Kalhkinak (Conflict) Lakah Remdaihnak

 

Nov 25, 2009
 
Leitlun kan zoh tikah do awknak, rem awk lonak, kalhki awknak in a khatmi asi. Movie, TV, zoh tikah siseh leitlun politics, biaknak lam tthenthek awknak, pursum leilawnnak ah zuam awknak, leitlun thuthang, tvp, milai mibur um khawmnakah siseh insang nu/pa thentthek awknak, then aw lo cingin mai innsang ah helram vek canter tu, rualpi duhdaw aw zet tthen thek awknak, miphun le hrin hnam dodal awknak, thleidan awknak,  tvp, in leitlun cu a khat. Movie, Tv, thuthang le midang rel mi theih cu voi tampi cu um har phen hnaza thinlung hawkham  reh ter, riamtertu an si theu.Asinan in mai nunah a thlen tikah zan it that thei lo, um nuam lo, mithmaisiatnak, le thinhar nak tiang a thlen thei. A biktak in duhdawtmi, nu/pasal karlakah siseh pa/fa, nu/fa sungkhat nai karlakah a thlen tikah thinnatnak, mitthli tlaknak, tahnak a suahter. Cun khatlamah, a langin mit in hmuh thei mi lenglamah Khrihfa ti aw pawl mi tampi cu kalhkinak ruangah Pathian thawn an pehzawm awknak siatsuah asi ih thlacam hlawhtling lo, thinlung hliamhma tuar, um nuam lo le Khrih zumnak ih lungawinak, vanram mi sinak ah lungawinak pawl hlo theh ko, zumlotu Pathian nei lo vekin mi tampi an nung, Pathian kan rian si hmang an ti laiah Satan lungawi zawng kan  rak tuah riangri theu. Khrih dungthluntu zumtu pawlin cuvek kalhkinak, rem awk lonak (conflict) kan tawn tikah ziangvek kan tuah ding tuah lo ding ti tawite zoh hnik uhsi. Kalhki nak cu dduhawtmi karlakah a cang asile a siatsuah mi a naa sinsin!
 
Milai theihnak famkim lo kan si vekin, zumtu Pathian fale pitling zet, Pathian hmanrua mi tampi khalin an rak tawn dah mi asi. Bible thuanthu ah kan zoh asile, Abraham le lot ih rem awk lonak thubuai thu kan thei. Paul in Peter a kawknak, Paul le Mark thenthek awknak thu pawl kan hmu. Cuvek thotho in kawhhran thuanthu kan zoh asile Pathian mihman mi hminthang  tampi kalhki awknak thenthek awknak an rak tawng. Innsang ihsin kawhhran, vengsung mimal pehtlaih awknak ah kalhki awknak a thlen tikah zumtu Khrih dungthluntu pawlin leitlun mi pawl lamzin le Thlarau Thianghlim lamzin, hmarua ziang asi ti thleidan thiam le lamzin thasawn zawh thiam ding a thupi. 
 
George Whitefiled le John Wesley cu Pathian thu pomdan (theology) ah  bang awk lonak an nei. Asinan,George Whitefield in mipi hmaiah ziangtik hmanah a thuthangtha phuansuahnak dal ding zawngin le mipi thinlung ti buai ding zawngin John Wesley thu a sim dah lo. Mi pakhat in Whitefield hnenah “Vanramah John Wesley na hmuh na zum maw?” tiah a sut tikah, Whitefield in hitin a sang, “Ka hmu lo thei men, ziangah tile anih cu a kumkhua siangpahrang (Pathian) tohkham thawn a nai bik nak hmunah a to dingih kei  cu a hlatnak bik amah hmu ban lo nak hmunah kan to ding,” ati, W. Wiersbe, Wycliffe Handbook of Preaching and Preachers,  Moody Press, 1984, p. 255.
 
Kanmai ruahdan le pomdan thawn a rual aw thei lotu pawl cu an sual theh, hellramah an tla theh ding tinak asilo. Leitlun ah zumtu pawl damsan cu leitlun mipi hmaiah ziangtluk kan dik, kan tha ti tlangau pi ding asi lo, Jesu Khrih ih rundamnak thuthangtha, Pathian cu ziangtluk a dik ih duhdawtnak ih khat asi, leitlun milai pawl cu kanmai hnenah si loin Khrih thawn an nai awk sinsin thei nak ding rawngbawl nak (the ministry of reconciliation) pek mi kan si sawn.
 
“Ka diksawn” tiah tlangau pi a tul lo:
Mawhsiat kan si ve ten kanmah thawn a pehpar mi thubuai a um ve ten, milai in ziang a hmaisa bikah kan tuah theu? Kanmah le kanmah humhim awk, kan dikzia sim asi. Cucu a tamsawn, a ringring silo hmanah, a dik lo theu. “Ziangtluk ka dik ih midang sawn ziangtluk an dik lo” ti kan ausuahpi theu. Ziangtluk kan dik timi le ziangtluk an diklo timi in remnak a suahpi mal zet ding, remnak a suahpi mi a rak um dah hmanah. Milai pawlkomnak ah, a biktak in zumtu mibur um khawmnakah, “ zo a diksawn” ti mi hnakin remdaihnak a thupi sawn. Remdaihnak a um theinak ding hrangah mi pakhatkhat cu dik lo zet cing khalin a kaa a cip ih diklopuh khal a tuar thei a tul. Pathian le milai remdaihnak ding hrangah Khrih cu amah ah diklonak zianghman a um lo laiah lei le van hmaiah “mi diklobik” vekin thah a tuar asi, culai khalah a kaa a cip. Cun khatlamah fimkhur tul zetmi cu Satan cu “Mawhsiattu” ti khalin a hmin kawh asi vekin zumtu unau, kanmah thawn ruahnak bang aw lomi kha kan mawhsiat rero tikah kan theih loin “Satan hna” “Mawhsiattu” hantuan kan rak tuan rero tla arak si pang thei. Fimkhur a tha. Remdaihnak le thatnak ka duh kan ti laiah buainak kan tawn mi ih a siatsuah mi hnakih thupisawn siatnak kan suahter rero tla a rak si pang thei. Ka diksawn ti kan simfiang a tul lo.
 
Midang tuanvo parah Pathian in thu in then dah lo:
Midang tuah ding le nangmah tuah mi fiang aw aw; nangmai tuanvo lawng tha ten na tuah thei. A biktakin kalhki awknak a suak tikah a lo mawhsiattu kha nangmah in na rem thei lo can tampi a um ding. Ziangvek dinhmun le thu khalin an dinhmun le lungput an thleng aw cuang lo tla asi thei. Theihcia ding cu midang kha kan duhmi kan tuah ter thei lo. Midang in  thiltha tiah an ruahmi vekin tuah ko hai sheh. Pathian le anmah karlak thu asi. Kannih in kan tuah dingmi kha tangdornak thinlungput thawn, midang hnakin ka dikdeuh, tha deuh, ti thinlungput nei loin, Pathian in in fial mi tuah ding kan sisawn. Curuangah kalhki awknak a suak tikah mai tuanvo rikham fiangten theih a thupi. Midang in an tuanvo an tuan tha lo ruangah riahsia le lungawinak hloh khawp in um ding kan si lo. Midang tuanvo parah Pathian in ziangtik hmanah thu a lo then lo ding, a lo mawhsiat dah fawn lo ding. Atthlak zet pakhat cu midang tuanvo buaipi, an fellonak mawhsiat tahratin mai tuanvo daithlang le tuan suak lonak hi asi. Cuhnak hmanin asual sawn cu leitlun mi pawl cun an tuanvo an tuan suak lo, an fel lo, an tlamtlin lonak kha midang fel lonak le tlamtlin lonak in khuh an tum theu sawn mi asi. Cuvek pawl nuntu lak ihsin a luatmi kan si zo. Kan mai tuanvo lenglamah thiltha tuah dingin Pathian in inphut lo. Nangin na tuanvo tuan aw la, midang in an tuan vo tuan sheh! Nangin na tuah ding mi tuah aw la, na nupi/pasal in a tuah ding mi tuah sheh!
 
Kalhki awknak thuhram  laihlang a tha:
Kalhki nak, mawhsiat awknak hrampi sawn cu ziang asi ti theihfiang a tha. Ahmaisa bik ah kalhki nak rem awk lonak a um veten “ka mawh thei” tiah mah le mah thinlung sangka ong in check awk fel a tha. Cui hnu ah, khatlam dinhmun le thu sirhsan zoh tikah ziangruangah kalhki awknak a suak ti hliakhlai a tha. Voi tampi kalhki awknak a suahnak cu ruahdan bang aw lo ruangah asi theu. Mi zokhal mai ruahnak cu zalen zetin simsuak tuahsuak theinak an neih vekin cui an zalennak cu hnaihnok tu si lo ding a thupi. In hua duhtu, in hmuhsuam duhtu, in rem lo duhtu an um khal le an zalennak cu hnaihnok lo ten daiten zoh thiam a thupi. Cun voi tampi cu iksiknak ruangah kalhki nak a suak theu. Cuvek ruangah kalhki nak a suak tikah ziangvek thu sim khal le an thleng aw cuang lo ding tla asi thei. Na neih mi kha an duh tikah cucu na pek lawngah an lugnawi thei ding. Cucu dinhmun, Pathian vozem, laksawng, upatnak, tvp, tla asi thei. Saul siangpahrang in David a iksik tikah ziangthu hmanin Saul siangpahrang cu lungawiter theih, remtheih asi lo. Ziangah tile Pathian in Saul cu a hnawng zo ih David cu a hril zo ruangah Saul cu Pathian thawn an pehtlaihnak a siat zo ih midang zohman in tuahthat theih asi lo. Cun, teihnak tlaksam ruang khalah kalhki nak asuak thei. Bumnak ruangah, thu hla theih mi a tlamtling lo ruangah, tvp ruangah tla rem awk lonak, kalhki awknak a suak thei. Zianglam khal vasi sehla, a thuhram hliakhlai nak cu remdaihnak hrang sangka ong aw mi ziang a um ti theihnak nak ruang lawngah siseh. Cutin kalhki nak thu hram hawl tikah midang mawhsiatnak hawl ruangah si hrimhrim dah hlah sheh. Mi tampi cu an kiangkap milai pawl an mawhsiat, an engtai, an ngiar, anmai diknak an tlangau pi rero laiah midang an mawhsiat rero nak san thuhram pi cu an sunglam ah Pathian Thlarau a um lo, silole, Pathian thawn an pehtlaih nak a siat, a dam lo, Pathian parah an vuihram mi kha an kiangkap milai pawlin kan tuar theu mi asi. Pathian Thlarau in a ukmi zumtu pawl hrangah kan dik, kan tha, kan duhdawt asi ti midang hnenah kan sim le au rero a tul lo. Hlawhman pek in maw, pek loin maw,  Satan palai tuan in midang mawhsiat ding kan si fawn lo. Cuvek in Pathian hnenah vuihram rero tu pawlin an lo mawhsiat tikah daiten an theih loin thlaza camsak men aw. Cuitlun ah, Mawhsiattu pa (Satan) thlarau in a ukmi milai pawlin san um loin an lo kalhki, dodal, relsia, simsia, thangsiat, rero tikah hnihsan men aw. Khrih Thlarau neitu na si ahcun an sungih ummi hnakin na sungah a lo umcilh tu cu a cawksawn deldel asi.
 
Kalhkinak a suah tikah na tuanvo  cu ziang asi?
Pathian hnenah thlen aw: Na thinlung sung um vek cekci, na tuar vek cekci, na hmuhdan vek cekci in Pathian hnenah sim aw. Cule, na thinlungput, hmuhdan, ruahdan a dik lo mi siseh theihnak famkim lo ruangah hmuhsual ruatsual mi siseh theihnak, hmuhnak, ruahnak dik le thianghlim nei dingin Thlarau Thlianghlim fim zirhnak dil aw.
 
Ngaidam aw: Na ngaidam lo asile na thlarau kha hrem asi ding. Hrem na tuar tikah ikfiknak, lungawi thei lonak, mithmai siatnak, na duhlo cingin na ngaidam lomi in na lungsungah hmun kaupi khua a luah ringring dingih na nun phurrit ah a cang ding. Cu lawng hman si loin Pathian thawn nan pehtlaihnak a kham dingih na thlacamnak le thawinak pek mi pawl kha cohlan sak na si lo ding. Na sung tuk. Na ngaidam lo asile na ngaidam lomi pa/nu in an lo siatsuahsak mi hnakih tamsawn na lungawinak na duhzetmi na hloh (sung) ding. Ngaidam titikah an thu lung thluh ding tinak asilo, an kehnuai ah kunding tinak asi fawn lo. Na sunglamah thinhengnak, huatnak, ikfiknak, hngir teunak, mawhsiatnak hrimhrim um hlah sheh.Na thin lo natter tu, na duhzawng tuah lotu, le na duh lo zawng, na pom thei lo zawng a fehpi tu kha nangmah hnakin a sual cuang, amawh, tiah mawhsiatnak lungput hrimhrim na sung ihsin hlawn hlo theh aw. Khrih ih thlarau na sungah a ceng, a lal asi ahcun nangmah a lo thattum tu tiah na theih mi rori pa/nu thawn khal kumthum sung rawl ei tlang ti in tlang in um hman aw la na kiangkap milesa pawlin na huatnak le thinhengnak, thleidannak mithmai an lo hmuh dah lo ding. Thinlung dai ziarzi ten remdai zetin na nung thotho ding asi. Cutin siloin ngaidam lomi na nei asi ahcun lenglam cu na thiam awk mawi zet tla le na sunglam kha meikang vekin a lo kang theu dingih na thlarau mawinak cahnak hmuahhmuah kha cancer nathrik vekin a lo eisiat ding. Pathian in thlawsuah a lo pek ding hmuahhmuah a kham fawn ding. Na sungtuk!
 
 
Thlarau daiten ret aw: Khrih ih Thlarau mizia cu thlipi lak le thlarau sual in milai a hrum ter rero nak lak khalah siseh rul tur nei le meilipi, kiosa kaa ang hemhem hmai khalah daiten itthat men, hni men, thlacam men, Pathian thangthat men thei tu asi. Ziangthu ruang khalah na sunglam a ling hiamhiam ih zan itthat thei lo, thin le ham kai loin na umih midang pakhatkhat le dinhmun mawhsiat ding na hawl rero asile na tuah ding thiltha hmuahhmuah ret tha aw la, hnatuan na sile cawlh aw la rawl ul in thla cam aw. Pathian kucak a lang deuhdeuh asile dodal tu an tam deuhdeuh ding. Zumtu pawl leitlun kan umsung poh dodal tu, huatu, hnaihnawk tu kan nei lo ding tiah a ruat tu kan um pang asile thlarau lam naute buciap asi lai tinak asi ih a theih ding a Bawipa cu zo asi ih a Bawipa ih raal thu khal a thei lo, a khualtlawnnak lamzin ziangvek asi ti khal a theih hrih lo tinak asi. Na nupi/pasal thawn nan to aw aw ih na thin a heng asile na nupi/pasal theih tul mi tiah na thinlung in a lo fial, a lo turh ut-o mi kha ret hrih aw la thlacam aw, na thinheng thinso a dai lai hlan lo, awkam daiten remdai zetin na sim thei lai hlan lo, rawl ul in thla cam aw. Cuvek thotho in na kiangkap mi zo hnen khalah tuah aw. Na sungih thinlung siava, midang mawhsiattu kha neh hmaisa aw. Na tisa kha thih ter ringring aw, kross parah khenbet ringring aw. Cule thinlung le thlarau daiziarzo ten nitin na nung dingih na sung ihsin remdaihnak Thlarau in mi tampi hrang lungawi thlawsuah malsawm a luangsuak ter sawn ding asi.
 
Na kaa cip aw: Thinheng hngirteo ruangah ziang tongkam hman sim dah hlah. Na kaa tawhkalh aw. Midang tongmi hnakin nangmai tongmi in a lo siatsuah sawn asi. Mi pakhat in hitin a sim dah, “Ka um lo ah in relse rero ih ka um lo ah in kap that leh ding ka zum” ati. Mi mawhsiattu pai tokham ah va to dah hlah, na hnasungah mawhsiatnak tongkam khal lutter aw hlah. Tikhur pakhat ihsin tikha le tithlum a suak tlang thei lo. Na kaa kha Pathian in a hmuihmel kengin a sersiam mi milai pawl, a Fapa thisen in a lei ih a duhdawt mi pawl thlawsuah peknak ah maw na hmang ding, Satan palai tuan in camsiat mawhsiat simsiatnak ah na hmang ding? Hril ding na nei. Midang in ziangvek an sim tla le na kaa cip aw la, an hrang thatnak lawng na tuah thei sim thei mi a umle sim in tuah aw. Nangmah thlawsuah lo pe dingin a lo relsia thangsiat rero tu pawl kha Pathian in a rawn dah lo. Na thinheng, na riatsiat, na lungawi lo laiah zianghman thuthluknak tuah hlah, tong hlah, na kaa cip aw.  Sam 141.3, Lk 12:12
 
 
Tangdornak in ziangtik khalah a neh ringring:
Abraham le Lot kha an tuu rual khalhnak ding ram thu an buai tikah Abraham in “nangmah na duhduh hril hmaisa aw” a ti ih a hrilter. Rei lo te sung cu Abraham kha asesawn co tu, dinhmun sesawn, cak lo sawn  vek a bang nan, Lot ih cemnetnak cu riahsiatza asi. Abraham cun Sodom khawpi siatsuah asi zik tikah Lot insang cu humhim dingin a thei tawk a rak zuam rero sawn asi. Paul le Peter karlakah ruahdan bang aw lo a um tikah Paul in Peter kha a kawk tikah Peter khalin rak sualbuai loin a rak ngai thla men sawn.  John Wesley le George Whitefield kha pomdan bang aw lo an neih tikah tangdor zetin khat le khat upat awknak an pek awk thiamzia kan hmu, cuticun pomdan bang aw lo cingin an pahnih ten an leidamsung Pathian in mangbangza in a hmang sawn asi kha.
 
Pathian in nangmah thlawsuah a lo pek ding thu ah siseh thu a lo then ding thu ah siseh midang zohman a rawn lo. Tangdornak ruangah na hloh (sun) phah ding vekin a langcan tampi a um ding, misual sawn le mi thalo zet vekin mi in an lo theihcan tampi a um ding. Sikhal sehla na zummi Pathian cun thudik a theih ih diknak Pathian asinak cu na parah a langter lai ding asi. Cun khatlamah, dik lo zetin a lo mawhsiat tu, na parah tuahsiat tu pawl cu rei lo te sung thasawn, felsawn, diksawn vekin an langcan tla a um men ding. Cupawl cu rei lo te daih lawng an si. Dingfelnak tel loin ngah mi sumpai, rualpi, pawlkom mibur le thazang pawl cu kanmah in siahsuahtu sawn an si. Tangdornak in na phahniam aw sawn asile tlaknak ding na nei nawn lo tinak asi. Tangdornak in na milaipi pawl kha pehtlaih sawn aw. Na parah siatnak, hminsiat thangsiatnak tongkam thawn a lo dodal tu pawl kha thlawsuah pe sawn aw. Tangdornak in ziangkim pehtlaih awknak a tuah tha sawn. Fimnak cu tang a dor ih theihnak lawng cun mi a porh aw ter. Porh awknak cu siatnak in a dung a thlun. Na parah siatnak a tuahduh tu, tuah rero le tuah tumtu pawl, nangmah thawn ruahdan pomdan bang aw lo nei tu pawl kha zalenzetin um haiseh, an zalennak haihnok hlah aw, annih pawl kha a lo siatsuahtu ding an si lo, a lo ticaktu sawn an si. Nangmah na tisa kha a thih le thih ngaingai lo hniksaknak hmanrua man an si. Mithi a thin a heng thei lo. Na thin a heng ih ngaidam thei lomi na nei lai asile na thi  hrih lo tinak asi.
 
Na thi maw?
Voikhat cu Pastor pakhat kha hotel ah lut dingih cazin nu (counter ah) a hngak rero. Falam mawizet, nonal zet, kawngpi hrek lang ziahziah in a ra naihniam ih “Sir, …..” tiah a ra thlem. Cutikah pastor pa cun “kei cu ka thi zo” a rak ti. Cutikah fala mawi zetun phundang ah a ruat ih hni zuamzo in a tlansan.
 
A lo mawhsiat tu pawl na mawhsiat, na thangsiat, nangmai dikzia na sim rero lai asile na thi hrih lo, na nung ti thei aw aw. Na thih lai hlanah na sungah Khrih ih Thlarau a cangvai thei lo. Nangmah cu na thih nu ah cun nangmai diknak na sim nawn lo dingih midang mawhzia khal na sim nawn lo ding. Krih ih dikzia lawng na kaa ihsin a suak zutzo ding. Na kaa ihsin ziang a suak timi in na sungah ziang a nung ti a langter sawn asi.
 
 
 Pathian in tumtahnak a nei:
Curuangah, na tisa kha a nung ringring ruangah na tisa kha thiter dingin a lo kalhki tu, a lo thangsiattu, relse tu, le riahse ter tu pawl kha Pathian hmanrua an si. Cuvek na tawn le ve ten, kalhki, thangsiat, dodal, relsiat na silve veten Pathian hnenah thla camin lungawithu sim aw, “Bawipa, ka tisa hi kang raal theh sheh tiheng hmang, mi huat hmang, mah dodaltu huatu kan leitisa hi Thlarau Thianghlim meisa in kang alh ter theh aw, in thianfai aw la ikholh fai aw. Infaktu, porhtu, le diklopi in intan cu icawimawitu pawl cu dawi tlan theh aw la, ka thinlung hi Fapa Khrih hmuihmel keng sinsin dingin isersiamthar aw” tiah rawl ul in thlacam aw. Alo siatsuahtu vekin na ruahmi pawl kha a lo ticak tu sawn an si. A lo daltu an tam, an cak, na thinheng nak a maksak tuk asile kekar dikzetin a tlunih sim vekin na tuah asile na tisa cu a cemral sinsin dingih Khrih cu na nun ah a lang awk sinsin tikah mangbangza Pathian kutcak na nunah a lang sinsin ding asi. Cuticun ziangvek dinhmun khalah, mi zovek khalin ziang an tuah, an sim, an tum khal asile na hmuhtawn mi hmuahhmuah cu na hrang thatnak, Pathian Fapa, Zesu Khrih hmuihmel na bang sinsin theinak ding hrangah hmanrua tha, thatnak an si ti na hmu fiang dingih Pathian thatnak na tep ngah ding.
 
“Mi hmuahhmuah thawn remdai zetin nun thei zuam aw.” Hebew 12:14; Rome 12:28.