3. Na Mit in na hmuh mi:

 

milai pawl hi Mit in hmuh mi ruangah nitin Pathian thangthat ding kan si. Cuhnak hmanin mit ih hmuh mi tinkimah Pathian kutcak hmu thiam tu hrangah lungawi sinsin ding Kan si. Mit in hmuhmi tinkimah Pathian a hmu tel thiamtu hrangah leitlunah ttih ding zianghman a um lo, lungawinak hlir in nun cu a luahkhat sawn asi. Ziangah tile ttotum thlipi, mi dehthei kiosa, milai-misual mitha, lei le van, sersiam mi ziang hmuahhmuah cu Pathian sersiam mi an sivekin Pathian huham cahnak hnuai ah a ummi lawnglawng an si ih Pathian in a sersiam mi, le a Fapa thisen in a lei mi, a fale pawl hrangah a sersiam mi an si. Curuangah na mit in na hmuh mi ziangkimah Pathian na hmu tel ringring asile na hrangah na mit na men sung poh cu lungawi siamso ten Pathian thangthat ding na si.

 

Leitlun sakhua biaknak pawlin an pathian cu an biak inn (temple) ah a um ti ah an ruat ruangah temple ah an feh theu. Khrihfa ti aw tu mi tampi khal cuvek thotho kan si, Pathian cu biak inn ah kan tanta ih nitin nun hmundang ahcun Pathian um lo vekin kan nun ruangah harsatnak tampi kan tawn phah ih kan nunah midang in Khrih hmuihmel an hmu thei lo asi.

 

Voikhat cu, foodstamp (mi farah bawmnak) zungah hna ka tuan laiah hitin ka dunglam phar parah ca ka tar, “Na hnenah bawmnak a ra dil tu pawl kha Zesu Khrih in bawmnak a ra dil vekin rak zoh ttha hai aw” (Treat your client, as though Jesus were applying for Foodstamp”. America ralkap kumhra a rak tuandah tu pa, ka rualpa cu a hnih a suak tuk ih ihnihsan ciamco, “Satan vek in thuphan an ber si, ziangtin Zesu vekin ka zohttha thei ding” inti. Cutikah, “ziang an tuah ih ziang an sim timi asilo, kan zaten Pathian in a mai hmuihmel kengin in sersiam ruangah milai hmuahhmuah parah a ummi Pathian hmuihmel kennak sawn kha ka hmuh thiam dingmi asi” tiah ka ti tikah rei zet thu a ruat khuo-khi.

 

Mother Teresa in a sim an ti mi pakhat cu, “ziangtin miphar pawl cu na duhdawt tuk ih na cawi, na cawm rero thei?” Tiah thu an sut tikah, “An hmelah Zesu ka hmu asi” ati an ti. Bible in, “Mi zokhal, Pathian ka duhdawt tisi a unau a hua tu cu thuphan per asi, ziangah tile a mit in a hmuh thei mi hman a duhdawt thei lo ahcun ziangtin a mit in a hmuh thei lo mi cu a duhdawt thei ding?” ati mi hi tongdang in kan sim asile, “Ka zuk (ka hmuihmel keng) a hua tu cun keimah ngaingai khal a duhdawt thei dah lo ding” ti tluk asi. Curuangah, mit ih hmuh thei mi, milai parah Pathian hmuihmel hmu thei tu hrang ahcun milai zovek khal tuahsiat, thangsiat, hmuhsuam, nautat, tisiat ngam ding kan si lo. Cuvek thotho in zohman tihding khal asilo. Asinan, thlarau mitcaw pawl cun milai an zoh tikah an taksa ruang cahnak, mawinak, hnipuan hruh mi, hiarnak, milai lennak, hnatuan le dinhmun, sungkhat hrin le hram phun le hnam, fimnak thiamnak, neihmi sumsaw le thuanthu pipu thu, rualpi le pawlkom, tvp pawl lawng an zoh ih an hmu thei. Milai parah Pathian hmuihmel an hmu thiam lo, an thlarau mit a caw, asilole a dei hrih lo.

 

Milai na hmuh tikah Pahtian na hmu tel maw? Na hmu tel asi ahcun tlangval fala na hmuh tikah tisa caknak si loin Pathian kutcak mawizia le fimzia na hmuh ding; pitar putar mi tawntai cak lo na hmuh tikah ziangha na bawm thei ding, ziangtluk vanram thawn an nai aw zo, Pathian thawn hmaiton in an tawn awk can naizia na hmuh sak thiam dingih leitlun can tawite sung an hrang thiltha tuahsak thei ding na neih mi cantha bawh in na thinlung na timtuah sawn ding; a lo hua tu, a lo thangsiat tu le dodal tu na hmuh tikah zangfakza sual thimnak in an sunglam thlarau nun a khuh mi, satan in an mit a cawt ter mi na hmuh tikah na zangfak sawn dingih thla na camsak sawn ding; sual le satan in a ukmi (tisa mizia in a ukmi) pawl na hmuh tikah Pathian zangfaknak na comi co ve hai sehla ziangtluk an lung a awi ding ti na ruat tikah thla na cam sak sawn dingih sangka a ong aw mi poh ah thuthangtha sim ding na ke na kar sawn ding. Na theih dah lomi, midum, mirang, misen pawl lakah na um tikah khalah, an zaten Pathian kutsuak, an si ih Pathian hmuihhmel keng an sizia na hmuh tikah tihphannak le huphurhnak, rinhlelh nak, zum lonak pawl a hlo theh sawn dingih mi zokhal na rualpi tha vek an si theh ding. Mi zapi te parah Pathian hmuihmel na hmuh tikah Pathian hmuihmel keng milai pawlin na parah an tuah mi hmuahhmuah (asia khal a tha khal) cu amah Pathian in na hrang tthatnak ah a canter ringring asi ti na hmuh tikah midang in na parah ziang an tuah, tuah lo timi in na thinlung a lo hnaikhnawk dah lo ding.

 

Na hmuhmi milai pawl na zoh tikah nangmah le anmah pehtlaih awknak hnakin anmah le Pathian pehtlaih awknak an neih mi thupi sawnah na ret thiam dingih nangmah le anmah pehtlaih awknak cu a pahnihnak sawn asi ti na theih tikah na rualtha inn ah na leng tikah uico mi keu hmang an neih hmanah na tih dah lo vekin le na rualtha ih rualpi pawl cu na theih dah lo mi sihman hai sehla nelzet in na kawm thiam, na zum cih mei vekin Pathian hmuihmel keng milai pawl parah tihnak le huphurhnak zum lonak, thlaphan nak pawl na nei nawn lo ding. Na nupi pasal, nulepa, fale, suangkhat rualpi tha pawl khal, nangmah lamtang le lo cakter tu an sinak thupibikah na ruat lo dingih Pathian le anmah pehtlaih awknak sawn kha thupi sawn ah na ret tikah Pathian thu in a sim vekin na mit in na hmuh ban mi milai pawl parah Pathian in nangmah hmangin a tuah duhmi kha nangmai duhnak hnakin thupi sawnah na ret ding. Cutikah milai lungawinak hnakin Pathian tumtah le lungawinak cu thupi sawnah na ret thiam ding.

 

Cuvek thotho in, leitlun sersiam mi ziangkim na zoh tikah na mit ih na hmuh thei mi pawl ruangah na thin a bang dah lo ding. Natnak, thlisia, le siatsuah tu lak khalah na thla a phang dah lo ding. Ziangah tile cu pawl hmuahhmuah cu Pathian huham cahnak hnuai ah tikcu rei lote a ummi lawng an si ih a kumkhua hrang a hmunmi sersiam thar, leithar le vanthar a suak cing ding ti na theih tikah na hna a ngam ringring ding. Na kiangah thlipi a huk dupdo asile thlipi tlunah thu neitu asizia Pathian in a lotheihter duh asi thei, na kiangah kiosa kaa ang hemhem in an lo deh zik asile Pathian in kiosa kaa anglanta ter thei tu asizia alo hmuh duh asi thei, thih ngeingei nak tur nei rul in a lo cuk asile rultur parah thuneitu asizia Pathian in a lo hmuhter duh mi tla asi thei, na duhdawt zetmi na unau rualpi tha le hnatuanpi pawl in an lo hua an lo hnawngih thuphan an lo puh tla asile na rinsan zetmi milai pawl tel loin Pathian in amai hmin sunlawinak hrangah nan nunnak a lo hmang duh tla asi thei, nangmah le nangmah hman thei aw lo in sualnak an lo puh, uiret an lo puh, mi sual asi tiah an lo puh ruangah thawng inn sungah na tla ih bawmtu nei loin na um tla asile Pathian in tuar thei nak le ngaidamnak nun nei dingin a lo zirh duh tla asi thei, leitlun milai pawl in an lo duh le fak lai lawng si loin mi zapi ten misual bik vekin an lo hmuh lai khalah na sinak taktak alo thei tu le na sualnak a lo ngaidam tu amah Pathian cun na hnenah a um ringring asi ti a lo hmuhter duh tla asi thei; na duhmi tampi a famkim lo, na mit in na hmuh thei mi pohpoh cu na thinlung duhthusam le tha na timi kalh zawng hlir in an feh rero khal asile Pathian in na thinlung kha amai duhmi duhvek duh dingin, a khawruahdan vekin ruat thiam dingin le milai thuanthu cu Pathian kutsungah a cangvai rero mi asizia alo hmuh duh tla asi thei; a thupi sawn mi cu nangmah in na zoh lo dingmi, sualnak le tisa diriamter tu ding lam na hawl ih na mit diriamter dingin na can na hmang asile na mit ih na hmuh mi in sualnak sungah a lo thlem thlu dingih cui sualnak in a rah mi cu na nunah a thlen tikah na mit in na rak zoh rero mi ih man cu pek hang lo asizia na mit in na hmu lai ding.

 

Lily par le pangpar pawi te pawl na hmuh tikah, Solomon in a lennak thawn a thuam awk tikah Pathian mithmuh ahcun lily par mawi tluk hman asilo ti na hmu thiam ve maw? Vanah a zuang mi vate na hmuh tikah Pathian siannak tel loin pakhat te hman leilungah tla in an thi thei lo ti a lo theihter maw? Zing ni a suak ih zan khua a thim tikah nikhat hnu nikhat a lo rundamtu Zesu Khrih thawn mopuai ruai ropi rawl kilkhawm nak ding can a nai sinsin asi ti a lo theihter maw?

 

 

Leitlun santhar lennak le mawinak pawl na zoh tikah Pathian hmin sunlawinak hrang na tul zat cu Pathian in a tul tikah na kut sungah alo pe thei ti na fiang awk tikah na lung a awi sinsin ding. Na farah ih neih mi na nei mal, na tlamtling lo ih midang in an lo sawisel asile porh awknak sual lak ihsin harsa loten na thiar fihlim aw thei asi ti na theih tikah na lungawi sawn ding. Leitlun sersiam mi, santhar bungrua thatha pawl kha na hmuh tikah Pathian fimnak amaksakzia a lo hmuh ter ding, Pathain in hmuihmel keng milai sunglam ah Pathian in ziangvek fimnak a um ti a lo ruat ter sinsin ding. Santhar biak awknak, cellphone pawl na hmuh tikah ridai peh loin leitlun killi deng tiang second seu khat sungah biak pawh awk a theih ti na theih tikah tisa mit in hmuh thei mi hnakin mit in hmuh thei lomi a cak sawn asi ti a lo theihter maw?

 

 

Mai duhthlannak liolio in sualnak citintian tuah tu pawlin sualnak an tuah laiah an mit in an hmuh mi ah Pathian hmu tel thiam hai sehla an rak tuah mi cu an tuah lo ding nan.

 

Asile, nangmah le nangmah zingtinte thlalang sungah na zoh awk tikah theh Pathian hmuihmel na hmu maw? Me beobeo, mit berh fiamfi te hmel ah ziangtin saw Pathian hmuihmel ka hmuh thei ding na ti men thei. Mi zokhal Pathian hmuihmel kengin sersiam mi kan si vekin nangkhal Pathian hmuihmel keng na si. (Pathian cu tisa mit in hmuh theih asi ka tinak asilo, asinan sersiam mi milai na hmuh tikah Pathian in a mai hmuihmel kengin a sersiam mi cu na thlarau mit in a hmu ve maw, ka tinak asi). Nangmah le nangmah parah Pathian hmuihmel na hmu thei maw? Na zuk a rawp zomi,  ciarbek lakah pal rero mi, a tlek hnianghni, a pawp seksek mi, a tlak zetmi, bal tintiam in a bawm mi, si hman sehla nangmai zuk cu na thei thiam thotho asilomaw? Cutluk in a siat zo mi na zuk cu nangmah le nangmah cu nangmah na si na thei thotho, cuvek in na leitlun tisa cu na hmuh awk thiam asile a siat thei lomi a kumkhua in a hmun mi ruangpi thawn thuam awk ding cu na thlarau mit in na hmuhcia tikah ziangtluk na cak ding? (Keimah le keimah hi Pathian thu (thlalang sungah) ka zoh awk tikah, keimah le keimah cu a siat zomi ka nauhak lai ih (ka phunhra kai lai) ka zuk vek fang asi ti ka hmu aw aw; a siat zomi, tidai in a ciar ter ih zuk cahnak khal a ttet ttiamti, a hnawh ttiamti, keimah lawng in keimai zuk asi ti ka theithei, ka hmel khal keimah ti hman theih a theih tuk nawn lo, ka hmai kha hmasi vekin a rawp ttheh, buhfang thawn cahnah dang ka bel rero khal le a tha thei lo, a rau diadi, camera dang in ka zuk sal khal le a fiang thei cuang lo, cuvek fang khi ka si ti ka thei aw aw. Cuvekin Pathian khalin keimah izoh tikah amai hmuihmel hmuh ding a um nawn lo, ka nitin nun a zoh tikah nikhat hnu nikhat Khrih hmuihmel keng sal dingin in rem rero asi ti ka thei: Rundam nak thu ahcun keimah cu Pathian in a Fapa, Khrih sungah ihmu, asinan a takin ka nitin nun cu tuarthar rero mi ka si). Cun khatlamah, nangmah cu na tawntai na bawrhhlawh, na famkim lo hmanah, nangmah le nangmah na zoh awk tikah Pathian hmuihmel na hmu thei asi ahcun na theihfiang ding mi cu ‘Pathian in keimah cu i hnawng hman sehla amai hmuihmel cu ziangtik hmanah a hnawng thei lo asi” ti na fiang aw ding. Cui tlunah, nangmah le nangmah ah Pathian hmuihmel na hmu aw aw asi ahcun na umnak kipah, vanzam sung na to khal le na kiang um pawl cu an va miat ve na ti rero ding, ziangah tile Pathian in a mai hmuihmel kengtu cu a hum asi ti na thei; na nitin nuncu thimlakah na vak rero vekin na thei aw aw ih leitlun milai pawlin an lo hmu thei lo hmanah Pathian cun amai hmuihmel kengtu cu a hmu thei ringring asi ti na fiang ding.

 

Nangmah le nangmah ah Pathian hmuihmel na hmuh tel thiam ahcun ralkap na sile na do dingmi a lo do tu ziangtluk an tam, an cak, an tum, le ral an thiam timi ah na buai lo ding, na hna a ngam dingih Pathian in amai hmuihmel kengtu cu a humhim asi ti na thei fiang ding, an sungah a umtu hnakin na sungah a um tu cu a caksawn deldel asi ti na theihfiang tikah na hna a ngam ding; midang in an tisa mit in an hmuh thei mi parah thu an lo tthen ih a hmel a sia, na mawi tuk, na tawitai tuk, tvp, an lo timi, an lo fak maw an lo dem maw, cu pawl in na thinlung a lo tibuai thei nawn lo ding; ziangah tile Pathian in a ngai pawimawh zetmi amai hmuihmel kengtu, a Fapa bang sinsin dingin nitin ten a lo sersiamthar rero mi tuarthar rero mi na si ti na hmuh awk tikah leitlun tisa mit in na hmuh thei mi pawlin na parah ziang an tuah, ziang an sim, ziang an tuah lo, an sim lo, tvp, in na nun a lo hnaihnok nawn lo ding.

 

Museum pakhatkhat ah feh aw la zoh hnik aw! Na hmuh thei mi, kumza, kumsawm tel a rei zo mi ah thil a rak cang mi pawl na hmuh tikah milai le sersiam mi thuanthu cu tiluang vekin cawl loin nitin, nahzi tin, minute le second tinte a liam rero mi asi ti na fiang ding. Cutikah a ra lai dingmi, a thleng aw dah lomi ruangpum in thuam awk ding cu na thlarau mit in na hmuh thiam tikah leitlun nun can tawite sungah ziang a thupi bik ti na ruat thiam dingih leitlunah a tak asi lomi a thlam lawng a cangvai rero mi pawl dawi rero in le bang helhel in cu pawl hrangah tlan zuam awk rero cu ziangtluk at thlak asi ti na hmuh thiam tikah na sunglam nuncu a ra lai dingmi a siat thei lo rawp thei lo ruangpum thawn thuam awk ding caknak in a lo luahkhat ding. Leitlun tisa cu a ttet le tlek cia mi rei lo te kan cennak thlam te asizia na hmu fiang ding. Hmuh le theihban mi leitlun milai le sersiammi thuanthu hmuahhmuah ah Bible ca sungah Pathian in a simmi pawl a dik zia na hmu suak dingih na nitin nunah Pathian kutcak in ziangkim a kuthnuai ah a ret zia na hmuh tikah na sungah a lo celcilh tu Pathian Thlarau huham cahnak cu thei loin na sungah a cengtu hnak in a cak lo sawn, le zianghman a lo siatsuah thei lo tu, milai le thuanthu herliam pawl ruangah at thlak zetin na tikcu ziangmawzat na hmang ral zo ti na hmu suak aw ding. Cutikah na leitlun nun cu sankhuk hrang man a nei mi le a sunglawi mi hrangah na hmang thiam sawn ding. Ziangkim hi can thuanthu sungah na hmuh thiam tikah can cu Pathian kutsungah a um ti khal na thei thiam vivo ding. Can cu na kutsungah na ret thei lo, na ti danglam thei lo nan can nei tu Pathian cu na pa asi ih ziangtik lai khalah can cu amai tumtah le lunghmuizawng in a herliamter asi ti na hmuh tikah thaisun hrangah na khawruah a hardah lo ding; tidanglam theih nawn lo mi, mizan cu dunglamah tanta in thaisun in tuisun (a tu) ih na lungawinak a lo siatsuah sak dah lo ding.

 

Asile, ni nikhat hnu nikhat a liam rero mi ah teh Pathian na hmu tel maw? Zing ni a suak ih zan khua a thim! Amah kel in na suah ihsin tuini tiang a thleng aw rero nan nangmah in na thleng thei mi hnakin can a herliam in milai thuanthu santiluang in a lo thleng mi a tam sawn ti na hmu fiang thei ding. Can cu na tawiter in na sau ter thei lo nan can sungah na mit in ziang na hmu ding timi cu nangmah in na hril thei. Na nitin nunah ziang na hmu timi in hmailamah sankhuk in ziang na hmu lai ding timi kha lo theihter hram sheh! Nunau ttha lo, nupa sualnak tuah rero zuknung a zoh rero tu milai pakhat cun a sunglam nun cu sual tuah dingin a mit hmangin a tathriam aw rero asi ti a theih awk a tul. Na mit in na hmuh thil pawlin na sunglam ah hmun kaupi khua an luah tikah Bawipa Thlarau in na sunglam ah hmun a nei nawn lo theu asi lo maw? Curuangah na insangah, hnatuannak, khawlak, vengsung, rualpi kawm awknak, mahte can hman canah, zing sung zan, can awl le buai lai, le ziangtik lai khalah na mitsungah ziang na lut ter ih ziang na zoh ziang na hmu ih ziangtin na hmu timi in na sankhuk nun ah ziang na hmu lai ding timi kha lai a rel asi.

 

Asile ziangtin na hmu ti sim hrih hnik uhsi! Lamzin parah mi pakhat damlo a it tikah na tlansan ta ding maw na tuamhlawm ding? Nangmah hnakin mi cak lo tawitai le farah na hmuh tikah mawhsiatnak na hmu maw bawmtu dingah cantha na hmu thiam sawn? David siangpahrang kha a fapa Absolom tih in a tlan rero lai na hmuh asile lungto thawn na deng dingih na nautat na zawkzet rero ding maw? Na kiangah mi thlusia an um tikah bawmtu na si ding maw, thangsiat tu na si ding? Na pa, Noah kha zuri in zial parah zahmawh lang ko mualpho in a it tikah na hnihsan dingih midang hnenah mualphoh in na au kio ding maw, lole puan thawn na tuam sak ding? Na hril mi in camsiatnak maw thlawsuahnak na hmuh dingmi lai a rel asi. Na hmaiah Goliath a ding thenthen ih hro a suang dupdo tikah ttih le khur in dung na sip ding maw, na sai-hli le lungte thawn na pan ve ding? Buainak na hmuh tikah midang mawhsiatnak le mahlemah thiamcoter awknak na hawl ding maw, Pathian huham cahnak thawn buainak neh tu na si ding? Na hril mi in na hmuh lai dingmi lai a rel asi. Na tonak lawngpi cu a pil zik duahdo, tidai in a cim rero vekin na theih tikah tisungah na dawp hlo ding maw, Zesu na kai tho ding? Zumtu pawl hrangah, a ngaingain, buainak cu Pathian hmin sunlawinak men sawn asi. Na pu pa Elaisha in Naaman hnen ihsin sumpai a lak duh lo na hmuh tikah a thup ten na kir sal dingih na va dil sal ding maw? Zumtu pawlin hrawhhrawl le thuphan per in sumpai, lennak, lennak, le sinak pawl an ngah tikah an kuansalnak cu a tam sawn ringring asi. Gehazi in pharnak nak a kai ding ti rak thei sehla Naaman hnen ihsin suile ngun kha a rak la hrimhrim lo ding. Rawl pe dingin na pan rero mi na unau pawlin thah tum in an lo hnawng ih an lo zuar maw? Phang hlah. Zumtu parah miilai tuahsiatnak cu saten timualhpo nak hmanrua men an si; satan hmanrua (huatnak, iksiknak, phiarsawm awknak) pawl hmang rero tu pawlin Pathian hnen ihsin na co mi thutak kha an co ve lo asi ti theihsak hai aw, la na sungah a nung ngaidamnak thutak kha nunpi sawn dingin zir sawn aw. Na pu Phontipher ih nupi in sual dingin a lo dir ciamco tikah na mithmuh ah midang an um lo pam na ti ding maw? Nitin in Pontipher nupi cu na kiangah a um ve ringring ti theihhngilh hlah. Nitin in na hmai ah thihnak le nunnak lamzin ah a lo hruaitu na mit in na hmu ringring mi na thleidang thiam hrih maw? Thihnak lamzin a zawhtu pawl cun an mit in an hmuh mi lakah khui mi pawlin thihnak lamzin ah mi a hruai ti an thei lo, an theidang thiam lo, ziangruangah tile an mit a caw. Asinan nunnak lamzin zawh tu pawl cun an nitin nunah an hmuhmi thil pawlin thihnak le nunnak lamzin ah mi a hruai asi ti an theih ruangah thihnak lamzin ah mi hruai thei tu pawl cu an hrial ih an tlansan, nunnak lamzin mi hruaitu lawng an zoh ih an hmuh mi parah thiltha tuah dingin cantha an hmang thiam asi. Thihnak lamzin a zawh tu pawl cun nitin an hmuh mi pawl cu sual tuahnak hrangah an hmang ve. Na hmuhmi in khui lamzin ah a lo hruai?