Na Pathian Na Duhdawt Maw?
Sept. 2nd, 2007.
(2007 Lai Kumthar Puai, Atlanta, GA ih thucah tawi simmi. Thusim can a tawiruangah a tawinak in sim asi ih himi casungta sim tel lomi a um).

Na Pathian Na Duhdawt Maw?

(2007 Lai Kumthar Puai, Atlanta, GA ih thucah tawi simmi. Thusim can a tawiruangah a tawinak in sim asi ih himi casungta sim tel lomi a um).

Duhdawtmi ulenau pawl, tuizanah nan hnenah thutawite simnak cantha ka neih ruangah Pathian ka thangthat ih nan zate parah tampi ka lung a awi.

Ka thu sim duhmi ka sim hlanah kan Chin Community Board meeting thu “thungaithu?” pakhat lo sim ding ka nei: Voikhat cu community board meeting kan tuah. Meeting thawknakah kan chairman, Pu Sang Lyn in thu hitin a sim, ‘Asile, kan mipi pawlin zianghman sumpai an thawh duh fawn lo kan tuah duh mi le a tam fawn, ziangtin kan tuah pei?” Cule, Pu Tin Ko a ding vukvi ih, “Kan mipi kan cil ciamco mei ke cu”. Community board upa pawlin USA um Falam mipi pawl cil ciamco ding cu Pu Sang Lyn a lung a phang tuk I, Pu Jacon Lian, kan GS pa in, Pu Tin Ko cu a zoh keke ih, “Kukko rero, nangpa teh,” a ti hngehnge. (Capoh).

Tuisunah a ra suak tu mi zapi hnenah ka lo cah duh mi cu, thu thlangpi ah ka tarlang mi, “Na Pathian na duhdawt maw?” ti asi. In sang thei nan um maw? (mipi sannak)! Asile, kannih Laimi cu Khrihfa lawnglawng kan si ruangah kan Pathian cu kan duhdawt cio asi tiah kan sim thei. Pathian kan duhdawt taktak maw ti ziangtin kan theithei ding? Cucu milai in kan milai pi, midang kan duhdawtnak, kan tuah mi pawl zoh in kan thei thei asi. Thlangval pakhat in fala pakhat a duh tikah ziang a tuahsak? Pacang pakhat in a nupi a duhdawt tikah ziang a tuahsuak? Milai in kan duhdawtnak langter nak ding hrangah kan duhdawtmi in a duhmi cu kan tuasak theu, a duhdawtmi kan duhdawt theu asi. Curuangah, Pathian a duhdawt tu cun zo a duhdawt? Pathian a duhdawt tu cun a innhnen, amah le amah, a miphun a duhdawt asi. Na duhdawtmi na Pathian cun, nangmah a lo dudhawt vekin na inhnen a duhdawt, na miphun khal a duhdawt asi.

Thlangval pawl, fala pakhat nan duhdawt asile nan fala duhmi ih unau, nulepa, sungkhat, a bik takin na fala duhmi ih duhdawtmi pawl kha na hua lo, na rel se rero lo, ih an duh mi nan tuasak theu sawn asi lo maw?.

Pathian na dudawt taktak asi acun na miphun khal na duhdawt ding asi: Moses in a miphun, Isreal pawl a duhdawt tuk ruangah ziangtin thla a cam, “An sual ngai dam hram aw, cutin asi thei lo asi ahcun nunnak cabu sungih ka hmin ngan mi kha hlawn sawn aw” (Exo.32:32). Paul in ziangtin a sim, “Ka cipi, ka miphunpi, ka unau pawl (lamzin dik an hmuh theinak ding) hrangah keimah sawn hi camsiat tuar in Khrih hnen ihsin hlawn hloh sisawn dingna ti ah ka ti” (Room 9:3). Pathian a duhdawt tu pawl cun an miphun an duhdawt asi. A Pathian a duhdawt tu cun a miphun a duhdawt ih a miphun a duhdawt tu cun a neihmi lakih a sunglawi bik (amai nunnak) khal a miphun hrangah a pe siang a si. Mi dang hnenah ziang kan pek theu timi pawl khin ziangtluk kan duhdawt ti a langter; kan duhdawt taktak mi pawl cu kan mah in kan duh lai duahdo mi thiltha kan neihsun kan pe sawn theu asi. Tuini ah, na Pathian na duhdawt maw ti na thei aw duh asile na miphun hrangah ziang na tuah timi kha zoh sal aw. Na miphun na duhdawt asile, na neihmi, na theihmi, na tithei mi lak ihsin na miphun, na mipi, na hrinpi, na cipi, na thisenpi pawlin an thathnempi ding pawl kha tuah aw, pe aw; na duhdawtnak cu tuahnak in lang seh.


Pahnihnakah ka sim bet duh mi cu, Pathian a duhdawt tu pawl cun an inhnen an duhdawt asi. Cucu Pathian thupek asi. Ziangruangah Pathian duhdawt ruangah in hnen duhdawt a tul? Ziangruangah tile, na inhnen pawl cu Pathin hmuihmel kengin sersiam mi an si. Pathian in a duhdawtmi an si. Tong dang deuh in kan sim asile, na in hnen pawl kha “Pathian ih zuk” (photo) an si. Tlangval pakhat in fala pakhat a duh asi ahcun a fala nu um lo sungah a fala nu zuk kha a zoh ih a fala nu hrangah ziang thiltha ka tuahsak thei ding tiah a ruat theu asilo maw? Na in hnen pawl kha Pathian in a hmuihmel kengin a siarsiam mi an si. Mai in hnen hua tahratin zo hman in Pathian an duhdawt thei lo. Asile, kan inhnen kan duhdawt taktak maw ti ziangtin kan thei aw thei ding? Mi zokhal, a inhnen a duhdawt tu cun a in hnen pa hrangah thiltha a tuah sak theu asi. Thiltha lo a tuah sak lo lawng si loin thiltha a tuahsak thei mi lakah zianghman sup mi a nei dah lo, a inhnen pawlin an hlawkpi dingmi zianghman a thup men dah lo. Na kiangkapah, na neihmi, na theihmi, na titheimi lak ihsin a hlawkpi tu ding, Laimi unau, farah zawnzai, nangmah hnakin canpual le canvo niamsawn a co tu an um maw? Cu pawl cu na in hnen an si. Na Pathian na duhdawt maw? Na duhdawt asile na inhnen na duhdawtnak in lang seh.

A pathumnakah, a Pathian a duhdawt tu cun amah le amah a duhdawt awaw asi. Midang kan duhdawt tikah kan duhdawtmi cu ziangkim a tuahnak, a nun, a hnatuannak khalah a hlawhtlingbik, a fel bik, a sang bik, a tha bik, si ringring sehla kan duhsak theu asi lo maw? A tuahnak tinkimah hlawhtling sehla kan duhsak asi lo maw? Pathian kan duhdawt asi ahcun kanmah le kanmah kan duhdawt awk a tul. Pathian in amai lunghmui zawng, a duhzawng tuah dingin leitlunah amai hmuihmel kengin sersiam mi kan si. Amah le amah a duhdawt aw tu cun amah le amah a siatsuah aw dah lo ding. Zuu, rittheih, nuamnung cennak thawn a mah le amah a siatsuah aw tu cu a mah le amah a duhdawt aw lo asi. Amah le amah a duhdawt aw tu cun mifel bik, thiam bik, a tha bik, si thei dingin a mah le amah a kilkhawi aw aw, a zuam asi. Pathian mithmaitha tawng dingin amah le amah a kilhim aw aw in a zuam ringring asi.

Duhdawtmi ule nau pawl, Na Pathian na duhdawt maw? Na Pathian na duhdawt asi ahcun na miphun, na inhnen, le nangmah le nangmah na duhdawt hrimhrim ding asi.


Asile, nangmah teh Na Pathian na duhdawt maw tiah thu insut duh tu tla nan um men thei. Ka duhdawt asi. Ka Pathian ka duhdawt ruangah kumruk sung ka nolai cantha hmangin ka Pathian, ka duhdawtmi cu ziangvek zovek a si, ziangvek a duh, duh lo ti thei duh ruangah kumruk sung a thu ka zir, ka nolai can ka hmang, ka Pathian in a duhdawtmi, ka miphun pawl hrangah ka tuah thei mi ziang a um ding tiah thu ka ruat theu. Ka Pathian ka duhdawt ruangah ka damsung, ka damsan cu ka Pathian in i sersiamsan, amai hmuihmel kengin i sersiam ih a Fapa nunnak cemin sual sung ihta itlen suak, cutin a tumtahmi hmuahhmuah cu ka nunnak, ka damsungah famkim ding cu ka damsan, ka tumtah, le ka hmuitin mi asi.

Cutin ka Pathian ka duhdawt rualrualin, ka miphun khal ka duhdawt asi. Ka miphun ka duhdawt ruangah peng thawng ziangmawzat siar ding tlak ke in ka feh suak ih ka tuah thei mi ka miphun hrangah tuah dingin ka nunnak tiang ka rak pek, asinan damten tuini tiang ka um. Ka miphun ka duhdawt ruangah ka nolai can, kum ziangmawzat sung, thihnak le nunak kar lakah ka fehsuak. Tangdawrnak thawn ka tlawngta pi pawl kedan hnawt sakin, ka tlawngta pi pawl rawlsuang in ka rak um. Tangdawrnak in thu ka ruat mi cu “Keimah hi ka tlawngta pi, ka ralkap pi pawl lakah a aa bik, a fel lo bik, a niambik si ding na, ka tlawngta pi, ka mino pi, ka san sung ka milai pi, kan miphun pi, ka cipi pawl hi keimah hnakin a fim le thiam sawn hlir si hai sehla, kan miphun hin ka damsungah zalennak a ngah thei ding asi” tiah ka thinlung ten thlacam phah in duhthu ka rak sam. Ka miphun ka duh ka timi hi keimai hminthatnak le thinlung diriamnak hrangah asilo, keimah sawn hi ka miphun pawl thatnak le lungawinak hrangah ziamral theh dingin ka neihsun ka nunnak ka rak peknak sawn asi.

Mi hrekhat in, hlanah cutin na rak tuan dah nan a tu ahcun zianghman na tuah nawn lo, inti men thei. America um dah, um laimi pawl cun ziangvek in nuntu khawsak asi ti kan thei cio. Ka can awl, ka tikcu neihsun, le ka ti thei mi sungah ka kiangkah a ummi, ka cipi, ka miphunpi pawl hrangah ziangvek lungawinak, hlawknak, thiltha ka tuahsak thei ding mi a um tivek thu pawl hi ka thinlung sungah hmun kaubik khua a luah tu an si. Ka miphun pi pawl harsatnak hi ka riahsiatnak, an harsatnak cu ka harsatnak an si ih ka khawruahhar ter tu bik khal ansi theu. Voikhat cu New York, USA ah phunsang tlawng (college) ka kai lai ah computer khan sungah ca ka ngan rero. Culai fangah ka mino pi, ka cipi, ka san mino thatha, keimah hnakin thluak thatha le mifim zetzet pawl cazir thei loin a suk a so ah, ramleng ramsungah a vak a tawi tu, miphun dang kuthnuai ah sal vekin sawr rero mi pawl thu ka thinlung sungah an rung lang. Harsatnak ruangah ca an zir sunzawm thei nawn lo ruangah an hmailam cu a thimtheh. Cumi ka ruat tikah ka mitthli cu ka computer keyboard parah a fawr. Suup aw thei nawn loin zun in (rest room) ah ka lut ih ka tap ta. Voikhat cu zan ka it lai ah ka tthang, zinglam nahzi pathum hrawng asi. Vur a tla ih lenglam cu a dai zet. Ka thinlung sungah kan miphun, pitar putar, nauhak tete, thlatang khawsik lakah puansin ding nei lo pawl ka mithlamah an rung lang. Ka mitli tla in ka lukham cu a cinter duahdo. Ka tho ih bawkkhup in Pathian hnenah thla ka cam, “Bawipa, zianghman thiltha ka tuahsak thei lo mi, ka duhdawtmi ka miphun pawl hrang thinlung har in thu ruat nawn lo dingin ka khawruahnak hi ilaksak hram aw” tiah thla ka cam. Ramsung ramlengah ka miphun pi, pitar putar, mino thatha, nauhak pawl harsatnak, tiduhdah an tuarnak, mi nautat hmuhsuam an tuarnak, rawlkhawp ei ding nei lo, damlo tikah thaten zoh aw thei lo, harsatnak a phunphun an tuarmi pawl hi ka mitthlamah ziangtik hmanah an hlo thei dah lo, ka mit ka mengih ka thluak in khua a ruat thei sung poh cu ka thinlung sung ihsin an hlo dah lo asi. Thiltha pakhat ka theih mi a um tinte, kan miphunpi, kan milesa zovek milai in hlawkpi thei nak lamzin an nei pei maw ti hi ka ruat ringring. Cutikah, ka theih mi umsun pawl hi ausuahpi lole sim loin ka um thei lo. Curuangah suup aw thei loin ca tamtuk tlang cabawm sungah ka ngan theu ruangah mi hrekkhat cun capoh in “Hre Mang teh, MP cuh a tum maw si, email a ngan ciamco tla in rak ti.” (Pathian in rem atile cu cuh tla kan cuh leh pei cu, hi ).

Ka milesa, ka miphunpi ka duhdawt ih ka ruat ruangah khawdangdang ah khual ka tlawngih ka theih mi sun, sumpai hmandan (USA financial system) thu tla ka zirh vivo. Atlanta tla ka umnak ihsin peng 500 hla asi nan keimah sumpai $ 400 lenglo cemin ka theih mi thathnempi tuding, thihhloh le cakkhai hrangah sumpai lam timtuah cia a tulnak thu, credit system thu hla sumpai tipun dan thu pawl thuthlang pi ah hmangin kan milesa hnenah workshop tla ka tuah. Cuvek thotho in kan umnak Indianapolis ah siseh Michigan lam ah siseh khual tlawngin ziangha thiltha ka tuah thei ding timi hawlin ka vak ka tawi. Cucu ka thin di malte iriam ter I, malte rel tham lo thil, kan milesa hrang ka tuahsak thei mi a um asile ka ihhmuh a thaw in ka nuam awknak sangbik asi. America ramih bar (zuu dawr) tumtum le nuamnuam ah nuam zetin zuu thawthaw in hnakin ka neihsun sum fanghnih khat hmang tahratin kan milesa pawl hrangah thiltha ka tuahsak theimi hawl le tlangau pi hi ka duh sawn. Ka miphun pi pakhatkhat hrangah thil fate pakhatkhat ka tuahsak thei mi a um asile cucu ka lungawinak le ka porh awknak asi. Ka tuah vek hi tuah ce cio dingin mino pawl ka lo sawm asi.

Duhdawtmi ulenau pawl, tuisunah ka lo sut sal ding, “Na Pathian na duhdawt maw? A lo sersiam tu zo asi ti na thei maw? Na thei ih na duhdawt asile na Pathian in a lo sersiam tikah a tumtahnak cu na tumtahnak si aw sehla, na Pathian na duhdawtnak na langter theinak lamzin umsun cu na Pathian in a hmuihmel kengin a sersiam mi, na milai pi, na miphun, na inhnen, nangmah le nangmah kha duhdawt awk ding asi. Asile, na miphun, na inhnen na duhdawtnak cu ziangtin na langter ding? Peknak in asi. Leitlun paraltha pakhat cun a ram le miphun hrangah hna a tuannakah a nunnak tiang a liamih a thihzawngah hitin thu a sim ta, “ka ram le miphun hrangah ka pek thei mi nunnak pakhat lawng ka nei hi a pawi tuk.” Nangteh na ram le miphun hrangah ziang na pek ve ding?

Na Pathian na duhdawt maw? Na duhdawt asile na miphun pi duhdawt aw, na inhnen duhdawt aw la, nangmah le nangmah kha Pathian mithmai ttha co dingin kilkhawi tha aw. Cutin na duhdawtnak cu peknak in lang seh!