12.                                                                                      TISUAR TLUNIH THUNEI TU

                                                            

 

            " Rinlopi’n thlipi nasa zetin a hrangih tisuar cu lawng sungah a lut vivo ruangah lawng sungah tidai a khat zik thlang. Jesu cu lawng dunglamah a rak umih tohkham parah a rak itthat. Cule a kaithlun tu  pawl cun an thangih “Zirhtu, kan hloral thluh zikthlang hi na pawi ti lo maw si?” tiah an ti. Jesu cu a hung tho ih thlipi  cu 'Hrang nawn hlah' ti ah thu pe in tisuar cu 'Dai aw' ti ah a ti. Cu tikah thli cu a hrang nawn lo ih tisuar khal cu a dai khepkhep, Jesu in a kaithlun tu pawl hnenah “Ziangah so cuti lawmman in nan tih? zumnak nen nei lo maw si” ti ah a ti ". (Mark 4:37-40 ).

 

                        Tulai Khrihfa ti aw pawl hin a tu hnakin thuthangtha an theih tam sinsin le a tha deuh ding. Thuthiang hmuahhmuah cu hlawknak asi ti cu rinhlelh ding a um lo. Baibal thu sung ihsin a hrekkhat lawng cawi sangin a hrekkhat theihhngilh men a tha lo. Thuthlungthar cakuat pawl lawng a thei nal zet tu pawl in Mathew, Mark, Luke le John Thuthangtha pawl khal hi tam deuh an theih a tha ka ti.

                        Khrihfa ti aw pawl hin Jesu Khrih thu tam sinsin le fiang sinsin in an theih thei nak ding ruatin  ka simmi asi. Khristian zirhnak le nuntudan pawl theih nal zet hi thiltha asi ko. Asinan, Zesu Khrih amah thawn mimal nunah theih awknak hi thiltha sawn asi. Zumnak, zangfahnak, thianternak, ziang mhmuahhmuah hi Lalpai hnenah a ummi thu pawl an si. Asinan cu pawl theihnak hnakin Zesu Khrih amah thawn theih awknak hi thiltha sawn asi. Kan Lalpai hmel cu hmu in a mawinak pawl fiangzetin hmuh theinak hi thiltha sawn asi. Hihi khristian  nunthiamhlimnak hrangah thuthup pakhat asi. Zesu Khrih hmuihmel keng dingin le Khrih nunmawi cu kan nitin nunah a lang thei nak dingah Zesu Khrih hnen ihsin catbang loin kan zir a tul asi.

                        Zumtu pawl leitlun nitin nunah Zesu Khrih thawn kan nel awk theinak ding hrangah Thuthangtha pawl hi ngan  an si. Thlarauthianghlim in hmunli lenglo ah Zesu Khrih nun, a zirhmi, a thihnak le a tuahnak pawl hi a sim. Pathian thawkkhummi mi pali in Zesu Khrih thu cu kan theihthei nak dingin an ngan. A lamzin, a nuntudan, a ruahdan, a fimnak, a zangfahnak, a thinsaunak, a duhdawtnak, a huhamcahnak pawl cu a leitlun nun rak thei tu le hmu tu pawlin kan hnenah ngilnei zetin an tarlang asi. Tuurual pawl cun tuu khal pa kha an duh in an nel zet ding asi lo maw? Mi dam lo pawl cun sibawi thiam pawl thawn an theihthiam awk a tul asi lo maw? Mopa cu monu thawn thei  aw in an nel awk zet a tul asi lo maw? Misual pa cun amah rundam tu thawn an thei fiang aw zet ding asi lo maw? Zianghman rinhlelhnak um rual loin, hi pawl cu thilcang ding hrimhrim an si. Thuthangtha cu kan leitlun nitin nunah Zesu Khrih thawn kan theih pehtlai awk thei nak dingah le kan nel awk thei nak ding hrangah ngan asi vekin mitin in thaten an zir ka duhsak hai asi.

                        Pathian co hlan mi kan si ahcun zo hnenah kan thlarau cu kan thum aw ding? Zesu Khrih, kan lungpi parah thum aw in hram toh ding kan si. Rahtha kan rah theinak dingah kan nitin nun hrangah kan mamawhmi zangfahnak thlarau cu zo ih hnen ihsin kan hmu thei ding? Khrih hnen ihsin hmu ding kan si. Leitlunih kan duhdawtmi pawl an thih le an hloh tikah zo hnen in saw hnangam zangfahnak kan co thei ding? Kan unau Khrih hnen ihsin kan hawl ding asi. Kan thlacamnak pawl hi vanram ah theihsak an si theinak dingah zo hnenah kan thlen ding? Kan hmai ih a dingtu Khrih hnenah thlen ding kan si. Kumkhua nunnak sungah zo thawn kan tikcu kan hman ding? Lal hmuahhmuah ih Lal le bawi hmuahhmuah ih Bawi, Zesu Khrih thawn asi. Zesu Khrih thu hla hi kan theih ding tlukin kan thei fiang thei lo asi in a lang. A thu hla an nganmi sungah a tongkam, a hnatuan, a tikcu le can, a kekar, le a tahnak  pawl lakah kan hrangah zianghman man nei lo mi a um lo asi. Thuthianghlim in Zesu Khrih thu a simmi pawl hi  hrelhmi um lo ten kan theih nal dekdek theinak dingah kan zir a tul asi.

                        Asile, i ngai aw la, kan Lalpai thu an nganmi catlang pakhat hi zohtlang hnik uhsi. Himi thuhmahruai ih ka hman mi bungcang hin ziang in sim duh ti zohtlang hnik uhsi. Jesu cu a kaithlun pawl thawn Kalilee ih tili pakhat kha an kan lai fang asi. A nih cu a ihthat lai fangah thlipi napi’n a hrang ti na hmu. Tisuar cun lawng cu a thenih lawng sungah ti a lut ti na hmu. Mithi khua an nai zet zo vekin a lang. Thlaphang zet mi kai thlun pawl cun an Lalpa cu an kaitho ih bawmnak dilin an tahhnawh. Anih cu a tho ih tisuar le thli pawl cu thu a pek tikah an dai khepkhep ti na hmu. Zumnak nei lo a kaithlun pawl kha a kawk hai ih, ziangkim cu a fel thluh sal. Cupawl cu mitthlam in kan hmuh thei mi asi. Hi thutak sungah kan hrangah zir dingin a khat. Ra aw la, i ngai hnik, ziang kan zir ding a um ti fiangten hliakhlai hnik uhsi. Zoh 11/02/03

 

1.                     Khrih dungthlunnak hin leitlun ih kan buainak le harsatnak pawl buainak le harsatnak pawl a reh ter thluh lo.

                        A hmaisa bik ah, Khrih dung kan thlun ruangah leitlun ih kan buainak le harsatnak pawl hi a reh thluh lo a si ti hi zir hnik uh si.

                        Kan thu hmahruai bungcang sungah kan hmuh mi cu a dungthluntu pawl thin le ham kai lo ih an um kan hmu. Puithiam, farasi le cangan tu pawl in a mah an zum lo laihman ah a mah zumtu le a kaithlun tu pawl kha tuu khal tu in thlavai ih an um kha a siang. Thih tihnak in an par ah thacak zet vek in a nuai ciamco hai. Tithuk pi kha an thlarau tlun ah a luang rero zo a bang. Hi leitlun ah kawhhran hmahruai tu ti ih kawh dingmi Piter, James le John pawl kha thlavai in an rak um.

                        Lal Jesu an thlun pek te ah hivek buainak tong ding cu an rak  ruat tel lo men ding. Khrih dung an thlunnak ruangha leitlun harsatnak ih hnaihnawk ban lo dinhmun sang zet ah um ding in an rak ruat thei men.Mithi kai tho thei tu le mina ti dam thei tu, mipi thawng siar tlak pawl kha sang le ngacar mal te thawn rawl a do thei ru, tongkam khat thawn thlarau sual pawl a dai hlo thei tu, an Bawipa cun a mai dungthlun tu pawl kha hi leitlun ah harsat nak an tuar ding a siang lo ding ti ah na rak ruat men dign. Khual tlawnnak lam nuam, nikhaw tha, tihnak um lo, le a thlazap nak hnuai ih humhimnak pawl lawng hin an hna a ngam ter ringring ding tiah an rak ruat men thei.

                        A kaithlun tu pawl in an rak ruat a si ahcun an ti sual nasa. Jesu in an hnen ah a zirh hai mi cu, mi pakhatkhat cu a kai thlun dingih a hrilmi si cing in harsatnak le thinphannak tampi a tuar suak ding thu a si.

                        Hihi fiangten theih dingah a tha a si. Khrih in a kaithlun tu pawl hrangah leitlun harsatnak le tisa buai nak pawl ihsin luat lellel ding ti thukam nak ziang hman a pe hai lo a si. Zumtu pakhat na si ahcun, naa tuarnak, natnak, riahsiatnak, mitthli tlaknak, khros le le tlawmnak, thihnak le ninghannak, then awm nak, beidawnnak, le buai nak, hivek kan taksa in a duh lo zet mi pawl hi hi lei taksa ih na nun sung cu na tuar ding le na ton dingmi ah ns ruat tel cia tengteng a tul. Khrih in hi pawl tel lo in vanram kai nak ding thu a simnak khui hman ah a um lo. A hnen ah ra in rundam si in vanram a kai ding cun nunnak le Pathian mi sinak ih a tul mi hmuahhmuah cu a ton ve a tul a si tiah a zirh sawn; asinan a hnen a ra tu cu a tilian ding ih hriselnak thawn an thansohhnu ah thihnak le riahsiatnak pawl an innsang ah a thleng dah lo ding tiah a sim dah lo fawn a si.

                        Khrih ih palai si theinak canvo tha ka nei. Curuangah mipa, nanau, le nauhak ti um loin a duh tu pohpoh hnen ah Jesu Khrih hmin in kumkhua nunnak pek theinak ka nei. Amai hmin in himi ca siartu Adam cithlah fapa le fanu pawl hnen ah sual ngaidamnak, daihnak, zangfahnak, le cawimawinak ka pek hai. Asinan leitlun lenngannak cu thuthangtha sungih tel vek in pek thei mi ka nei lo. Nun saunak, sumpai tamzet ngah theinam, le natnak ihsin luatnak pawl ka lo kam ngam lo. Khros phur phah in Khrih dung a thlun tu zo hnen hman ah harsatnak thlisia tong lo ding in ka kam ngam lo.

                        Hivek thu simmi hi mitampi cun an duh lemlo ti ka thei. Khrih le hriselnak neih kawp, Khrih le tangka tampi neihkawp, Khrih innsang ah thihnak tong dah lo, Khrih nei ih tihphannak hloh thluh, Khrih nei ih nitin nun khawsak nak ah zianghman khawdur um loin nuam ringring ih nunding cu  mi tampi in an duh sawn mi a si ti ka thei.A sinan Khrih le thing khros, Khrih le harsatnak, Khrih le buainak,Khrih le lung buainak, Khrih le thlisia naihkawp ding cu an duh lo zawng tak a si ti ka thei.

                        Tui ka sim mi vek hi tui ka casiar tu mi pakhatkhat ih ruahdan a si maw ? Cuvek milai na rak si ahcun i zum aw, ruahdan dik lo ngaingai in na thluakbu a lo luahkhat tinak a si. I ngaihnik aw la, ka lo sim ding, zir ding tampi na nei lai.

                        Khrih ih dungthlunnak cu buainak ihsin luatnak si seh la ziangtin khristian diktak pawl kha kan theithei ding? Thlihrang a um lo ahcun fanghi pawl cu fangtak lak ihsin siangtin kan thliar hrang thei ding? Khrih ih rawngbawlnak hin tisa lennak le hrisel nak pawl hi a rah suak mi si seh la, mi pakhatkhat in Khrih cu a mai bulpak thatnak ah a rian maw, thutak in a rian ti ziangtin kan theithei ding? Thla tang ih thli hrang pawl hihn thingkung a hring ringring mi le thlatang can ah a hnah a ro theu mi kunt pawl kan thlei dang thei. Cuvek thotho in harsatnak le buainak thlisia pawl hi zumtu ti aw pawl hliahnak ah hman tangkai a si. Zo ih zumnak pawl cu a lem diin zoih zumnak pawl a tak in Khrih ah hngat awk nak an nei tiah theihntheinak in pek.

                        Harsatnak a um lo a sile zumtu pakhat cu ziangtin thianter a si ding? Harsatnak hi kan milai thinlung sung ih hnawmbuar pawl kangfai thluh tu ding meisa thianghlim umsun a si. Harsatnak hi hmuan neitu in rahtha kan rah thei nak dingah a hman mi kaihcipi a si. Lalpai hmuan sungih thlaikung pawl hi nisa lawng cun rahtha a rah ter har zet theu. Nitin in thlihrang, nisa, ruahsur, khawsik le khawdai le thlipui hrang tiang an ton tengteng a rul a si.

                        Rundam siin Khrih cu na rian duh cengmang ahcun, Khrih in a mah rinatu pawl hrangah a rak khawkhan ciami lamzin te na zawh ih, a tul a ti mi pawl cu tuah dingah le nunpi dingah ka lo sim duh. Na harsat nak le na khros phurhmi thawn a mah ton tum aw la na hmuh tika na mang a bang lo ding. A mah ton duh ah mi tampi cu a hramthawk ah thazet in an tlan ciamco theu ih a rei hlan ah hivek harsatnak an hmuh tikah dung an sip zualzo theu ih tanta an si theu.

                        Pathian fa taktak na si ahcun amah Pathian in a mah zumtu midang pawl a thianhlim bang in lo thianter ve dingah a ma rahman cia hmanrua hmang in a lo thianter nak ah hngat aw tawp mei aw. Amah ah lungkim zet  in hngat aw mei aw ziangtik hman ah thil a ti sual dah o. Ziangkim a thatnak in atuah ti fiang aw aw. Thlisia le tisuar cu na kiangkap ah anhrum ur uo rero men ding. Asinan, tih aw hlah, ' Amah in lamzin tha ah a lo hruai ih kan ro hmun khawpi ah a lo hruai ding.' (Sam . 107: 7 ).

 

2.                     Lal Jesu cu milai diktak a si.

                        A pahnihnak ah Lal Jesu cu milai diktak a si ti kan zir hnik pei.

                        Thuthiang in hmun dang ah a sim bang in Lal Jesu cu milai a diktak a si nak thu himi bungcang sung khal ah kan hmu thei. Lawng kha tisuar in a khuh zik tikah Lal Jesu kha lawng khatlam ah a rak itthat ti kan hmu. Mark thuthang kan siar tikah Jesu kha a tha a bang thei ve ti kan hmu. Minung tampi thlarau hrangah hna a tuan ih mi tampi hnen ah thuthangtha a sim hnu ah a tha a bang. Hnatuan bang zet tu pai ihhmuh cu a thaw zet theu a si ahcun, kan Lalpai ihhmuh kha a thaw zet ve ding.

                        Kan Lal Jesu kha a tak in milai tisa in a rak nun nak thu hi tha ten ruat tlang uhsi. Ziangkim ah Pathian thawn an bang aw ih. A mah cu Pathian a si. Asinan milai khal a rak si, tisa thisen keng in ziangkim ah kan mah vek a rak si  ( Sualna siarlo ) kan mah vek in taksa a rak nei . Kan mah vek in nunau hrinmi a rak si. Kan mai vek in tisa ha a thang ih a rak seilian. Kan mah vek in a ril a rawng a ti a hal, a bang ih a cau. Kan mah vek in a ei in a in, a cawl ih a itthat ve. Kan mah vek in a riah a sia ih a tap ve. Amah cu mangbang za zet a si nan cuvek milai sinak cu a rak nei famkim. Lei le van sersiam tu cu leitlun ah a cau ih a bah rero mi mifarah te ah a grung cang ! Lei le van ih thuneihnak hmuahhmuah neitu le ziang hmuahhmuah uktu cu a cak lo zet mi kan taksa vek thawn a thuam aw. Pai hnen ih a neih mi cawimawinak, vancungmi thawngza siar tel ih a kumkhua in thangthat mi dinhmun ah um thei a si nan milai dinhmun ah cang in leitlun misual lakah a ceng. Hitin a tuah nak cu mangbangza duhdawtnak, zawnruahnak le zangfahnak ruangah a si ih cuvek duhdawtnak, zangfahnak, le szawnruahnak a nei ve lo tu milai ruahnak ih ruahban thil a si lo.

                        Lal Jesu Khrih cu a famkim Pathian a si lawng si loin a famkim milai a sinak hin ka nun ah hnangamnak tumpi i neihter. Kan hngat awk nak dingah thuthiangin in sim mi kan puithiam sang cu kan tuar nak vek a rak tuar thluh zo tu a si. Curuangah a cak zet mi rundamtu lawng si loin zawn ruat thiam tu khal a si. Jesu cu kan mah rundam ding ah Pathian fapa sinak ih cahnak le huham nei lawng a si lo, kan tuar vek tuar nak hmuahhmuah a rak tuar thluh zotu milai Fapa khal a si.

                        Zawnruahnak cu sualnak ih a khat mi hi leitlun ahhin kan hrangah a thlum bikmi thil umzun a si ti a thei lo an um maw ? Thimnak lak ih kan khualtlawnnak ahhin kan harsa tuarnak in tuar pi tu,  kan lung a awi tikah in lungawi pi tu, cuvek tluk ih kan hrangah zawnruahnak in kil veng tu kan ton tikah kan lung awinak a kim ding.

                        Zawnruahnak cu tangka hnak in a hlu sawn le a man khung sawn mi a si. Mi thawng tampi in mi an bawm tikah an tuarnak va tuar pi loin thil ziangmaw cu an pe thei. Pathian zawnruahnak cu kan thinlung taktak ong in kan lam in kai hruai thei tu a si. Nun simawknak le thiltha kawhhmuh awknak pawl cu thinlung a bang mi hrangah cun sianghman thathnemnak a nei lo theu. Harsa kan tawn taktak tikah thu sim awknak pawl hin kan mah ke kan mah dung in sip ter men theu. Asinan thildang zianghman in in ti danglam thei lo laiah, zawnruahnak a nei mi rualpi tha i pe sawn aw " .

                        Hihi kan Pathian in ciangzet in a thei. Milai thinlung ruk hi a thei. Ziangti vek in  milai thinlung cu naihniam theih a si ih, ziangti vek ih kaihhruai theih a si ti a thei. Curuangah thuthangtha sung ih rundamtu cu cahnak thw lawng in si loin tuarnak thawn si dingah fim zet in khua a rak khan nak a si. Meisa lak ihsin in la suak thei tu rundamtu ban tha cak zet lawng kha in pek mi a si lo, zovek phurrit phur khal cawlhhahdamnak an neih ih hnangam zet ih an cawlh thei ve nak ding ah kan tuar vek tuarnak a neih hnu ah zawnruaahnak thinlung in peknak a si.

                        Khrih in sinak pahnih a neihmi ahhin mangbangza fimnak le duhdawtnak kan hmu. jPathian duh lo le thu lunglo fa kan si nak ah kan mai hrangih cahlonak le hnuaidawrnak a tuarnak dingah in rundam tui duhdawt nak maksak a si. Misual bik pai rualpi tha si thei nak dingah le milai a cu rundam ding lawng ah si loin,misual bik hman in a mai dinhmun ihsin a rak ton vek thei nak dingah mangbangza fimnak in khua a rak khan nak a si. Ka thlarau rundamnak dingah a tul mi hmuahhmuah mi pakhatkhat in a tuah thluh ding ka duh. Cucu Jesu  lawng in a tuah thei, ammah cu sankhuk Pathian Fapa a si. Thihnak taksa thawn ka um lai ahhin, mi pakhatkhat in ka cahlohnak le ka sualnak hmuahhmuah hi i theithiam ih ka thlarau hrangah nemte in i kai hruai tu ding mi pakhatkhat ka duh. Hi khal hi Hesu in a tuah thei, Amah cu keimai taksa vek-tisa le thisen thawn a ummi taksa nei in milai Fapa a si. I rundam tu cu Pathian sinak lawng rak nei seh la ka rinsan zet ding nan zianghman tihnak nei lo in ka naihniam ngam dah lo ding. I rundam tu kha milai sinak lawng rak nei sehla ka duhdawtzet men ding nan ka sualnak i laksak in i rundam thei taktak ding a si ti ka ringhlel men ding. Asinan, Pathian cu thangthat in um ko seh, i rundam tu cu Pathian le milai a si; Pathian a sinak in i rundam thei ih milai a sinak in keimai tuarvek a rak tuar in ka tuarnak hmuahhmuah ah i theih sak thluh.

                        A maksak zetmi zawnruahnak tumbik le huham cahnak ropi bik cu mi maksak, i rundam tu Jesu Khrih ahcun a famkim a si. Zumtu cun Khrih ah hnem awk nak tum pi kan nei a si. Amah cu tih ding a si lo kan hngat awknak a si sawn.

                        Himi ca a siartu mi pakhatkhat in zangfahnak tohkham hmai ah ngaidamnak le ngil neihnak dil in a feh tikah ziang a tul ti a milai a simi Khrih Jesu a si ti theihhngilh hlh seh.

                        Na thlaraulam thil hmuahhmuah cu, na sualnak ruangih na tuarnak a lo theihsak tu Puithiam sang ih kutsungah a um thluh a si.Na thinlung ih a theih ban lomi, sinak sang tuk a nei mi thawn na tawlrel a tul a si lo. Nangmai taksa vek a rak nei tu le leitlun ah nangmah vek ih a rak nung dah tu Jesu thawn nan tuah ding mi a si. Leitlun ah na ton ding mi harsatnak pawl kha ciangtuk in a thei thluh amah rori hi leitlun an kum sawm thum le kum thum sung tui na tuar mi harsatnak pawllak ah a rak nung ih a rak ceng a si. Vawi tampi a lo ti beidawng tu, misual pawl thawi do kalh awk nak pawl kha ciang le tha tuk in a thei thluh, ziangah tile a mah rori in a rak tuar zo ruangah a si ( Heb.12:3 ).Na thlarau ral, Satan ih hrawhhrawl dan le thu tawlrel dan pawl kha thatuk in a thei thluh, ziangruangah tile a mah rori in nelrawn ah thlemnak kha a rak tuar a si. Curuangah tile a mah rori in nelrawn ah thlemnak kha a rak tuar a si. Curuangah cuthluk ih dinpi tu na neih ruangah raltha zet ih um ngam mei ding na si.

                        Leitlun tisa harsatnak lak ihsin Khrih ah thlaraulam thazang la thiam dingin cu hi leitlun ah tisa ih a rak nunnak le a minung sinak pawl na theih ringring a tul a si.

                        Anihcu, Amai rak tonnak ruangah na tonmi thil a lo theih sak tu, a kha bik nohai tiang rak in tu, riahsiatnak ih khat milai le thinnatnak thawn a khat mi minung a rak si. ( Isai.53:3 ). Jesu in milai thinlung a thei, milai taksa ih natnak pawl a thei, milai harsatnak pawl a thei, ziangruangah tile a mah cu milai a si ih leitlun ah tisa le thisen thawn a rak nung.Riahsaitnak a rak tong. Betheny ah Lazarus thlang kiangah a tap. Gethsemane ah a thlan thisen tiang a rak fawr. Kalvary tlang par ah naa tuar in a rum a rak.

                        Nangmai taksa in naa a tuar le a theihnak thawn zianghman danglam nak a um lo. Sualnak siarlo milai sinak kha famkim in a nei thluh. 

 

a.                     Farah le zawnzai in na um maw ? Na dinhmun vek kha Jesu in a rak tuar zo. Cinghnia in kua a nei ih vate in bu a nei, asinan mi fapa cu lu retnak hman a nei lo. A umknak khuami pawl ih hnawnnak a tuar. Mi-hnawnmi khua sungah a rak ceng. Mi-in hitin an simk thei, ' Nazareth khua ihsin thil tha a suak thei ding maw si ?' ( John.1:46). Amah kha kutthil thiamnei ( Lettama ) pai fapa tiah an rak hmuhsuam. Lawng sancawp mi par ihsin thu a rka sim, lawng sancawpmi khan ti ral khat ah a kai ih lak san cawpmi thawn Jerusalem ah a feh. Cuitlun ah thlan san cawp mi sungah phum in a um.

 

b.                     A lo duhdawttu pawl khan an lo ngai pawimawh lo ih, leitlun ah nangmah te lawng umvek inna thei aw maw ? Jesu kha cuvek a rak si. Amai miphun pawl hnen ah a rak ra ih a miphun pawl in an rak hnawng. Isreal innsangih tuu hlo pawl hawl dingah Messiah sinak thawn a ra ih an rak pom lo. Leitlun lal fapa pawl in an rak thei lo. A dungthlun tu pawl kha mi meimei le nga kai tu tla an si. Hivek milai pawlhman khan a netabik ahcun an phatsan ih an mah le an umnak cio ah an thlansan thluh.

 

c.                     Miin an lo thei sual maw, a linglet zawng in an lo rel maw, rel siat le hrem in na um maw ? Jesu in cu pawl cu a rak tuar mi aa pawl rualpi, le satan ti ih kawh tiang a rak tuar. A nuntudan pawl kha an rak pom lo ih an rak dodal. Dik lo zet ih mawhsiatnak pawl kha a par ah an theln ter. Sualnak nei lo mi a si laiah a dik lo mi thuthennak a parah an thlen ter ih mitha lo vek in a mah cu an mawhthluk, cuitlun ah thinglam tah misual thihnak hmun ah thihnak tiang a tuar.

 

d.                     Na thinlung sungah satan ih thilmaksak khihhmuhnak pawl thawn thlem in na um maw ? Cutivek cun Jesu kha a rak thlem a si. Pa Pathian khawkhannak hnuai ah hngaat aw nawn lo dingin rak thelm a si:' Hi lungto hi sang ah cang dingah thu pe aw ' . Thil tul lo pi ah amah le a mah a Pathian sinak langter dingah thlem a si : Biak inn tlun zik ihsin ' Dawp hnik aw ' a ti. Amai hnen ah vawikhat te hngat awknak ruangah leitlun lalnak tianga a kut sungah pek ding tiang in satan in a rak thlem : ' Ka hmai ah bawk khawp in i biak a si ahcun hi hmuahhmuah hi na kut sungah ka lo pe ding ' ( Math.4:1-10 ).

 

e.                     Na thinlung sungah riahsiatnak tumpi le buainak nasa zet na nei maw ? Pathian ih tanta mi thimlak ih um vek in na thei aw maw ? Cuvek cu Jesu in a rak tuar zo. Hmuan sungih thinlung bang le khuaruahhar ih a rka umnak pawl kha a sim fiang thei tu kan um kei maw ?     'Ka Pathian,Ka Pathian , ziang ah saw i tanta '? a ti lai ih a sunglam thlarau nun ah a naa a tuar mi le a riahsiatnak pawl kha ziangtluk a si ti a sim fiang thei kan um kei maw ? ( Mth.27:46).

                        Milai thinlung in a mamawh vek in rundmnak a tuah famkim thei tu ding Jesu Khrih siar lo hi leitlun ah zohman an um lo; Jesu cu a thilti theinak lawng si loin a zawnruahnak hrimhrim hin a tlinnak a si; Pathian sinak a neih mi lawng si loin, milai sinak a neihmi hrimhrim hin milai tlentu faamkim a si thei na a si.

                        Hnatuan a bang tu pawl, nan hnen ah ka lo sim duhmi cu, a bangmi thlarau hmuahhmuah ih cawlhhahdamnak Jesu Khrih cu Pathian khal a si ih Milai khal a si thotho ti hi na thinlung le na ruahnak ah hngetkhoh zet ih na theih ringring dingah ka lo sim duh a si. Siangpahrang hmuahhmuah ih siangpahrang le lal hmuahhmuah ih lal a sinak vek in a mah cu upat aw la cawimawi aw. Asinan cutin cawimawinak na pek laiah amah cu na taksa vek taksa a neitu Milai a rak si ti theihhngilh aw hlah. Milungawi lo Socinian khan tih cingin thil a rak tuah sual, Khrih cu Pathian a si lo milai sinak lawng a nei ti ah a rak ti.Asinan anih ih thil ti sual ruangah Khrih cu Milai khal a si ih Pathian khal a si ti cu theihnghilh aw hlah.

                        Unsedawng Roman Catholic maw, zo in simaw fala thianghlim Mary le mithianghlim midang pawl khan Khrih hnak in mi zawn an ruat sawn an lo ti tikah zum lamlam aw hlah la a ngai khal ngai aw hlah. Hitin sang hai men aw, cuvek thu elawknak cu thuthiang theih lonak ihsin a suak mi a si. Hitin sang men hai aw, Khrih cu tihnung zet thuthen tu dinhmun lawng in ka theih mi a si lo. Hitin sang hai aw, thuthangtha pali pawl in in zirhnak ah Khrih cu mi duh daw thei bik le mi zawnruat thei bik tu rualpi tha, cuvek thotho in a cak bik le huham cak bik rundam tu a si. Hitin sang hai aw, Khrih ah ka thlarau a cwlhhahdam sung cu mithianghlim pawl, cancungmi pawl, fala thianghlim Mary le Gabriel ih hnemnak le thlakam nak ka tullo.

 

3.                     Khrihfa a si taktak mi pawl hrang khal ah cahlonak le hrisel lonak a phunphun a um thei.

                        Adungthlun tu pawl kha thlipi in a hran hai ih an umdn pawl khan hihi a dik a si ti kan thei thei . A rang thei bik in Khrih kha an thang lohli. Tihphannak thawn hmanhmawh zet in a hnen ah , ' Lalpa, kan pil hlo thluh zik hi, in ngaihsak lo maw si ? an ti .

                        An thin a sau tawk lo. An Lalpa in a ihthah nak ihsin thawh a cu a timi kha an hngak thei lo. Zum lonak a um. Zianghmuahhmuah tlun ah thuneihnak a nei tu ih kaihhruai nak hnuai ah khual tlawng mi an sinak kha an theihhngilh :' Kan pil hlo thluh zik '.

                        Rin awk tawk lonak a um. An bawipai ngaihsak nak le huhimnak kha rinhlelhnak thawn an auh : ' Kan pil hlo thluh zik hi in ngaihsak lo maw si ? '.

                        Mi farah rinnak nei lo pawl ! Ziang thil saw nan tih ding a um ? Mo neitu pa an hnen ih a um sung cu ziangkim a tha bik in a cang thluh ding ti kha theithei dingin thil hmuhmi tampi an nei zo. A duhdawtnak le a that nak ruangah harsatnak ah a thlenter lo ding ti fiang dingah a tuahnak tampi an hmu zo. Asinan harsatnak an ton tikah an zianghmuahhmuah cu an theihhngilh thluh. Thinlung hmanhmawhnak hin zumtu pawl dunglam zianghman cing nawn loin a tuah theu. Tihnak cun dunglam thu kha a ruat ter lo. Thlipi hrang cu an thei ih tipi suar tho mi cu an hmu. Tisuar cun an lu tlun ah a khuh dutdo in an thei. Mithi khawhnar kan thleng a si lo saw, an ti . An hngak thei nan lo. ' In ngaihsak lo maw si, kan pil hlo thluh zik hi ? ' an ti.

                        Asinan, hi hmuahhmuah cu vun tanta in, hivek thil hi zumtu pawl lak ah kumkhat hnu kumkhat catbang loih a thleng ringring mi a si. Tu lai san ah hitawk ih an tarlangmi dungthlun tu vek, dungthlun tu mi tampi an um ding ticu rinhlelh ding a um lo.

                        Pathian fale ti aw pawl mi tampi cu harsatnak an ton hlan poh cu tha zet in an feh thei theu. Nikhua that sung cu Khrih kha thinsau zet vek in an thei aw. An mah le an mah cun an phurrit hmuahhmuah cu Khrih par ah kan hngat zo a si tiah an ruat aw. An mah le an veng cio ah khrihfa mi tha sinak cu an co.

                        Ngaihman, an rinlonak lam ihsin harsatnak cu an par ah a thleng. An neihnak pawl cu an mahten an tum suk vivo. An hriselnak in a tlin nawn lo. An innsang ah thihnk in a thlen . Thutak ruangah harsatnak le ti duhdah nak a thleng. Cuvek can ahteh khui ah saw an zumnak cu a si ? Khrih ah hngat awknak tum zet ka nei an ti mi teh khui ah saw a si? An phuanawknak (Tettikhan), an daihnak le an ruah sannak pawl teh khui lam ah saw an si thluh? A ze! an mah pawl cu hawl rero hman ah hmuh ding an um nawn  lo. Cuai thlainak ah buk an si tikah sianghman an tlai lo. Tiahnak, rinhlelhnak, riahsiatnak, thlaphannak pawl in an par ah tilian bang in a fen hai tikah an phurnak ih a tawpnak cu an thleng a bang. Hihi riahsiat thlak zet thu a si ti ka thei. Hihi miin a dik an ti maw ti lo emaw, khrihfa diktak pawl thinllung sungah theih dingin ka telh mi a si.

                        A fiangzet mi thutak cu ziang a si tile, hi leilung taksa ih kan umsung poh cu khrihfa taktak pawl nun ahhin za-ah-za fel famkim ti a um thei lo a si. A tha bik le a eng bik Pathian mithianghlim cu farah hnianghni ih cawhpawlh mi nunnak thawn a nung mi a si.Piangthar zo, sersiam thar zo le thianter zomi si hman sehla a hrisel lomi taksa thawn a nungmi a si. Leilung tlun pumpuluk ah mi pakhat hman mi dik an umloih, sualnak a tuah dah lo le thiltha lawng a tuah dah lo le thiltha lawng a tuah tu an um lo. Thil tampi ah kan tling lo thluh a si. Mi pakhat cun rundam-zumnak nei nacing in, a kumkhua in cui a zumnak ah nung in a hman tangkai hna a thiam lo thei.( Thuf.7:20;James.3:2 ).

                        Abraham cu rin um zet mi pa a si. Zumnak in a pupa ram le a insang le a miphun pawl cu a tanta ih Pathian thusim vek in a theih dah lo nak ram ah a feh. Zumnak in mikhual a sinak ah lungkim zet in a nung, Pathian in ro i pe leh ding ti ruahnak thawn a nung.Asinan, Abraham ih tangsungah zumlonak kha a hlo thluh hrih lo, minung a tih nak ruangah Sarah kha a nupi sicing in ' ka farnu ' tiah a ti. Hinah famkim lonak tumpi kan hmu thei. Asinan Abraham hnak in mithianghlim famkim cu an umhman ah mi malte lawng an si ding.

                        David kha Pathian thinlung put tongmi minung a si. Mi no te a si lai ah zumnak in mi tumpi Goliath kha a do ngam. Savawm le kiosa pawl lak ihsin mipi hnen ah a run suak tu Isreal Pathian cun Palestine pawl kut sung ihsin a run suak thei ding a si tiah a zum. Pathian thukam cu a zum ih Isreal siangpahrang a si leh ding ti ah a zum. Dungthluntu mimalte lawng in an pom lai ah le tlang parah Saul in amah that dingin a dawi laiahkhan thihnak cu a hmai te ah a um nan Pathian ih thukam cu a zum. Asinan himi David thotho hi nikhat cu zumlonak in a thinlung sungah a luahkhat ih' Nikhat khat cu Saul kutsungah ka thi leh ding' ti ah a ti( 1 Sam.27:1). Pathian kutcak in maksak zet ih a runsuak nak pawl kha a theihnghilh thluh. A tonmi harsatnak pawl lawnglawng khan a ruahnak a luahkhat ih Pathian bawmnak a rinhlelh nak ruang ah zum lo tu Palestine pawl hnen ah a relh. Hihi tlamtlin lonak tumpi a si. Asinan David hnak ih zumtu mi ropi an um khal a si len mimal te lawng an si ding.

                        A hnuai lam vek ih sim cu a awl men ding,' Hi pawl hmuahhmuah hi a dik a si, asinan a dungthlun tu pawl ih tihnak cu ngaidam theih a si cuanglo. Jesu kha an karlak ah a um ruangah tihding a si hrim hrim lo. An mah vek ih tihhrut le zumnak nei lo cu ka si dah lo ding : Cuti vek ih el ngam tu cu hitin ka sim duh, a mai thinlung kha a thei fiang lo a si. Thlemnak a tong hrih lo mi a thinlung ih tlamtlin lonak kha ziangtluk a si ti zohman in kan sim thei lo. khai a dungthlun tu pawl ih tonmi vek thlemnak dinhmun ah a mah kha ret sehla ziangvek tlamtlin lonak le famkim lonak a lang ding ti kan sim thei lo.

                        Himi casiartu lakah zotal in Khrih ka zum tiah a ruat aw maw ? Cuvek ih na ruahban lo mi harsatnak na par ah a thleng dingmi ruangah amah ah duhdawtnak le rinsannak in na hngat aw thei maw ? Cucu a tha. Cucu ka theih duhmi a si. A sile, cui na zumnak cu hniksak in a um hrih maw ? Cui a lo rundamtu na rinsannak cu hniksak in a um hrih maw ? Cuti a si loahcun hi dungthlun tu pawl hi mawhthluk aw hlah. Mah le mah khai sang aw awhlah, nangmah te ah zianghman cahnak nei lo vek in a lo rundam tu tel locun tih sawn aw. Tu laifang ih na thinlung a khohkhah vek in a kumkhua in a cak ringring ding tiah na sim ngam maw ? Tui sun cu ni hlum zet in a tlang ih nuam na tizet vek in thaisun ah ni a tlang sal dingih thiltha tampi a hring ding ti aw hlah. Tufang ah na thinlung cu Khrih ih zangfahnak ruangah hung puam deuh hman sehla ' ka nun sungah ka theihnghilh dah lo ding, ih tui ka cah vek in ka cak ringring ding ' ti aw hlah. Aw, nangmah le nangmah ziangtin ruat aw ding na ti tla hi thaten ruat aw. Nangmah le na nangmah tha le ciang zet in ruat aw hnik. Tui na theih awk hnak in na sunglam ah thil tampi a um a si. Lalpa'n Hezekiah par ah a tuah bang in, nangmah le nangmah na sunglam cu ziang a si ti na theih awk nak dingah a lo tanta men ding ho khaw ( 2 San.32:31). ' Thinlung hnuai dawr nak thawn a thum aw tu cu mi lungawi an si'.'Tihnak thinlung thawn a nung ringring tu mi lungawi an si'.'Tihnak thinlung thawn a nung ringring tu cu mi lungawi an si'.'Ka dingtha a si tiah a ruat aw tu cu, a tluk lonak dingah ralring seh'( 1Pit.5:5;Thuf.28:14;1Kor.10:12).

                        Ziangruangah hi thu ahhin tha zet in ka sim ? Khrihfa ti aw pawl hrangah puhmawhnak ka hawl sak maw si ?,maw, an sualnak hrangah suanlam ka hawl sak sawn saw a si ? Pathian in cucu a kham ! Piangthar le tharlo karlak ih an dang lam nak cu hlawnhlo in a fiangfai lo mi nuntudan hrangah hmun ka pe tum maw si ? Ka sim sal ding, Pathian in a kham ! Hi hi hnget zet le khoh zet in ka pom, Khrihfa dik le dik lo kar lak ah danglamnak tumpi a um a si. Zumtu le zum lo tu, Pathian fa le leitlun fa karlak ah danglam nak tumpi a um a si. Hi khal hi hnget zet in ka pom, a dang lamnak cu zumnak lawng in a si lo ih nunnak in a si sawn; mi pakhatkhat in mah le mah ziang ka si, ti awknak men ah a thum aw lo ih tuahnak hrimhrim in a si sawn. A thlumn cu a kha lak ah a danglam vek in le a eng cu a thimlak ah a danglam vek in, le a saa cu a dai lak ihsin a danglam vek in zumtu pawl nun cu zum lotu pawl nun ihsin danglamnak tumpi a nei a si ti cu hnget zet in ka pom.

                        Asinan khristian mino pawl an mah le anmah fiang zet ih hmu aw thei dingah ka duh. An mai cahlonak le tlamtlinlo nak an hmuh le an theih awk ruangih tluksiatnak le beidawnak lak ihsin ka kham duh hai. Satan ih thlemnak ruangah an thinlung sungah rinhlelhnak le tihnak nei hman hai seh la zumnak dik le Pathian zangfahnak co tu le nei tu an si thei a si ti ka theihter duh hai. Piter, James le John kha dungthluntu diktak an si, asinan a thawk ah thlraumi zet an rak si lo ih tihnak an rak neih ve mi kha thaten zoh hnik hai seh.Zumnak nei lo cingin dungthluntu an si ding ka fawrhfial mi an si lo. Asinan ka sim duh sawnmi cu fiangzet a si, hi taksa thawn an nun sungcu tihnak ih a ban lomi zumnak pawl kha an rak hngak rero lo nak dingah a si.

                        Cu hmuahhmuah tlun ah khristian zaten hnen ah ka theihter duhmi cu, midang nun ah ziangvek ngaihdan an nei ding ti a si. Mi pakhatkhat nun ah tlamtlinlonak na hmuh ruangah cupa cu Pathian zangfahnak co lo le zumnak nei lo na ti thei lo. Ni par ahkhin hnawm kai a um nan a eng in leitlun pumpi a en thluh thei a si ti kan hmu. Australia ram ih a suak mi sui khi thildang thawn a pawlh aw nan zo in saw khai sui cu man nei lo a si tiah a ti thei ? Leitlun ih thil man khung Daimond( Lunghlu) par hman ah thildang a kawp mi a um a si, a si nan zohman in man nei lo ah an ret dah lo. Mi pakhatkhat ih nun ah dik lo nak fate kan hmuh ruangah kan hnawng mei ding maw si ? Pathian zangfahnak sawn hi a hmai sa ah, cun tlamtling khristian nun cu nuam teten a thang lian ding in mi Pakhat nun ah hmuh kan tum sawn ding a si. Milai tlamtlin lonak karlak ah Pathian zangfahnak hmuh theimi kan nei hlo ahcun leitlun ah Pathian zangfahnak hmuh thei mi kan nei lo ding. Kan zaten tisa a nung mi kan si. Satan cu a thi hrih lo. Vancungmi vek kan si hrih lo. Vanram nun cu kan thawk hrih lo. Kan pharnat hrik cu kan inn pharpar ah a um lai, a inn pi kan siatsuah hlan lo a reh dah lo ding. Kan taksa cu Thlarauthianghlim ih Biakbuk a si ko nan, a famkim mi biakbuk a si hrih lo, cutin kaihthawh ih thleng a si hlan lo cu a si ringring ding. Curuangah Pathian zangfahnak kan leitlun hlawn thil a si. Mi pakhat cun Khrih hrangah tiah a ziangkim a tanta men ding nan, a cancan cu tihnak le rinhlelhnak pawl in a thinlung sungah hmun a luah khat thei mi a si.

                        Ka caisar tu pawl ka lo ngen duhmi cu hitin a si. Hihi kan zirtlak mi zirhawknak a si. A kaithluntu pawl khan Khrih cu an duhdawtih an zum, cuitlun ah an neihmi ziangkim cu Khrih hmin ruangah an tanta thluh. Asinan a kaithlun tu pawl khan tihnak an neih lai thotho mi kan hmu. An parah thuthennak na neih tikah zawnruahnak nei aw. Na thinlung in mi parah ngaihdan le ruahdan na neih tik ah zawnruahnak thawn thulai zet ruat thiam tu si aw. Thutak ah thih ngam aw, zokhal a piang thar lo mi cu khristian taktak an si lo ih mithianghlim khal an si thei lo. Asinan hihi na theihthiam dingmi a um, mi pakhat cu mi piangthar le thianhlim rero mi sicing in a nunah tlamtlin lonak le tihnak pawl a um thei lai thotho a si.

 

4.                     Lal Jesu ih huham cahnak

                        A palinak ah Lal Jesu ih huham cahnak thu kan zir pei.

                        Ka sim rero mi thuanthu sungah a huham cahnak thu ka run tarlang zo. Tisuar cun Khrih ih umnak lawng cu an cim cuahco. A thlaphang zet a dungthluntu pawl cun hmanhmawh zet in an kai tho ih bawmnak dil ah an tahhnawh. Cule a tho ih thlipi cu a hro daih ih tisuar tlun ah hitin th a pek," Dai in, cang nawn hlah uh ". Cuticun thlipi cu a cawl ih a dai khepkhep. Hihi mangbangza thilmak a si. Hivek thil mak hi zohman in an tuah thei lo, asinan cungnungbik lawng in a tuah thei.

                        Thlipi cuu tongkam khat thawn a cawl ter. Hi milai hrangih thil cang thei lo tuanak dingih a hman mi tongkam hi tongkam meimei a si ti kan thei,'Thlipi hnen ahcun hitin na sim thei ve'.Asinan Jesu in thlipi cu a kawk ih hmakhat te ah a cawl. Hihi Jesu ih huham cahnak langter tu a si.

                        Tisuar cu tongkam khat thawn a cawl ter ! Thuanthu sungah mirang siangpahrang pa in tipi kap ah tisuar cawlh ter a tum ih a tuah thei lo kha thuanthu siar tu lakah a thei lo nan um maw ? Asinan, mi pakhat tisuar a tho luihlo mi hnen ah 'Dai uh, cang nawn hlah ' tiih tongkam khat thawn tisuar cu a dai khepkhep ter thei tu a um. Hihi huham cahnak a si.

                        Zokhal in Lal Jesu ih huham cahnak hi a si nak taktak vek in kan theih thluh a tha. Mi sual pa cun a beunak dingih kan sawm rero mi Rundam tu maksak cu thei seh, a hngat awk nak dingih kan sim rero mi rundam tu cu Cungnungbik a si ih tisa nei mi hmuahhmuah tlun ah kumkhua nunnak a pe thei ih zianghmuahhmuah sersiam mi tlun ah thu neihnak le huham cahnak nei tu a si ti thei seh.( Thu.1:8;John17:2). Thinlung a bang mi zokhal in mai khros phur phah in Khrih dungthlun a um a si ahcun hihi thei seh, lei le van hmuahhmuah tlun ah thuneih nak a nei tu hnen ah a hngat awk mi a si( Mth.28:18). Zumtu hmuahhmuah in leitlun ramro ramcar lak ih an khualtlawn nak ah hihi thei ringring hai seh, an Palai, an Thuthen tu, an Sibawi, an Tuukhal the , le an Rundam tu cu lal Hmuahhmuah ih lal le siangpahrang hmuahhmuah ih Siangpahrang a si ih amah ahcun ziang hmuahhmuah fel famkim in tuah a si cing ding ( Thu.17:14;Phi.4:13). Mi hmuahhmuah in hi thu hi zir cio hai seh.

 

a.                     Hihi sersiamnak thu ihsin zir ding a si.'Amai sung ihsin ziang kim cu sersiam a si ih, thil sersiam mi hmuahhmuah lakah a mah tel lo in zianghman sersiam mi a um lo'( John 1:3). Van hmuahhmuah le a sungih ummi hmuahhmuah ih mawinak pawl, leitlun le a sungih ummi hmuahhmuah, tipi tuthuanthum le a sung ummi pawl-sersiammi hmuahhmuah, a sangbik ih um Ni ihsin thawk in a fate bik cangvat tiang, Khrih ih sersiam mi an si . A tongkam khat ruang ih nunnak nei mi an si. Athu pek ih ummi an si. Cui Jesu thotho cu Bethlehem khua ih a farah zet mi nanua nui pum sung ihsin minung a rungcangih, kut thilthiamnei (Lettama) pai inn ah a rak ceng mi Jesu kha ziangkim ih hram thawk nak a rak si. Hihin ziang tluk huham cahnak a langter?

 

b.                     Leitlun ih a ummi ziangkim tlun ah catbang loim fel le famki ih a khawkhan nak ahhin zohhnik uhsi.'Amai sungah ziangkim a um'(Kol.1:17). Ni, Thlapi le Arsi pawl hin tlamtling zet in umtudan cio an nei. Fur, Thal le Thlangtang tin tikcu khal zianghman hnaihnawk awknak um loten an thleng aw ringring. Hi pawl catbang loin zianghman tlaksamnak um loten a cangvai tertu cu Kalvary tlang par ih thihnak a tuar tu pai hna tuannak a si (Sam.119:91). hi leitlun lalram pawl cu an hung suak ih an hung thang lian hnu rei lo te ah an hlo cingcing. Leitlun thu neitu in a duhvek in khua a khang ih dan le dun pawl a tuah, a thleng, raldonak a suak, pakhat cu namthlak ih umin a dangpakhatcu namthlak a si. Asinan Jesu in cu hmuahhmuah tlun ah thu a nei ih, Amai siannak um loin leitlun ah ziangthil hman a cang dah lo ti an ruat dah lo. Thing parih khenbet mi pai kut sungah an nunnak le an thuanthu cu fatakte a si in, Amah in ram pawl cu a thanglian ter ih a tumsuk ter a si ti an thei lo. Hihi mi tampi ih theih lo mi huham cahnak a si lo maw ?

 

c.                     Jesu kumthum sung leitlun ih a rawngbawlnak ah thilmak a tuah mi pawl kha zir aw. Milai hrangah a cang thei lomi thilmak a tuah mi pawl ihsin zir aw. A thilmak a tuah mi pawl hmuahhmuah hi thlarau lam ih thil hmuhter nak hlir an si tiah ruat aw. Hi pawl hi na thlarau hrangah ziang a lo tuahsak thei ti a lo hmuter tuy thil duh um zet an si ti thei aw. Tongkam khat thawn mithi a kai tho thei tu cun sualnak sungih a thi mi thlarau cu awlsam ten a kai tho thei a si ti thei aw. Mitcaw pawl khua a hmu ter thei tu, hnaset apawl hna vangtertu, le mi aa tongthei lo kha tongter thei tu khan misual pakhat cu Pathian lalram a hmuter thei ih, thuthangtha ih a lungawi um zia pawl kha hmuhter in, rundamnak ruangah lungawi sopar in a au suak ter thei a si. Vawikhat te tham men ruangih mi phar pa a dam ter thei tu cun ziangvek tluk ih thinllung kuai le na khal a ti dam thei a si. Milai sungih ceng thlarau sual pawl a dawsuak thei tu cun a zangfahnak ih milai nunnak sungih hna a tuannak dal tu sual pawl cu a hlawn hlo thluh thei a si. Aw, nang khal in Khrih ih thilmak tuah mi pawl hi hiti vek in siar thawk thlang aw! Ziangtluk sual, mi tha lo, le tlamtling lo in thei aw hman aw la, Khrih ih tidam theinak huham cahnak lenglam  ih um na si lo ti thei aw in hnangam ten um aw. Khrih sungah zawnruahnak lawng a si loih huham cahnak famkim khakl a um a si ticu theihhngilh dah aw hlah.

 

d.                     Hi thu hi nangmak hmai ah hmaton ih ret mi vek in falzet in a zir aw. Na thinlung kha a caancaan cu thlipi ih hran mi tisuar tho bang in khatlam le khatlam ah a sawi aw rero theu a si ti cu ka ti sual lo ding. A cawl hlehle thei lo mi tipi thuanthum sung ih tisual tho bang in cawlh hiahhi thei lo can nei ding. Tu ni ah in ngai hnik aw, cawlhhiahhi thei nak a lo pe thei tu a um a si. Ziangvek in sosang khal seh la Jesu Khrih in na thinlung ah 'Dai uh, cang nawh hlah un' a ti thei a si.

                        Na sia-tha-theihnak sungah cawk lo sualnak le thlemnak thahrum pawl hin a lo nuai rero maw? Dunglam thu ruat sal ih lungawi thei lo nak thil pawl khan tuar theih lo khawp in na phur a lo rit ter maw? Na thinlung cu thatlonak le sual hlir ih khat vek ih langin cucun sal vek in na nunnak pumhlum kha a lo hmang maw? Satan cun na thlarau cu nehtak in a lo mawng ih, a mah do rero cu umze nei lo a si tiah lo ti tahrat in, ruahsan ding dang zianghman a um nawn lo ti ah na ruat maw? Ka lo sim, mi pakhat ngaidamnak le daihnak a lo pe thei tu a um a si.

                        Ka Lal le ka Bawipa cun satan hnatan hnatuan pawl cu a hro dai thei ih na thlarau vansanglam rero cu cawl ter in 'Dai un, cang nawn hlah uh' a ti thei a si! A lo ti cau tu sualnak sum a zing ciaiciai mi kha a ti kiang thluh thei a si. A ti hlo thluh thei ih nangmah thawn hnawihnih aw nawn lo ding in a tuah thei a si. Tihnak kha a lo dawi hloh sak thluh thei a si. Saltannak thlarau cu hlawnhlo in fa sinak thlarau thawn a lo luah khat ter thei a si. Satan cun mi cak zet vek in na thlarau cu a kai hrem men ding, asinan Jesu Khrih cu a cak sawn ih thu a pek tikah kaihrem mi thlarau pawl cun luatnak an co ding. Aw, himi casiartu lak ah mi pakhat in harsa buainak sung ihsin luat a duh a si ahcun tui ni ah Khrih hnen ah feh seh la, ziangkim a tha thluh ding.

                        Asinan, Pathian hmai ah thinlung put dik na neih lo lai ah le leitlun phurrit in a lo nam thlak lai ah ziangtin na tuah ding? Farah le zawnzaih tihnak in na thinlung a lo vavaih ter ih a lo thlaphang ter lai ah ziangtin na tuah ding? Taksa cahlonak in na nitin nun a lo cauter lai ah ziangtin na tuah ding? Tlamtlinlonak le tawntainak nak ruangah hmantlak lo dinhmun ah a lo can ter ih ziangtuah ding thei  lo  in na to cuahco lai ah ziangtin na tuah ding? Na innsang ah thihnak a thleng ih na duhdawt zet mi Rachel maw, Benjamin maw Joseph maw a lo laksak ih tuarharzet in na riahsiatnak in leirirawt ah a lo to ter tikah ziangtin na tuah ding? Na thinlung sungih duh thusam pawl lak ah zianghman a pitling a um loih, na duhnak thilthaa na ruahmi pawl cu pitlin mi um loin nangmai sunglam ah a lo tibang tu sawn ah an can tikah ziangtin na tuah ding? Hi pawl na par ih an thlen tikah ziangtin na tuah ding? Cuvek tikcu le can khal ah Khrih hnen ah hnem awk nak a um a si.Tipi suar a cawlh ter bang in thinlung hliam tuar ih a naa tuar mi a suangso rero mi khal kha ati cawl ter thei a si. Ziangvek dokalhnak thinlung tha lo le thu ngai lo khal kha ati cawl ter thei a si. Ziangvek dokalhnak thinlung tha l0 le thu ngai lo khal kha tipi suar a cawlhter bang in a cawl ter thei a si. Riahsiat nak sumzingt pawl khalkha tipi suar a cawhl ter bang in a cawl ter thei.

                        Sual tuah duhnak in na thinlung a hiat nohnoh mi khal kha Galili ih tipi suar a cawlhter bang in a cawl ter thei a si ih a dai khepkhep ter thei a si. Thinlung hehhengnak tum bik hman kha 'Dai aw la, cang nawn hlah' a ti thei a si. Harsatnak le mawhphurhnak tilian cu a cak zet men ding, asinan Jesu cu tisuar tlun ah a to ih tisuar cahnak hnak ih huham cahnak nei in thiltithei sawn a si(Sam. 93:4).Buainak thlipi cu na kiangah a cak zet men ding, asinan Jesu in cupawl cu a kutsungah a kai hrem thei thluh ih a duhdan vek in a um ter tehi hai a si. Oh, himi casiar tu lak ah mi pakhatkhat thinlung a kuaimi, mawhphurhnak ruangih an-hai, tlemnak ruangih mangbang vansanglam, le riahsia an um a si ahcun Jesui hnen ah va feh in tapphah in va pan seh, cuticun ziangkim ah thinlung thar le hnangamnak thar a rak neih ter ding. "Hnatuan bang mi le phurrit a phur mi pawl ka hnen ah ra uh, cawlhhahdamnam ka lo pe ding" a ti (Mth. 11:28).

                        Mah le mah khristian a ti aw pawl hnen ah Khrih ih thil ti theinak pawl hi zohtha dingah ka fawrh duh hai. Thildang ziangkhal na rinhlelh mi cu ringhlel ko aw, asinan Khrih ih thil ti thei nak cu ringhlel dah aw hlah. A thupten sual ngainat ruknak na nei lo men thei nan rinhlelhnak sual in na rak khat men thei. Leitlun ah nangmah mimal in cu na hnaihnawk aw lo men thei nan rinhlelhnak in na rak khat ziar men thei. Na thinlung sungih na porhawknak in mi farah misual na sinak sungihsin zangfahnak liolio ih rundam mi na si nak cu na eltai lo men ding nan, rinhlelhnak in na khat thei. Asinan thil pakhat rinhlelh ding zianghman a um lo mi cu, Khrih in misual pittawp bik hman a rundam thei, na pek awk a si ahcun a lo rundam thei ih a lo rundam ding (Heb.7:25).

 

5.         Lal Jesu in ziangtluk nem le thinsaunak thawn zumtu micak lo pawl cu a kaihruai.

                        Aneta bik ah, Lal Jesu in mi cak lo le tawntai zumtu pawl cu ziang tin a kai hruai ti kan zoh hnik pei.

                        Thlipi kha a dai ih a cawl khepkhep hnu ah Lal Jesu in a kaithlun pawl hnen ahziangtin a sawn hai ti kan zoh tikah hi thutak hi kan theithei. A dungthlun tu pawl ih zumnak tlaksamnak kha a hmuh tikah a thilmak tuah mi pawl kha sim sal ciamco in, ziangtluk tihhut le tawitai an si kha napi in kawk ciamco ding a bang nan a tongkam ah thinheng ih mawhsiatnak a lang lo. Asinan tlaitluang ten thusutnak pahnih a sut hai: 'Ziangruangah nan tih? Ziangtin saw zumnak nan neih lo? a ti.

                        Khrih leitlun ah a dungthlun tu pawl hnen ih a rak nundan hi cipciar zet in zir tlak  a si. Hi pawl hin a nunnak ih a rak nunpi mi zawnruahnak le thinsuaknak pawl an langte. Zovek tlawngta pawl hman in Khrih dngthlun tu pawl ih neih mi vek thinsau le mi zawnruat thiam zirhtu an nei dah lo. Thuthiang hmun dangdang ih a simmi thu pawl la khawm in ka sim duhmi thutak hi zohtlang hnik uhsi.

                        Khrih leitlun ih rawng a bawl lai aha dungthlun tu pawl in an Bawipa kha ziangruangah leitlun ah a ra ti an theithei dah lo. Amai miphun pawl ih hnawn a tuarnak, thing par ih khenbet a tul nak, le leitlun sual nak ai awh tu a si tulnak pawl hi an hrang ahcun thuthup vek  a si ringring. A fiangbik le a ciangbik in an Bawipa in ralrinnak a pek mi pawl hman kha an hrangah zianghman man nei lo vek a si ringring. Anthei thiam lo. An cingkeng thei lo. An mithmuh thei nak ihsin thuruk a si. Vawikhat cu Piter in a Lalpai tuarnak ding kha a kham tum, 'Bawipa cucu na par ah thleng hlah seh, a cang thei lo' (Mth.16:22; Luke18:34,9:45).

                        Vawitampi cu an nunnak ah Lalpai zirh lo vek ih an nun na hmu ding. Vawikhat cu an lak ah zo a tum bik ding ti an rak el aw ciamco (Mk.9:34). Vawi khat lala cu a thilmak tuah mi pawl kha an rak ruat setset lo ih an thinlung cu a hak (Mk.6:52). Vawi khat cu an lak ih mi pahnih in Jesu rak pom lo tu khua mi pawl par ah van ihsin meisa tlak ter tianghman an rak duh-thu-sam (Lk.9:54). Gethsemane hmuan ah an lak ih Jesu thawn a naihniam bik pathum pawl kha Jesu rak hngak ih thlacam ding an si lai ah an rak itthat. Amah zuar thlai tu pawl an ra thlen tikah an zaten an phatsat thluh ih an tlansan thluh; cu lak ah a se bik cu thukam rak tuah tu Piter rori khan vawithum tiang a phatsan.

                        Jesu thlan singihsin a thawhsal hnu hman ah khan an lak ah zum lo nak le thinlung hahnak kha na hmu ringring ding; an mit rori in an hmu ih an kut rori in an Bawipa a tho sal mi cu an tham hnu hman ah rinhlelhnak a nei lai tu an um. Zumnak ah ziangtluk caklo an si? Kansang in a rak sim zo vek in ziangtluk thinlung tawtlai le zum har saw an si! (Lk.24:25). Lalpai tongkam, a tuahnak, a nunnak, a thihnak pawl kha a san theifiang thei dingah san an rak man lo tur hmang.

                        Asinan, Jesu in cuvek lakah rawng a rak bawl tikah ziangvek a nun ihsin zir ding na hmu? Ziangtik hman ah a thleng aw dah lomi zangfahnak zawnruahnak, ngil neihnak, zaidamnak, thinsaunak, tuarfainak, le duhdawtnak apwl na hmu ding. An atnak ruangah zohman a dawi hlo dahhai lo. An tihhrut nak ruangah zohman a tawpter hai lo. An thlun thei tawh in a zirh rero hai. Naute feh thei pek pek te a nu in feh a zirh bang in kekar khat hnu karkhat a zirh hai. Thihnak ihsin a thawhsal veten an hnenah duh um ze theih a ter. An sualnak le an tluksiatnak, an phatsan nak pawl kha a salhsuah lohli lo. Nunau nui hnen ah 'Va feh aw la, Galili ah feh dingin va sim ha aw, cule cu tawk ah in hmu ding' tiah a ti (Mth. 28:10). An zaten a kiangah a ko khawm sal hai. Piter kha a umnak kelte ah a um ter sal ih tuu rual pawl cawmdawl dingah mawhphurhnak a pek (John 21:17). vanram ah a kir sal hlan ah an lakah ni sawmli sunga a cencilh ih zirh hai. Amai palai tha vek in thuthangtha cu Gentle pawl hnen ah va sim dingah hna tuan mawhphurhnak a pek hai. A feh zawng ah thlawsuah a pek ta hai in duh um zet thukam tha thawn a pek hai: Leitlun ramdeng tianga innan hnen ah ka um ringring ding'  a ti (Mth.28:20). Hihi milai theihnak men a si lo. Hihi mi naran ih thiltitheinak ih dan-pa-ngai ih thil ti mi a si lo.

                        Lal Jesu cu zawnruahnak le zangfahnak ih khat a si ti leitlun in thei seh. Pa in fa le a zangfag hai vek in a mah a tih tu pawl cu a zangfah hai a si. Nu in fa le a khurhawmvek in anih khal in a mi le sa pawl cu a khurhawm ding a si (James 5:11; Mth.12:21; Sam.103:13; Isai.66:13). A tuu rual cu a no maw a cang maw an zaten a kil khawi hai. A cak lo le a tawntai pawl a kilhven vek in a cak pawl khal a dil ve thotho. Hitin ngan a si, 'Pakhat hman an hloh lo nak dingah a tangsungah a pom hai (Isaia 40:11). A taksa pengsungah a fate ihsin a tumbik tianga kil him thluh. A innsang ih naute pawl khal a pitling pawl vek in a kilhim thluh. A hmuan sungih thingkung fate bik khal Lebanon ih Cedar thiang vek in a kilhim thluh. An zaten a mai nunnak cabu sungah an hmun a um thluh. An zaten a mai nunnak cabu sungah an hmin a um thluh. Sankhuk rei ih thukam cia mi vek in a hnen ah pek an si hai ih an cahlo le an tawntainak lak ihsin sankhuk innpi an theln thei nak dingah an ziangtluk cak lo le tawntai an si hman ah Khrih ih tongkam cu an hrangah a dik ringring a si:'Ka lo tanta dah lo dingih ka lo hnawng dah fawn lo ding'. Duhdawtnak in a caancan cu a hrem hai ding. A caancaan cu nemte in a mawhthluk dai ding. Satan in ziangtik hman ah Jesu kutsung ih ta a la suak thei dah lo ding.

                        Khrih in a milai pawl cu an famkim lonak le an tawntainak ruang ah a tanta in a hnawng dah hai lo ding a si ti leitlun in thei seh. Pasal cun a nupi parih famkim lonak a hmuh ruangah a ma dah lo ding. Nu in a fate tlamtlinlonak a tawntaihnak le a atruangah ziangtik hman ah a hnawng dah lo ding. Khrih in a hnen ah an thlarau a hngat tu misual pawl kha an tlamtlin lonak ruangah maw, an ah lonak ruangah maw a khak suak dah hai lo din. Cuti si sawn lo in, a munung pawl sualnak, tluksiatnak, tawntainak pawl cu a ngaidam ih an natnak apwl cu a ti dam hai ruangah a ropit nak cu a lang sawn a si. Hebrew bung 11 nak hi bung ropi zet a si. Thlarauthianghlim in himi bungcang sung ih a tarlang mi pawl hi mangbaza an si. Bawipai milai pawl ih zumnak cu theih ringring dingah hmailam ah tarlang an si. Asinan pakhat hnu pakhat an tlamtlin lo nak le an famkim lonak pawl cu ngan lo in tanta an si.

                        Himi casiar tu lak ah zosaw pumpek awk tihruangah dung tawlh vivo ih 'Mangtha (ti ah ti ding a um? Ka lo sim, Khrih ih ngilneih zaidamnak pawl hi thaten ruat aw la tihnawn aw hlah. Khros cu phurhding le leitlun suahsan dingcu tih hrimhrim hlah. Dungthluntu pawl arak kai hruai tu Lalpa a mah rori cu nangmah a lo kai hruai tu ding ah a sum a si. Na bah khal len a lo kai thotho ding. Thilnatuah sual khal len ngilnei zaidam ten a lo kai hruai thotho ding. Na thazang a cauh tikah thathar a lo pe ding. Igypt ram ihsin lo lasuak tahrat in nelrawn ramro camcar ah a lo thi ter lo ding. A tiamcia mi ram nuam ahcun a lo thlenpi ding. Na nunnak kha a mah ah hngat aw phaw aw la 'Ka thlarau cu na ta a si' tiin a mah ah thum aw mei aw. Cuticun sankhuk innpi tiang dam le lungawiten a lo kaihhruai ding. Khrih ih aw cu thei aw la a dungthlun mei aw, cuticun na siatral lo ding.

                        Himi casiartu lakah a piangthar zo ih a Lalpai hnaa tuan a duh tu an um maw? Nan um a si le, tui sun ah Bawipai ngilneih zaidam nak le tuarfai nak ihsin zir aw la thinlung nemnak thawn midang hrangah that zuam aw. Nun thar a thawk pek te, thlarau lam ih nauhak te pawl kha thinlung sau zet in kaihruai hai aw. Hma khat te ah ziangkim an thei in an ruat thiam thluh mei ding tiah ruat aw hlah. An kut in kaihhruai hai aw. Kai hruai hai aw la tha pe hai aw. Pathian in riahsiat thlak a ti lomi thil ah riahsia in um rero aw hlah, ziangkim ah zumnak nei in ziangkimah ruatsannak nei sawn aw. A tlu se mi pawl kha thinlung sau ten kaihruai hai aw. Zianghman ruahsan ding um nawn lo vek in na dungtun hai aw hlah. An mah pawl tundin sal nak dingah fimkhur zet in diknak thawn hnatuan aw. Duhdawt nak in ziangkim na tuahnak ah lo kaihruai seh. Nangmai tlam tlin lonak kha ruat aw la, an dinhmun kha nangmai dinhmun vek ah vun ruat thiam hai aw. Aw, dungthlun tu mi tampi pawl lak ah ihhin Bawipai thinlung put vek a nei lo mi an um. Piter kha tulai san kawhhran member pakhat siseh la, a Lalpa a phatsan ruangah lehhnu kum reipi hnu lawngah kawhhran member ah la lut sal kan um ding ka zum. Barnabas vek ih zumtu mi piangthar pek te pawl an ban in kaihruai tahrat in thlarau nun pitling lam ah mi kaihruai thei tu zumtu mimal te lawng an um. Leitlun mi pawl hnen ah thlarau hnatuan kan mamawh vek in zumtu pawl lak khal ah thlarau rawngbawlnak kan mamawh thotho a si.

                        Tucu ka casiar tu pawl hnen ah a tak ih nunpi dingmi thusut nak malte lawng run tarlang ding ka nei. A hnuailam ah thil panga na theih dingmi a um.

 

1.                     Khrih rawng na bawlnak hin leitlun ah harsatnak tong lo ding in thu a lo kam lo. Mithianghlim bik pawl khal hi tuar thei an si.

 

2.                     Khrih cu Pathian le Milai a si.

 

3.                     Zumtu pakhatkhat cun tlamtlin lonak le cahlonak tampi nei cingin zumtu diktak a si thei.

 

4.                     Khrih in ziangkim thuneihnak a ne.

 

5.                     Khrih cu a mi le a pawl parah thinsau zet le ngilnei zet zassi.

 

                        Himi thu panga pawl hi na thinlung sungah thei ringring aw la, ziangkim na tuah nak ah a felfai ding.

                        Na rak siar rero dah zo mi pawl na thinlun ah  thuk le kau deuh in na nunnah na lak thei nak dingah ka lo nawrhmawh nak pawl a um a si le in rak thei thiam maw.

 

1.                     Himi ca hi Khrih ih hnatuan cu ziang a si tile, Khrih a mah rori a nei lo tu mi tampi an um. An ro thil pawl cu leitlun lawnglawng ah a um, leitlun thl le ri pawl in an thinlung cu a luahkhat thluh. Zumtu pawl buainak, harsatnak, hrisel lonak,tihnak le rinhlelhnak pawl hi zianghman an thei lo ih, zianghman ah an siar lo tlun ah an ngaihtuah dah lo hrimhrim.

                        Khrih cu milai maw Pathian ha a si ti thu vek ahcun malte cu an hna ah thawng deuh men thei. Thilmak a rak tuah dah le tuah lo thu pawl ah a malte cu an ngaihven paih deuh men thei. Tongkam, hmin le thil umtudan pawl hi zianghman ah an siar lo. An nih cu leitlun ah Pathian lo in an um.

                        Vanduai thlak tak in cuvek lakah mi pakhat na rak si ve ahcun tui na nun hin kumkhua a daih lo ding ti lawng ralrinnak ka lo pe thei. A kumkhua in na nung lo ding. A tawpnak a um leh ding. Tuakpar, natnak, hrisellonak, thihnak-cu pawl hmuahhmuah cu na hmailam ah an um ih nikhatkhat cu na tong leh hai ding. Cuvek ni a thlen tik ah ziangtin na tuah ding?

                        Tuini ih na tongmi pawl hi hminsin aw. Khrih cu rualpi ah na neih lo ahcun natnak le thihnak a thlen tikah zianghman hnem awknak na nei lo ding. Ziangvek in na rak tongih ziangvek in na rak porh aw hman ah na thihni khua a thlen tikah le na inkhun par ih na zau riairiai tikah cun na porh awknak pawl cun Khrih tel loin zianghman an tuah thei lozia na hmu suak ding. Rawngbawl tu pawl cu ko in thlacamnak le Bawipa zanriah kil khawm nak tla na tuah men ding. Khristian sakhua nak ih a tul mi hmuahhmuah tuah in le feh tul nak hmuahhmuah ah na ti thei tawk suah in na zuam men ding. Asinan na damthat lai ih na nunnak ni hmuahhmuah ah zingtin te Khrih cu na hnawng ih na nun ah zianghman pawisak nei lo na tisa duhnak ah na rak hman awk a si ahcun na nunnak a cumcuahco ih ralkhat na kai zik cuahco tikah Khrih ingamah na kawh nak aw kha a lo ngaisan lo ih a lo tlan san khal len zianghman na mangbang aw hlah. Aw ! hihi tihnung zet ralrin peknak a si, minung tampi nun ah a thleng taktak fawn: 'Na mangbang vansang ih harsatnak na ton tikah ka lo hnihsan ding, tihnung rapthlakin a lo tlun hnawh tikah ka lo hnihsan ding'  (Thuf.1:26).

                        Curuangah tuisun ah ra aw, na thlarau hrangah a lo ruat tu pai thu simmi hi ngai aw. Sualtuah cu bang thlang aw. Thil tha tuah cu zir aw. Atthlak lamzin cu dungtun thlang awla thiamnak lamzin cu thlun thlang aw. Na thinlung sungih tisa duhnak le porhawknak pawl kha hlawn hlo aw la, hmuh theih ih a um lai ah Khrih cu hawl aw. Thlarau lam daithlannak ruangih na thlrau a lo ei se thu kha tlan san aw la Bible siarnak, thlacamnak, khawmawknak, le nitin Pathian thawi pawl kom awk nak cu a har ti men lo in zir thlang aw. Na nunak di a lo riam ter taktak thei lo tu leithlun thil pawl cu tlan san thlang aw la a siat thei lomi ro thil cu hawl sawn aw. Aw! Lalpai tongkam hin na sungmuril ih na sia-tha-theihnak sungah hmun luah hram seh! Aw, ziangtik tiang saw nun awlsam le daithlang nun cu na duh dingih, ziangtik tiang saw mi hmuhsuam tu pawl cun mi an hmuhsuam ding, cun mi aa pawl in teh ziangtik tiang saw fimnka cu an huat ding? Ka thu simmi na theih hin na dunglet her thlang aw: 'ngaihnik ka thlaru cu na hnen ah ka run thlah dingih, ka thu cu ka lotheihter ding' (Thuf.1:22,23). Judas Iscariot ih sual nak turu bik pakhat cu Lalpai hnen ah a sual sir in a kir sal lomi kha a si ding ti ka zum. Ralring aw na sual nak khal cuvek si lo hram seh.

 

2.                     Himi cabu hi Lal Jesu duhtu si na cingin duh sinsin le zumnak ah thanglian sinsin ding a duh tu pawl hnen ah a thleng thei men. Cuvek lakah mi pakhat na si ahcun fawrhfial tongkam ka lo simmi pawl hi rak ngai hnik!

                        A pakhatnak ah na thinlung sungih na ret ding le na hmai ah a um ringring dingmi le thutak vek ih na ruat dingmi cu Jesu Khrih hi a nungmi a si ih na nitin nun ah pawl kom ringring aw. Tulai mi tampi rawngbawlnak in a cawm aw tu pawl lak ahhin Khrih ih sinak taktak hi riahsiat thlak zet in an hloh ding ti ka phang. An sim tam sawn mi cu Rundamtu hnak in rundamnak; zalennak pe tu hnak in zalennak; Jesui thu hnak in thiamcoternak; Jesui thu hnak in Khrih ih hnatuan nak pawl a si theu. Hi hi sakhuanak ih rawngbawl tu pawl in antuah mian fimkhur lo zet mi pakhat a si theu.

                        Zangfahnak ah thanglian vivo in zumnak ah lungawi sopar in daihnak ah na thanglian vivo ding a si ahcun a tlun ih ka simmi fehsual nak pawl lakah hin na tel ve lo nak dingah ralring aw. Thuthangtha cu a ro zo mi zirhnak lak khawm mi vek men ah raut nawnaw hlah. Nitin ih nanunnak a lo zoh ih a lo hmu ringringtu Cungnungbik ih thuthiehternak a si tinruat aw. Nitin nuntudan le nunphurng kaihruai nawn aw hlah. Mangbangza rualpi tha na neih nak dingah a lo kai hruai tu a si tin ruat aw. Hi Thuthangtha cu a dungthlun tu pawl ih rak phuansuah mi Thuthangtha a si. Suangtuahnak thu men sim dingah an nun nak cemtiang in leitlun hmun zakip ah an rak vak tawi men a si lo. An thu simmi tlangpi cu a nungmi Khrih ih thuthangtha le a duhdawtnak, a lainatnak, le a sual ngaidamnak thuthangtha le a duhdawtnak, a laintnak, le a sual ngaidamnak thuthangtha pawl an si. Hi thuthangtha hi Pathian in in thianternak ah le awimawi tlak kan si nak dingah in kai hruai tu thuthangtha a si. Hi leitlun kn nun sungahhin vanram ah Khrih tong dingih kantihtuahnak le a mah thawn pumkhat nun ih kan nunnak dingah atak nunramah in kaihruai tu cu hi thutak lo thildang zianghman a um lo. Hinah leitlun sungtuahnak menih rak ruat nak le a tak nunram ih la in rak nunpi nak cu danglamnak tumpi a um a si.

                        Thildng pakhat na thinlung in na cinken ding mi le na hmaika ih um ringring, mi thutak vekih na ruat dingmi cu Jesu Khrih cu ziang tik hman ah a thleng aw dah lo a si, ti a si.

                        Na hngat awknak rundaktu cu mizan, tuisunle a ra thleng lai ding mi ziangtik hman ah a thlen aw dah lo mi a si. A nunnak ah danglam na le thleng awknak a um dah lo. Pathian vawrhlam kap ah hmunsangpi ah um hman seh  la a thinlung put cu kun thawng hnih zi te rei ih a lungphut vek a si lai tho tho. Hihi thei ringring aw la na nunnak ah a lo bawm ding.

                        A khualtlawnnak cu khatlam ihsin khatlam ah lamhl zet vek a bang nan a dung na thlunnak cu beidawng aw hlah. A nunnak ih a neihmi hmuahhmuah kha hminsin aw la, theihhngilh lohli aw hlah. A zangfahnak thinlung, mi an-hai pawl a bawmnak a kutcak, misual sir awknak tongkam a ngaithlak nak a hna pawl hi ziangvek an si ti cing ring ring aw. Cule nangmah le nangmah hitin sim awaw, 'Himi Jesu thotho hi keimai Lal le Rundam tu a si! Hmun le tikcu in zianghman a ti danglam lo. Tui hlan ih a rak si dah ek in tu khal ah a si ringring ih tui hnu le a kumkhua in a thleng aw dah lo ding!

                        Hivek ruahnak hin na nitin nunram sakhua nunah a tak ih nunram ah lamzin a lo hruai ding. Hivek ruahnak hin hmalamih thil a ra thleng lai dingmi na ruahsannai ah dinhmun hnget in umzia a lo neihter ding. Hihi kan nun ah lungawinak in a lang suakdingmi a si, thuthangtha sungih a nunnak thu kan siarmi, hi leitlun ah kum sawmthum le kumthum a rak ceng dah tu ih hma ah a si kan kumkhua nunnak cu kan hman ding.

                        Himi a sungih tongkam neta bik cu a hmaisa bik thawn a bang aw thotho ding. Thuthangtha buli hi tuhnak in mi zokhal inan siar tam sinsindingah ka duh sak. Zumtu zokhal in Khrih thawn an pawlnel awk ding ka duh sak fawn. Piangthar lo pawl in amai sungah a kumkhua nunnak an neih ding ka duhsak. Zumtu pawl hi Khrih cu ciang zinsinih thei in thianhlimnak, le roco tu an sinak lungawi thiam an sinak ding ka duhsak. "Kei ka hrangah nuncu Khrih a si" (Phi.1:21) ti thei tu an si ding ka duhsak.