawhsiat ciamco tla asi thei, nangmah cu duhdawt zet vekin na duh lo zawng lo tuah tu kha hua zet, duh lo zet, lo tuarpi vekin a tongkam le mithmai in a langter tla asi thei. Cupawl cu vervek zetin satan hmanrua si ti theihthiam in na thlarau raal cu tlansan mei a tha sawn. Nitin thlarau nun ah thanglian thei dingin, na kiangkap ah na kawmmi, na umpi mi, zovek milai khal duhdawtnak palai maw an si, huatnak palai ti thleidan thiam a thupi. Amai hmuihmel keng in a sersiam mi, na milai pi pakhatkhat hua tahratin Pathian ka duhdawt na ti asile zangfakza na si! Ka miphun ka duhdawt ti si in na miphun hrekkhat pawl na dodal rero asile na simmi le na nuncan ziaiza cu a dokalh aw aw asi.

Hliamhma ti damtertu maw na si, natnak ti luar tu,

Hliamhma parah cite le maisa kang alh ter tu maw na si, rualremnak tuah tu,

Na hril mi in na sinak cu a lailang ter asi!

 

3)      Rinhlehnak ti pungtu:

Milai in Pathian thutak zum thei lo ding satan hmanrua tha bik pakhat cu rinhlelhnak asi. Thusimtu parah rinhlelhnak, zumlonak a um tikah ziangvek thutha khal thusimtu in sim sehla thu ngai tu hrangah hmual a nei thei lo. Nazareth khua ah Bawi Zesu a fehtikah, Zanazareth khua mi pawl cun “lettama pa fapa, kan theih tuk mi asi ual” tiah rinhlelhnak le zum lonak thawn a thusimmi pawl an rak ngai tikah Bible in “Nazareth khua ah thilmak tampi a tuah thei lo” tiah a ngan.  Laimi (A biktak in Falam mi) pawlin hotu tha le hruaitu tha kan neih thei lonak, mibur cangvaihnak kan cah thei lo nak bik pakhat cu hotu pawl rinhlelh, zum lonak (lack of trust) ruangah asi. Zum lonak, rinhlehnak in pumpek awknak a tla niam ter. Na zum lo mi, na rinhlelh mi pa ih kaihruainak, thusimmi parah naa-pi in zianghman na pe aw ngam lo ding. Curuangah, midang rinhlelhnak, zum lonak dingin thu a lo sim rero tu cu nangmai sunglam thlarau nun kha a lo siatsuah rero asi. Laimi pawlin capoh vekin kan hman zetmi zawkzet awknak, sawisel awknak, nautat si-seu awknak pawl hi a tha lo zetmi an si.

 

Curuangah, na umnak na kawhhran pastor na thlarau nun a lo cawm rero tu rinhlehnak suak dingin zumlonak tipung dingin na hna sungah thu a lo sim rero tu, na mit hmuh ah a cangvai rero tu kha na thlarau nun lo siatsuat tu asi. Nangmah cu lo porh, lo fak, lo lungawi ter tum vekin a caangvai rero men thei nan, a rah suah mi cu na thlarau nun siatsuah, kawhhran ti cak lo tu asi. Cuvek thiamthiam in, ram le miphun hruaitu, pawlkom hruaitu, upa, cawimawi le upat tlak mi pawl dodal ih simsia rero tu, rinhlelhnak le zum lo nak suahter tu, cuvek thinlung tthukthunnak tipungtu kha satan palai, miphun siatsuahtu, kawhhran le pawlkom siatsuah tu satan palai an si ti theih thiam a thupi. Cutin nangmah lala khal, satan palai na si lonak ding hrangah na tongkam le nuntu ziaza, cangvaihnak alo hmu tu pawl nunah zumlonak, khat le khat rinhlelh awknak suahter tu na si lo ding kha fimkhur aw.

 

Zumnak, pumkhat sinak, duhdawtnak tipungtu maw nasi, rinhlelhnak zum lonak tipungtu? Na hril mi in zo na si ti a lailang!

 

4)      Tisual pang mi (mistake) hmanrua ah hmangin mi siatsuahtu:

Midang, senpi vangtlang, le pawlpi hrang hna a tuan dah lo tu siarlo, mi zokhalin thiltisual pang mi (mistake) an nei theh. Cui tisual pang mi lakah voi tampi cu a tha bik hnakih a nepdeuh hrial sual pang mi hi asi theu. Cutikah pawlkom in a bur in siseh nupi/pasal, insang ah siseh tisualpang mi ngaidam awk tawn le tlaksamnak bawm aw tawn, sawmdawl aw tawn in nun ding asi. Tlaksamnak ka nei lo ticu cu mi-aa, amah le amah a thei aw lo tinak asi. A ngaingai ahcun mi tampi, senpi vangtlang le midang hrangah ziang a tuah/tuan dah lo tu pawl khalin anmai hrangah voi tampi an hrilsual, thil an tisual pang theu ih anmai tisual pangmi, hrilsual pang mi parah mah le mah a ngaidam aw thei lo tu pawl hi thinlung buainak tumpi neih phah le buai sinsin tu pawl an si theu.

 

Cuvek dinhmun, milai famkim lonak, tlaksamnak cu satan hmanrua tha bik pakhat asi theu. Curuangah, mi zokhal, na kiangkap ah midang, hruaitu, upa, tuanvo neitu, hnatuan pi, pawlkom sungtel, na nupi, pasal, tvp, tlamtlin lonak, tlaksamnak, tisual pangmi pawl cu hmanrua ah hmang tahratin pehtlaih awknak, pawlokm awknak siatsuah dingin, mi hua ding, midang ziangsiar lo dingin, midang nautat dingin na hna sungah thu a lo sim, a lo relpi, na mit in na hmuh mi cangvai rero tu pawl khal satan hmanrua (the messangers of satan) an si theu. Satan cu “the accuser” “mawhsiattu” tiah kawh asi. Cuvek thotho in ram le miphun hruaitu, upa, tihzah tlak, rinsan mi pawl, le midang hrang hnatuantu pawl soisel dodal, thangsiat rero tu, midang tlamtlin lonak le famkim lonak cu hmanrua tha bik ah hmangin au-khuang rero tu pawl kha pawlkom siatsuah tu, miphun thuanthu tuahsiat tu an si theu ti fimkhur a tul.

 

Midang tlamtlin lonak bawmtu, sawmdawltu, na si maw,

Midang tlamtlin lonak, tisual pang mi cu hmanrua ah hmang tahratin nangmai tanghai rero tu na si maw?

Na kiangkap um pawl kha khui mi deuh an si?

Na hril mi in na zinak taktak cu alailang!

 

5)      Lamtang tuahtu, tthentthek awknak lamzin sialtu:

Ngailan khua mi mi pakhat thu an rak sim theu mi tahtthimnakah sim hnik sehla (Ngailan khua mi pawl in rak ngai thiam uhla): Ngailan khua mi pacang pakhat cu a pu ih khawlal tuanlai ah khawtlang meeting tinte a kai ve theu. Cule, a pu in thu voikhat a sim tinte a dingih “cui, ka pu ih thu cu a dik asi” tiah midang din hlanah a bet ve ringring, an ti.

 

Laimi pawl pawlkom cahlonak bik pakhat lala cu, thu hi a thu in fehpi loin lamtang tuah awknak ruangah asi theu. Pawlkom din tikah pawlkom in ziang a tumtah ih a tumtah mi tuansuak dingin ziang tikcu can ah zovek milai, ziangvek thiamnak,ziangvek neihnak le pek awknak a tul, pawlkom sungtel le lenglam ah zovek milai in ziang a tuah thei, tvp, zoh loin mai unau sungkhat rualpitha, lamgtang duhsaknak in mibur lakah tthentthek awknak a suah ruangah pawlkom tumtahnak cu tuahsuak loin senpi vangtlang tthatnak le hlawknak cantha cu a lakin liamter asi theu. Korin khua ah lamtang tuah awknak a um ciamco ruangah Thuthlungthar sungah Paul in Korin khua mi pawl a kawknak kan hmu thei. A bik takin kawhhran sungah lamtang tuah awknak a suak asile Pathian Thlarau hnatuannak a dal ih satan kethlaknak sangka onsak asi. Lamtang tuah awknak ruangah satan in keh le vorh ah a duhduh in kawhhran sungah a milai pawl a hmang theu mi thlarau lam pitling pawlin sim ding an nei cio ding. Cutin, lamtang tuah awknak hi satan hmanrua khal asi ih pawlkom mibur cangvaihnak hnuk tla tu, social evil khal asi.

 

Curuangah, nangmah kha lamtang ah mi pakhat in a lo tuah duh tikah nangmah kha a lo porh dingih a lo fak ding, khuahlan thuanthu le sungkhat sinak le thu pakhatkhat thawn nangmah thawn pehtlaih awknak a tuah ding, culole na huat mi, na duh lo mi kha a sim se ding, culole nangmah kha midang hnakih ttha cuang, duhnung cuang vekin a lo tuah ding, midang duhnak le thatnak cu nam thla tahratin nangmah cu a lo fak ciamco asile ttihnung dinhmun ah na ding zo asi ti theih mei a tha. Midang dodal nak, mi siatnak aukhuan pi nak, midang lungawinak siatsuah tu lakah a tel dah lo tu cu mi thlawksuak asi sawn.

 

Lamtang tuahnak in a siatsuah mi pawl cu:

#. Senpi, pawlkom, mibur in hruaitu tha bik an neih lo phah theu, (Ziangruangah tile hruaitu tha pawl hi lamtang tuah lo, nei loin mi senpi rualran ten a duhdawt tu, mai lalnak hnakin senpi vangtlang tthatnak le hmasawnnak thupi sawnah a retu pawl an si theu);

#. Thutha bik suahpi ding a dal theu, (Ziangah tile mahle mah rinsan awknak nei lo ih midang siatnak hmanrua ah hmang tahratin lamtang a tuah tu pawl, mai lalnak thuneihnak a hawltu pawl hi senpi vangtlang hrang thiltha bik thei tu le mipi kaihruai thei tu an si lo theu);

# A tuartu cu senpi vangtlang an si theu.

 

6)      A rahsuah mi zoh loin zoin hmintthatnak a ngah timi ah buainak suah pi:

 

Laimi pawlin an harsat bik mi pakhat cu a tling a tlak mi upatnak le cawimawinak pek hi asi. Leitlun miphun pitling pawl cu an thuanthu zoh asile siangpahrang, miphun lal, miphun kaihruaitu, cawimawi mi an nei ringring. Ramsa bur hmanin anmah lakah upa, hruaitu, thlun mi, bawi, tvp, an nei. Miphun, mibur lakah hruaitu, upa thlun mi, cawimawi mi, upat mi nei lo pawl cu mihlo, hnam cawphnawp, hnam vakvai, pawl an si theu. Miphun mipi tling le thangso pawl zoh asile anmah lakah hruaitu upa, thlunmi an nei ih senpi vangtlang upatnak cu senpi vangtlang bungrua liamkuan thawn cawimawi nak pek an si theu. A bur in senpi vangtlang duh mi le tul mi tuahsuak thei dingin zo in ziangvek hminthatnak a ngah timi ah buai loin ziangtin zovek milai hmangin senpi vangtlang duhmi cu tuahsuak asi thei ding, timi sawn kha thupi ah zoh in senpi vangtlang bungrua, hmanrua, le neihmi pawl suah in upatnak a tul zat, le bungrua hmanrua a tul zat pek lawnglawng ah ngah thei mi thil a um. Curuangah mibur pakhat, miphun pakhat cun cui upatnak cu anmah hruaitu parah an pek thei lai hlanah upat tlakmi miphun an si thei dah lo ding. Ziangtluk in anmah lakah an hruaitu, upa, thlun mi an upat thiam ih cawimawinak an hlan thiam timi parah hngat aw aw in miphun, le mibur, pawlkom pakhat cu hlawhtlinnak le cawimawinak  khal a co ding. Anmah hman in an cawimawi lole upat lomi cu midang in an upat in an cawimawi sak dah lo ding. Cawimawi le upattlak pawlkom, le miphun, mibur si thei dingin mah le hruaitu, upa, dungthlun mi neih a tul ih a tlak mi upatnak, hminthatnak, le cawimawinak khal pek thei a tul.

 

Curuangah, a thangso mi miphun, mibur, pawlkom si thei dingin miphun, pawlkom, mibur hruaitu pawl dodal, simsia, thangsiat rero tu pawl kha miphun, mibur, pawlkom raal an si ti thei in fimkhur zetin hrial thiam doneh thei a tul. Voi tampi cu hruaitu pawl hnakin fimsawn, tha sawn, thei sawn vek in a aukio rero tu pawl hi a taktak ah pakpalawng pi an rak si theu, anmai thinlung sung ihsin iksiknak, mai hminthat duhnak, le huatnak mizia an neih mi pawl ihsin a suak mi an rak si theu. Cuvek lak ihsin na thinlung thiarfihlim thei dingin tuanvo nei tu cu nangmah na si. Miphun a duhdawt taktak tu cun miphun hrang rahttha a suah ter tu milai pawl cu a duhdawt ding; Pathian a duhdawt taktak tu cun Khrih ih Thuthangtha a karhzai, Pathian fa le pawl thlarau ah an thangih Pathian hmin an sunlawih tik poh ah a lung a awi ding, pawlkom a duhdawt taktak tu cun pawlkom hmasawnnak hrangah a tuan thei tu, a tuan taktak tu pawl a duhdawt dingih an tuanmi parah a lung a awi ding.

 

Tahtthimnakah,

 

Kawl ralkap hotu pawl cun kawlram pumpi mipi hmasawnnak le hlawknak hnakin anmai lalnak, thuneihnak cu thupi sawn ah an retmi asi.

 

7)      Lungawi ter tu tuanvo: 

Laimi pawlin an ruahsual theu mi cu an lungawi ter tu ding tuanvo neitu hi midang ah an ruat theu. Pawlkom hruaitu, nupi, pasal, pawlkom hnatuantu, miphun hruaitu upa pawl hi mipi lungawiter tu ding tuanvo nei tu an si lo. Mi zokhal, a mai lungawinak ding hrangah amah rori, midang si loin, amah in amai lungawinak hrangah tuanvo a nei asi. Curuangah na lung a awi lo tikah midang mawhsiat thei na si lo. Na kiangah mi zokhal a lung a awi lo ih a nupi, a pasal, a unau, pawlkom hruaitu, pastor, kawhhran upa, miphun hruaitu, upa, midang pakhatkhat a mawhsiat rero asile a tuah mi a thei aw lo, amai tuanvo a tuan lo ruangah midang a mawhsiat rero asi ti theih sak mei ding asi. Amai tuanvo hman tthitha in a tuan thei lo tu cu senpi vangtlang kaihhruai ding tuanvo cu pek ngam asi lo ding. Amah le amah hman a uk aw thei lo tu in midang ukding a duh tikah senpi vangtlang phurrit thlen tu men asi. Amah le amah hman ti lungawi aw thei lo tu pa/nu cu midang lungawinak a suahpi dah lo ding. Mi zohman in amai neih lomi midang  pek ding a nei dah lo.

 

“Hmuan tlang pa in ka cawpi iruk sak tikah ziangtin ka lung a awi thei ding?” tiah a el duhtu nan um men thei. Pacang pakhat a cawpi parah a lungawinak a rak thum aw ziar asi ahcun a lungawinak ttum awknak kha a dik lo asi ti a theih awknak, zir awknak dingah a cawpi kha a hloh ta a tul tla asi thei men. Pahian ka zum, Khrih Thlarau ka sungah a um ti tu poh cun Khrih ah Pathian thawn an pehzawm awknak par lawngah an lungawinak hngat/tthum aw ding asi. Curuangah, Pathian zumtu ti aw si a lung a awi lo asile a lungawinak a hngat awknak kha a dik lo ti theihsak men ding asi. Culole, a Pathian thawn an pehzawm awknak thu ah a fel lomi a um tinak asi. (Mi pakhat a Pathian thawn pehtlaih nak a felo theu nak cu sual thuhruk mi a rak si ziar theu).

 

Laimi pawl phunzainak hi zoh asile Israel pawl nelrawn ramcar ih an um lai vek asinak tampi a um ding. Midang mawhsiatnak hlir in thinlung a khat mi, an nulepa in insang ihsin an phunzainak ruangah siseh, cozah dodal phunzainak ruangah siseh, kiangkap pawlkom unau rualpi, hruaitu pawl phunzainak ruangah siseh phunzainak mizia sia, midang mawhsiatnak (satan mizia) pawl kha an thinlung tawdap ah a erh awk zo tikah an tuah mi hi a sual, a dik lo in midang an mawhsiat, an phunzai asi ti hman thei nawn loin ningzakza sualnak tumpi an tuah theu.

 

Mi zokhal a cawpi neihsun parah a lungawinak a hngat aw aw asi ahcun a cawpi a hloh tiktikah a lungawinak a hlo vuarvi ding tinak asi.

 

Na lungawinak hrangah nangmah in tuanvo na nei, midang an si lo. Na nupi, na psal, na unau, sungkhat, rualpi, pastor, kawhhran upa, hnatuantu upa, miphun hruaitu pawl an si lo, ka sim sal ding, na lungawinak hrangah nangmah in tuanvo na nei.

 

Na lungawi a awi lole nangmai mawh! Zohman mawhsiat nawn hlah aw!

 

8)      Komiti tuanrel tu lak tthentthek ter tu:

 

Voikhat cu khua pakhat ah voksa thawn khrismass tuah dingin thu an rel cat hnu ah zanlam in an tlun tikah committee member pakhat cu a nupi in a rak kawk ciamco, “Kei voksa ka ei thei lo pi ziangruangah si voksa thawn khrismass tuah ding in nan rel cat” a rak ti. Cule, cui committee pa cun, khabe tthia phah in, kei ka si lopi, hmuantlangpa sisi, an nu in voksa lo cu a duh lopi” ati. Cutikah, cupa cun a thaisun ihsi thawkin campaign a tuah ih “voksa ei lo pawl a hran ten cawsa thawn khrismass kan tuah ding” ti ah a au ciamco.  (tahtthimnak hrangah simmi asi).

 

A neita bikah, a buaisuai thei zetmi committee ttuanrelnak thu malte sim hrih uhsi.

 

Committeee pakhatkhat in thuthluknak (decision) a tuah tikah committee member zapi ten, thubur khawm mi duhtu duh lo tu khalin, rualran mawhphurnak (equal responsibility) an nei. Committeee pakhat in thuthluknak an tuah hnu ah zo in ziang a duh ih zo in ziang a duh lo, zo pawl duhnak in thuthluknak tuah asi, zo pawl an lungkim kim lo, timi ah buainak a suahpi, thubuai suahpi nak hi laimi pawl hman zetmi at thlak tuk, theihnak tlaksamzet mizia le tuahnak asi. Curuangah committee pakhatkhat in ziangti hmanin na pomrem thei lomi, na kham thei lomi, thuthluknak a tuah ding asile committee ihsin suak mei aw. Culole, committee in thuthulknak a tuah hnu ah “kei cun ka duh lo nan, cumi kha mi, tvp, pawl ruangah asi” na ti asile nangmah le nangmah na mualphoh aw aw asi. Cuvek thotho in senpi vangtlang pawl khal pawlkom tuanrel pawl in thuthluk mi an tuah mi parah pawlkom tuanrel sungtel zozo in ziang a duh ih duh lo timi buaipi ding asi nawn lo, pawlkom tualrel cu pakhat ih hmuh thiam ding asi ih thuthluknak an tuah mi cu an zapi te tuah mi vekin hmuh thiam ding asi. Ruahdan, hmuhdan bang aw lo mi a um kel asi, a um dah lo asile mi aa, ruahnak nei lo lawnglawng um khawm an si tinak asi. Curualrual in nupi, pasal, unau sungkat, rualpi pawl, committee sungtel pakhatkhat in thuthluknak tuah zomi parah a vuivai, zozo duhnak in ziang thuthluknak tuah asi tivek thu ah a buaisuai asile zangfak umzo tuanrel sungtel asi ruangah a mizia a thleng thei lo asile tuanrel khawl suahsan dingin sim ding asi. Cuvek mizia tha lo ruangah pawlkom tampi a siat phah, ih mipi in an tuar phah theu.

 

A biktak in, kawhhran tuanrelnak ah Pathian hnakih fimsawn vekin a cangvai tu an um theu. Tuanrel komiti in Pathian hnenah a hlan zomi, thlacamnak thawn zapi lungkim zomi phorhsuak in thu tha sawn le fimsawn thei vekin lenglam ah ausuahpi rero tu cu amah le amah a mual phoh aw aw ih a pawlkom kha dunglam ah a hnuk thla rero tinak asi. Thu rel lai ah ruahnak burkhawm, el awk, hmuhdan hlawm awk tawn ding asi. Asinan rel theh hnu ah zo khal ziangvek lam hawi in thuthluknak tuah asi khal le cucu mai ruahnak dudhan hmuh dan le fehpi ding tuansuak ding vekin lungkim pi le ausuahp I, fehpi, nunpi, tuahtu si thei tu si cio a tul, pawlkom le a bur in hnatuan hmasawn thei nak ding hrangah.

 

 

Laimi cu mimal te kan si vekin miphun pakhat, biaknak pakhat, unau theipum seu vekin pawlkom tinah kan nung, kan tlang, kan vangvai, kan tuantlang hmanah, leitlun khawmual lak ahcun mi malte zate humkhat lo kan si. Curuangah leitlun mi pawlin an hman theu mi, hmanrua tha lo pawl cu hrial thei hram uhsi. Pumkhat nun zir tawn uhsi tiah laimi pawlkom, a bur in, mi pakhat hnakih tam umkhawmnak kip ah lungawi siamso ten pawlkom awknak, pehtlaih awknak um thei ding duhsaknak in a hnuai pawl hi tarlang mi asi.

 

·        Huat awknak ti pungtu:

·        Pehtlaihnak hliamhma ti tizualtu, meisa lakah siti tawihtu:

·        Rinhlehnak ti pungtu:

·        Tisual pang mi (mistake) hmanrua ah hmangin mi siatsuahtu

·        Lamtang tuahtu, tthentthek awknak lamzin sialtu

·        A rahsuah mi zoh loin zoin hmintthatnak a ngah timi ah buainak suah pi:

·        Lungawi ter tu tuanvo

·        Komiti tuanrel tu lak tthentthek ter tu: