Zumtu Nitin Thlarau Nun Eisiattu Pawl

 

Tuisan Laimi Khrihfa, zumtu ti aw pawl lakah langhngan sual, zapi ngai pawimawh zetmi “sualnak” hnakin mizapi in “sualnak” asi ti ah an ruat lem lomi “sualnak” pawlin an thlarau nun a siatsuah, a eisiat, a ticau, hmasawnnak a kham ih Pathian (zumnak) ah an lungawinak an hloh phah theu asi ti ka zum. Cutin, ngaihthah mi sual pawl cun zumtu pawl nitin nunah Thlarau Thianghlim hnatuannak a kam theu ruangah khrihfa pawl thlarau nun hmasawnnak a dal asi ti ka zum. Mahle mah kan zoh aw cio ahcun, kanmai nun lala ah siseh kan kiangkap um zumtu pawl nunah siseh kan hmuh theu mi cu, biaknak lamah zuam deuhdeuh, senpi thlacamnak ah au ring deuhdeuh, thlacam rei thei deuhdeuh, biak inn feh paih deuhdeuh, a langmi sakhua mi sinak ah sawisel ding um lo, cuvek nun nei cingin an sunglam thlarau mizia ahcun thin ba-hlak deuhdeuh, thin tawi deuhdeuh, misiatnak tuah hreh lo deuhdeuh, mi relsiat hmang deuhdeuh, lungawi thiam lo deuhdeuh, duh am deuhdeuh, iksik le ikfik deuhdeuh,  thuphan rel hreh lo deuhdeuh, mi zawn ruat thiam lo deuhdeuh, tvp, sunglam nun rawp duahdo zumtu ti aw mi tampi an um asi ti ka zum. Zumtu menmen hman si loin voi tampi cu kawhhran upa le pastor ti aw pawl lak hmanah thusim au ringring deuhdeuh, thlacam au ringring deuhdeuh, kawhhran thuken dinpi nakah thihngam ih tang ngam si in sunglam thlarau nun ah rawp duahdo mi tampi an um asi ti ka zum. Cucu, ziangruangah asi tile, alang in senpi vangtlang mithmuh ah milai mithmuh ah sual tumpi an tuah loin an theih awk laiah an sunglam nun cu thlarau nun rawp ter tu, thlarau nathrik (cancer) in a ei rero ruangah a rak si theu. Cu pawl lakah fimkhur tul zet mi pawl hrekhat a hnuailam vekin tarlang hnik uhsi;

 

Leitlun mi khawruahdan

Milai hin khawruahnak in thlaici kan tuh vekin tuahnak in a rah a lang theu. Mi tampi in tuahnak sual pawl an ngai pawimawh le an do tlukin khawruahnak sual pawl hi an do lo, do ding asi ti khal an thei lo theu asi ti ka zum. Bible in a simmi cu, Khrih dungthlun, zumtu pawl cun tuahnak lawng si loin khawruahdan hrimhrim ah Khrih ih lungput le hmuihmel keng ding, sunglam nun thleng aw ding kan si, ti asi. Mi pakhat cun a khawruahnak a kai hrem thei lo ahcun a nun in a rahsuak mi (tuahnak) khalah a thunun aw thei lo ding asi ti a fiang. Cutin zumtu pakhat cun a sunglam khawruah mi pawl, a thinlugn sungah khua a luahtu a thleng lo asi ahcun lenglam pawnlang sakhua mi sinak pawlin a thlarau nun rah a danglam ter lo ding. A hnuailam ih leitlun mi pawl khawruahdan, thlarau nun ti cau tu, thlarau nathrik thu malten zoh hnik uhsi. .

 

i) Hlawhtlinak-Tisa diriamternak, hlawnthil, le leitlun in a sunlawihmi: Leitlun khawruahdan ahcun mi pakhatkhat damsung hlawhthlinnak cu tisa diriamnak, lennak, nuamnung cennak, milai upat awknak, larnak, hminthannak, sinak, tvp in cuai an thlai theu. Curuangah an thinlung cu cuvek pawl ngah thei dingin suangtuahnak, tumtahnak le timtuahnak in a luahkhat theu. Cuvek khawruahnak cun an nitin nun cu a kaihrem (control) ih an mithmai, lungput, tongkam, tumtah le cangvaihdan khal cuvek khawruahdan in a kaihrem in a tawntem theh asi. Cu pawl an ngah lo tikah Pathian ah an lungawinak an hloh phah theu. Cutin an sunglam nun cu leitlun tisa thil thu khawruahnak in a luahkhat tikah an thlarau nun cu thaw thaw thei nawn lo le tartahak rero cingin tisa thu (tilian) in a fen rero asi ti an thei aw lo theu. Cutikah a lenglam an nun ahcun sakhua mi zet, thlacam taima zet, khawm taima zet, le sakhua cangvaihnakah phurzet le taima zetzet an si theu nan an nun in a rah taktak mi cu Bible in a simmi (Gal. 5) vek hmuh ding a um lo theu. Zumtu pawl nun ahcun “leitlun ah milian bik cu tlaksam mi nei mal bik nu/pa khi asi” an timi vek asi sawn theu. Ziangvek dinhmun khalah (Paul in a sim vekin) nundan thiam khi asi sawn. Cui hlei ah leitlun milai pawl cun leitlun tisa thinlung in a duhzawng le nuam a tizawng, upattlak ati zawng an ngah tik lawngah damman um le hlawhthlingah an ruat aw theu. A taktak ahcun, voi tampi cu, tisa in hlawhtling in an ruat aw aw ih an porh awk laifang can hi Pathian thawn kan hlat awk bik can a rak si theu. Cutin asilai ah, zumtu pawl nun ahcun tisa duhzawng le diriam zawng, tisa cawimawi awknak pawl ihsin a hla bik dinhmun ah kan din lai fang can khi Pathian thawn kan thinlung a nai awk bik can a rak si sawn theu.

 

Mi zozo khal, leitlun mi pawl khawruahdan le khawruah mi pawlin a thinlung a luahkhat ringring asi ahcun a nunah midang ei tlak thlarau rah alang ding cu ruahsan ding a um lo asi. Cutin leitlun khawruahnak in a thinlung a luahkhat tikah Pathian Thlarau in a thinlung sungah hmun a nei nawn lo: cutin thutak khal a theithei nawn lo ih Khristian nun khal a nun in a rah suak thei lo cu sim lo, a sungah a ci hrimhrim a keuh thei lo asi.

 

ii) Porh awknak: Thlarau lam porh awknak hi sualnak hmuahhmuah lakah Pathian in a ten bik mi pakhat asi. Sunglam nun porh awknak (thlarau porh awknak) in milai thinlung a luahkhat tikah duhdawtnak le ngaidamnak cu palzuut asi ih amah le amah cu midang tlunah cawisang aw aw in midang cu a nam tla ringring. Citikah cuvek zumtu ti aw pai thinlung sung ahcun milai biaknak lam zuamnak, thlacam taimaknak, peknak, felnak, sakhua mi sinak, milai felnak cun hmun kausawn khua a luah theu tikah Khrih Thlarau in hmun a nei nawn lo. Cutikah Khrih ih mizia le lungput, duhdawtnak le ngaidamnak pawl cu hmuh ding a um nawn lo theu asi. Cutin, cuvek zumtu pakhat cu amah le amah a bum aw rero tu, thlarau mitcaw a rak si ti a thei aw lo. Cuvek cu mi tampi, zumtu ti aw pawl eisiattu thlarau nathrik asi.

 

iii) Mi that thei khawruahnak (killer thoughts): Khrih zumtu ti aw cingin milai nitin nunah milai sinak le dinhmunah rinsan/ruahsan le hngat aw aw in ke a kar rero tu mi tampi kan um lai hrih asi. Milai khawruahnak (famkim lonak, riahsiatnak, tihnak, porh awknak) thu pawlin kan thinlung a luahkhat tikah Khrih ah Pathian thukam pawl nunpi le hlawkpi, cen thei loin a harsa zawng le a sual zawngin leitlun nun hi kan hmang theu asi. Leitlun mit in hmuh theih mi ah lungawinak a hawl rero tu’I dinhmun cu ziangtik hmanah a hnget dah lo mi dinhmun asi fawn. Cuticun zumtu ti aw, mi pakhat cun Khrih ah Pathian thlawsuah malsawm mangbangza lungawinak cu a cen thei lo lawng si loin a khawruahnak sungih ruahnak tha lo, mi that thei ruahnak pawl cun a nitin thlarau nun a eisiat rero ih Pathian ah a lungawinak khal lakhloh sak asi. Hivek khawruahdan tihnung zetzet pawl hi voi tampi cu nauhak lai ihsin siseh voi tampi cu upat hnu khalah kan nitin nun ihsin kan laklut mi khawruahnak, kiangkap, insang, rualpi pawlmi le khawsung tongkam le tuahnak pawl ihsin kan thluakbu (mindset) sungah ol-aiten lakhloh le kholhfai theih nawn lo khawp in a thuah aw theh mi khuaruahdan le lungput a rak si theu. Milai thluakin siar cawk lo (trillions of thoughts) khawruahnak a pai thei mi lakah milai siatsuah tu khawruahnak pawl hi thleidang thiam lo tu pa/nu cu amai khawruahnak lala in voi tampi a that rero ih Pathian ah a thlawsuah co ding mi le a lungawinak khal lak hloh sak asi theu. Himi nathrik in a eisiat rero mi zumtu na si pang maw?

 

 

iv) Harsatnak le buainak kan hmaiton dan: Buainak (problem free life) um dah lo nun a um dah lo. Buainak kan tawn tikah milai ruahnak cun mawhsiat ding a hawl theu. Cutikah, mi tampi cu buainak sung ihsin tlansuak thei dingin, nehnak co thei dingin leitlun hmanrua, a thianghlim lomi hmanrua pawl an hril sawn theu. Cutikah buainak cu kan neh sihmang an ti laiah a zual sawn bauinak in an hmailam a hngak theu. Asinan, Khrih dungthluntu pawl hrang ahcun buainak, harsatnak cu kan zumnak in ti caksinsin tu, Pathian thawn in nai aw ter sinsin tu hmanrua an rak si theu. Kan zumnak cu buainak thawn hniksak asi tikah, Pathian rintlak kan sinak langter tu sawn asi. Tisa lungawi zawng malsawm kan co tik lawngah si loin, milai thinlung in kan rak ruahsan  mi ih linglet zawng dinhmunah kan din lai khalah Pathian ah kan rin umnak cu a takin langter asi tikah harsatnak le buainak kan tawn hlan dinhmun hnakin a sangsawn le tha sawn, thlarau lam dinhmunah Pathian thawn nai aw sinsin in in khaisang tu a rak si sawn theu asi. Sui cu meisa thawn thianfai ter asi vekin zumnak cu buainak/harsatnak thawn fiah le thanter asi theu. Asinan, tisa diriamnak le milai porh awknak thawn lungawi tawk in thlarau lam ral donak le talbuainak, buainak/harsatnak a thei lo tu cu thlarau lam mitcaw le hnaset asi. Khrih ih ral pa, Satan in hnaihnok tlak lo, tul lo, a thlem dah lomi zumtu ti aw pakhatkhat a um asi ahcun a nitin nun a zoh tikah Satan in amai lamtangah a ruat tla asi thei.

 

v). Thiltha ruahnak:

Tisa thuruahdan in a luahkhat mi thinlung in thlarau lam thu, thutak a thei thei lo, Pathian lung khal a ti lungawi thei lo. Milai thinlung cu Thlarau Thianghlim in a luahkhat, a kai hruai lawnglawngah milai in vanlam thu, Pathian thutak le Pathian duhzawng ziang asi ti theihtheinak a nei. Cutin asilaiah, santhar leitlun fimthiamnak le theihnak karhzai sinsinnak sanah milai zirh awknak cun “nangmai thinlung diriamnak, tha na tizawng, na lungawi zawng kha fehpi, nunpi aw” ti asi. Milai pitling zo khalin “thiltha” ti ah ruahmi an nei theh. Cutikah, Pathian Thlarau in a luahkhat lo mi, milai tisa nun ah “thiltha” tiah an ruahmi, an thinlung diriamtertu pawl cu anmai siatnak, Pathian duhzawng daltu, milai hrangah ‘thilthabik” lamzin dal tu a rak si theu.

 

Satan in Evi a thlemnak hmanrua thawn tuisan zumtu ti aw pawl mi tampi khal thlem thluk an si theu. Santan in Evi bumnak ah a hmanmi hmanrua cu “Mai sinak hnakih sang” dinhmun thlen duhnak kha asi. Pathian in a retmi dinhmun hnakih sang, fim deuh le tha deuh dinhmunah thleng dingin Evi kha bum asi vekin tuisan zumtu ti aw pawl mi tampi khal Pathian in an dinhmun tawk te a ret mi hnakin sang deuh, fim deuh, canpual tha deuh thlen duh ruangah Satan bumnak thang sungah an tla theu asi. Zumtu pawlin hi hi kan cinken ringring a thupi, kan sinak hnakih sang sawnah in ret duh tu, thlemnak tongkam thlum kha Evi thlemtlu tu pai hmanruatha asi. 

 

Mi zo khal hihi theih a tha; milai tisa khawruahnak, tisa duhnak, mai hmaikhua sialnak, midang huatnak, iksiknak, ngaidam thei lo nak, midang zawnruat thiam lonak, lungawi thiam lonak, tvp tisa khawruahnak pawlin a thinung a luahkhat lai canah Thlarau Thianghlim in a thinlung sungah hmun a nei lo ih Thlarau Thianghlim theihternak tel loin milai zohman in Pathian duhzawng, thlarau lam thiltha theihtheih nak a nei lo.  Curuangah, Hudson Tylor in a rak simmi, “Thiltha (milai tisa thinlung in thiltha a timi) cu thiltha bik (Pathian duhzawng le tumtah) ih ral asi” a timi hi a dik asi. Tuisan zumtu ti aw mi tampi cu an lei tisa thinlung cu leitlun thil in a luahkhat tikah Pathian Thlarau in an sunglam nunah hmun a nei nawn lo ih Pathian duhzawng le lunghmui zawng khal an theihthei nawn lo tikah an tisa duh zawng le diriam zawng cu “Pathian duhzawng le remruat asi” ti ah ruat tahrat in bum awknak thang sungah an tlu se theu asi. Evi bumtu pa kha na kiangah na thawthawt on ngai in a vak rero asi.

 

vi) Mit in hmuh mi le hna in theih mi:

a. Mit hmuh mi: Zumtu leitlun hmuh tawn mi lakah tisa (sual) mizia rawl cawmtu pohpoh cu thiltha lo (sual) asi ih thlarau mizia  (thlarau nun) a cak ter tu pohpoh cu thiltha asi. Curuangah ziangvek thil khal, na mit in na hmuh mi kha a sual maw sual lo ti na thleidang duh asile na hmuh mi in na sunglam nun mizia pahnih lakah khui mi sawn a lo cawm ti kha cek aw fel aw: na tisa mizia a lo cawmtu, tisa caaknak, thinhengnek, mi huatnak, iksik ikfiknak, porh awknak, mi ngaidam thei lonak, sual tuah duhnak, daitlangnak, zeetnak, le ziang thil pohpoh Pathian duh lo zawng ah lam a lo hruaitu kha “sual” asi. Mi zokhal, zumtu khristian nun nunthianghlim nun nei dingin thansoh a duh tu poh cun a mitin a zoh mi le a hmuh mi kha ralring she. (Pacangpa pakhat khadi fawr thluahthlo in video/tv sungah nunau taksa a zoh rero mi kha amah cun “midang pawi ka tawk lo, sual asilo” a ti men ding nan a mit in a hmuh mi khan a sunglam tisa sual mizia kha a cawm thau rero ih a thlarau nun cu a ticau rero asi ti kha a thei aw lo asi). David Siangpahrang cun a mit in a zoh ih a thinlung tisa mizia cu a cawm thau tikah a siatha theinak thinlung cu a thim theh, a sia le a tha a thleidang thei nawn lo asi kha. Mit in hmuh mi hi fimkhur lo tu pawl cun anmah le anmah thei aw lo cingin an sunglam nun sual mizia kha an cawm thau rero ih anmah deh tu ding cinghnia kha an cawm thau rero vek asi.

b. Hna in theih mi: Mit in hmuh mi vekin, zumtu pawl cun khristian nun thianghlim nei thei dingin kan hna sungah alut mi awn-ai le tongkam pawl hi fimkhur ding kan si. Hna sungah a lut mi tongkam pawl hin milai thinlung cu a tuahtha in a tuah siat theu asi. Hnasungah a lut tikah a thlum zet vek bang naa in thihnak tur vekin sunglam thlarau nun siatsuah thei tu a um asi. Evi in Satan tongkam a theih tikah Evi hna sung ahcun a thlum zet, asinak hnakin sangsawn dinhmun thleng ding vekin a thei aw nan, a taktak a thlen tikah a hnasungih tongfang thlum zet cu a thlarau thihnak a rak sisawn. Na hnasungah a lut mi tongkam lak ihsin huatnak, mi relsiatnak, thuphan pernak, tisa caaknak, hurkhuannak, le a bawrhhlawh mi tongkam tisa mizia sual ti caak tu pawl kha fimkhur aw. Hihi mi tampi, zumtu ti aw pawl in an fimkhur tawk lo ruangah Satan bumnak thang sungah an tlak theu nak asi. An tisa mizia sual in a theih duh zetmi, mi huatnak, midang ziangsiar lo nak, mi nautatnak, mah le mah porh awknak, tvp, pawl cu ngai le tong nuam an ti ih an ngai/tong tam deuhdeuh tikah anmah le anmah an theih awk lo laiah Satan thang sungah an taang theu asi.

 

Nauhak lai ihsin tongsia, a selam le midang relsiat mawhsiatnak tongkam lawnglawng a thei ringring tu nauhak te cu a hung upat tikah a thinlungput cu a selam lawnglawngin a luahkhat theu asi. Curuangah zumtu pawl nunah kan hnasungah a lut mi tongkam pawl hin kan sunglam tisa mizia a cawm maw, thlarau mizia a cawmdawl in a thangter sawn ti thleidan thiam le fimkhur ringring a thupi in a tul asi. Hla le onmawi phunphun kan hna sungah a lut mi pawl khalin kan khawruahnak sungah ziang in ruat ter ih kan mithlam ah ziang an langter, tisa maw thlarau a cakter in a cau ter timi kha mahle mak cek fel aw ringring in fimkhur a tul asi. Cutin zumtu mi tampi cu an hnasungah a lut mi tongkam le an-ai pawl an fimkhur lo ruangah talsuak thei nawn lo ding khawp in sual thang sungah an tla theu asi.

 

2. Thlarau hrang thathnemnak nei lo hman awk dan: Zumtu ti aw pawlin “leitlun hi sual thim thuneihnak hnuai ih um” asi ti hi kan theih hngilh theu. Curuangah nitin nunah hmuh, theih, le tawn mi ziangkim hin “ka sunglam thlarau mizia maw a cawm, a thangter, ka tisa mizia, sual lam ah in hruaitu “ ti thleidan thiam ringring a thupi. Kan kaa sungah a lut le suak mi tongkam le rawl, hna sungah a lutmi tongkam pawl, kan taksa in a hiar le dai mi, kan mit in a hmuhmi pawl, kan thluak in a pai mi ruahnak pawl hin kan thlarau nun a thanglianter maw, kan tisa mizia sual a cak ter ti ah ralring ten cekfel le thliar hran awk thiam a tul. (Mi pakhatkhat cu “thakpherh”natnak nei tu pa/nu thawn an pawm aw rero tikah a nat ka kai lo ding a ti ahcun a tuah mi in ziang a rahsuak lai ding ti a thei lo asi.) Zumtu nitin nunah kan hmuh kan tawn mi le tuah mi ziangkim hin kan thlarau nun a cakter maw a cau ter, kan tisa sual mizia a cak ter maw a thiter sawn timi fimkhur ringring a thupi lawng si loin a lotheihlo in cuvek tisa sual mizia cawmdawl tu, le thlarau nun cauter tu thlarau nathrik pawl cu hrial/do hrimhrim ding asi.

 

3. Sual pawmremnak: Zumtu ti aw pawl hin Pathian in a ten tuk mi, sualnak, uiretnak, thuphan pernak, dik lo nak, tvp., pawl cu an pawm rem tikah milai mithmuh ahcun pawmkau le tlaitluang, mitha zet vekin an lang nan anmai thlarau nun siatsuah tu, thattu, eisiattu asi ti an thei lo theu. Leitlun duhdawt tu pa/nui thinlung sungah Pathian duhdawtnak a um lo asi tihi an theihhngilh theu. Zumtu pawlin sualnak an pawmrem tikah anmah le anmah cu sual thangsungah an tuhlut aw mi asi ti an thei aw lo. Asinan, misual pa/nu cun a tuahsualmi parah Pathian le a sualtuah mi in a hngawng mi, a natter mi pawl hmaiah sual ngaidamnakdil in a sir awk hnu lawngah asi ahcun unau vekin zoh ding asi. Sual buahcih nun thawn cawhpawlh awk nak cun sualnak a hring suak theu asi. A tuahsual mi a sir awk hlanah, Jonah rak pawmrem tu pawl harsatzia kha cin ringring a tha. (Na tonak lawng sungah Jonah a ra to ve asile hril ding na nei; Jonah cu tisung ah na nam tla lohli ding maw, na thil le ri le na nunnak tiang hman na sun phah hlanah, a rang thei bik in na tlan hlo ding maw, na lawng kha thlipi in a lo nuai ciamco ding ti theihcia a tha.). Zumtu pawl hin, thei aw lo cingin, voi tampi cu Pathian in a ngai dam zo mi misual cu ngaidam thei loin Pathian in a fih tuk mi, a ngaidam hrih lo mi sualnak sawn kha kan rak pawmrem theu asi ti ka zum. Ngaidam zo mi le ngaidam hrih lo mi sualnak thu ah a awlsam bikin kan theih thei ding mi cu “Sir awknak um lo sualnak (unconfessed sin)” kha Pathian in a ngaidam hrih lo ih ‘Sir awknak thawn Pathian hmaiah a kirsal tu pawl sualnak” cu Pathian in a ngaidam asi. Sual thuhrup mi, sual phuan hrih lo mi na pawmrem asile cui sual nathrik cun nget bangin na thlarau a lo ei thet ding.

 

4. Leitlun hmanrua/tlahtum: Voi tampi cu zumtu ti aw si in nitin nunah leitlun tisa hmanrua pawl hmangin nunkhua a sat rero tu tampi kan um asi. Leitlun tisa mi pawl cun a thianghlim maw thianghlim lo, a sual maw a dik maw, a ding maw a bawrhhlawh maw ti ruat tel loin, anmai tisa duhthusam a hlawhtlin theinak ding, an huat mi pawl siatnak an tuah theinak ding, an thinlung diriam zawng asi poh ahcun ziangvek hmanrua le leitlun talhtum khal hmang in an nung theu asi. Cuvek hmanrua bawrhhlawh tampi pawl lakah, thuphan pernak, rukruk nak, dik lonak, mi relsiat nak, thuphan mi puh nak, midang mitthli tla ter tahratin mai hlawknak lamzin sialnak, le Pathian thutak lamzin dal zawngin cangvaihnak, tvp, pawl tla an si. Na thinlung duhmi ngah dingin na zuam tikah leitlun talhtum na hmang maw? Na hmang asile na hman mi talhtum cu na lu parah tla sal dingin vansang pi ihsin a rung tla rero lai asi ti theih cia a tha.

 

 

Zumtu ule nau pawl, kan nitin thlarau nun eisiat tu, thlarau nathrik pawl hi doneh thei cio hram uh la, Satan bumnak sung ihsin luat hram uh, cule Khrih ah kan zalennak le malzasawm cu lungawi sopar ten nitin cen thei dingin Thlarau thunun le lam hruai nakin kan  nitin khristian leitlun nun kekar cio uhsi. Zumnak le duhdawtnak ah thansohnak ding hrang duhsak nak thawn!