ZUMTU PAWL THIANTERNAK
THIANTERNAK UMZIA
Mirang in “Sanctification” an timi “thianternak” ti ah laitong in kan leh mi cu, Pathian hrangah lakhran, a hran ten umter, thianter tinak asi.
Leviticus 27:14, 16, Mi pakhat in Bawipa ih hnenah a inn a pek a si ahcun inn ṭha a si le si lo zoh in puithiam in a man a khiah pei ih cuih a khiahmi cu zohman in an thleng thei nawn lo pei. 15, Inn a petu in tlensal a duh a si ahcun a man zat ih hlei ah zateek kul a pek pei. 16Mi pakhat in Bawipa ih hnenah a leiram hrekkhat a pek ahcun thlaici ziangzat tuhnak hmun a si ti zoh in a man cu khiah a si pei ih barli sangvut han khatah ngun tangka fanghra ton in ṭuat a si pei Numbers 8:17, Ezipt ramih Ezipt mi fatir hmuahhmuah ka thihter tikah Israel mi fapatir hmuahhmuah le an ṭilva ih fatir hmuahhmuah cu keimah ih ta dingah ka thianhlimtermi an si. 2 Chronicles 7:16, Hi Biakinn cu ka hriil zomi a si ih a kumkhua ih keimah biaknak hmunah ka thianhlimter zo mi a si. Hi hmun cu ka kilveng ding ih a kumkhua in ka humhim ding a si Jeremiah 1:5, “Na nu ih pum sungih ka lo seemter hlan ihsin ka lo thei zo ih na suah hlan ihsin miphun tampi hnenih profet si dingah ka lo hriil zo a si,” i ti. Matthew 23:17, Mitcaw le mi aa pawl! Khuiso a thupi deuh? Sui maw, a si lole sui kha thianghlim ko ih a tuahtu Biakinn so? Thianternak cu Leitlun nunphung bal lak ihsin lakhrannak asi. (Ceremonial cleansing) 2 Chronicles 29:4-5, 15- 18Cule Biakinn ih nisuahnak lam kap tual ah puithiam pawl le Levi mi pawl a kokhawm ih, 5“Nannih Levi mi pawl, nan pupa ih Pathian Bawipa ih Biakinn cu nan thianternak dingah nanmah nan thianter-aw hmaisa pei. Cuih hnuah Biakinn a borhhlawhtertu thil hmuahhmuah nan hlon thluh pei…….15Himi pawl in an unau Levi mi pawl cu an kokhawm ih an zatein an thianfai awknak an tuah. Cule siangpahrang ih thupek vekin Biakinn cu Bawipa ih Daan pekmi bangtuk in an thianfaiter. 16Puithiam pawl cu Biakinn sungah an lut ih an thianter; a thiang lomi hmuahhmuah Biakinn tualah an suah thluh ih cutawk ihsin Levi mi pawl in Kidron Phairawn ah an fehpi. 17Hnaṭuan cu thla khatnak thla, * 29:17 thla khatnak thla: cu Hebru mi in Nisan an ti ih March thlahrek le April thlahrek a ceem. ni khat ni in an thok ih ni riat ni ah an ṭheh; Biakinn sungih vung luhnak khaan tla an thianfai ṭheh. Cule a dang ni riat sung, ni hleiruk ni tiang an ṭuan sal ih Biakinn cu Pathian biaknak hrangih ṭha dingin an tuah kim ṭheh. Leviticus 11:44, Keimah cu Bawipa nan Pathian ka si ih keimah ka thianhlim bangtuk in nannih khal nan thianghlim ve pei. Leviticus 20:7, Tithianghlim aw uh; ziangah tile keimah cu Bawipa nan Pathian ka si. 1 Chronicles 15:12, 14, an hnenah, “Nanmah hi Levi hrin pawlih hotu cu nan si. Ka sak ciami inn sungih Bawipa, Israel Pathian ih Thukam Kuang nan run ret theinak dingah nanmah le nan Levi hrinpi pawl cu tithiangfai aw uh. ……………..14 Cule Bawipa, Israel ih Pathian ih Thukam Kuang la dingin puithiam pawl le Levi mi pawl cu an tithiangfai awter Exodus 19:20-22 20 Bawipa cu Sinai tlang parih a rung ṭum tikah Bawipa in Moses cu tlangzim parah a ko ih a kawh vekin a hung feh. 21Cutikah Bawipa in Moses hnenah, “Vung feh awla keimah ra zoh duh ah ramri tla an lan lonak dingah mipi pawl ralrinnak vung pe aw. Culo ahcun mi tampi an thi ding a si. 22Ka hnenih a rami puithiam pawl hman an thianfaiter-awk a ṭul; culole ka cawh hai ding a si,” tiah a ti. 1 Thessalonians 5:22- 2321Ziang hmuahhmuah hniksak hmaisa uh; a ṭhami a sile pom uhla, 22a ṭha lomi hmuahhmuah in hnong uh. 23Daihnak in petu Pathian amah in famkim zetin lo thianghlimter sehla, kan Bawi Jesuh Khrih a ratsal tikah nan thlarau, nan thinlung le nan taksa, nan ziangzongza in mawhnak nei lo ah lo tuah hramseh. 24Nannih a lo kotu cu rinsan tlak a si ruangah cumicu a tuah ding a si. Hebrews 9:13 13A thiang lo miseenpi parah puithiam in me thisen le cawcang thisen le urmi cawla ih vutcam pawl kha a theh ih cumi cun biaknak lamih an thianfai lonak hmuahhmuah a thianfaiter a si. 1 Thessalonians 4:7, Pathian in nupa sualnak tuah dingah in ko lo, thianghlim dingah in ko sawn a si 1 Thessalonians 4:3, Pathian in nannih cu nupa sualnak tuah hrimhrim loin thianghlim dingah a lo duh. Sualnak ihsin a thiarfihlim awl lo tu, sualnak thawn a tthenhnih aw thei lo tu cu Pathian thawn an nai aw taktak thei lo ding asi, Pathian Thlarau an sungah a cangvai thei taktak lo ding asi. Pathian cu tithianhlimter mi asi lo ih a thianhlimnak a langter sawn asi. Ezekiel 20:41 Ka lo ṭhekdarhnak ramsung ihsin ka lo suah ih hmun khatih ka lo finkhawm tikah, mei-ur thawinak nan pekmi pawl cu ka saang ding ih miphun pawl in a thianghlimmi ka si kha in hmu ding Ezekiel 28:22 An hnenah Cungnungbik Bawipa keimah ih ka ṭongmi hi sim aw: Maw Sidon, keimah hi na ral ka si. Na parih thil ka tuahmi ruangah mi in in thangṭhat ding. Na sungih a ummi pawl ka hrem tikah ziangtluk a thianghlim mi ka si ti kha ka langternak a si ih cutiin Bawipa ka si hi in thei ding. Ezekiel 36:23 Miphun pawl lakah ka hmin cu nan thangsiat. Cuih mi pawl lakah a nasami ka hmin ih thianhlim zia ka langter tikah Bawipa ka si hi an thei ding. Cungnungbik Bawipa keimah in ka sim zo. Miphun pawl hnenih ka hmin thianhlimnak langtertu dingah nanmah ka lo hmang ding. Ezekiel 38:16 Khatlam ihsin khatlam deng tiang ka minung Israel pawl cu thlipi bangin na do ding. Tikcu a kim tikah, miphun dang pawl hnenah zo ka si ti langternak ah le nan lakih ka hnaṭuannak thawngin ka thianhlimnak a lang theinak ah ka ram do dingih ka lo thlahsannak cu a si. Ezekiel 39:27 Mi thianghlim ka si hi miphun tampi hnenih langternak ah an ral pawl umnak ramih ṭhekdarh an sinak ihsin ka kirpi ding.
ZIANGTIN MILAI CU THIANTER ASI Pathian in milai a thianter: 1 Thessalonians 5:23 Daihnak in petu Pathian amah in famkim zetin lo thianghlimter sehla, kan Bawi Jesuh Khrih a ratsal tikah nan thlarau, nan thinlung le nan taksa, nan ziangzongza in mawhnak nei lo ah lo tuah hramseh John 17:17 Annih cu thutak in na ta siter hai aw; na ṭongkam cu thutak a si Zumtu, Pathian fa le pawl, sualnak lak ihsin thiarfihlim in thianternak cu pathian hnatuan asi. Khrih in kawhhran a thianter: Ephesians 5:25-26 Pasal pawl, Khrih in Kawhhran cu a duhdawt ih a hrangah a nunnak tiang a pek vekin nan nupi pawl cu nan duhdawt pei. 26Hitiih a tuahnak cu Kawhhran hi ti sungih a kholhfainak ruangin a thianhlimter hnuah a thu in Pathian hnenih hlan dingah a si
THLARAU THIANGHLIM IN ZUMTU PAWL A THIANTERNAK HNATUAN
2 Thessalonians 2:13 Bawipa ih duhdawtmi u le nau tla, nanmah ruangah Pathian cu kan thangṭhat ringring ding. Ziangah tile Thlarau cahnak ruangah Pathian mi thianghlim ih canter dingah le thutak nan zumnak ruangah rundamnak ngah dingah Pathian ih hriil hmaisa bikmi nan si. 1 Peter 1:1-2 Jesuh Khrih ih thu nan thlunnak dingah le amah ih thisen ih thiantermi nan sinak dingah nannih cu kan Pa Pathian tumtahnak bangtuk in hriilmi le amah ih Thlarau in mi thianghlim ih tuahmi nan si. Pathian zaangfahnak le daihnak cu nan hnenah tlamtlingte in um hramseh. Leviticus 8:10-12 Cun Moses in hriakculhnak siti cu a lak ih Bawipa umnak Puanthlam le a sungih a ummi thil hmuahhmuah cu a hnih thluh ih an zatein Bawipa hnenih thiantermi-ah an cang. 11 Bawipa hrangih thianter dingah Moses in sahriak hrekkhat cu a lak ih biakṭheng le a thuamhnaw pawl, maihum le a tohkaal pawl le a hram pawl cu voi sarih tiang a theh. 12Cule Moses in Aaron cu a lu ah hriak toih tahrat in pumpeknak le hriakculhnak a tuahsak Galatians 5:16-23 Ka sim duhmi cu hiti in a si: Thlarau in nan nunzia a uk a si ahcun minung tisa hiarnak cu a di nan riamter lo pei. 17Ziangah tile minung tisa duhnak le Thlarau duhnak cu an ral aw. Minung tisa ih duhmi kha Thlarau in a hua ih Thlarau ih duhmi kha tisa in a hua ve. Hi te pahnih cu an hua aw. Curuangah a si na duhmi kha na tuah thei lo. 18Thlarau ih a lo hruai ahcun Daan ih ukmi na si nawn lo. 19Cule minung tisa ih a tuahmi pawl tla cu a langfiang ko: nupa sualnak, a thiang lomi ziaza, a mawi lomi thil tuahnak, 20milem biaknak le dawi le cam tla hi an si. Pakhat le pakhat ral awknak le sual awknak, iksiiknak le thinhengnak, tawh awknak, hamṭamnak le rem aw loin ṭhenṭhek awknak; 21nahsuahnak, zuritnak, zoh mawi loin laam le awn-aunak le hi bangtuk a dangdang tampi an tuah vivomi pawl hi an si. Ralrinnak thu hmaisa ih ka lo sim zo vekin ka nolh sal ding: cubangtuk a tuahtu pawl cu Pathian Uknak an co thei lo ding. 22Sikhalsehla Thlarau ih a rahsuahmi cu duhdawtnak, lungawinak, hnangamnak, lungsaunak, mi zaangfahnak, ṭhatnak, rintlak sinak, 23nunnem tangdornak le suup theinak tla an si. Cubangtuk rah umnak ahcun daan cu a ṭul nawn lo. Zumtu pawl cu Khrih thisen thawn thianfai kan si: Hebrews 13:12, Cuti a si ruangah Jesuh a thih tikah mipi an sualnak ihsin a thisen thawn tlengfai dingah Jesuh cu khawpi lengah a thi. Khrih thisin in sualnak ihsin in kholhfai ih Pathian hrangah in ret hran, thianter zo asi. 1 John 1:7, 9 Sikhalsehla amah cu tleunak sungih a um vekin kannih khal tleunak sungih kan um ahcun pakhat le pakhat pawlkom awknak kan nei ih a Fapa Jesuh ih thisen in kan sualnak hmuahhmuah a tlengfai a si. 8Sualnak kan nei lo kan ti ahcun kanmah le kanmah kan bum aw ih kan sungah thutak a um lo. 9Sikhalsehla Pathian hnenah kan sualnak kan phuan ahcun zumtlak le a dingmi a si ruangah kan sualnak in ngaidam ding ih kan mawhnak hmuahhmuah a thiangfaiter ding. 10Asinain sualnak kan tuah lo kan ti ahcun Pathian cu thuphanper ah kan canter ih a thu kan sungah a um lo a si. Thutak, Pathian thu sungah thianter kan si fawn: John 17:17 Annih cu thutak in na ta siter hai aw; na ṭongkam cu thutak a si. Psalms 119:9, 11 Ziangtin so mino in ziaza thiang a neih thei ding? Na thupekmi hlun lawngin a nei thei ding. 10Ka thinlung zatein nangmah lo rian dingah ka pe-aw, Na thukham pialsan lo dingah i kilkhawi aw. 11Ka thinlung sungah na daan cu ka ret zo, Na parih ka sual lonak dingah. John 15:3 3Nannih tla cu thu ka lo zirhmi thawngin nan thiang zo. Thutakin kan sunglam nun a luahkhat tikah sualnak in hmun a nei lo vivo ih thianter mi kan si vivo nak asi. John 13:10 Jesuh in, “Zokhal tikholh cia a si mi cu a pumpuluk in a fai zo; a ke dah ti lo cu a kholh awk sal a ṭul lo. Nan zatein nan fai ṭheh zo, pakhat siar lo cu!” tiah a ti. Zesu Khrih cu Pathian hnen ihsin a ra mi dingfelnak asi. 1 Corinthians 1:30 Khrih Jesuh thawn pehzom aw ih nan nunnak ahhin a hram a thoktu cu Amah Pathian a si ih Amah hnen ihsin Khrih cu kanmah ih fimnak ah a tuah a si. Khrih thawngin kannih cu Pathian thawn kan rem aw zo; Pathian ih mithiang ah kan cang zo ih a luatmi kan si zo Colossians 2:2-3 2Hi bangtuk in ka ṭuan sannak cu zozo khal ralṭhatnak in an khah ih duhdawtnak in pakhat le pakhat an komkhawm aw ih cuticun theihnak dik ruangih co ngahmi lunghmui hnangamnak cu famkim zetih an co theinak dingah ka duhmi a si. Cutiin a sile Pathian ih thuthup a si mi Khrih amah cu an thei ngah ding. * 2:2 Pathian ih thuthup a si mi Khrih: timi hi kutngan cabu hrekkhat ahcun Pathian ih thuthup ti lawngin a um; cule a dangah cun Khrih ih Pa Pathian thuthup ti tla in a um; a dang lala-ah cun Pa Pathian le Khrih ih thuthup ti tla in a um. 3Khrih cu hlawnthil sunglawi bangin thuhmi le khummi Pathian ih fimnak le theihnak hmuahhmuah on theinak tawhfung bangtuk a si John 15:1-7 1Jesuh in, “Keimah cu Sabit hri ngaingai ka si ih ka Pa cu hmuan neitu a si. 2Ka sungih rah a rah lomi hnge tla cu a tan ṭheh ih a rahmi hnge kha a thiannak dingah le rah tam sinsin a rahnak dingah a hnge ṭha lo pawl kha a tansak. 3Nannih tla cu thu ka lo zirhmi thawngin nan thiang zo. 4Keimah thawn pehzom uhla kei khal nanmah ka lo pehzom ve ding. Sabit hnge cu amahte lawngin rah a rah thei dah lo; Sabit hripi thawn a pehzom awk lawngah a rah thei a si. Cubangtuk in keimah thawn nan pehzom awk lo ahcun nan rah thei hrimhrim lo ding. 5Keimah cu Sabit hri ka si ih nannih cu a hnge nan si. Zokhal ka sungah a um ih kei khal a sungih ka umcilh mi cun rah tampi a rah ding; ziangah tile keimah tel lo cun zianghman nan tuah theimi a um lo. 6Zokhal keimah sungih a um lomi cu Sabit hnge an hlon ih a carmi bangtuk a si ding. Cubangtuk hnge pawl cu an khawm ih meisa sungah an hlon ih a kang ṭheh. Pa Pathian ih ih numsimnak in Pathian thianhlimnak ttawmtu kan si. Hebrews 12:10-11, 14 Kan pale pawl cun a ṭha tiin an ruat ruangah caan tawite sung in hrem; sikhalsehla Pathian cun kanmah ih ṭhatnak hrangah le amah ih thianhlimnak kan ṭawm theinak dingah in hrem a si. 11Hremnak kan tuar tikah kan tuar laiah cun kan lung in awitertu si loin kan riah in siattertu a si. Sikhalsehla a hnuah cun cubangtuk hremnak in nunsimnak a tongtu pawl cu an nunnak ah daihnak le dingnak laksawng an ngah ding………..14Mi hmuahhmuah thawn rualremte in um zuam uhla nunnak thiangin nun tum uh, ziangah tile nunnak thiang neih locun zohman in Pathian an hmu thei lo ding
Midang thawn pehtlaih awknak hmanrua hmangin thianter kan si: Milai tisa duhlo zawng pawlkom awknak le pehltaihnak lakah Pathian kutcak hnuai ah tuhlut aw aw in nunnak in sunglam nun bawrhbah pawl kha thianter asi. Hebrews 12:14 Mi hmuahhmuah thawn rualremte in um zuam uhla nunnak thiangin nun tum uh, ziangah tile nunnak thiang neih locun zohman in Pathian an hmu thei lo ding.
Kan tisa mizia cu dingfelnak hnuai ah sal vekin ret tahhrat in Pathian siahthlawh vekin nunthianternak lamzin ah up aw ding kan si. Romans 6:19, 22 , 19(Nan thei thei deuh ding tiah nitin hmanmi ṭong ka hman hi!) A hlanah cun a ṭha lomi tuahnak ah nan taksaṭhen cu a baalmi le a ṭha lomi ih salah nan pe aw. Cuvek ṭhiamṭhiam in atu-ah cun a thianghlimmi tuahnak ah nan taksaṭhen cu a zatein dingnak ih sal si dingin pe aw uh.. 22Sikhalsehla atu-ah cun sualnak ihsin luattermi nan si zo ih Pathian ih salah nan cang zo. Nan hlawkmi cu Pathian hnenih hlanmi nunnak thiang a si ih cumi in a suahpimi cu kumkhua nunnak a si
2 Corinthians 6:17Cule Bawipa in: “Annih pawl tlansan uhla, an hnen ihsin ṭhen aw uh. A thiang lomi cu a dai in dai hlah uh; Cutin ka lo cohlang hai ding. *6:17 Isai 52:11 2 Corinthians 7:11Ka duhdawtmi u le nau, hi thukamnak hmuahhmuah hi kanmah hnenih kammi an si. Curuangah kan taksa pum siseh kan thlarau siseh a balhtertu pohpoh cu hlon in thianghlim tein um uhsi; Pathian upat ṭihzahnak thawn nung uhsi. Pathian ttihzah tu pawl cun kan Pathian cu amah thianghlim ih a thu pek vekin kan mah le kanmah thianghlim nun in nung dingin zuam hrimhrim ding kan si. Zumnak le tuarfai nak thawn Khrih dung kan thlun nak parah Pathian Thlarau Thianghlim in a thutak sungah in thianter nak khal a famkim asi. Colossians 1:21-23 21Hlanah cun thil ṭha lo nan tuah ruangah le nan ruah ruangah Pathian thawn nan rak hlaat aw ih a ral nan rak si. 22Sikhalsehla atu-ah cun a Fapa taksa ruangpum rori in thihnak a tuarnak ruangah Pathian in a rualpi-ah a lo tuah zo. Cutiih remnak a tuahnak cu mi thianghlim, mawhnak nei lo le soiselnak um loin a hmaika ih thlenter a lo duh ruangah a si. 23Cuti a si ruangah nan hramṭoh-nak a hngetmi parah khan fekzetin zumnak thawn ding ringring uh. Thuthang ṭha nan theihnak ihsin nan co ngahmi ruahsannak thawn zohman in lo ṭhen hlah hai seh. Hi Thuthang ṭha hrangah keimah Paul hi hnaṭuantu ka si ih, leilung tlun khuazakip mi hmuahhmuah hnenih simmi Thuthang ṭha a si. :Zumnak nung a nei tu pawl cun thianternak lamzin tluan ah rinum zetin Khrih dung an thlun ding asi. Hebrews 10:39 39Kannih cu dungah a siip ih a hloral tami kan si lo. Rinnak nei in rundamnak a cotu sawn kan si. Khrih kan zumnak ah ti thianter mi kan si. Acts 26:17-18 17Nangmah cu Israel mi le Zentail mi hnenah ka lo thlah ding ih an kutsung ihsin ka lo runsuak ding. 18An mit na mengter ding ih thimnak sung ihsin tleunak ah, Satan cahnak sung ihsin Pathian hnenah na kirter hai ding. Cuti cun keimah in zumnak thawngin an sualnak tla cu ngaidam an si ding ih Pathian ih thianhlimtermi pawl lakah an tel ve ding,’ tiah i ti. THIANTERNAK CU ZIANGTIK CANAH A THLENG: 1 Corinthians 1:2, Pthian mithiang si dingih kawhmi le Khrih Jesuh thawn nan pehzom awknak thawngin amah ih ta a si mi, Korin khuaih um Pathian Kawhhran le an Bawipa le kan Bawipa Jesuh Khrih a biatu hmunkipih a ummi hnenah ca kan lo kuat a si. 1 Corinthians 6:11, Hhrekkhat cu cubangtuk minung nan rak si. Sikhalsehla nannih cu sualnak ihsin thiantermi nan si zo; Pathian hnenih apmi nan si zo; Bawipa Jesuh Khrih le kan Pathian ih Thlarau thawngin Pathian thawn remtermi nan si zo. Khrih ah rundam kan corualrual in tithianter kan si vekin ziangti vek ciah in thianter kan si? Hebrews 10:10, 13-14 , Ziangah tile Pathian in tuahter a duhmi cu Jesuh Khrih in a tuah ṭheh ruangah amah ih taksapum kumkhua daih in a pek awknak thawngin kan sualnak ihsin in tlengfai a si………..13Cutawk ihsin Pathian in a ral pawl a ke-phah ih a tuah hai hlan sung a hngak. 14Voikhat raithawinak in sualnak ihsin a tlengfaimi pawl cu kumkhua mi famkimah a tuah a si. Hebrews 9:26, cuti si lo sehla leilung seemtir ihsi cun voi tamzet a tuar a ṭul ding. Cubangtuk si loin atu san neta bik a cem zawng ah hin, amah le amah raithawinak ah pe-aw in sualnak a tlengfai theinak dingah kumkhua daih in voikhat lawng a lang Galatians 3:13 13Sihmansehla Khrih cu kan hrangih camsiatmi a si ruangah Daan ih a thlenpimi camsiatnak ihsin in runsuak zo. Ziangah tile Ca Thianghlim in, “Zokhal thing parih thlai a si mi cu Pathian camsiatnak cotu a si,” *3:13 Daan 21:23 tiah a ti. Romans 12:1 1Cuti a si ruangah ka u le ka nau tla, a tam zetmi Pathian ih in zaangfahnak ruangah hin nan ruangpumpi cu a thiangmi le cohlan tlak raithawinak bangtuk in Pathian hnenah pe uh, tiah ka lo dil. Cumi cu Pathian hnenih nan pek dingmi biaknak taktak cu a si.
THIANTERNAK CU ZUMTU PAWL NUN AH A PEHZAWM RERO LAI MI ASI IH KHRIH A RAT SAL TIKAH THIANGHLIM FAMKIM SINAK THAWN KAN THUAM AWK LAI HLAN LO A PEH ZAWM VIVO DING MI ASI. 1 Thessalonians 3:12, Kan Bawipa in pakhat le pakhat nan duhdawt awknak le mi hmuahhmuah nan duhdawtnak cu karhter sehla nanmah kan lo duhdawtnak a tum vekin tumter ve hramseh. 1 Thessalonians 4:1, 10 A netnak ah u le nau tla, Pathian duhzawng ih nan nun theinak dingah ziangtin nun ding a si ti cu kan hnen ihsin nan zir zo. Cuvek ih nan nun thei sinsinnak dingah Bawipa Jesuh hmin in kan lo forh a si…………0Masidonia ramih a ummi nan unau pawl parah cubangtuk in nan nungcang zo. U le nau tla, cu hnakih ṭha sinsin in nungcang dingah kan lo forhfial duhmi a si 2 Peter 3:18 Kan Bawipa le in Runtu Jesuh Khrih zaangfahnak le amah theihnak sungah ṭhang vivo uh. Amah hnenah sunlawinak cu atu le kumkhua in um camcin seh. Amen. 2 Corinthians 3:18Kannih tla cu kan zatein kan hmai puanih tuammi kan si nawn lo ruangah Bawipa ih sunlawinak hi thlalang bangin a langtertu kan si. Cuih sunlawinak cu Thlarau a si mi Bawipa hnen ihsin a rat ruangah kan nunnak hi sunglawi sinsin in le Amah bang sinsin in in thleng vivo a si. Ephesians 4:11-15 “Minung hnenih laksawng a petu,” khal cu amah a si. A laksawng pekmi cu: a hrek cu tirhthlah an si, a hrek cu profet an si, a hrek cu Thuthang ṭha phuangtu an si, a hrek cu pastor an si ih a hrek cu zirhtu an si. 12Hi bangtuk in laksawng a peknak cu: Pathian minung pawl in Khristian hnaṭuan an ṭuan thei ih Khrih ih pum an ṭhansoternak dingah a si. 13Cuticun kan zumnak ah le Pathian Fapa kan theihnak pakhat sungah kan finkhawm aw ṭheh ding; patling kan si ding ih Khrih ih patling a sinak a saannak bik hmun khal kan thleng ve ding. 14Cutikah cun mi bumtu pawl thuzirhnak le zinpeng zawh haiseh tiih an phuahcopmi thuphan, tisuar le thlisia pawl in khuazakipih a seep a soihmi nauhak bangtuk kan si nawn lo ding. 15Duhdawtnak thinlung kengin thudik kan sim kan rel sawn pei ih kan lu a si mi Khrih sungah a phunkim in ṭhang ding kan si. Thianghlim famkin dinhmun cu Zumtu pawl in nitin kan zoh ih kan zuam ding mi asi: 1 Thessalonians 5:23, Daihnak in petu Pathian amah in famkim zetin lo thianghlimter sehla, kan Bawi Jesuh Khrih a ratsal tikah nan thlarau, nan thinlung le nan taksa, nan ziangzongza in mawhnak nei lo ah lo tuah hramseh 1 Thessalonians 3:12-1312Kan Bawipa in pakhat le pakhat nan duhdawt awknak le mi hmuahhmuah nan duhdawtnak cu karhter sehla nanmah kan lo duhdawtnak a tum vekin tumter ve hramseh. 13Cuticun amah in nan thazaang a khohter ding ih kan Bawipa Jesuh a mithiang pawl thawn a ratsal tikah kan Pathian hmaiah mi famkim le mi thianghlim nan si ding. Khrih a ratsal tikah kan taksa, thinlung le thlarau cu sual thei nawn lo, thianghlim famkim, a siat thei lo mi thuan thawn in thuan leh ding asi. 1 John 3:2 2Ka duhdawtmi pawl, atu cu Pathian faate kan si zo; a sinain ziang bangtuk kan si lai ding ti cu a fiang hrih lo. Sikhalsehla Khrih a rat tikah cun amah bangtuk kan si ding ti kan thei; ziangah tile amah a si vek cekci in kan hmu ding.
Hebrews 10:13-14 [13Cutawk ihsin Pathian in a ral pawl a ke-phah ih a tuah hai hlan sung a hngak. 14Voikhat raithawinak in sualnak ihsin a tlengfaimi pawl cu kumkhua mi famkimah a tuah a si. Pathian hmaiah sualnak nei lo ah Khrih in a thianter mi pawl cu a ret zo na in tisa thawn a thuam aw lai mi zumtu a fa le pawl thianhlimternak ding hrangah Thlarau Thianghlim hnatuannak in thutak sungah thianter rero mi kan si. A thianter tu le a thianter mi pawl cu pumkhat an si.Unau tiah kawh dingin Khrih in a zah pi lo. Hebrews 2:11,Amah in minung pawl cu an sualnak in a tlengfai ih Amah le a tlenfaimi hmuahhmuah in Pa pakhat an nei tlaang a si. Cuti a si ruangah Jesuh in annih pawl cu ‘Ka unau,’ tiih kawh dingah a ning a zak lo.
2 Thessalonians 2:13, Bawipa ih duhdawtmi u le nau tla, nanmah ruangah Pathian cu kan thangṭhat ringring ding. Ziangah tile Thlarau cahnak ruangah Pathian mi thianghlim ih canter dingah le thutak nan zumnak ruangah rundamnak ngah dingah Pathian ih hriil hmaisa bikmi nan si Matthew 5:8 Thinlung a thiangmi pawl cu mi thluasuak an si; Ziangah tile Pathian an hmu ding.
Acts 20:32 32Atu cu Pathian kilkhawinak le a zaangfahnak thu sungah ka lo ap zo. Amah in a lo ṭhansoter ding ih a minung pawl hrangih a ret ciami thlawsuahnak kha a lo pek ding Acts 26:17-1817Nangmah cu Israel mi le Zentail mi hnenah ka lo thlah ding ih an kutsung ihsin ka lo runsuak ding. 18An mit na mengter ding ih thimnak sung ihsin tleunak ah, Satan cahnak sung ihsin Pathian hnenah na kirter hai ding. Cuti cun keimah in zumnak thawngin an sualnak tla cu ngaidam an si ding ih Pathian ih thianhlimtermi pawl lakah an tel ve ding,’ tiah i ti. Pathian Thlarau Thianghlim in inthianter ih cuticun Pathian Fapa ro ttawmtu ah in tuah: Romans 8:1-18 [1] 1Atu cu Khrih Jesuh thawn a pehzom awmi hrangah cun sual thuṭhennak in an luat zo. 2Ziangah tile Khrih Jesuh thawn pehzomnak thawngin nunnak in petu Thlarau ih daan in sualnak le thihnak daan sung ihsin in luatter zo. 3Minung sinak hi a ṭonṭaih tuk ruangah Daan ih a tuah thei lomi kha Pathian in a tuah suak. Amah ih Fapa run thlah tahratin minung sinak sungih a ummi sualnak kha a hnonsak; cuih a Fapa cu sualnak siatralterta dingin minung sinak thawn a ra. 4Hi bangtuk in Pathian in hna a ṭuannak cu minung sidaan thawn nung loin Thlarau duhnakih a nungmi kannih sungah hin Daan ih in fialmi a dik le a dingmi pawl cu kimternak ding hrangah a si. 5Minung sinak in a fialmi vekih a nungmi pawl thinlung cu minung sinak ih duhmi in a uk. Thlarau fialmi vekih a nungmi pawl thinlung cu Thlarau ih duhmi in a uk ve. 6Minung sinakih a ukmi pawlih ton dingmi cu thihnak a si; Thlarau ukmi pawlih co dingmi cu nunnak le daihnak a si. 7Curuangah mi pakhat minung sinakih a ukmi cu Pathian ih ral a si, ziangah tile Pathian ih daan a thlun lo; a thlun duh lo lawng si loin a thlun thei lo. 8Minung sinakih daan a thluntu pawl cun Pathian lung an awiter thei lo. 9Sikhalsehla nannih cu nan minung sinakih duhmi vekin nan nung lo; Pathian ih Thlarau cu nan sungih a um taktak a si ahcun Thlarau ih fialmi vekin nan nung sawn a si. Zokhal Khrih ih Thlarau a nei lotu cu Khrih ta a si lo. 10Khrih nan sungih a nun ahcun Thlarau cu nan hrangah nunnak a si; ziangah tile sualnak ruangah nan ruangpi cu a thi ding nain nannih cu Pathian thawn remtermi nan si zo. 11Thihnak ihsin Jesuh a thawhtertu Pathian ih Thlarau nan sungih a nun ahcun thihnak ihsin Khrih a thawhtertu Pathian in nan sungah a Thlarau a umternak thawngin a thi theimi nan taksa ruangpi cu nunnak a pe ve ding a si. 12Curuangah ka u le ka nau tla, minung kan sinak daanih duhzawng in nung ding kan si lo. 13Minung nan sinak daan duhzawng ih nan nun a sile nan thi ding; sikhalsehla sualnak nan tuah ṭheumi pawl kha Thlarau bomnak in nan thah a sile nan nung ding. 14Pathian Thlarau ih hruaimi pawl cu Pathian ih fa an si. 15Ziangah tile Pathian in a lo pekmi Thlarau cu salah a lo tuahtu ding Thlarau a si lo ih ṭihphang in a lo tuahtu khal a si fawn lo. Cuih Thlarau cun Pathian ih fa ah a lo canter ih Pathian hnenah, “Abba, Ka Pa,” tiih kan au theinak thazaang in petu khal cu Thlarau a si. 16Hitiih kan au ahhin Pathian ih Thlarau in kan thlarau a pehzom ih Pathian ih fa kan sinak kha a fiangter. 17Fa kan si ruangah Pathian in a minung hrangih a retciami thlawsuah a cotu ding kan si; cule Pathian in Khrih hrangih a retciami khal Khrih thawn kan co tlang ding. Ziangah tile Khrih tuarnak a tuar vetu kan si ahcun a sunlawinak khal kan ṭawm ve ding a si. 18Atuih caanih harsatnak kan tuar mi hi kan hnenih a lang lai dingmi sunlawinak thawn cun tahṭhim tlak ah ka ruat hrimhrim lo.
=================================================================================
THIANTERNAK J.C.Ryle.
"Na thutak sungin thianter hai aw" (John 17:17) "Thianter nan sinak hi Pathian duhmi a si" (I The.4:3)
Thainternak thu hi mi tampi duhlozet mi a siding ti ka phang. A hrekkhat cun hihi duhlozet le ning hluahhlo zetin an tan theu. Asinan, anmah kawhnak dingtah an duhmi tongkam cu "mithiang" a silole "thiangter zo mi" ti a si. Sikhalsehla, himi thu hi cutimenih sawibawl men ding a si lo. Hihi zumtu pawl ral a si lo ih rualtha a si sawn. Hihi kan thlarau hrangah thil thupi bik pakhat a si. Baibal a dik ahcun hihi a fiang, thianter kan si lo ahcun rundam kan si lo ding. Baibal vek cun Khrih lalramah mi pakhatkhat rundam si theinak dignah thil pathum a lotheihlo ih tulmi a um: Thiamcoternak, sersiamtharnak, le thianternak a si. Tiamcoternak cu Pathian lamah kan dinhmun Khrih in in tuah fel sak zo mi a siih sersiamtharnak cu Khrih in Thlra Thianghlim rawngbawlnakin milai thlarau lamah in sersiam tharnak a si. Cun nun thianternak cu sersiamthar kan si hnu ah Thlrau Thianghlim rawngbawlnakin kan lei tisa hrimhrim hi ti thianhlim a sinak a si. Himi pathum hi Pathian fale pawl hmuahhmuah nunah hmuh a si: mi pakhat cu a piangthar ih thiancoter hnu ah thianter a si. Himi pathum lakah pakhatkkhat a tlasam tu cu Pahian mithmuh ah khrihfa taktak a si lo ih, mithi a si sawn. Cuticun vanramah hmuh a si lo dingih ni neta bik niah cawimawi a si lo ding. Himi thu hi tuisanah phuansuah ding a hleice ih tulmi a si. Thianternak thu tlunah zirhnak danglam a suakmi a um. Mi hrek cun thiamcoternak thawn an cawhpawlh. A dang pawlin zangfahnak hrangih phurnak hnuaiah zianghman lo ah an can terih, a taktak ahcun a zaten an ngaihthah thluh. A hrekkhat pawl cun an sakhaunak sungah tuannak timi hi ngai harsa an ti ruangah thianternak sungah tuannak telh hi an duhlo. A dang pawl lala cun thianternak hi dinhmun diklo ah an retih pawlkhat hnu pawlkhat, kawhhran pakhat hnu pakhat, khawmnak pakhat hnu pakhat le biak inn pakhat hnu pakhatah an sakhua nun an seng lak. An duhmi hmusuak dingah an beisei ih an vahtawihnak cu a lak a si. Curuangah tuvek tikcu can ahhin, Thuthangtha in thianternak thu a zirhmi pawl cipciar zetih cekfelnak hin kan thlarau hrangah tangkainak tumpi a nei ding ti ah ka ruat.
I. A pakhatnakah thianternakih umtuzia diktak hi zohhnik uhsi. II. A pahnihnakah thianternakih hmuhtheihmi thil pawl zohhnik uhsi. III. A pathumnakah, thiamcoternak le thianternak ih an thu rual awknak, an bang awknak, an danglamnak, le an bang awk lonak pawl zohhnik uhsi.
Vanduaithlak takin, himi cahmai pawl a siar tu hi leitlun thil bak ngaihven mi neilo, sakhuallam ngaihsak lo a si ahcun ka ca nganmi pawl a siar tikah ziang phurnak hman a nei dingtiah ka beisei lo. Hi pawl hi na zumnakah zianghman thil cantermi neilo 'tongkam' le 'hmin,' le 'thusutnak mawi zetzet' vekin na ruat men ding. Asinan, thu ruatmi, thu cikfelmi, khrihfa hnavang na si ahcun ka sim ngam, thianternak thu ruahnak felfai thawi theihfengnakah thil mankhung zet a um a si ti na hmu ding.
I. THIANTHERNAK IH UMTUZIA A pakhatnakah thianternakih umtuzia ruatkhawm hnik uhsi. Baibal in thianter zomi a ti tikah ziang a sim duhsan ti zohhnik uhsi. Thianternak cu Lal Zesu in amah zumtu dingah mi a kawh tikah Thlarau Thianghlim hnatuannakin milai sung murilah a tuahsuak mi a si. Amai thisen in a sualnak a kholhfai sak lawng si loin tisa duhnak le leitlun thawi hnawihnihnak pawl lak ihsin thiarfihlim awter in, a thinlung sungah nuntudan thar cu a retih nitin nunah Pathian fa sinak nun cu a takin a nunpi ter. A tlangpi thu in Thlarau in himi hnatuan tuansuak dingah a hmanrua cu Thuthianghlim a si. A cancan cu thu tel loin harsatnak, nunkhawsaknak ih hmuhtonmi sungih si khalin a si thei (I Pet.3:16). Khrih in Thlarau Thianghlim sungin hi mi hna a tuannak hi 'thianternak' tiin kan hmu. A minung pawl sual ngaihdamnak, le thiamcoternak ding lawngah Khrih kha a rak thi, a thosal, ih a nung tiah a ruat tu cu zirding tampi a nei lai. Amah in a thei maw thei lo maw, kan Lalpai hnatuan cu a nepter ih Rundamtu ih hrekkhat dinhmun lawngah a canter. Lal Zesu in a minung pawl thlarau hrangih a tulmi hmuahhmuah cu a rak tuah sak thluh zo; an sual mawhsiatnak ihsin an aiawh thihnak in a runsuak hai, cuticun thiam a co ter lawng si loin a thianter hai a si. Amah cu an 'diknak' lawng si loin an 'thiamconak' khal a si (I Kor.1:30). Baibal in ziang a sim ti ngaihnik uhsi. "Anmah tla thianter an si theinak dingah, keimah le keimah ka thia aw ter zo a si." Khrih in kawhhran a duhdawt ih a hrangah a nun a pek, cuticun a thianter ih a kholhfai hai a si." "Khrih in...a nunnak kan hrangah a pek, cuticun thatlonak hmuahhmuah sung ihsin in runsuak ih thiltha tuah dingah a miphun hleice vekin Amah ah in thianhlim theinak dingah ." Khrih in kan sual pawl cu thing parah a phur cuticun a thihnak in a taksa ah rualremnak a lo tuah sak nak cu A hmaiah thianghlim, mawh neilo, le sawisel ding um loin lo thlenter dingah a si" (John 17:19; Eph.5:25,26; Tit.2:14; I Pet.2:24; Kol.1:22). Himi bungcang panga pawlih tican hi fimkhur ten ruat hnik uhsi Baibal ih tongfang pawl hin san an neih a si ahcun, Khrih in a minung pawl hrangah thianternak a tuah mi hi, thiam a coternak hnakin a nep cuang lo a si, tiah an zirh. Khrih ih palai tuannak in 'ziangkim rem thlepthlep le ciang felfelin, sankhuk thurualnak' sungah a pahnih in in tuah sak zo a si. Hmun pakhat ahcun Khrih cu 'Thiantertu' tiih kawh a si ih, a minung pawl cu 'Thiangtermi' tiah kawh an si (Heb.2:11), Kan hrangah hi thu hi a thupi, a thukin a kua a si. Curuangah riruang kham, zohthat, cianfel le kiltinah hminsin tuah fekfek a tul a si. Rundamnak hrangih a tul tukmi zirhnak hieng lakah hriam teo teo in maw, khat hliarhliar in laksuak an si dah lo. Khrihfa pawl lakah mi tampi lungawi zawng lemlo thutak, zirhnak pakhat le pakhat karlakah an pehzawm awk dan pawl hrilhfiah theinak dingah fiang zetin zuk vekih tarlang hi zirhnak pakhat le pakhat karlakah a fiang lo mi fiangnak, le kan sakhuanakih Pathian thu ngialngan kan hmuhsuak theinak lamzin pakhat a si. Curuangah ka ca siartu pawl hmai ah Thuthiang sung ihsi lakkhawmmi thianternak ih umtuzia hrilhfiahnak pawl hi a fiang thei bikin a dotdot in ka run tarlang ding.
1. THIANTERNAK timi cu zumnak dik neitu khrihfa tinte hnenah a ummi Khrih thawn pehzawm awknakah a lohtheihlo in a rahsuakmi a si. "Zokhal ka sungah a umih kei khal a sungah ka um cih mi cu rah tampi a rah ding" (John 15:15). Rah a nei lomi hnge cu a nungmi Grape hnge tak tak a si lo. Khrih thawi pehzawm awknak thinlung le nunnak ih thathnemnak a nei lomi cu Pathian hmaiah zianghman santlailo a si. Nitin nuntudan thianhlimnakah zianghman hmasawnnak neilo zumnak cu ramhuai pawl zumnak thawn danglamnak a nei lo. Cucu 'Zumnak Thi' a si. Ziangruangah tile cucu a mahte lawngin a um. Cucu Pathian pekmi a si lo. A thangso mi le hma a sawnmi zumnak a um lonak hmunah Khrih zumnak taktak a um lo. Zumnak dik cu duhdawtnakin a cangvai. Cui zumnak cun tlennak parah lungawinakin Lalpai hrangah a nunter. Cui zumnak cun a hrangih a thi tu, amah rundamtui hrangah thil tamtuk ka tuah thei lo a si ti a theih ter. Tampi ngaidam a si vekin tampi a duhdawt. Thisen in a tlengfai zomi cu engah a nung. Khrih ah ruahsannak nung a nei tu cu Khrih a thianhlim vekin amah le amah a thian aw a si (James 2:17-20; Titus 1:1; Kal.5:6; I John 1:7; 3:3).
THIANTERNAK cu hrintharnak ihsi suakmi le a zulhpeh dingmi hrimhrim a si. Zokhal piangthar le sersiam thar a si mi cun mizia thar le umtudan thar a nei ih a kumkhua in nunthar in a nung ringring. Piangthar ti aw si leitlun tisa sinakah le sual lakah pawisak nei lo ih duhtawk a tlangleng lai thotho tu cu Pathian thawkkhum lomi piantharnak a si ih Piantharnak thu taktak zirhtu in khui hmanah a zirh dah lomi a si. Cuti siloin St.John in a simmi sawn cu 'Pathian ih hrinmi cun sual a tuah zawmlo ih, 'diknak in hna a tuan,' a unau a duhawt, amah le amah a kilhim aw aw ih leitlun a neh,' a ti (I John 2:29; 3:9-14; 5:4-18). A tawizawngin, thianternak a um lonak hmunah piantharnak a um lo. Rinhlelh ding um loin hivek zirhnak cu mi tampi hrang ahcun thu harsa a si. Asinan, a har maw harlo maw, Baibal thutak fiang felfel a si. Hitin ngan a si, "Zokhal Pathian ih hrinmi cu a sungah Pathian nunzia (cii) a taangih sual a tuah zawm lo," ziangah tile amah cu Pathian hrinmi a si (I John 3:9).
3. THIANTERNAK cu rundammi sinakah a tul tengtengmi Thlarau Thianghlim cencilhnak langtertu a si. Zokhal Khrih ih Thlarau nei lotu cu Khrih ta a si lo (Rom 8:9). Thlarau Thianghlim cun minung thlarau sungah zetnak le daithlannak a suahter lo: nunnak , thinlung le nuntudanah langsuakin mi a cencilhnak hi theihtheih in a tuah ringring a si. Paulin thlarau rah a simmi cu: duhdawtnak, lungawinak, hnangamnak, thinsaunak, mi zangfahnak, thatnak, rintlakmi sinak, lungnemnak, tangdawrnak, sup awk theinak tla an si (Kal.5:22,23). Hi pawl umnak ahcun thlarau a um a si. Cu pawl a um lonak ahcun minung cu Pathian hmai ah mithi an si. Thlarau cu thli thawn tahthim a si ih, tisa mitin hmuhtheih a si lo. Asinan, thli a um ticu thlihrangin thingkung le meikhu a hranmi pawlin kan theihthei vekin mi pakhatkhat sungah Thlarau a um ti khal a nunih a rah suakmi pawlin kan theithei a si. Thlarau ah kan nung lo ahcun thlarau kan nei maw neilo ti ruat awk rero cu atthlak a si (Kal.5:25). A tawi zawngin hihi a ciang tin kan ruat thei, nun thianhlimnak a um lonak hmunah Thlarau Thianghlim khal a um lo. Khrih in milai parah Thlarau in hminsinnak seal a khenmi cu thianternak a si. 'Pathian Thlarau ih a hruai mi pawl, anmah pawl lawng, Pathian ih fate an si' (Rom 8:14)
4. THIANTERNAK cu Pathian hrilmi pawl hminsinnak a si. Hrilmi pawl an mipum zat le an hmin pawl cu thuhruk a si. Rinhlelh ding um loin Pathian huham cahnakin fimkhur zetih retin milai hnenah theihtermi a si lo. Nunnak cabu ah kan hmin a tel le tello cekfel dingah hi leitlun kan um laiah kan hnenah thu pek kan si lo. Asinan, hrilcia mi pawl awlsam zet le fiang zetin theihtheinak a um a si ahcun nun thianhlimnak hi a si ding. Hihi ciang zetin nganmi a si, 'Thianternak sungah hril' an si: rundamnak ah thianternak sungin thlanciami' an si: 'mi thianghlim si dingah leilung hram toh hlan ihsin Khrih sungah hrilcia' mi an si. Paul in Thesalonika zumtu pawl nunnah tuannak nei 'zumnak,' a cangvaimi 'duhdawtnak' le thinsau 'ruahsannak' pawl a hmuh tikah 'Pathian hrilciami nan sinak ka thei' a ti (I Pet. 1:2; The. 2:13; Rom 8:29; Eph.1:4; The 1:3,4). Zokhal, amai duhthlannakin le amai mizia hrimhrim in sual sungah duhtawk nung cingin Pathian hrilmi ka si ti ih porh aw rero tu cu amah le amah a bum aw rero ih bawrhhlawh zetin Pathian a thangsiat rero a si. Minung hi ziangvek a si ti theihciang a har ruangah, mi tampi an sivekin, a pawnlangih sakhua langdan mawi zetzet pawl cun thinlung ten hngal zetin ti awk ter nak a suahter thei a si. Asinan, ziangmaw tetal thianternak langnak a um lo ahcun hrilcianak a um lo lawlaw ti ciang mei ding kan si. Kawhhran thuzirh hin fiangzet le dikzetin a zirh, 'Thlarau Thianghlim in Pathian mi hmuahhmuah cu a thianter'.
5. THIANTERNAK cu hmuhtheih ringring a si. A luan suahnak kawhhran lu vekin thianternak hi 'thuhtheih a si lo,' ziangthing khal hi a rah in theihtheih a si’ (Lk.6:44). Thiantermi zumtu cun amai tawntaihnak le thatlonak pawl a hmuh tikah a nunah porh awknak um loin phahniam awknak lawngin a khat ding. Moses kha tlang par ihsin a rungtum lai vekin a hmel eng a thei aw lo ding. Tuu le keel tahthimnak ih midik pa bang khan a Lalpai hminsin tlak le lawmtlak thiltha ziang ka tuah ti a thei aw lo men ding. Ziangtikah saw na rilrawng kan lo hmuh ih rawl kan lo pek dah? (Math.25:37). A mahte a hmu aw maw hmu aw lo maw, midang in a nuntudan, a cangvaihdan, a duhnunnak le a thawmvang hin mi naran thawn an bang awk lozia an hmu ringring ding. Thianternak ti ruahnak hi nun thianhlimnak hmuh ding a umlo ahcun, umze nei lo le tongkam hmansual men mi a si. Eng cu a dim zet ding nan inn sungah mei tle dekdo te a um a si ahcun hmuh thotho a si. Nunnak ah tha a mal zet ding nan thisen malte a khawh rero lai a si ahcun theih thotho a sivekin nun thianternak khal a mal zet men ding nan theih a si thotho ding. Khristian ti aw si nunah thianhlimnak zianghman hmuh ding um loih leitlun mi sinak le sualnak thawn a buahcih aw ringringtu cu dawtmuhlum tumpi Baibal in a pawm lomi a sim dah lomi khristian sinak neitu a si..
6. Cuitlunah THIANTERNAK cu zovek zumtu khalin mawhphurhnak an neihmi thil a si. Hitin ka sim tikah ka sim sual lo ding. Mi zokhal leitlunih a nungdah mi hmuahhmuah cun Pathian hmaiah mawhphurhnak an neih vekin ni neta bik ni ah mihlo pawl hmuahhmuah cu simding nei loin ngaidam thei lo mi an si ding . . . ? Zovek zumtu khal nun thianghlim nunih nung dingah pawimawh zetin le a hleice in mawhphurhnak pek an si. Annih cu midang bengih mitcaw le ti tharlomi an si lo; Pathian ah an nungih theihnak le eng nei in an sungah nuntudan thar an nei a si. An thianghlim lo a si le zoih mawh saw a si ding? Anmai mawh a si lo maw? Thianter an si lole, zosi an mawhthluk ding? Anmah thotho a si lo maw? Pathian, zangfahnak, thinlungthar le nuntudan thar a pe tu in Amah cawimawi in an nun lo ahcun zianghman ngai thiamnak a pe hai lo ding. Hi thu hi hlapi ah theihhngilh ta mi a si. Khrihfa ti aw ve mi mi pakhatkhat in daiziar to men in, thianternak dinhmun niamzet ahcun lungawi tawkin (titekti tal a rak neihve a si le), cuticun daizetih nungin 'zainghman tuahtheimi ka nei lo' a lo ti a si ahcun zangfah umzet hmuhnak le zianghman theilo pa/nu a si. Cuvek milai kan si lonak dingah mah le mah kilhim awk tum cio uhsi. Pathian tongkam in zumtu pawl hnenah a sim ringring mi cu mawhphurhnak le tuanvo nei milai an si, ti a si. Misual rundamtu in zangfahnakin siamtharnak in pekih a thlarau in in kawh a si ahcun cui zangfahnak cu hmang dingah le itthat men lo dingah phut kan si ti thei ding kan si. Zumtu tampi in Thlarau Thianghlim an rak riahsiatter ih hmantlak lo le um remlo khrihfa an cannak hi thu theihhngilh hmannak ruangah a si. 7. THIANTERNAK cu a thanglianmi le a dawtdawt ih ummi a si. Mi pakhat cu thianhlimnak lamah dawtkhat hnu dawtkhat a kai vivo thei ih tikcu can khatkhatah nidang hnakin a thianghlim cuang dinhmunah a thleng thei a si. A zumpek hnakin thiamcoter cuangmi le zangfah cuangmi vekin a thei aw men ding nan cucu a si thei lo. Thianternak cu sang vivo dinhmun a thlengthei, ziangah ti le a nuntudanah zangfahnak cu a cak deuhdeuh, kau deuhdeuh le thuk deuhdeuh in a nunpi thei. Kan lalpa'in a thlacamnak netabikah 'thianter hai aw' a ti tikah hihi a lailang. Cun Paul in Thessalonika zumtu pawl hrangah thla a cam tikah 'Daihnak Pathian in a lo thianter' a ti (John 17:17; I The. 5:23). An pahnih in thainternak a thansoh vivo theizia an langter. Asinan, khatlamah, thiamcoter hai aw tihi khuitawk hmanah kan hmu lo, ziangruangah ti le thiamcoter zomi an si hnu ah thiamcoter deuhdeuh theih a si lo. Belhcawp (aiawh) thianternak zirhnak hi Baibal ah zianghman tansan ding ka hmu lo. Himi zirhnak cu ka hnen ahcun thil bangaw lo cawhpawlhnak ihsin thilsual tumbik rahsuak tu a si tiin a lang. Hihin khrihfa mi ropi taktak pawl hmuhtonmi thawn a kalh aw in ka hmu. Pathian mi thianghlim bik pawlih thurualnak an neihthei mi cu hitin a si, An nunah Pathian thawn an naihawk zatin an thlarau nun ah a thanglian terih an hmuh tam deuhdeuh in an tongtam deuhdeuh ih an zum deuhdeuh. A tawizawngin, Piter in Paul ih tongkam hmangin zum tu pawl a fawrhfial nakah 'thang vivo uh' a ti vekin zangfahnakah an thang vivo (II Pet. 3:18; I The. 4:1).
8. Tuih thianternak ka sim rero mi hi thuthiang 'thil' sungah thukzetin a thum aw mi a si. 'Thil' ka ti tikah hin, Baibal siarnak, mimal thla camnak, zumtu unau pawl thawn Pathian biaktlangnak, Pathian thu ngainak, Lalpai zanriah kilkhawmnak pawl hi a si. Awlten ka lo sim. Zokhal Pathian in zumtu pawl hmasawnnak dingih a rua-hman cia mi 'thil' pawl a ngaihthah tu cu thianternak ah thansoh ding a beisei thei lo. Pathian mi thianghlim ropi pawl lakah himi thil pawl a ngaihthat tu an um dah lo. Hi hmanrua pawl hi Thlarau Thianghlim in minung thlarau hnenah zangfahnak a tharter ringringnak le minung sunglamah hnatuan a thawhzo mi ti-cak sinsin dingin a hnatuannak hmanrua ah Pathian ruatmi an si. Mi hrekkhatin hi pawl hi danih zirhmi a si tiah an ti men thei. Asinan, kan zumnak hrangah ‘tuarnak um loin thlarau lam hlawknak a um thei lo' ti thu phuan hi dung ka sip dah cuanglo ding. Lothlo pa pakhatkhatin a lo ah thlaici tuh ta belbelin thlairah lak a cut tiang vehvai nawn loin umsan men sehla a hnatuanmi pitling ding ruahsannak kan neih thei lo vekin, zumtu felfai te ih Baibal siar dahlo, mahte thlacamnakin Pathian thawn pawlawknak nei dahlo, le cawlhni hmandan khalah mumal neilo ih tisa nuamnak menah a rak hmang awtu le a sakhuanak hrangah Pathian in ziang a phut ti a ngaihsak lo tu pai hnen ihsin thianhlimnak hmuhding cu beisei ding a um lo. Kan Pathian cu a rua-hman cia mi 'thil' hmangin a fa lei nunah hnatuan tu a si. Curuangah mi pakhatkhat cu Pathian in a fale pawl hrangah a rua-hman ciami thil pawl ngaihsak lo tu cu amah le amah mi thianghlim zet vekin a um awkter hmanah Pathian ih thlawsuahnak famkim co tu a si dah lo ding.
9. THIANTERNAK cun zumtu pakhatkhat sunglam nunah thlarau lam buainak a kham lo. Buainak ka ti tikah zumtui nitin nunah ton dingmi, sunglam nunthar le nunhlun a silole thlarau le tisa a sual awmi hi ka ti duhsan a si (Kla.15:17). Cuvek sunglam nunah a sual aw buaimi hi zumtu mi pakhatin a tuar tikah thianter a si lo tinak a si lo. Hi pawl hin zumtui dinhmun a ti lang sawnih mi pakhat cu a thi lo ih a nung ti theihtheinak a si sawn. Khrihfa pakhat hi sungmuril daihnak men lawng a si lo, sunglam nunah tisa le thlarau a sual aw rero mi a um sawn a si.Curuangah, mi pakhat cu zumtu tatak a sinak hi a sunglam ihsin daihnak a luangliam nun in maw, a tisa le thlarau an do awknak in maw theihtheih a si ding. Hitin ka sim tikah 'sual neilo, famkim khristian nun' zirhnak pawm tu, khrihfa nunsang nei ti awtu pawlih hmuhdan thawn a kalh aw a si ti ka theihhngilh lo. Cubak cu ti ngaihnak a um lo. Thutak cu rem awknak manah pek ka siang lo. Ka simmi pawl hi Rom cakuat bung 7 nakih Paul tongkam pawl hin an nemhnget a si tin ka ruat. Ka ca siartu hmuahhmuah in Rom 7 nak hi fimkhur zetin nan siarih nan zir dingah ka lo duhsak. Himi bungcang hin mi piangthar lo a silole nauhak le khrihfa nunih a tuhhnget aw hrih lo mi pai thu a simmi a si lo ih Pathian thawn thuk zet pawlkawm awknak a nei ringring tui hmuhtonmi le thianter rero mi pai hmuhtonmi thu a simmi a si sawn. Mai nunah hmuhtonnak la nei lo tu in 'ka sung murilin Pathian ih danah ka lung a awi' a ti thei lo ( Rom 7:22). Cuitlunah hi leitlunih a rak nung dahtu Pathian mi thianghlim pawl hmuhtonmi in a dik ti a nemhnget a si. A dik ticu an ca nganmi, an thu hla nganmi le an nunnak pawl hin a langter. Hi pawl hi ka zum ih sunglam tal buainak hi zumtu pakhatkhat nunah a thianghlim lo ti theihternak a si lo ti simdingah ka thukthun dah lo ding. Cun sunglam talbuainak in a luat lo ruangah amah khal ti thian a si lo tiah ruat ding a si lo. Cuvek sunglam nunih talbuainak ihsin zalennak taktak cu vanramah kan nei leh ding. Hi leitlunah tisa thawn thenhnih aw in Satan le Leitlun ih thlemnak ihsin kan zalen taktak dah lo ding.Cucun voi tampi zumtu pawl lungawinak a ti siat theu a si. Khrihfa mi thabik pai thinlung hmanah a thinlung sunglamah a elaw rero mi in a luahkhat theu ding. Milai thinlung cu ralkap bur pahnih in an luah a si. Kawhhran thusuah hleithumnak le hleinganak hi kawhhran misa pawl in thaten ruat cio hai seh. Hrintharmi pawl sunglamah tisa mizia ciangkuanglo tak cu a tanglai a si. 'Khrih ah a piangthar zo mi le ti hnimnak la zo tu pawl khal hin vawi tampi a diklo mi kan tuah a si, cule sualnak ka neilo kan ti a si ahcun kanmah le kanmah kan bum awaw ih thutak cu kan sungah a um lo’.
10. THIANTERNAK cu milai thiamcoternak a si lo, asinan Pathian a ti lungawi. Hihi a makzet vek a bang dingnan, thudik a si. Leitlunah a rak nung dah mi thianghlim pawl ihsin a thianghlim bik pai tuahnak hman hi, a tam le a malmen, palhnak le famkimlonak a um thotho a si. An tumtahnak in maw, an umtudan inmaw, an ruahnak in maw, an tuahnak le tongkam in maw diklonak le famkim lonak ih khat 'sualvar' hnakin an tha deuh cuang lo ih Pathian thinhengnak le mawhsiatnak phu hrimhrim mi an si. Cuvek tuahnak pawl thawn Pathian thuthennak hmai ah ka ding dingih ka tuanhank in ka sual leiba a pe thei ih vanram thleng tlak ka si tiah a ruat rero tu cu mi aa a si. Dan ih hnatuan nakin ziangvek tisa hman thiamcoter an si dah lo ding. Hitin ka sim, 'milai cu danih tuahnak tello, zumnak in thiamcoter an si' (Rom 3:20-28). Pathian hmaiah diknak thawn kan lang theinak cu, midang diknak ruangah a si-kan aiawh le kan palai, Lalpa Zesu Khrih ih diknak famkim, kanmai hnatuannak a silo, amai hnatuannak liolio in vanramah hmin kan neih theinak a si. Hihi thutak theihpi ngam kawpih kan pawm dingmi a si. Hi hmuahhmuah lakah Baibal in danglam zetin in simmi cu thiantermi pawlih tuahnak thianghlim lawng hi famkimlo zet cingin Pathian mithmuh ah lungawinak a si (Kol.3:20). A mithmuh ah a duhmi pawl kan tuah ruangah (I John 3:22). Himi zirhnak hi hnangam thlak zet a si ih theihhngilh hlah uhsi. Nauhak te pakhat cun a pai a fial mi pangpar fate pakhat sar nak inmaw, inn sungah lungawi zetih a pa a lawmrero nak inmaw a pai lung a awi ter vekin, vancungih a ummi kan Pa cu a fale pawlih tuahnak famkim lo zet parah a lung a awi a si. Nauhak te pakhat cu a pa in tidai suak a fial tikah a bah rero ih a tidai suakmi in amah a tawihciar tlunah a pai hnen a thlen tikah cun zianghman a pa in in ding a hmu lo nan, a pai thu ngaiin a thei tawk a zuam rero ruangah, tap hnianghniang in a pai hnen a thlen tikah a pa cu a lung a awi ngaingai a si. Pathian cu milai bawmtul in zianghman tlaksammi a nei lo. Asinan, milai in Fapa ropitnak kan tawm ve theinak dingah rawngbawl dingin mawhphurh pek kan si sawn. Kan tuahnak ih thatnak, tam le tamlo, kan cah le cahlo pawl kha zoh men loin kan cangvaihdan, kan tumtahnak, kan nuntudan, le kan hmalak dan pawl kha a zoh ih Pai duhmi tuah kan zuam rero nakah kan tuahmi cu ziangtluk famkim lote hman siseh la Pa’i lung a awi a si. A duhdawtmi a Fapa ih unau in in ruat hai ih kan parah a lungawinak cu A Fapa ruangah. Kawhhran misa zokhal himi a eltu cu Baibal kha thaten zohsal seh.
11. THIANTERNAK cu thuthennak niah a lotheihlo ih tulmi, kan sinak langter tu ding a si. Kan zumnakah thianternak zianghman a umlo ih mit hmuhtheih ding ziangtal a um lo a si ahcun Khrih ka zum ti ih au rero cu umze nei lo a si. Lal tohkham Varpi cu suah a si tikah, nunnak cabu cu on a si dingih thlan pawlin an mithi pawl cu an thlahsal ding. Cuticun mithi pawl khal Pathian hmaiah thuthen an si tikah thianternak cu a lotheihlo ih theihtheinak tulmi a si ding. Thianternak um loin Khrih ah zumnak ticu a um kel lo thil a si ih thianter lomi hmuahhmuah cu ziangvek zumnak khal rak nunpi hai sehla mawhsiat in an um lak men ding. Cumi niah thianternak ti lo zianghman pawmtlak theihtheinak a um lo ding. Cumi niah thu in sut dingmi cu ziang kan sim le ziangtin kan ko aw ti a si lo ding, ziangtin kan nung tile ziang kan tuah ti a si sawn ding. Zohman hinah mah le mah bum aw hlah seh. Hmailam hrangah a ciangmi thil a um a si ahcun thuthennak cu a ciang mi a si; cui thuthennak thuthawn pehaw in a ciangmi pakhat a um a si ahcun minung pawl tuannak le tuahnak cu zohsak le cekfel thluh a si ding (John 5:29; II Kor.5:10; Thupuan 20:13) Tuannak in zianghman a coter theilo tiih ruattu cu theinak neilo Khrihfa a si. Pathian thuthennak hmaiah rundammi a si ti theihtheihnak zianghman um loin dinding hnak cun rak suak lo lawlaw in minungah rak piang lo lawlaw sehla a hrangah a tha sawn a si tihi a mit onsak a si hnu lawngah a hmufiang thei ding.
12. A netabikah, thianternak hi vanram umdingih zirh le timtuahnakah a tul hrimhrim mi a si. Mi tamsawn cun an thihtikah vanram kai dingah an zum aw, asinan mi hrekkhat cun vanram cu an ta siin an thlen ve tikah an nuam aw ve kei maw tiah an tih. Vanram cu a thianghlimmi Pathian ih umnak hmun a si ih hmun thianghlim a si a tul, a luahtu pawl khal an thianghlim ih hnatuan ummi pawl khal an thianghlim thluh. Vanramah nuam ve thei dingin leitlun kan um laiah hin zirh le timtuah cia kan tul ti hi a fiang a si. Misual pawl thianternak dingah Purgatory (mithi khau ih sual thianternak) timi zirhnak hi minung bum awknak belhcawp menmi a si. Baibal in khuitawk hmanah cuvek a zirh lo. Kan thihhnu ah cawimawimi siin mi thianghlim kan si ding a si ahcun kan nun lai ah ti thian hrimhrim kan tul. Mi tampi ih duhzetmi ruahnak, mi thi pawl an thleng awknak dingah sual ngaihdamnak le famkimnak lawng an mamawh ti zirhnak hi milai suangtuahnak men lawng a si. Thlarau Thianghlim hnatuannak kan mamawh vekin Khrih hnatuannak kan mamawh, thinlung-tharternak kan mamawh vekin thawinak thisen khal kan mamawh, cun thiamcoternak kan mamawh vekin thianternak khal kan mamawh. Mi tampi in an thihzawngih an ihkhun par in 'Lalpa cu ka sual i ngaidam dingah le cawlh hahdamnak i pe tu dingah ka mamawh' tihi an sim theu mi a si. Hitivek ih sim theutu pawlin an theihhngilh mi cu vanramah a nuam aw thei dingmi thinlung kan neih lo ahcun vanram cu kan hrangah umze nei lo a si ding ti a si! Thianter lomi pa pakhat kha rinlopin vanramah kai hruak sehla, ziangsaw vanramah a tuah ding? Hi thusutnak hi hmaton in zoh tha hnikseh. Zohmanin amai sinak thawi bang aw lo, a duhdan thawi ral aw mi hlir umnak hmun, a duhdan le a nuntudan mizia thawi bang aw lo hlir umnak hmunah a nuam aw thei an um lo. Curuangah khaupi kha thir bawmte sungah a nuamawk tikah, kel kha tisungah a nuamawk tikah, sumbuh in sun niling lai khi nuam a ti tikah, nga khalin leipho car lakih um nuam an ti tikah thianter lomi pa pakhat khalin vanram cu nuam a ti ve ding ti ah mi hrekkhat ruat vek hin ka pawm thei ve pei maw? Thianternak thu thawn pehaw in thutlangpi hleihnih ka tarlangmi pawl hi an dik a si. Curuangah ka ca siartu hmuahhmuah in thuk zetin nan theihfiang thei ding ka lo duhsak. Pakhat hnu pakhat ciangzetih simfiangmi a siih mimal tin in thinlung le ruahnak ti-tak zet ih an ngaihtuah a phu a si. A hrekkhat cu eltu le kalhtu tla an um men ding nan ka tarlangmi pawl hi pakhat hman a diklo tiih hlawnthlak ding na hmuh ding ka zum lo. Cuhnak cun hi pawl hi fiang zet le famkim zetih na theihtheinak ding ka lo duhsak sawn. Ka sia-tha-theihnak ih ka zum le duhmi cu thianternak hmuhdan dik hi mi tinkim in nei thei dingah mi bawm hi a si.
II. THIANTERNAK MITHMUHTHEIH IH THEIHTHEINAK Ruatkhawm dingah ka rak rua-hman ciami a pahnihnak ka sim hrih ding. Ziangtin thianternak cu mithmuh theih in kan thei thei, ti a si. A dang zawngin ka sim le, thiantermi cun ziangvek mit hmuhtheih theihtheinak a nei ding? A parah ziangvek hmuh ding kan beisei ding? Hihi thu kau le harsa zetmi a si. Hihi a kau, ziaruangah tile hivek ca hnah parih telh thei lo dingmi, cipciar zetih telhtulmi a um ruangah a si. Hihi a har, ziangruangah tile, a do kalh zawng telh loin simfiang a theih lo ding. Ziangkhal va sisehla thutak cu ziangvek kalhki nak lak khalah sim hrimhrim dingmi a si.
1. Thianternak taktak cu sakhua thurelnak le leitlun sakhua mi sinak menah a um lo. Hi thu hi theihhngilh dah lo dingmi a si. Tulai sanih fimthiamnak le thusim thiamnak phunphun a thangso rero mi hin ralrinnak au aw suah dingah in phut a si. Mi tampi in Thuthangtha cu an thei tamtuk. Cule an thu theihmi cu tongfang nal zetzetin an thei theu nan a thu tlangpi pawl thlei dang thiam ding khawpin sim an si lo theu. Cuitlunah vawitampi cu khrihfa diktak sihmang ka si ti aw ding khawpin zirhnak thu pawl tla an sim ve theu. A tak ahcun hi pawl hi theih duh um lo zet le daithlang tongkam an si ih tongfang tampi an hmang sual theu ruangah Baibal sungih Pathian tongkam pawl hi Pathian in san a neihter lomi vekin san an neih ter theu. 'Piantharnak,' 'Rundamtu' 'Thuthangtha,' 'Daihnak,' 'Alakih zangfahnak' tivek Pathian thu thianghlim sungih tongfang a phunphun an hmang theu nan anmah cu sual rawngbawltu dinhmunah an dingih leitlun hrangah nung siin Thuthiang sungih tongfang pawl hi milai mit hmaitha hmuh duh ah an sang theu. Hihi Pathian hmai ah tenum zet a si ti cu rinhlelh ding a um kei maw? Camsiatnak hnakih a tha deuh fang, thukam awknakah Pathian hmin a lakih hmangtu an si? Lal Zesu Khrih in rawngbawlnak dingah kan lei lawng hi a si lo pe dingah in phutmi. Pathian in a minung pawl hi thawl kawrawng, darsumsel, le talhkuang on vekih on culci men dingah in siang lo. Kan 'lei le tongkam' lawng si loin thutak le tuahnakah thianter dingmi kan si (I John 3:18).
2. Thianternak taktak cu reilote sakhua lam hmuhtonmi menah a um lo. Hi khal nasaten ralrin pek tulmi a si. Mission khawmpi le thangphawknak khawmpi pawl hin ramsungah mi ngaisan an hlawh zetih phurnak tampi a suahter theu. Ramsung kawhhran hmin in thlawsuah vanruah a dawngih cangvaihdan thar nei ding a bang theu. Cuvek cangvaihnak ruangah Pathian hnenah lungawithu kan sim a tul. Asinan, hi pawl hin thatnak a neih vekin khatlamah tihnunnak a um ve. Sangvut ci cu vawrh a si nak hmunah Satan cun a thlaici a rak vawrh ve. Hihi tih a nung men ding. Mi tampi cu Thuthangtha an ngai tikah an thinlung a khawngih thlarau cangvaihnak thawn an ding tho vek a bang nan a takih an sunglam nun ahcun zianghman thleng awknak nei lo an rak si theu. Ramsa phurnak vek fang, midang an phur le an tap hmuh tikah hmul tho suarso in rak phur ve meimei hi an dinhmun a rak si theu. Khaw in hnen mi thi an um tikah duhdawt lem lo mi hman sisehla a tap thiam zetin awlawh an sam tikah mai lungzur zawng rak ruat ve tahratin lungzurih rak tap ve vek fang an si. Hliamhma an tuarmi cu vunhman hlenlo ding a rak si. Jesu in thuthimnak a simmi lungto lakih a tla mi thlaici vek an si, “Lunglak theitu” fang an si (Mth.13:20). A reihlanah leitlunah an kir salih a hlan hnakih hak sawn le sual sawnah an cang. Jonah ih umkuang bangin zanah an hung thangih zanah an hlo sal lala. Hihi theihhngilh hlah uhsi. Tulai sanih pawnlang ti damnak le daihnak a um lo nak hmunah 'daihnak' 'dainak' tiih au khuannak lak ihsin ralring uhsi. Sakhua lam phurnak a neitu hmuahhmuah hnenah Thlarau Thianghlim pekmi a thuk le a hngetkhohmi thianternak a umlo nak hmunah duhdawtnak thawn thinlung pe lo dingin fawrhfial uhsi. Sakhua diklo phur hlawptlo thlarau thangphawknak thawmvangin mi pakhat pai sungihsin thlarau sual kha dawisuak a si ih reilote ah a inn bangah a ra kir sal tikah a letsarih in a rualpi pawl a rak sawm hai ih cui milai pa cu a hlan hnakin sual deuh ah a cang. Nuam teten a hram thawk ihsin harsatnak tinkim lakah tuarfainak thawn a nung zawm vivo mi thlau nun hi zianghman ruat ta loin hmakhatte ah a thawk hlawkmi, nuam teten dugnlam zohsal, Lot nupi vekin leitlunah a herkir salmi hnakin a let thawng thawng khatin a tha deuh a si. Hihi ka phuang ngam a si, sakhua phurnak ka nei ve ti ruangah Piangthar le Thlarau Thianghlim thiantermi ka si ve tiih a ruat aw mi pawl dinhmun hnakin thlarau dinhmun tihnung a um lo a si.
3. Thianternak dik cu pawnlang dan pa-ngai le lenglam sakhuami sinak menah a um lo. Hivek pawnlang le dan pa-ngai ih sakhuami sinak hi riahsiatthlak zet asinan kan hmuh tlangpi mi a si. Mi thawng tampi in thianhlimnak cu tisa sakhua mitha sinak ah a um ti in an ruat. Khawm awk ringring, Lalpai zanriah kil ve ringring, rawl ulhnak, thawhhlawm peknak, mi thianghlim pawl lakih um duhnak, khawmnak ih hawiher le lukun dan pawl, mithmai retdan le taksa cangvaihdan pawl, hnipuan phun dangdang hruk nak, khros zuk phunphun tarnak, mi pawlkawm thiamnak, mitin hnenah hnih zuamzo theinak pawlah hin thianhlimnak cu a um a si tin an ruat. Cuticun hivek cangvaihdan pawl hi mihrek cun thinlung taktakin tuah in thlarau lam hmasawnnak a um a si tin an ruat. Curuangah mi tampi thinlungah hivek pawnlang le lenglam sakhuami sinak hin sunglam nunih thianhlimnak taktak ai a awh pang ding ti ka phang. Cuvek a si ngaingai tikah thinlung thianternak hi an ngai nep a si ti ka fiang. Hi hmuahhmuah lakah, pawnlang sakhuanak, milai phurnak thluntu pawl le leitlun mi dan-pa-ngai ih khrihfa sinak neitu pawl hin hivek zianghman umzia neilo cangvaihnak pawl lakah ningzahnak sete hman nei loin an lu an phimmi hmuh tikah hi thu hi fiangzetin tarlangih simfiang a tul a si ti ka thei. A takih thianternak fawrkhat te hman a um lo lai khalah tisa rawngbawlnak ropi taktak a um thei a si. Cu pawl cu tikcu a kim tikah satan in a mi bumnakah thlaici a rak cin ve mi, Lalpa'n a sim cia mi kha a si ti mi zate theih a si lai ding.
4. Thianternak cu dinhmun hlun kha bansan tahratih milai hnatuan mawhphurhnak pawl bansannakah a um lo. Cuvek cu sankhat hnu sankhatah mi tampi in thianhlimnak an rak hawl dan a si theu. Sualnak le bawrhhlawhnak ihsin luatih mi thianghlim ropi si tumin thulolak ruahnak tha lole diklo an thlunih mi tampi a zateltelin mahte umduh ah hramlakah phum an si. Nunua mipa ti um loin a thawng teltelin Baibal tlawng, zirh awknak tlawng pawl le mi thianghlim umnak hmun pawlah an mahte an tar aw (a hrek cu an vai an tawi). Ziangvek thirtum le talhtum thaw khalin thlarau saul hi an dawi hlo thei lo a si ti an theihhngilh. Khui tawk hmunah an umkhallen sual hrampi, an thinlung cu an phur vivo a si. Puithiam nu maw Puithiam pa sinak le Baibal tlawng le zirnak hmunih cenkualnak hi thianternak lamzinpi a si lo. Thianhlimnak taktak hin harsatnak a hrial ter lo, a tong terih a nehter a sawn a si. Khrih in a mi pawl a hmuhter duhmi cu, a zangfahnak cu thinghnahhring daihnem hnuai lawngah a thang theimi a si loih ziangvek nun khawsak dinhmun harsa lak khalah a thangso vivo thei mi hak remrem a si, ti a sisawn. Thianternak a hramtawhnak taktak cu thil bal tawm lakih cite bangin le thimlakih eng vekin, Pathian in in kawh laiah kan umnak le dinhmunah kan mawhphurnak le hnatuannak ihsin a thawk sawn a si. Lungpuk sungih a thup aw mi pa hi thianhlimtermi a si cuanglo. Thuthianghlim vekin thiantermi cun bawi, sal, pa fa dinhmun in maw, insang in, lamzin parah, hnatuannakah sumdawnnakah le ziangvek hmun khalin milai dinhmun zir si loin ziangtiak lai khalah Pathian a cawimawi sawn. Lalpa in a thlacam netnak ah hitin a ti, 'Anmah pawl hi leitlun ihsin la suak hai aw tiah ka lo dil lo, asinan thilthalo lak ihsin humhim hai aw tiah ka lo dil sawn a si' (John 17:15).
5. Thianternak cu pawnlang tuahnakah a thum aw lo. Atum le afate ti um loin nitin nunpi mi cangvaihdan, sunglamg thlarau nun ihsin a lang suakmi thlarau mizia sawn a si. Thinlung cu taksa sung murilah a um vekin thianternak cu thinlung sungmurilah a umih nuntudan ziangkimah a lang. Tipam lenglam ihsin kut thawn pam lawngah tidai a suakmi vek a si lo. Asinan, catbang loin a tidai a suahnak cirh vek a si sawn. Herod hman kha a thinlung cu Pathian hmai ah a sual zetnan Tihnimnak petu John thu simmi kha a theih tikah thiltha tampi a tuah ve a si (Mk.6:20). Tulai sanah mi tampi cu thiltha tuah dingah phurnak neih thut an hmangih thawk le khatah thinlung thar nei vekin an lang theu. Senpi vangtlang harsa tonnak, insang buaibainak, thinnatnak le damlo, hrisellonak pawl ruangah thiltha tampi an tuah theu. Cuti ih cangvaihnak an neih lai ah fimkhur zetih rak thlingthla tu cun an nunah thianternak le piantharnak taktak a um lo zia ciangten an hmu theu. Hezekiah vekih mithiang taktak pawl cu thinlung pakhat pu in an nung ding. Ziang hmuahhmuah hrangah Pathian thukam pawl hi a tha a si ti an hmu dingih zindiklo hmuahhmuah cu an hua ding (2 San.31:21 Sam 119:104).
6. Pathian Thlarai in a thiantermi cun Pathian thukam pawl upatnak a nei dingih nuntudan hruaitu dingah ruatin thulunnakin a cangvai ding. Dan le thukam pahra pawl hin thiam mi a coter thei lo ruangah khrihfa pawlin zianghman ngaihsak lo ih an umnak hi thil pawi ngaingai a si. Khrih zum dingah misual pawl a hruai tu Thlarau Thainghlim cun dan hmangin misual sinak mi a theihter, Khrih ah mi a hruai ih dan hmangin zumtu pawl cu a thianter hnuah dan thlunnak hnuaiah mi a hruai sawn a si. Zesu khan dan pawl kha a ngainep dah lo. Tlangparah mipi pawl thu a sim tikah danih phutmi mizia hmuh theihdan kha a simfiang hai sawn a si. St.Paul khal khan dan pawl kha a ngai dep dah lo. Asinan "Dan cu a sidan vekih hman ahcun a tha" a ti. (I Tim.1:8; Rom 7:22). Asinan, thukam pawl kha hmangin thiamcoter si a tum tu pawl hnen lawngah “Mi Aa” tiah a rak ti hai a si. Mithiang ti aw ve si, thukam pawl zianghman ah siarlo tu cun thuphan ka per lo a ti ahcun, porh awknak, bumnak, le thinlung bawrhhlawhnak sungah a tangih thukam pasarihnak pahbal tu siin tihnung zet suangtuahnak hnuai ah a um a si.
Thiantermi taktak cun Khrih ih duhmi tuahdingah a zuam dingih Khrih in a dungthlun tu pawl hnenah nun khawsak dan ding a zirh vekin nung dingah a zuam aw ding. Khrih in a zirhmi nun khawsak dan pawl hi Thuthangtha buli sungah an darh aw, a biktakin tlangparih a thusimmi pawl ah kan hmu thei. Hi pawl hi thianhlimnak lam hmuhtu si loin khrihfa pawlin nitin nunah nunpi ding a tul lo titu cu mi aa hnak cun a zia um deuh kei, mi ngawngtawh, theihmi neilo le luhlul a si. Mi simmi rak ngai le mi ca nganmi lawng rak siar theutu mi pakhat cun hitin a sim men ding ' Kan Lalpa leitlunah a rak cen laiah khan zirhnak (doctrine) lawng a rak zirh ih nitin nun khawsakdan cu midang a dungthlun tu pawl zirh dingah a rak taanta a si' !Thuthangtha buli a pawnlang bik theihnak neitu hman in hicu thudik lo a si ti awlten a theithei ding. A dungthluntu pawlin an sim ding cu Lalpai zirhnak kha hmai lamah suahpi ringring ding a si. Thiantermi mi pakhatkhat cun hihi a theihhngilh dah lo ding, 'Tuah uh ka ti mi hmuahhmuah nan tuah a si ahcun ka rualpi nan si' (John 15:14)
8. Thiantermi taktak cu, Paul in kawhhran pawl hnenah ca a kuat tikah nun khawsakdan a sim hai vekin nun a duhnak le a zuamnakah a lang ding. Mi hrekkhat cun Paul cakuat pawl cu zirhnak thutlangpi le thu elawknak, thusutnak, le buainak pawl saannak, thiamcoternak, ruatcianak, siamcianak (Prophecy), le zirhnak (doctrine) pawl tarlangnak a si tiah an ruat ih cuvek ruahdan cu tulai santhar hnu lawngah a suakmi Thuthiang theih famkim lonak, milai ruahnak le suangtuahnak ihsin a suakmi a si. Mi pakhatkhatin Paul cakuat pawl hi fimkhur zetin a siar a si ahcun khrihfa pakhat cio tuanvo, nuntu khawsak dan le cangvaihdan ding fiangzetih a kawhhmuh mi le a fawrhfial mi pawl a hmu ding. Nitin ziaza, khrihfa thinlung put, pakhat le pakkhat pawlkawm awk dan, hnatuannak ah hman awk dan pawl a simmi hi awlten zovek zumtu khalin hmuhtheih a si. Himi nunsimnak Thuthiang pawl hi zumtu nun lamhruai tu dingah Pathian thawkkhumnak in a nganmi an si. Hi pawl a zum lole a thlun lo tu cun biak inn le khawm awknak hmun pawl ahcun a tlangnel zet ding nan Bible in thiantermi a timi cu a si ve lo.
9. Thianternak taktak cu zangfahnak ih hmalaknak, kan Lalpai zohthim ding mawi zetzet in tanta mi pawl ngaihvennak ah a lang ding. A biktak in duhdawtnak ih a hnatuannak ah a lang ding. "Nan hnenah thukam thar ka lo pe, pakhat le pakhat duhdaw aw uh, keimah in ka lo duhdawt vekin nannih khal Pakhat le pakhat duhdaw aw uh. Pakhat le pakhat nan duhdawt awknak hin midang in ka dungthluntu nan si ti an lo thei ding" (John 13:34,35). Thiantermi cun leitlunah thiltha tuah a tum ding, thil thalo le sual ti a theihfiangmi hmuahmuah cu a do dingih riahsiatnak pawl cu ti-mal in a kiangkap ah lungawinak suahter a tum ringring ding. A lalpa vek si a tum dingih mitin hnenah duhdawtnak le ngilneihnakin, tongkam lawngih 'duhdawtmi' tiah mi va ti vivo men loin tikcu remcang ih piangah maibul tan nak ruat loin tuannak le tuahnak in a duhdawtnak cu a langter ringring ding. Mahte bum awknak, theihnak cuangmuar zetih thuam awmi, mai bul hrang lawng ruat khrihfa zirhtu sang (Profesor), midang pawl helah maw vanramah an feh ti ruat lo, an pil maw an kai so ti khat ruat dah lo, cawlhni ah a tha bik le mawi bikih thuam aw, biakinn ah feh in "Number tumpi" tiih kawhmi-cuvek minung in thianternak zianghman a thei lo. Leiltunah mithiang tin a mahle a mah a ruat aw men thei, asinan vanram ahcun mithiang a si lo ding. Khrih cu, zothim ding a tuahmi pawl thlun lo tu ih rundamtu a si dah lo ding. Zumnak nung le thleng awknak a nei fel tu cun Zesui hmuihmel keng sinsin dingah cat loin a tharter ring ring (Kol.3:10).
10. Anetabikah, thianternak taktak cu khrihfa tuar theinak (zangfahnak) nun in a nunnakah a mahte a lang ding. Tuartheinak zangfahnak ka ti tikah Pathian duhnak ah a hngat aw mi hmalaknak pawl pakhat le pakhat theihthiamnak thawi bawmawk tonnak hi a si. Hivek hmalak nak thu hin Thuthlungthar sungah ziangtluk a sim a si tile ziangvek hmun a luah ti mi malte lawng in an thei ding. St.Peter khan kan Lalpa zohthim ding thupek in theihter tikah a biktak in in simmi cu, " Khrih a mah rori in nan hrangah harsatnak a tuarih a kai nan thlun theinak dingah zothimding a lo tanta a si. Khrih in sualnak zianghman a tuahlo, a hmurka in thuphan a per ti khal miin an thei dah lo. Miin an hmuhsuam tikah a hmuhsuam velo, harsatnak a tuar tik khalah hro a suang ve lo, sikhal sehla dikzetih thu a thentu Pathian sawn a ruahsan a si " (I Pet. 2:21-23). Hihi lalpa in thlacam in zirh tikah kan tuah dingih in phutmi pakhat a si; " Mi kan parah an mawhnak kan ngithiam bangin kanmai mawhnak in ngai thiam ve aw." Hi thu hin Paul ih thlarau rah a simmi thenthum thenih thenkhat cu hmun a luah. Pakua sugnah pathum cu, thinlung zaunak, lungnem tangdawrnak, thinsup theinak pawl hi zangfahnak ih hmalaknak a si (Kal.5:22,23). Khrihfa pawlin hi thu hi famkim zetin an ruat theu a si ti fiangten ka sim ngam. Tuarnak-zangfahnak hi zangfahnak nun dang pawl hnakin nunpi a harsawn, asinan mitampi a nehtu sawn a si. Fiangzetin kan theihmi pakhat cu : Bible ih a sim thupit zetmi thinlung nemnak, tangdawrnak, tuarfainak le ngaidamnak pawl kan nunpi lo ahcun thiantermi si awk ter tum hi umze nei lo a si. Cangvaihdan ah thintawi, nitin nunah thin heng ringring, tongkamah hriam teoteo le kiangkap minung thawi thurual thei dah lo, mi nuatat hmang, mi siatnak pawi ti lo, thung rulh hmang, phuba lak hmang, mi setet hmang- cuvekcu leitlunih khrihfa ti aw pawl lak hmanah a khat tuk -cuvek minung pawl cun thianternak thu hi an theih ding tlukin an thei lo ih khristian nun pitlin nak thu maltakte lawng an thei a si. A tlunlamih ka tarlangmi pawl hi thaintermi pai nunah hmuh theih mi theihtheinak pawl a si. Pathian fa le pawl nunah hipawlhi a zaten hmuhtheih ding a si ka tinak a si lo. Hipawlhi mi pakhat cio nunah a zaten famkim zetin hmuhtheih an si lo ding ticu ka pom ko. Asinan, hipawlhi Baibal vekin thiantermi theihtheinak pawl an si ti ka fiang zet ko. A thei dah lo tu cun zangfahnak ziang tal an co maw colo ti tla an ringhlel men thei. Miin ziangtin an sim khal va si sehla thianternak diktak cu hmuhtheih a si ti thu ah dung ka sip dah lo ding. Cun, hi thianternak mithmuh ih theitheinak ka tarlangmi pawl hi a tam le a mal ti-men an dik thluh a si.
3. Thiamcoternak le thianternak ih danglamnak. A netabikah, thiamcoternak le thianternak ih danglamnak ka run tarlang ding. Khuitawk vekah an dangaw ih khuitawk vekah an bangaw? Ka casiartu pawl zate thinlungah a thupi tuk lo men thei nan, hi thutak hi a thupi zet mi a si ih ngaihthah men ding a si lo. Thil hrekkhat cu sakhua lam thil hrilhfiahnak lawngah an tha ih Pathian thu zirhnak ah 'hmin' 'tongfang' le 'thusutnak' pawl hi thu theihbuai deuh mi pawl hrilhfiahnak ah an tha zet. Zokhal mai thlarau hrangah a ruat taktak tu pawl hnenah ralrinnak ka pe, an thinlung cawkbuaitu khristian zirhnak 'a bang aw lomi pawl dan awknak' pawl hi thil thupi ngaingai an si ih a sunglam nunah daihnak neih a duh a si ahcun a fiang zetmi hmuhdan nei thei dingin hawl dingah a biktakin ka forh duh hai. Thiamcoternak le thianternak hi a dang awmi an si ti kan theih ringring ding a tul. Asinan, hmun thenkhatah bangawknak khal an nei. Ziang an si ti thaten theih tum uhsi. Cuti a sile, ziangtin thiamcoternak le thianternak cu an bang aw? a. An pahnih in Pathian zangfahnak liolio ih suakmi an si. Pathian laksawng sunglawi lawng in zumtu pawl cu thiamcoter ih thianter an si. b. An pahnih in Khrih in sankhuk thutiammi vekin a minung pawl ai a awhnak in a rak tuahsuakmi rundamnak sunglawi le ropi sungih ummi an si veve. Khrih cu thiamcoternak, thianternak, thianhlimnak le ngaithiamnak a luansuaknak nunnak cirhti a si. Ziangkim ih hram cu Khrih a si. c. An pahnih in mi pakhatah ummi an si. Thiamcotermi minung cu thiantermi minung a si ringringih thiantermi minung cu thiamcotermi minung an si ringring. Pathian in milai pakhat parih cang dingah hmun khatah a kom hai ih then theih an si lo. d. An pahnih in vawikhat te ah a thawkmi an si. Mi pakhat cu thiamcoter a si ve ten thianternak khal a parah a thawk ve. Amah cun a thei lo men ding nan cucu a dikmi a si. e. An pahnih in rundamnak ah a tul veve mi an si. Zohman hi pawl tel loin vanram an tleng dah lo ding; thinlungthar le ngaidamnak, zangfahnak thlarau le Zesui thisen, sankhuk cawimawinak hrangih tangdawrnak pawl hi mi pakhat hrangah a tul vekin midang hrang khalah a tul a si. Pathian zangfahnak in Zesui thisen in thiamcoternak le Thlarau rawngbawlnak ih zumtui thinlung thianternak pawl cu vanram kai dingmi mi pakhat hrangah a tul mi an si. Hipawlhi thiamcoternak le thianternak ih bangawknak pawl an si.
Tucu, thiamcoternak le thianternak ih danglamnak pawl mit hmuhtheih thluk ih fiang dingin run tarlang ka tum ding. a. Thiamcoternak cu mi pakhat kha Zesu Khrih sugnah a dik a si tiah pawmnak, Khrih sungah miding ah siartel a sinak a si. Thianternak cu mi pakhat kha a sungmuril thianfai in diknak in thuam awknak a si. Cucu nuamtete le maltete khalin a si thei. b. Thiamcoternak ruangih diknak kan comi cu kanmai sungsuak asilo. Khrih kan Palai tumpi in sankhuk diknak kha zumnak in kan parah bensak cawp ih kan comi a si. Thianternak ih diknak kan comi cu kanmai sungsuak, fahmi, roco mi le Thlarau Thianghlim in kan suangah a tuansauakmi a si sawnih kanmah minung sinak ih tawngtainak le famkim lonak thawn a rawi aw mi a si. c. Thiamcoter kan sinakah kanmai tuanmi zianghman a tel ve lo ih kan tuahnak in zianghman hmun a nei lo. Khrih zumnak pakhat lawng hi a tulmi a si. Thiantermi kan sinak ahcun kanmai tuannak hin hmun kaupi a luah. Cucu Pathian in do dingah, fimkhur dingah, thlacam dingah, harnak tuar dingah, le tuan dingah hma in laktermi a si. d. Thaimcoternak cu tuanthluh zomi le famkim zomi a siih, mi pakhat cu a zum ve ten famkim zetin thiamcoter a si. Thianternak cu a famkimlomi, hma sawn rero lai le vanram kan thlen hlanlo famkim dah dingmi a si. e. Thiamcoternak ah ti-pun le than ti a um lo: mi pakhat cu Khrih hnenah a rat tikah thiamcoter a si pekte ih a sinak vekin a kumkhua in thiamcoter a si ringring ding. Thianternak cu hmasawn vivo dingmi a si ih a mah a minung a damsung cu catbang loin a thang vivo dingmi le a karhzai vivo dingmi a si. f. Thiamcoternak cun vancungramah hmin in pek ih lut ngam dingah ralthatnak in pek fawn. Thianternak cun vancung ram ih umtlak sinak in pek ih vanram kan thlen tikah nuam aw thei dingin in sersiam. g. Thiamcoternak cu Pathian in kanhrangah in tuahsakmi a si ih midangin awlten in theisak thei lo. Thianternak cu Pathian in kan sungah hna a tuanmi a si ih pawnlamah a langmi hi mit hmuh ihsin thuhtheih a silo. Himi danglamnak pawl hi casiartu pawlin ngai pawimawh dingah ka forh duhhai ih tha zetih ngaihtuah dingah ka fial duh. Mi hrekkhat felfai taktak pawlin an sakhuanak lamah mithmai tha lole tha nuam loin an um theunak cu thu an theih pawlh theu ih thiamcoternak le thianternak thu an thleidan thaimlo ruangah a si theu. Kan ruahnak sungah himi pahnih hi thil danglam pahnih in kan theithei lo ding. Rinhlelh dingum loin thentheih an si lo. Zokhal pakhat a co tu cun a dang pakhat khal a co a si. Asinan, an pahnih kar lakah cawhpawlh theih lo ih an danglamnak khal hi rawi ding a si hrimhrim lo. Himi thu tlangpi cemternak dingah tongkam tawite thawn nunih nunpi ding pawl ka tarlang dingmi lawng a tang. Thianternak ih umtu zia le mithmuh ih theihtheihnak pawl kan hmai ah tarlang an si zo. Kan nunah kan lak dingmi ziangvek ruahnak pawl ha kan thinlung sungah hunglang ding? 1. Thil pakhat nakah, khrihfa ti aw pawlih dinhmun tihnung zet hi kan zaten thangharh in ngaihven cio uhsi. Thianhlimnak um loin zohman in Lalpa an hmu lo ding; thianternak um loin rundamnak a um fawn lo. (Heb.12:14). Cuti a siahcun sakhaw mi ti aw pawl lakah hman tlaklo mi ziangzat saw um ding! Siatnak zin kaupi zawhtu, biak inn ah dan-pa-ngai ih khawm theu tu, kawhhran ah tisa sakhuanak menih hmang aw tu pawl, hipawlhi ziang tluk tam saw an si! Mangbangza, rapthlak, tihnungza ruahnak a si! Aw! zirhtu le Thuthangtha simtu pawlin an mit an vang ter dingih an kiangih thlarau pawl dinhmun an theithei ding! Aw! cuticun mipi pawl parah a ra thleng dingmi thinhengnak ihsin tlanho dingah sawm an theih ding. Thianter lomi vancung ram kai a theih a si ahcun Baibal a diklo a si ding. Baibal cu a dik ih thuphan a per dah fawn lo! A cem netnak cu ziangvek saw a si ding!
2. Cun thildangah, kanmai hnatuan hi ciang aw uhsi. Thiantermi kan si ti kan theih awk hlanlo cu cawl hlah uhsi. Ziangvek ha kan thinlung hin thaw a ti ih nuam a ti, kan hrilmi, kan duhzawng, le kan suangtuahnak pawl hi ziangvek ha an si? Hihi hliahnak thusutnak tumpi a si. Kan thihhlan ah ziangha kan duhmi, kan beisei, ziangha kan duhthusam pawl teh an si? Tuah hin ziangha kan si? Ziang kan tuah rero? Thianter kan si maw, si lo maw? Kan si lole mawhnak cu kanmah liolio ah a si ding.
3. Cun khatlamah, thianter kan si ding ahcun kan hmalak ding cu a ciang in a fiang a si. Khrih thawn thawk ding kan si. Amai hnenah misual pakhat vekin le thil dil duh men ruangah si loin mawhphurhnak tumpi thawn Amah kan pan a tul. Cuticun Pathian thawn remnak le daihnak kan neih theinak dingah kan thlarau cu a parah zumnak in kan thum awk a tul. Kan mah le mah cu a kut parah sibawi kut vekin, kan hngat awk ih zangfahnak le zawnruahnak hrangah kan tah a tul. Thiamcoternak hnakih nep cuang loin, thianternak hrangih a hmaisabik kan kekar ding cu Khrih ah zumnak ih rat a si. Kanmah kan nun hmaisak hnu ah tuan ding kan si.
4. Cun thildang leh ah, thianhlimnak ah thangso in thianter sinsin kan sinak ding ahcun ka si pek vekin Khrih ah nunthar kan lak ringring a tul. Amah cu taksa peng hmuahhmuah cawmdawltu Lu a si (Eph.4:16). Hihi thianternak ih thanlennak thuruk a si-nitin Pathian Fapa zumnak ih nungin, a mi pawl hnenih a kam ciami zangfahnak le thazang cahnak cu famkim zetin nitin nunah dawngih nunpi theinak hi thianhlimnakah hmasawnnak hrampi a si. Zumtu dinhmunah ding ti aw si hmasawn thei lo pawl cu Pathian thawn pawlkawm awknak hi an daithlanih cuticun Thlarau cu a riah an siatter a si. An khenbeh hlan zan netabik ih "Anmah pawl cu thianter hai aw" ti ih thla a cam tuin zumnak thawn bawmnak a diltu le thianghlim sinsin si a duhtu cu bawm a duh hrimhrim a si. ZOHZO/24/11/00 5. Cun thildang pakhat, kan mai thinlung sungah hi hnak ih tam hi beisei hlah uhsi. Kan thatnak bik in nitin kan nun ah kan hmuh dingmi cu beidawnnak le nazia kartin te zangfahnak le zawnruahnak tul ih leiba nei kan si zia hmu suak aw dign lawng kan si. Eng kan hmuh tam poh le kan famkim lonak kan hmu tam deuhdeuh ding. Kan thawh pek te ah cun misual kan si ih kan feh vivo vekin misual kan si ti kan hmu aw sinsin ding; theintermi, ngaidammi, le thiamcotermi kan si nan nineta bik tiang misual kan si ringring. Kan famkim nak ni cu a ra thleng lai ding mi a si ih cumi kan beisinak cu vanram kan hngakhlap nak pakhat a si.
6. A netabikah, thianhlimnak ngai pawimawh ding ah le thianternak ah tampi hma la ding ah zah hlah uhsi. Mi hrekkhat cu dinhmun niam ngaingai ah an lung a awi tawk ih, a dang pawl lala cu thianhlimnak um lo lawlaw dinhmun ah ziang hman ningzahnak an nei lo. Biak inn feh theu le kawhhran member si hi an duh tawk. Sumhmun ih rangcang bang in hmalam pan an tum lo. Kam lamzin hlun te ah thaten dingih thianhlimnak ropi cu thlun uhsi. Cuticun raltha zet in midang forhfial tu a si uhsi. Midang in ziang vek an sim khal len hihi ciang uhsi, thianhlimnak hi lung awinak a si. Nunnak ih hnangam ruknak a nei tu cu ti thianmi a si. Rinhlelh ruallo in khrihfa taktak mihrekkhat pawl cu hrisel lo nak, innsang buainak, le a dang buainak ruangah vanram lamzin an pan nak ahhin hnangamnak fatakte lawng an nei ih riahsiat nak in an khat theu. Hi pawl hi ngaih thah deuh mi an si. Dan tlangpi ih nunkhawsaknak ahcun 'thiantermi' pawl hi mi lungawi bik an si. Leiltun in a pek le a laksak thei lomi lungawi hnangamnak hngetkhoh an nei. Fimnak lamzin cu lungawinak lamzin a si. Hitin thuphan a per thei lo pa in a sim, "Kan kawn cu a awlsam ih, ka phur cu a zang a si." A sinan hitin khatlam ah ngan ja si "Mitha lo pawl hrangah daihnak a um lo" Thu.3:17; Sam 119:165; Math.11:30; Isai.48:22). Kan thutlangpi pawl bawmtu dingah Pathian mihman thenkhat pawl ih tongkam ka run kaikawh ding : I. "Thuthangtha sungah 'thianternak' timi tongkam hmannak dawthnih tarlangmi a um ih cuvek thotho in 'thianhlimnak' timi tongkam hmannak dawthni in a um. A pakhatnak ah cun thilri le minung par ih hman tlangpi mi a si ih Pathian rawngbawlnak ih lakhranmi, thlanmi le rethran mi an si. Amah Pathian in a hril vekin Amai hrangah thianghlim ih ret mi an si. Levi mi lakih puithiam pawl, thukam kuang, maicam, biakbuk, biak inn pawl hi thianter ih a thianghlimmi an si; ziangvek thianhlimnak khal ah Pathian hnenih hlan awk nak le Amah Pathian rian nak dingih lakhranawknak a um a si. A simmi cu fianhrial le a fal ih umnak a si. Asinan a tlun ih a simmi thianternak pawl hi thianternak ah tuan zumzawmnak a um hran lo. Asinan a dang Thuthiang sungih thianternak le thianhlimnak ti tongkam a hmannak ahhin Pathian hrangih lakhran awknak hi a hmaisa ah tumtah mi le tuahmi a si lo ih cumi thianternak ih a rahsuakmi sawn a si. Hihi a tak ih sunglam nunah a cangmi a si, thianhlimnak ih dan-le-dun pawl kha kan sinak mizia ah khua luahter a si ih theiter a si hnu ah cui thianhlimnak mizia cun milai sunglam ah cangvai ih hna a tuannak in Pathian hnen ah thianghlim zet ih thu awi nak thawn mawhphurhnak cu tuah suak a si. Cuvek thianternak cu tu ih kan si rero mi a si. " (John Owen On "The Holy Spirit", Work, Vol. III, P.370, Banner of Thruth Trust, 1977).
II. Satan thawi daite ih umnak hnakin Satan ih ral a si a tha deuh. Mi aa thianhlimnak cu rinhlelh a um. Uico cu inn lengah kan ret tikah innsung luh duhah a bengeo ciamco theu. Thil kalhaw mi an ton awk tikah daihnak in um khawm thei an si lo, meisa le tidai an tawn awk tikah an pahnih in an sinak kelten anum khawm thei lo. Cuvekin a kalh aw mi, thiantermi thinlung le satan an tawn awk tikah satan cun theihtawk suak in a thlem ciamco theu. Pathian le a duhdawtmi a Fapa ih milai pawl an tamnak hmun ah thlemnak nasa zet theawn meisa alh vek in thlem an si. Cuticun an zumnak ah rinhlelhnak thawn khat dingah tawlrel an si "(Samuel Rutherford : The Thrial and Triumph of faith, P.403)
III. Mi pakhat a mai duhduh ih a nung mi pai hrang ahcun Pathian hnen ihsin zianghman beisei ding a um lo. A hrangah ti nunnak, thianternak thicen ih kholhfainak, thianhlimnak pawl hi zianghman ruahsan ding an nei lo ih Pathian ih lungawinak le thlawhsuahnak hmun ah hruaisoh a si dah lo ding. A hrangah Pathian cu a lungawinak a si lo ih Pathian thawn nuntlang ding cu a tisa duhnak thawn a kalh aw mi a si. Thianhlimnak famkim nun cu vanram ah a ummi a si nan a hramtahawk cu leitlun ah zumtu pawl nun ah nunpi thawk a si. (John Owen on 'The Holy Spirit' Works, Vol.III. P.574-575, Banner of Thruth Trust, 1977).
IV. Thuthangtha sungih kan hmuhmi Zesu Khrih hi kan thianhlimnak le nuntudan hrangah kan cawm ding le kan zohthim dingmi a si. Thuthangtha sungih Khrih thu hla an nganmi pawl hi Zesui nunnak a tawpnak a si ih kan nih hrangah zianghman kan zir ding a um lo ti ih a ruat tu cu unse dawng a si. Zothim ding in tanta mi le a mah bang sinsin ding ih in forhfialnak pawl ziang hman ah ziarlonak cu ruahnak sual thlarau siatsuahtu a si. Curuangah a thianhlimnak bang dingin, a hmuihmel kan put thei nak dingin, in kaihhruai duhnak ruangah ziangvek a rak si, ziangvek a rak tuah, ziangtin hna a tuan, harsatnak ziang vek a rak tuar ih ziangtin kan hrangih a tulmi hmuahhmuah a maitaksa rori in a rak phursuak ti pawl hi kan ruahnak sungah ret in le kan nun ah zir in nunpi tum cio uhsi" (John Owen on 'The Holy Spirit' Works, Vol.III. P.513 Banner of Thruth Trust, 1977).
V. Thianternak thu hi a thupi in a thuk zet in theihsualnak pawl hi a pawimawh zet theu. Curuangah Owen on 'The Holy Spirit' (Works, Vol.III. Banner of Truth Trust, 1977) timi ka khihhmuh nak hi phuhrn awk ding a um loih thianternak thu a taw le a lu fiangzet ih a zir duhtu cun hmang cio dingah ka forh duh hai. Himi cabu vek in cabu pakhat ciocio ah cun fiang le famkim zet ih nganmi a um lo ding. Owen ih canganmi hi tulai ahcun a lar lemlo ding ti ka thei lo. Mi tampi in Puritan pawl vek a si an tiih ngaithah men a tha an ti! Asinan Oxford ih Khrih kawhhran ah Pathian ih mi ropi kawhhran hruai tu mi pakhat hi cuti ih ngaihthah men ding a si lo. Himi Owen ih hnatuan suakmi pawl a duh lemlo tu pawl kut parah kutzung tampi a ummi hnak in Owen pakhat par ih kutzung malte hin Pathian thu theihnak ahcun a rak tuansuak tamsawm. Nitin nun khawsak nak ih hmuhtonmi thuthawn pehaw in Pathian thu a zir duh tu pawl hrangah cun Owen le a rualpi pawl in thuthiang famkim zet in an tarlang mi thutluk in cabu dang famkim a um lo ding tihi thukthun lo ten ka tarlang bet duh.
|