Leitlun milai hrangah lungawinak hnakin ngai pawimawh sawn mi thildang ziang a um ding maw? Asile, ziang in saw mi tampi nitin nun lungawinak cu a siatsuah sak ringring? Lungawi diriamnak hawlin mi tampi in sumpai lennak, lalnak le thuneihnak, mawinak, cawimawinak, nuamnung cennak, fakmi sinak, larnak, mifel le mitha mifim sinak, tvp, hawlin tlan an zuam aw. Asinan cu pawl a tawng ngah tu pawlin an sim thei mi cu a kumkhua lei damsung a hmunmi lungawi diriamnak ngaingai an tawng dah lo ti asi. Cutin asile, lungawi diriamnak hrangah a tul asi tiah an ruah mi cu a dik lo asi thei. Asilole, an lungawinak siatsuah thei tu an rak ruat tel lo asi thei. Milai hrangah ziangvekin ziangtin a hmunmi lungawi diriamnak ngah theih asi ti thu sim hlanah ziangvek thil/thu pawlin milai lungawinak cu a siatsuah theu, timi sawn zoh hmaisa uhsi. Cuticun mi hrekhatin, zapi asilo hmanah, lungawinak siatsuahtu pawl cu do tahratin mai lungawinak kilhim theinak an hawl thiam dah pangah.
Milai lungawinak siatsuahtu cu milai sunglam nuntawdap, lungput sawnah a hngat aw mi asi sawn. Milai mizia sawn in milai cu a ti lungawi in a riahse ter theu sawn asi. Cucu a dik asi ti hi leiltun milai tampi pawl nun tahthimnak thawn simfiang theih asi. Leitlun mi hrekhat cu farah zawnzaihnak, harsatnak, natnak, thih le khawharnak, mi nautatnak, milai tisan thinlungin a duh lo bik pawl an tawn lai khalah an lung a awi siamso thei thotho. Mi hrekhat cu an thinlung duhthusam, lennak, lalnak, fimthiamnak, nuamnung cennak, larnak, mi upatnak, tvp, an thinlungin duhthu a sam mi hmuahhmuah an ngah ko nan diriam le lungawinak ngaingai an nei thei cuang lo. Ziangruangah? Milai lungawi diriamnak cu lenglam thilah a um lo, mai milai sunglam nuntawtap, lungput sawnah a hngat awk ruangah asi.
Voi tampi cu milai pawl hin piasen hman man lo, zo hrang hmanah zianghman hlawknak a suahpi dah lo ding thil/thu menah riahsiat le hngirteu in an um rero theu, an lungawinak an hloh phah ka hmuh theu tikah at-thlak ka ti zet ih hi ca khal hi ngan dingin thinlung ineihter fawn. Asile, himi casiar tu lakah thinheng, lungawi lo, hngirteu, kan um dah maw? Kan um dah asile ziangmi in kan lungawinak in laksak, in siatsuahsak ti kan ruat dah maw? Nitin nun lungawinak hi ziangtluk a sunglawi ti kan thei ngah asi ahcun cutluk sunglawi Pathian laksawng in siatsuah sak tu cu kan neih sumsaw khal sengin kan do ngam ding asi ti ka zum. Hi tin ruat hnik uhsi; thinheng lo, hngirteu lo, riahsia le lungleng lo le lungawi in kan um asile kan ziangtal hloh ding mi kan nei pei maw? Thiheng loten, hngirteu lo ten, riahsia lo ten kan um tikah kan ngah dingmi ngah loin kan um pei maw? Can malte sung na casiar cawl ta aw la, na thinlung ten vun ruat hnik aw. Lungawi lo zetin na um lo ruangah ziangtal na hloh phah dingmi a um in na thei dah maw? Khatlam zawngin ka sim asile na lungawi ringring asile na hloh phah ding thil a um maw? Cutin sisawn loin mi pakhatkhat cun a lungawinak a hloh tikah a ruahban lo, thil mankhung lutuk a hlohphah ringring asi ti a ruat tel lo theu asi. Mi pakhatkhat cu alung a awi lo tikah a sungah a milai sinak ih huham cahnak, thluak fimnak, thinlung khawruah thiamnak, milai mawinak pawl hmuahhmuah a hlo theh lo hmanah tampi a tum suk asi. Lungawi ti tikah pawnlang sen zuamzo in hnih men asilo. Sungmuril nun lungawinak ka simmi asi.
Mi pakhat cun a lungawinak a hloh tikah ziangvek pawl a hlohcih theu timi zoh hnih uhsi. Mi lungawi lo cun a mawinak a hloh. Milai mawinak taktak hi a sunglam nun sawnah a um. Sunglam nunmawi, ziangvek dinhmun, tikcu le can khalah zovek hnenkhalah lungawi siamso thei tu milai cu zovek milai khalin mawi an ti. A tisa khal a hmui a ngil tikah mi zokhalin zohmawi le a kiang um nuam an ti. Asinan mi pakhatin a lungawinak a hloh tikah a tisa khal a hmui a ngil thei lo ih a mithmai khal zoh harsa asi theu. Thinnuam lole lungawi loin a um rei deuhdeuh tikah a hmel khal a siat sinsin ih a khawruah khal a tluang thei lo, a milai sinak ih humham cahnak khal a tum suk sinsin, cutikah a nitin nun cu lungawi siamso ten hmang loin tuar tento, tang tento, pacansuah tahratin nikhat hnu ni khat nitlak a hngak sawn theu asi. Thih hngak ih nung menmen, sadawr ah thah dingah an hren mi secang vek fang asi.Lungawinak hloh tikah ziangtuah tik khalah hlawhtlin a har. Dawr zuar pa cu a lung a awi lo asile a thil lei tu pawl pakhat hnu pakhat in an tlansan vivo ding. Biak inn ah pastor pa a lung a awi lo asile member pawlin an tlansan vivo ding. Zung hnatuan pakhatkhat cu a lung a awi lo ringring asile a kiang um pawlin cu pa cu an hotu (boss) ah a cang pang ding an phang zet ding. Insang pa bik a lung a awilo ringring asile a insang fa le pawl cu an thinlung ten an mangbang rero ding. Mikhual pawl thlatlum zetin an lutsuak dah lo ding. Mai nunah a lung a awi lo tu pa cun khawsungah midang thawn lungawi tlang can a tong har zet ding. Lungawinak a hloh tu pa cun nikhat hnu nikhat a phurnak khal a hloh vivo ding. Curuangah mi zokhalin a lungawinak a hloh asi ahcun a nunman a hloh asi. Mi tampi cu an lungawinak an hloh tikah anmah le anmah an lungawi lonak theihhngilh ding in an siatha theihnak tla ti aa dingin rittheih zu le si tla an hmang theu. Rit lawngah a lungawi thei tu pawl cu mi zangfah um ngaingai mi an si. Cutin sunglam nun lungawinak a hloh tu cun lenglam thilah lungawinak a phunphun in a hawl ding nan reidaih lungawinak a hmu dah lo ding. Cutin nun cu a hrangah phurrit ah a cang dingih a kiangkap umtu pawl , a insang le khawsung misa pawl hrangah a mah cu phurrit ah a cang riangri ding.
Cutin asile milai lungawinak hlohter tu pawl cu ziangvek lawmman saw an si, zoh hnik uhsi.
Duhnak: Voitampi cu mi tampi in an duhmi an ngah lo tikah an lungawinak an hloh theu. An duhmi lennak, lalnak, thuneihnak, larnak, nuamcung cennak, sumsaw, thabik mawibik-a bik sinak, midang thunun duhnak, an duhmi thawn an um tlang lo tikah, tvp. An thinlung duhthusam an ngah lo tikah an lungawinak khal an hloh theu. An lungawinak an hloh tikah cui an duhmi pawl ngah theinak ding dinhmun ihsin an hla aw deuhdeuh. Thimnakah, tlangval pakhat cun fala a leng rero ih a fala nu in “Aw, ka lo duh ve” a ti lohlilo tikah a thaizan cu thinheng beobeo in a va leng tikah fala nu cun a tlangvalpa cu duh thu sim ve ding a thinlung a tim tuahcia mi hman a thulh theh ti asi. Duhmi ngah lo ruangah mai lungawinak a hloh tu cu a ngah lo mi hnakin a hloh mi a tamsawn asi ti a thei aw lo theu. A ngah lomi hnakin a neihcia mi a hlohter mi kha a man a khung sawn asi ti a ruat tel lo theu.Mi tampi cu an duhmi an hloh tikah an lungawinak an hloh theu. Duhdawtmi insang sungkhat unau le rualpi tha an thih tikah, then thek awknak a suah tikah neih sumsaw an hloh cuahco tikah, milai mawinak a hloh cuahco tikah, hminthatnak le upat awknak a hloh cuahco tikah, lalnak le thuneihnak an hloh cuahco tikah, mi faknak le lawmnak an hloh cuahco tikah milai tisa cun a duh lo ih lungawinak khal an hlo tel theh vekin a lang theu. Asinan an ruat tel lo theu mi le an ruat sual theu mi a um. Duhmi pakhatkhat maw, pakhat hnakih tam hloh tikah “hloh ding dang ka nei nawn lo” tiah an ruat aw theu. Ka hrangah lungawinak ding zianghman a tang nawn lo tiah an ruat aw theu. An ruat sual. Anmai nunnak cu laksak sisehla lungawi duh hmanah leitlunah lungawinak can an nei nawn lo. Thihnak, hlohnak, sunnak, liamkuan le cemnak lam cu duh um lo zet asi. Asinan cu pawl hloh ruangah lungawinak a hloh tu cun cu pawl a ton ruangih a hloh mi hnakin thupi le mankhung sawn amah in a kutsung ihta a hlawn asi ti a ruat dah lo theu. Cu pawl a hloh mi le a sunmi hnakin cu pawl hloh ruangah a hloh ter mi a nitin lungawinak kha a man khung in a sunglawi sawn mi asi ti a ruat tel lo theu.
Lungawinak hi kan thih tiang, kan thaw neta bik kan tawh tiang kan nunpi ringring dingah Pathian laksawng sunglawi asi.An duhlozawng an ton tikah an lungawinak an hloh lala theu. Mai duh lo zawng ton tikah lungawi siamso thei an um pei maw? Na zum maw? Midang in na duh lo zawng an tuah tikah na lung a awi siamso thotho pei maw? Na hmakhua cu na duh lo zawng hlir in a khat vekin na theih tikah lungawi siamso ten na um thei pei maw? Na nitin nun cu na duhthusam le na ruahsan mi pawl kalh zawng hlir in a thleng cuahco in na theih tikah lungawi siamso ten na tlang leng thei pei maw? A harzet ding. Hihi theih a tha zet; kan lungawinak in laksak thei tu thil/thu/milai pohpoh cun innneh tinak asi. Milai zo khalin a lungawinak hnakin a duh mi thil zianghman a um lo ti khal theih a tha. Nupi pasal duhdawtnak, insang duh awknak khal hi zohman in an lungawinak hnakin an rak ret thupi sawn dah lo theu asi. Mai lungawinak ti siatsuah ding khawp in zo hman in nupi pasal an nei rei paih lo, an tlin lo, san anei lo. Curuangah mi pakhatkhat cu a duhlo zawng aton ruangah alungawinak a hloh asi ahcun a mawh lo, asinan a tonmi ( aduh lozawng) ih salah a tang tinak asi.
A liamcia mi le hmailam nuntu khawruahnak ruangah an lungawinak an hloh. Lungawinak hloh tu pawl lakah lakkir sal theih lomi, a liamcia mi ruangah mai nitin lungawinak a hloh tu cu mi vanduai an si. Thathnemnak nei lo, piasen hman man lo, dunglam thuanthu ruangah lungsia le riahsia in a um rero tu cu zangfakza te an si. Keimah khalin kum reipi ka rak tuar dah ruangah ka sim ngamnak asi. A liamcia mi parah lungkuai le lungawi loin mai nitin nun lungawinak a hloh rero tu cu man nei nawn lo a dunglam thusia thawn a sunglawi tukmi a leitlun damsung hmailam nun a that rero tu asi. A dunglamah a duhmi a hloh, a duh lo mi a ton ruangah a sung/hloh mi hnakin a lungawinak a hloh ruangah a hmailam hrangah a sun/hloh mi a tamsawn in a thupi sawn a hloh asi ti a ruat tel lo theu. Dunglamah hloh/sunnak ruangah nitin nun lungawinak a hloh tu cun a dunglamah a hloh mi hnakin a sunglawi sawn kha amah in a hlohter rero asi ti a ruat tel dah lo. Lungawinak cu thaisun in a hring suak ding tiah a hngak ringring tu cu zangfakza asi fawn. Ziangah tile thaisun cun tuisun hnakih sesawn tla a hring suak thei ti a thei lo. “A tu” a dinhmunah lungawi a thiam lo tu cun thaisun ih a dinhmun khalah lungawi a thiamding tiah sim theinak a nei lo.
Thaisun hrangah khawruah har in tuisun ih lungawinak hloh tu tla mi tampi an um.An lungawinak an hloh ih an thlaphang ruangah piasen man thluk hman thiltha an suahpi thei cuang lo. Thaisun hrangah tuisun ih an lungawinak cu an zuar, cutin thaisun a thleng lala tikah an lungawinak cu an zuar lala ih a thaisun hrangah thlaphang in an um lala. Cemti a nei lo. An damsung cu thlaphang na in an khawsa. Thaisun hrangah thlaphang rero tu Khristian pawl cu Pathian nautat vek an si. Ziangah tile an biakmi Pathian in thaisun ah an hrangah thiltha le tulmi a tuah sak thei ding tiah an zum lo ruangah asi. Ka zum an ti khal le an zummi an nunpi lo ruangah asi. Thaisunah ziang a cang ding tiah khawruah har rero tu pawl cu hmailam hmin salin mah le mah hrem aw rero tu an si. An thinharnak ruangah an mawinak le cahnak fimnak hmuahhmuah an tumsuk ter theh ih an thaisun cu hman tha lo ah an canter theu asi.
Thinlungsia va ruangah lungawinak a hloh phah. Midang kiangkap milai pawl nun ruangah lungawinak hloh phah a theih. Iksiknak, huatnak, mi thil dawtnak, thinlungsiava putu pawl cu zangfakza an si. Leitlunah ziangtik hmanah a lubik an thleng dah lo ding vekin ziangtik hmanah diriam zet le lungawi siamso ti ni an nei dah lo. Curuangah midang nun in kan lungawinak in siatsuat thei lo dingin mah le mah thinlung kilkhawi thiam a thupi. Hivek thinlung siava pawl hi milai mawinak siatsuahtu, tur vek asi. Cui tur cun milai sunglam mawinak cu nget bangin a ei ih lenglamah ziangtluk mawi in thuam awk khal asile sunglam cu kawrawngpi, sunhrul le cangvat in a luahkhat mi vek asi. Cutin cui nget pawl cun an sunglam nunmawinak cu a ei tikah an lungawinak cu a hlo. An nitin nun a hlim thei nawn lo. Midang thawn hnihsuak sai in an um khal le uite sual aw zik ih hngirhngir aw aw, ha lih aw vek fangfang an si theu. Hnih tikah, biangvun dir awaw le hmurvun cai aw tla a mawi thei lo. Asinan, hivek lungput a nei tu pawl khal mah le mah thei aw aw in nitin te mai mizia sual cu do asile zumnak nei tu pawl cun an neh thei asi. Midangin thil an tuah sual maw an tuah dik tik khalah kan sunglam nun lungawinak cu a hmun ringring dingmi sawn asi. Ziangah tile “midang tuah mi in na hmakha lam a tuah sak lo dingih nangmai tuah mi in na hmailam zincu a sial asi” ti hi theih ringring a tha. Midang in an tuah sual mi a um asile anmah in an tuar ding. Thatnak an neih asile lungawipi sawn ding kan si.
Zumnak le tuahnak kalh awk ruangah lungawinak hloh asi. Mi tampi cu an zumnak le an tuahnak a kalh awk tikah an lungawinak an hloh theu. An zumnak, sunglam nun cun “a dik lo, a sual” atinan mimal hlawknak, reilote sung lungawinak, nuamnung cennak, midang siatnak tuahduh ruangah maw thu pakhatkhat ruangah an zumnak thawn a kalh mi an tuah tikah anmai siathatheihnak in anmah cu a dem ringring tikah an lungawinak an hloh phah. Curuangah mah le mah siathatheihnak in a dem lomi nun nei tu cu mi thlawsuak an si. Ciamciam ten thu ruat in ka tuahmi, ka ruahmi, kan nunpi mi hi ka zumnak thawn a kalh aw aw maw ti ruat fel tul zet mi asi. Midang in in thei lo khal hai sehla mai tuahmi, lungput, le ruahmi, tumtahmi pawl cu kanmah le kanmah kan thei aw aw ih kanmai zumnak thawn a kalh aw mi kan tuah tikah mi zo hmanin in mawhsiat lo khal asile kan siathatheihnak in in mawhsiat ringring. Mi zokhalin mai zummi cu nunpi tlak asi. Cuticun nitin nun lungawinak kenkawh thei dingin.
Hi a tlun ih nganmi thu le dinhmun pawl ruangah mai nitin nun lungawinak a hloh phah kan um maw? Asilole, mai nitin nun lungawinak hloh nacing in mah le mah a thei aw lo kan um maw? Sal sungah tang in luatnak nei lo, lungawi diriamnak famkim, a kumkhua in a hmunmi sunglam nun lungawinak a nei lo kan um asile Khrih Zesu in a pe thei ih a lo pe duh ringring asi. Mi tampi hnenah nitin te a pe rero ih mi tampi in san nei loin an lungawinak an hloh duh nawn lo. Khrihfa ka si ti nacingin, zokhal mai nitin lungawinak a hloh tu cu Zesu Khrih ah Pathian khawkhan mi a kumkhua a hmunmi sunglam nun lungawinak famkim nunpi thei ding khawp zumnak a nei lo tinak asi thei.Lungawinak a hloh tu pawlin ziangtin a hmunmi sunglam nun lungawinak an nei thei sal ding timi thu Lalpa in rem ati asile kan ngan sunzawm leh ding.