VIII. Thinlung peknak in mizia tha lo pawl nehnak

 

Khua hlan pupa pawlin “Hmel thleng thei lo, mizia thleng theih” an rak ti nan mi zokhal hi a tam le a mal ti men mizia salah an tang theh. An tuah dan kel, an ti dan kel ten ziangkim an tuah theu. A tha lo le duh um lo zet theu mi hman hi miza thleng cu a har ngaingai. Voi tampi cu kanmah le kanmah kanmai mizia cu kan ngaithiam aw lawng si loin kiangkap minung pawl khal in mizia hranhran kan neih mi cu ngaidam awk asi theu. Asinan voi tampi mizia tha lo ruangah pehtlaih awknak siat suah thei kawp in buainak a suak mi a um theu. Cun mimal dinhmun hmasawnnak hrangah daltu mizia tha lo hi mi tampi in an nei theu. Mizia kan neih mi ruangah voi tampi cu kan thei cingin maw thei lo cingin maw kanmah in kan duh lo mi asilole kan kiangkap ummi pawlin an duh lo mi thil pakhatkhat kan tuah theu. Kan upat sinsin asile kan thinlung ruahnak le taksa sung tiangah kan mizia cun in luahkhat sinsin ih kawl pakhat vekin kan mizia kel ten kan tong, kan cangvai ih thu kan ruat theu. Curuangah mi pakhat cu pitlin lam a pan asi ahcun an mizia tha lo pawl lak ihsin a thiarfihlim awk thei a tul ih mizia thar a zir a tul. Mi pakhatkhat cun a thlen duhmi dinhmun thawn a kaih aw mi mizia a neih hrimhrim a tul. Pathian thu sim tu pawlin an sim theu vekin vanram kai ding na si ahcun vancung mizia kha leitlun na nun lai ihsin na zir a tul. Cucu Pathian thangthat ding le a diknak le a felnak cu na sungah cinung bangin tuh a tulin cucu thanter ringring a tul. Mizia thlengnak ding hrangah hmanrua a phunphun a umih cu pawl cu hman thiam tahrat in na miza tha lo pawl cu na thleng awk thei a tul. A poi zet theu mi cu mi hrekkhat cun anmai mizia tha lo mi kha an thei aw lo theu. Anmah le anmah an theih awk lo tikah an tuah mi pohpoh cu thihngam tlakin an tan theu ruangah zianghman runsuak ding lamzin a um nawn lo. An mizia tha lo salah an tan ruangah an canvo thatha an hloh thluh ih an si ding zat an si thei lo theu.

 

Mizia sal sung ihsin na luat duh asi ahcun duhnak nasa te na neih a tul. Na mizia tha loin na duhmi tuahsuak thei lo dingin a lo siatsuah mi kha na ruatih thaten an hmuh thiam hnu ah cui mizia tha lo pawl cu na ral vekin na ruat a tul. A hmailamah ka sim zo vekin na thinlung duhnak hi na kut sungah na kaihhrem thei a tul. Lenglam ral na do hlanah nangmai sungih a ummi a lo siatsuah tu mizia tha lo kha na do neh hamisak a tul. Culo asile ralram na um laiah nangmai sung ihsin na rallam tang a um ringring dingih nikhatkhatah na ral kut na thleng leh ding.Mi tampi cu an nunkhua an duhdan kalhzawng thiltha lo an ton tikah mizia tha lo kha a suak sinsin ih a hlan ih an neihmi mizia tha lo hnakih tha lo sinsin an nunpi theu. Curuangah na duhdan kalh zawngin thil pakhatkhat na parah a tleng tikah na mizia tha lo kha nehnakah na hman thiam asile na ton mi kha hlawknak sawn ah a si ding. Na thinnatnak le lungawi lo nak ruangah mizia tha lo na nunpi sinsin asile thiltha lo na ton mi in na nunkhua a lo siatsuah mi hnakih tam sinsin siatnak na tong ding. Curuangah na nitin nunah na tonmi pawl kha mizia thalo thanlenternak ah hmang loin a sia a tha na tonmi pawl kha na mizia tha lo pawl tlansan theinak dingah na hman thiam asile na duhnak pitlin theinak lamzin na pan rero tinak asi. Asinan na nitin nunah na tonmi pawl kha na mizia tha lo thangter tu ah na hmang asile na thinlung in na duhthusan kalh zawngin na feh rero tinak asi. Mizia sal ihsin luat aw la si na duhmi lamzin kha thaten zawh aw.

 

A rah parah thinlung ret

 

Na tumtah mi tuahsuaknak ding hrangah na tuah mi pawl cu na duh lo zawng tla a um thei. Tlawngta pakhat cun college degree (B.A.,M.A.) ngah a duh asi ahcun sumpai a sensoh a tulih ca a zir, a zoh a tul. Cazoh cu a harzet can a um ding. Tlawng dan hnuai ah a um a tul ding. Asinan degree a ngah duh mi cu a mittlamah a hmu cia ih ziangkim a tuah tikah a taksa le thinlung in nuam a ti lo zet can hmanah a tumtahmi tuahsuaknak ding hrang asi ti a theih ruangah a zuam tento. Voitampi cu na lungthlitum kha na kiangkap ummi pawlin an lo theih pi lo tla a si thei. Cutikah na tuah mi kha an zoh tikah an lo nautat in an lo hmuhsuam rero tla asi thei. An theih lo ruangah an lo rel se rero tla asi thei. Asinan nangmah in na tumtah mi na thei ih a lamzin dikah na feh rero asi ti na theih ahcun raltha zetin feh sunzawm vivo ding na si. Na mittlamah ziangtik lai khalah na tumtah mi ih a rah cu zoh ringring ding na si. Hmuan tuah tu pa cun hmuan a tuah thawk tikah dawhhlei kung pawl kha a cing. Dawhhlei fate pawl kha ciarbek thawn a tuam ih leikhur sungah a cing theu. Cutikah a tumtah mi cu dawhhlei rah thaw zetzet tampi neih ding asi. A tumtah mi kha a mittlam in hmu theu lo asehla ciarbek cu tham in lei khur laih rero cu a beidawng can a tam zet ding. Hlawhtlinnak cu vansiat vanthatnak parah hngat aw asi ti ah zummen loin amai tuan taimak nak parah hlawhtlinnak cu a um asi ti a zum ruangah a tumtah mi a pitlin lai hlan lo a tuan tento.  Curuangah na duhmi cu na tumtah ciamciam hnu ah na thinlung ruahnak huham le thazang zate pe in na tuah tikah na kiangkap hnaihnok tu pawl cu na mitsin san aw la na tumtah mi in a rah ding sawn kha na mittlam ah lang ter ringring aw.

 

X. Ralthatnak

Mi raltha cun a thinlung in zum mi kha fiangzetin a zumih a sim. A simvekin a feh pi. Ziangvek thlipi hrang lak khalah a zumnak cu a danglam cuanglo. Mi tihhrut pa cu a thinlung sungah tihnak, phannak, rinhlehnak pawl lawnglawngin a khatih ziangkim a tuahnak ah a phurhrung aw ringring. Ralthanak cu pitlinnak hrangah thinlung mizia tul hrimhrim mi asi. Tihhrut mi cun buainak le harsanak pakhatkhat thlen tikah ziangtin kan tuah ding timi hnakin mawhthluh ding a hawl theu ih amah le amah “ka van duai tuk aw” a ti theu. Amah le amah a mawhsiat awk lo asile a kiangkap milai a pehpar mi pohpoh mawhsiat a tum theu.  Tihhrutnak cun milai sinak sunglamah a ummi huham cahnak le fimnak pawl kha hmang thei lo dingin a ti cau thluh ih zianghman hmasawn thei lo dingin dung mi a sip ter. Tihnak cun milai sinak ih huham cahnak pawl cu a ti kebai thluh asi.

 

Cuvekin tihnak na nei pang asile na thinlung ruahnak sung ihsin na hlawn ding mi ruahnak tha lo a um tinak asi. Na thinlung sungah na cahlonak, tawitaihnak, dunglam can khatkhat ah tihnak, farahnak, mamawh nak, pawl kha na hlawn hloh ih na thinlung suangtuahnak in a lo sersiam tu in na sunglam milai sinak thlarau sungah fimnak cahnak le huham pawl a lo retsak mi in na thinlung khua na luah ter a tul. Thil tha lo pawl cun na thinlung huham cahnak pawl cu a lo siatsuah sak ih na thinlungah nangmah cu zianghman tuah thei mi nei nawn lo vekin, na duhmi tuah suak thei lo ding vekin tihnakah a lo thlen zo asile thaten to aw la ruat tha sal aw. Na duhmi le tumtah mi tuah suak thei dingin na miit in na hmuh thei mi lawng na zoh asile dung a lo sip ter ding. Na thinlung sungah duhnak a lo neihter tu a lo sersiam tu na Pathian cun na duh mi tuahsuak thei ding a tul mi thazang, fimnak, theihnak le huham cahnak pawl khal a lo pek cih asi ti zum aw. Cumi na zummi cun na ruahnak sung kha lo luahkhat shh. Na kiangkap milai pawlin an lo simmi parah hngat aw hrimhrim hlah. Na kiangkap milai pawl cun a langmi na thazang, na sumpai neihmi le milai ziangzat sungkhat rualpi bawmtu na nei timi zoh in na tumtah mi cu na tuah thei ding maw ding lo an lo sim men thei. Na thanau nak ding thu hla an lo sim men thei. Asinan an lo theihsak lo mi cu na sunglamah a ummi na minung sinak huham cahnak le thinlung thiltitheinak pawl kha asi. Alenglam thazang cahnak le sumpai pawl cu hman rua men an si. Asinan na tumtahnak na pitlin theinak ding hrangah a thupi bikin a cangvai tu ding cu na sunglam milai sinak thinlung fimnak theihnak le huham cahnak kha asi sawn. Cu  pawl cu na hman thiam asile na thinlung duhnak pawl cu na tuah suak thei lo mi a um lo ding.

 

Na thinlung sungah tihnak a suak veten tihnak ih khatlam sawn kha ruat lohli aw. Tihnak  cu   ral tumpi siatsuah tu asi. Tihnak cu theihlonak ihsin a suak mi asi. Na sungah a cengih duhnak a lo neither tu in na theih lo mi a thei theh, hmailam milai thuanthu cu a kutsungah a ret asi ti kha thei ringring aw. Curuangah thinlung fimten thu a ruat tu pawl cun tihnak khal an neh thei asi. Tihnak a neh thei tu pawl cun thlemnak le harsatnak khal an neh thei fawn asi. Mi raltha cun beidawnnak le riahsiatnak pawl khal a do neh ih a nitin nunah a tuah dingmi pawl kha a neihsun hmanrua pawl thawn famkim zetin a tuah ringring. A kiangkap milai pawl in an simmi parah a hngat aw loih Pathian Thlarau in a ukmi mi milai thlarau thawn thinlung fimzetin khua a ruat hnu ah a tumtahmi lamzin a zawh tucu ziangvek hnaihnawk tu lak khalah a duh mi lamzinah a feh vivo. Ziangvek dinhmun thlemnak le harsanak kar lak khalah a thinlung zaten hmunkhatte ah a ret thei ih a thinlung huham cahnak le a thazang cahnak pawl cu a tumtahmi tuah suak thei dingin rualtlang ten a hmang thei ringring. A thupi zetmi cu ziangtik lai khalah lungawinak thawn hmailamah thiltha tumtahmi parah thinlung hngat ringring thiamnak hi asi. Curruangah mai milai duhnak thinlung kha kaihrem in Pathian in na hrangah a tumtah mi, na thinlung duhnak thawn na tumtah mi parah hngat ringring thei tu na si ahcun tihnak pawlin a lo tlansan dingih lungawinak thawn na nitin nun na hmang thei ding asi.