8.                                             MOSES - NUN ZOHTHIM DING

 

                                                " Moses cu zumnak a neih ruangah a hung upat hnu ah Izipt                                                                    siangpahrang fanu ih fapa tiih kawh a duh lo. Caan tawite sung sualnak                                                   sungah nunnuam ih um hnak in Pathian minung pawl thawn hathawn                                                        harsatnak tuar a hril sawn. Messiah hrangih nautat nak tuar cu Izipt                                                            ram sungih sumsawn hmuahhmuah hnak in a man sawn tiin a ruat;                                                      ziangah tile a hmuitin mi cu hmailam ih ngah dingmi laksawng a si " (                                                             Heb.11:24-26).

 

                        Bible sungih Pathian mithianghlim pawl nuntudan tarlangmi hin thuthianghlim sungih mi-nun kaihruai tu hlawkpi tlak zet tamsawn pawl hi a luah khat . An nunnak ih zirhnak, nuntudan le kalhmang pawl tampi an nei ko nan nuntudan zohthim ding le cawnding pawl hnak ih hlawkpi tlak thil a um lo. A tak nunram ih thianhlimnak hi ziang a si ti na thei duh maw ? Kan to hmun rem in mithianghlim pakhat pai nunram hin zir hnik uhsi. Himi ka casiartu pawl hmai ah zumnak ih nung thuanthu sungih kan hmuh thei mi ah hin thianhlim ropi pai nunram ihsin zohthim ding in tanta mi pawl ka run tarlang ding. ' Zumnak ih nung' timi theih fiang duhtu pawl hrangah Moses ih nuntudan hi zohthim dingah ka tarlang duh.

                        Ka thutlangpi ka lak suaknak Hebrew bung hleikhatnak hi bung cang ropi zet a si; hihi sui cahnak par ih ngan tlak a si. Mi piang thar pawl hrangah mi tha pe tu a si ti ka sim ngam. Isreal pawlh in harsatnak an rak ton vek in kawhhran hmasa lam pawl hin an khristian sakhua nunpi nak ah harsatnak an rak tong lo dingih cuvek tluk harsat nak khal an rak thei lo ding ti ka zum. Lamzin cu mi zate hrangah a bite mi a si nan a hmaisa ah Isreal pawl hrangah a rak har hleice. Khros cu mi zate hrangah a rit ko nan, an nih Isreal pawl hrangah a lethnih in a rit hleice. Curuangah zumtu pawl hrangah thathar a pe hai dingih ' thinlung a bang mi pawl hrangah bawmnak tha bik a si ding'. Himi tongkam pawl hi' an thlarau hrangah a thaw zet dingih an ruh hrangah hriselnak a si ding' ( Thuf.31:6;16:24).

                        Himi cang pathum ka hrilhfiah dingmi pawlhi ka laknak bung sungih phur um lo zet an ki lo.A hrekkhat in hihi kan thinlung sungin kan ngai pawimawh thei lo an ti hman ah mi malte lawng an si ding .Ziangruangah cutin ka sim tihi ka runtarlang ding.

                        Ram thuanthu sungih Moses in zumnak ih hna a rak tuan mi an tarlang mi hi a hleice in kan mai nunram ah a thleng a si tin ka hnen ah a lang. El awk ding um loin, himi bungcang hmailam ih an tarlang mi Pathian mithianghlim pawl ih nuntudan pawl hi kan mai zohthim dingmi an si. Casungih ngan vek in an tuah mi pawl hi a tak in kan nunram ah kan lak thei lo mi a um, asinan an thlarau kan tawmpi ve thei. Abel vek ih thawinak pe ding ah le Noah vek ih lawng tuk dingah kan ram suahsan ih kan khualtlawnnak lamzin thlamte sungah ceng in Abraham vek in kan fa duh tak Isaac cu thawinak ah pe dingah ca sung ih ngan mi vek ih a tak ih tuah dingah fawrhfial kan si lo nan leitlun ah in kai awk tu cu suahsan hrimhrim ding kan si. Moses ih zumnak a nunpi mi hi kan mah thawn kan nai aw  zet a si. Kan nunram ih kan hmuhtonmi ah a takram in hna a tuan a si tin ka thei. A zumnak hin a nunnak ih nuntudan lam a hruai. Cuvek in khrihfal nunhnget nei ding kan si ahcun kan nuntudanah Moses vek ih zumnak hruai mi kan si ve a tul ih kan nitin nunah zumnakih nung mi kan si a tul. Hi thuhmahruai cangthum ka tarlangmi hi siar sathliah men ding a si loih nitin kan nunnak hrangah man a nei a si.

                        Thildanglampi ral ding zianghman ka nei lo, thu tluangtlam te ka run tarlang ding. Moses ih tuahmi thil ropi pawl tarlang in ziangtin hivek thil ropi a rak tuah thei ti hi ka run tarlang tum sawn ding. Cuticun himi cang pawl ih tarlangmi rak hlawkpi tuding pawl hrangah ziangtin kan nunah kan la in kan nunpi ve ding ti kan timtuah ve thei ding.

 

1).                    Moses in ziangthil pawl kha a tanta ih a hnawng.

                        Cuti a sile, Moses in ziangthil pawl kha a hnawng ih a rak tanta ti ka sim hmaisa ding.

                        Moses in a thlarau hrang ruat ah thil pathum a tanta ih a hnawng . Cu pawl thawi a thlaih awk ringring ahcun a thlarau hrangah a tihnung a si ti a thei ih cu pawl cu a tanta. Cutin a tuahnak in milai thinlung in a tuah theimi lakah a a tumbik thawinak thil pathum a tuah. Zohhnik uhsi.

 

( i ).                  Ropitnak le sinak a tanta.

                        ' Pharaoh ih fanu tiih kawh ding kha a el'. Kan zaten a thuanthu cu kan thei ko. Pharaoh fanu in a nautette lai ah a nunnak a rak hum. Cuhnak ih tampi a rk tuah sak: a fa ei ah a rak tuah ih a fa taktak vek in cawmdawl in fim thiamnak a rak zir tir.

                        Thuanthu ngan tu pawl hrekkhat rin an um a si ahcun Moses kha Pharaoh insang ih naute suak umsun a si. Mi hrekkhat cun cuhnak ih hla deuh an sim ih, thil umtudan pa-ngi in Igypt ram dan vek cun a mah kha Igypt ram siangpahrang tuan ding a rak si. Cucu a si thei pei maw si thei lo ding ti kan sim thei lo. Zianglam khal a si len, kan theih fiang thei ding cin a um, Pharaoh ih fanu thawi an pehtlaih awknak ruangah Moses in duh seh la cu Igypt ram ih mi ropi si ding mi a rak si. Egypt ram thurel nak vek in rk lung awi tawk sehla cu a mai sanlai ah cun a pakhatnak a si lo hman ah ( a umsun ) pakhat a si thei.

                        Hivek dinhmun sang hi ziangvek thlemnak tum a si ti vun ruat hnik uhsi. Hiarnak hun zakip thawi khat mi, kan mah vek ih tisa keng mi a rak si ve. Leitlun in a pek thei mi ropitnak tumbik co thei dinhmun ah a rak um. Sinak, thuneihnak, upatnat, hmin larnak-hi pawl hmuahhmuah hi a hmai ah arak um, ih awl ai ten a rak ngah thei mi an si. Hi vek thil pawl hi minung tampi in catbang lo in an nunnak cawpcilh in an hawl rero mi thil a rak si. Hi pawl hi leitlunmi pawl ih lawmman tha bik le lungawinak bik a si. Mi pakhatkhat sinak, mi zohsonak, mai khua le ram cio ih hlir soh mi sinak, cawi sang tu neihnak-hi pawlhi mi tampi in an tikcu, an ruahnak, an hriselnak le an nunnak tiang pe ngam khawp in an hawl rero mi a si. Asinan Moses in hi pawl hi lungawi zet in laksawng vek in a la hai lo ih, a dung a tun hai sawn. A hnawng ih a tanta hai.

 

( ii )                  Cuitlunah nawmnak a hnawng

                        Moses hin nawmnak rak cen duh seh la cu ziangvek nawmnak khal a ke hram ah awlai ten a rak neih thei mi an si. Tisa hiarhalnak lam ih nawmnak, fimthiamnak lam ih nawmnak, mipi lak ih nawmawknak, le thinlung nawmtertu ding ah a duh poh rak ngah thei dinhmun ah a rak ding. Egipt ram cu Artists pawl thiamnak, calai lam tthiamnak, kutthil thiamnak, le science lam khal ah thiamnak san zet nak hmun a rak si.

                        Taksa hiarnak diriamternak thil, mit cakmi diriam ternak thil, le nunnak ih porhawknak thil le ri pawl hi Moses in rak duh seh la awl aiten a rak ngah thei lo mi zianghman a um  lo. ( I John 2:6  ).

                        Himi thlemnak hi ziangtluk tum a si ti zohhnik uhsi:- Nawmnak hi minung million tel in an nun san a si ti hi theih hngilh hlah. Ziangvek in hi leitlun nuamnung cennak hin milai di a riam ter thei ti thu ah cun an thu a rual aw lo nan, nuamnung cen ding hawl nak ahcun an thu a rual aw thluh a si. Tlawngta pawl cun an hmai ih tlawng pih sungah nuamnung cen ding cu an thlir ringring mi a si. Sumdawng mino pa  cun a hmai lamah iziangvek nawmnak le diriam nak a tong ding ticu a zoh ringring mi a si. Sum tuahnak ih hnatuan bang zet tu pa cun a hmai lam ah cawlhahdam in nuamnung en ding cu a zoh ringring mi a si. Innsungsang ah hlum le hnangam zet in le tlasam lo tei nun thei ding cu mi farah pai tumtahmi le beiseimi a si. Phurnak, cawimawinak, fak awk nak, khualtlawnnak, cawhphur awknak, le mibur lak ib cawimawi awk nak pawl hi milian pa cun a duh thusam le a hawl rero mi a si. Nuamnung cennak cu mi zate nun ah a zel tu a si. Miniam le mi sang, mi farah le milian, minu le kum upa, an zate in bang rep in hi nuamnung ser nak cu an hawl mi a si. Mi pakhatkhat in ti aw ter zer in cuvek thil a hawl ruangah ti ah a inn hnen pa cu a hnawng men ding, a sinan mizate in an hawl mi a si. Mi tin in  a thupten cucu an hmu lo tiah an mangt bang rero , mi tin in khui maw tal ah cucu hmu dingah an beisei ring ring. Hi pawl hi Moses ih hrang ahcun no in an hun mi a si. Leitlun nawmnak cu a duh vek ih rak hmang thei a si. Asinan cu pawl cu a cen lo ih a dung a tun sawn ih a hnawng hai ih a tanta.

(iii)                   Cuitlun ah lennak a tanta.

                                    Igypt ram ih ro thil lennak cu sim rual lo a si. Moses khan rak um cilh duh seh la cu Pharoah fanu thawn duh tawk in nuamnung rak cen ding a si. Hi vek rothil cu kan hmai ah thleng seh la vanthat hleuhhli kan ti ko lo ding maw ? Igypt ram ih sumpai lam lennak kha Moses cun a rak thei ko. Pyramids, temple le thir zuk pawl kan hmuh tikah Igypt ram lennak cu kan thei thei. Carnac, Luxor, le Denderah le hmun dangdang ih inn rawp pawl hi leitlun ah a tumbik pawl an si. Hi pawl hin an lang ter mi chu Moses ih rak tanta mi lennak, tulai minung pawl ih tlansan har zetzet ding thil le ri pawl kha Moses in a rak tlan san a si ti a lang.

                        Himi thlemnak hi ziangtluk tum a si ti reilo te sung ngaihtuah hnih uhsi :-

                        Kan kiangkap ih minung pawl hin ziangvek thil an daw ih cumi an dawtmi thil ngah ding ah ziangvek naa le harsatnak an tuar ti kan ngaih tuah hin tangka ngainatnak hin ziangtluk in mi a neh ih mi thinlung a la thei ti kan thei thei.Peng thawng tampi hlatnak hmun ah thiltha a um tin sim hai hnik aw la, cule cucu lak thei8h a si ti na sim ahcun a rang thei bik in an tlan na hmu mei ding. An sum kha zakhat ah zakhat ti pun nak a um ih cucu awlten an tuah theimi a si tin sim hai aw la mifim ah an lo ret dingih an lo fak ciamco ding, mi hrekkhat le cun an lo be duh hial ding. Sumpai cun sualnak khal khuh theih a bang, mawhnak pawl khal khuh theih a beng, ih mi pakhatkhat cu thatnak thawn a thuam aw thliaithliai theimei a bang. Na len ahcun mi tampi nan ngah thei. Na len ahcun na thu mi in an ngai thla mei ding. Mi tampi duhtu na nei mei ding. Asinan mi pakhat a lian thei nan a rak lian lo a um. Igypt ram rothil pawl kha a rak co thei nan a co lo. Cui ro thil ropi pawl cu a dung a rak tun ih a hnawng, a rak tanta!

                        A tlun ih kan hmuh vek in Moses in  a rak hnawnmi cu tulai minung pawl ih duhzet mi le an nunak seng khawp ih an hawl rero mi-sinak, nuamnung cennak, le lennak pawl an si.

                        Hi pawl a hnawn mi hi a mai duh thlannak liolio ih a rak tuah mi a si. A nau hak lai ih thinlung phurnak men ih a rak tuah mi a si lo. Kum sawmli a upa zo mi a si. A santhat lai fangah a si. Ziangvek dihmun ah a um ti a thei aw. Ca thiam sang zet mi a si.' Igypt ram ih fimnak pawl hmuahhmuah kha a rak zir thluh ' (Dung. 7:22 ). Khatlam le khatlam ih thusutnak buk ton thei tu a si zo.

                        Cuitlun ah, hi pawl hi mipakhatkhat ih fialnak ruangih a rak tuah mi a si lo. Leitlun ah zianghman beiseimi ka nei lo ih nawmnak khal ka nei nawm lo tiih a ti aw rero tu mithi zik vek khal a rak si lo:cuti a sile ziangruangah cutin a rak tuah ? Ziangruangah tile mithi zik pacun a thi zik thlang ih leiltun ah zianghman a ret thei nawm lo. A mah kahkha mi farah tawpkhawk a si lo, ih 'lennak ka duh lo' tiin a tul dan vekiih thiltha tuah tum in rak nung menmen mi  a si lo. Cucu ziangruangah ? Ziangruangah tile mi farah pa cun cu pawl cu a ngah thei lo. ' Hi leitlun nuamnak cu ka tanta zo tiah a porh aw rero mi patar pakhat pa vek kha a si lo' : cucu ziangruangah ? Ziangruangah tile patar pa cu a tar ruk zo ih cuvek thil le ri a nuam pi thei nawn lo.Cuti a si laiah, Moses khan a nuam awk tuk dingmi thil le ri sinak pawl kha a rak hnawm sawn mi a si. Sinak, nuamnung cennak, le lennak pawl khan an rak tlansan lo, a mah in a rak tante hai sawn  a si.

                        Moses hi a siat theimi minung lakh thawi awknak ropi bik petu a si ka ti tikah ka dik maw, dik lo hliakhlai hnik hen. Mi tampi in thil tampi cu Jesu hmin in an tanta ko nan Moses tluk cu an um lo. Minung tampi in mai taksa hlan awknak le mai tisa duhnak pawl an tanta ko nan, Moses tluk cu zohman an um lo.

 

2.                     Moses in ziang a hril :-

                        Tucu ka sim duhmi a pahnihnak ah ka feh vivo phawt ding. Moses in ziang a tanta ti ka sim zo ih tucu ziang a hril ti ka  sim hrih ding.

                        A hrilmi pawl hi a tanta mi vek in a ropi ve a si tin ka ruat. A thlarau hrangah thil pathum a hril. Rundamnak lamzin ahcun a hruai ih a thlun; cuticun milai ih thlun thei mi thil pathum a tuah.

(1)                    A pakhatnak ah harsatnak tuar ding a hril

                        Pharoah ih inn ih nunnuam awlsam kha a tanta ih Isreal pawl thawn har tuar ding kha a kril.  An nihg pawl cu saltang, hremmi, huatmi, rinhlelh mi, mi-zianghman siar lo mi an si: zokhal an lak ih va tlangve ding cun nitin ih an tonmi a kha zet mi no kha va in ve a tul.

                        Minung mithmuh ah cun kum reipi talbuainak harsa zet thawn an do hnu hman ah zalennak cu ruah ban lo thil a si. Ziangtluk an duh, an beisei hman ah umhmun hnget inn le lo, khua le ram cu an hrangah awl ai tei hmuh thei ding thil in a lang lo. Mi pakhatkhat in natnak, harsatnak, farahnak, tlaksamnak, beidawnnak, ikfiknak, lw thihnak ( a mitmeng cing ih thihnak tiang ) a hril ding a a si ahcun, cucu Moses ih dinhmun hi a si.

                        A hrilmi hi ziangtluk thil ropi a si ti ngaihtuah tlang hnik uhsi. Natnak hin thisen le taksa a siat ter, cucu kan zate ih kan ton ding mi a si. Kan tuah thei tawk cu tuarnak sung ihsin luatnak kan hawl cio. Thil pahnih kan hmai ah hril ding a um tik ah a pahnih in dik veve hman seh la kan taksa le kan thisen par ih natnak le harsatnak pawl a thlen mal sawn dingmi kan hril ringring. Harsatnak kan parah a thleng zik ti kan theih tikah kan tikcu hmuahhmuah cu tihnak le khurhnak in kan khat ter theu. Kan ti theitawk suah in luatnak kan hawl theu.Cuticun a thlen taktak tikah cui phurrti thawn kan phun kan cai ih kan hrim rero; cuticun thin sua zet in kan tuar suak thei tikah thil tupi ah kan ret.

                        A sinan hinah hin zoh hnik ! Hi tawk ih mithianghlim pa hi kan mah vek ih tisa hiarnak thawi a rak  nung ve mi hin tuarnak a thlang sawn ! Moses in Pharoah inn a rak  suahsan tikah a tuar dingmi harsat nak le ziangvek dinhmun ah a thleng thei ti a thei cia nan a mai duhthlannak liolio in khai harsatnak kha a rak hril sawn a si.

 

2)                     Cuitlun ah mi hnawnmi pawl thawi umtlang kha a rak thlang.

                        Mi hnawnmi Israel pawl thawi nung tlang dingah a rak pitlinnak hmun mifim le mi ropi pawl umnak kha a rak tanta. Naute a si lai ihsin sinak, lennak, le nun nuamnak hmun ih a thang lianmi khan a dinhmun ihsin suak tahrat in a mah le a mah kha mifarah pawl lak ah a ret aw-sal, siahhlawh, hlawhfa, mi-hnawnmi, sawrmi, nautatmi, mi-ziangzir lo mi, harsa tuartermi, hremmi-cu vek minung pawl lakah, a harbik siahhlawh pawl lakah a mah lea mah a ret aw.

                        Ziangtluk thil ropi a rak hril :-

                        A tlangpi thu in kan mai harsatnak cio tuar ding cu ziangtluk a har hman ah taur phu kan ti ih a tuar dan kan thiam deuh theu. Asinan midang phurrit raungih harsa tuar ding cu kan thei lo men ding. Kan mah in tuarpi taktak nak si loin tangka lamtla in kan bawm men ding, thazang tla in kan bawm thei men ding, cun an nunkhawsak ah kaih hruai nak tla in kan bawm men thei, culole an hngat awknak minung pawl hnun ah tla biak sak in an ro tla kan rel sak men ding,cuticun hi tluk kan bawm ahcun a tawk tiah kan ban san men ding.

                        Asinan a tlun ih ka sin mi pawl hnak ih tam midang harsatnak ruangah a tuah tu a um. Israel pawl ih harsatnak kha a thinlung in tuarpi nak men si loin amah rori an lak ah a feh ih mibur lakah a ceng. Tui leitlun ih mi ropi na ti mi pawl hin an dinhmun sang zetzet cu tanta in mi farah pawl lak ah ceng seh la na mang a bang men ding. Asinan cu pawl cu Moses in a rak tuahmi thawi tahthim cun ti tlak a si lo. Ramsung ih tihzah le upatbik mi dinhmun ihsin mi hnawnmi mibur lakih um a thlang sawn; harsatnak, hremnak a tuar tu pawl ih rualpi le an pawl kommi ah a cang.

 

3).                    Cu hmuahhmuah hnak in mi-hnawnmi le mi-huatmi si a rak thlangsawn.

                        Moses in Pharoah ih inn ihsin a suah tikah a tuarmi nautan nak le hmuhsuamnak pawl le sal dinhmun ih mi sawr rero mi Israel pawl lakah a va nunve tikih a tuarmi hmuhsuam nau tat nak pawl kha a tuar thei tu zo an um ding? A kiangkap ih um, amah thiciang tu pawl cun mi aa, mi mumal lo, mi tongtai, mi hmukhmang le ruahnak nei lo tiah an ti ding. A hlan ih a mah thei tu pawl ih an rak upatnak, a thu an ngainak le an cawisannak hmuahhmuah pawl kha a hloh thluh ding ih a linglet in a mah hmuhsuam tu ah an cang thluh ding. A sinan hi pawl hmuahhmuah hin Moses ih thinlung kha a hnaihnawk lo. Siangpahrang inn pi cu tanta in sal pawl lak ah harsa zet in a um!

                        Moses hin ziangvek duhthlannak a rak nei ti hi zoh tlang hnik usi!

                        Hmuhsuan nautatnak hnak in a na sawn mi Moses khan a rak tuar mi a um. Hremnak le rawlawknak hnak ih a harsawn dinhmun ah a rak thleng. Mi tampi in an hnatuannak ah le an um nak dingah mi nautatnak le hmuhsuamnak an tuar ding a si ahcun cuvek karlak ihsin hrial thei ding an zuam theu. Mi hnihsan mi, mi hnih suaksainak ih hman mi, mi setet le sisio dingmi, mi aa le mi-bang lo ti ih mi ih hmuah suam dingmi, hivek dinhmun ah din ding cu mitampi in an duh lo ih an theitawk suah in an hrial theu.

                        A sinan cu vek harsatnak in zianghman a hnai hnawk lo mi, le cuvek pawl lak ihsin a tuah dingmi zianghman thukthun awk nawk um lo ih tuah suak tu pakhat a um. Moses in a hmailam ih a thleng dingmi le a tuar dingmi pawl kha a rak hmu cia ih cuvek dinhmun ih ding ding cu a mai duhthlannak liolio in a rak thlang.

                        Mi hnawnmi sinak, nautan hmuahsuamnak, le hremnak pawl hi Moses in a ra hril mi a si.

                        Hi hmuahhmuah a rak tuah tikah Moses kha mi aa, theih nak nei lo, le cathiam lo a si lo. Hitin a thu hla ah sim a si. 'Tuahnak le tongkam ah mi ropi a si', cuti asinan a mai milai duhthlannak liolio in hivek dinhmun ah ding ding ah a rak thlan mi a si! (Dung 7:22).

                        A duhthlanmi dinhmun pawl hi ruat hnikaw. Hi pawl hi hril dingah fial mi a si lo. Hi vek tuah ding ah rak nawrhmawh tu an um lo. Hivek mawh phurhnka a rak lak mi khan a mai duhthlannak thawn a kalh aw lo. Hi pawl hi a lotheilo ih a par ah a thleng i an si lo ih a mah rori in hivek dinhmun thleng dingah a pan ih a hawl suak mi a si. A tuah mi hmuahhmuah cu a mai duhthlannak ih a tuah mi liolio a si amai sungmuril suakih a thlan mi a si.

                        Cun hitin ruat tha hnik aw! A thlanmi pawl hi a tanta mi pawl tluk in an ropi lo maw si? Leilung pi a thawk pek te ihsin cabu sungah kan hmuh thei mi ah Moses ih hril vek a rak tuah dah tu an um lo.

 

3.                     Moses rak kai hruai tu nuntudan :-

                        A pathumnak ah Moses ih nunnak a rak kai hruai tu nuntudan le a tuah mi pawl a rak tuah suak tertu pawl zoh hnik uhsi.               

                        A rak nun khawsak dan hi ziang vek a si tiin kan ruat ding! Ziangvek thil cang thei a um tin kan ruat! A tlangpi thu in a tha lo tiih kan ruah mi le mi hnawn mi thil pawl rak hril tu si hi mi nung tisa dan thawn a kalh aw mi a si. Moses in in hivek milai tisa dan ih a kalh mi pawl a rak hril takah ruat ding kan nei a si. Ziang in hihi a simfang thei ding.

                        Kan cabu sungah simfiangnak kan hmu. Moses ih pa cannak le ropit nak ahhin ziang kan ngainat deuh ding mi a si ti ruat hnik uhsi. Cupawl hmuahhmuah a tawi thei bik ih a simfiang thei tu cu tongkam khat te, 'Zumnak' a si.

                        Moses in zumnak a nei. Zumnak cu mangbang ze nuntudan ih nunnak tha hri pi a si. Zumnak cun a tuah mi cu a tuah ter ih, a hrilmi cu a hril ter, in a suahsan mi cu a suahsan ter a si. Ziang hmuahhmuah a tuah nak cu zumnak ruangah a si.

                        Pathian in a duhnak le a tumtah mi pawl cu Moses ih mithmuh theih ah a tuah. Pathian in Israel hnam rundamtu cu Israel hnam sung ihsin a suak ding asi ti a theih ter. Cui thukam sunglawi cu Abraham ih tefe sungah a um a si ti a thei. Cule cu pawl cu a famkim lai dingmi a si ih, a famkim ding a then a lang cu hmailam hmakhat te ah a um a si tin Pathian in Moses hnen ah a theih ter; cule Moses in cucu a ngai pawimawh in a zum. Pharoah inn ihsin a suah hnu ah a ton mi thil hmuahhmuah, mangbang za in a kekhar nak hmuahhmuah ah le, hi lei damsungih a khualtlawn nak ih a tuah mi hmuahhmuah, thil tha sawn cu tanta in thil tha lo sawn cu hril tu vek a bang lai khal ah, a kiangkap minung pawl ih a hnihsan rero nak pawl a tuar nak khal siseh-ziang kim a tuah suak nak cu hi Pathian thukamah a zumnak a thum aw ih a zumnak cu a nun kekar nak ih hrampi a si. A ziankim cu a zumnak hrampi ah a thum aw a si. Pathian in a hnen ah thu a sim zo ih Pathian thu cu a zum.

                        Pathian in a thukam cu a tuah suak ding a si ti a zum ruangah a sim zo mi cu a tuah suak ngeingei ding ih thukam a rak tuah zo mi cu a tuah famkim tengteng ding a si ti a zum.

                        Pathian thawn ziang hman a cang thei lo mi a um lo ding a si ti a zum. Isreal pawl luatnak ding le zalennak ding cu milai suangtuah nek le ruangnak cun ruah ban lo a si an ti ko ding : dal tu a tum tuk ih harsatnak cu a sah tuk in ral do ding cu Isreal pawl ih neh theih ding rual a si lo. Asinan zumnak in Moses ih thinlung sungah hna a tuan ih Pathian in zianghman tuah thei lo a nei lo a si ti a fiang, Pathian in milai hnen ah a phuan suah zo mi cu a tuah suak ding a si.

                        Pathian cu ziang kim fimnak a si ti a zum.  Milai suangtuahnak le ruahnak cun Moses ih thil tum cu thil cang thei lo le atthlak thil a si tin an ruat men ding; ziang ruangah tile milai ih rinsanmi a si nak le mipi hrangah hlawknak a tuah theinak dinhmun cu a ti khawlo thluh zo, ziangruangah tile Pharaoh lal inn ih thu neihnak le hnatuan thei nakpawl hmuahhmuah cu a tlan san zo . Asinan Zumnak in Moses thinlung sungah hitin a sim, Pathian in ' hinah feh aw ' a ti ahcun cucu a tha bik a si.

                        Pathian cu zangfahnak ihkhat a si ti a zum. A suangtuahnak le mi lai ih ruahman nak cun duh um zet le awl sam zawng in runsuak nak a um a si tin lem siah tla a rak tong ,men ding. Citi cun cawhpawlh nuam tawk ih thlemnak pawl tanta le suahsan ding pawl kha Moses ih hmaika ah a rak um men ding. Asinan  zumnak cun Moses hnen ah a sim ih Pathian a si ih a tul mi hnak ih hleihluat in harsatnak le thil tha lo a thlen ter lo ding ti ah a sim.

                        Moses khan zumnak in hmailam hlapi ih thil thleng ding rak hmuh theinak a nei . Citun zumnak cun hmialam hlapi ih ram tha zet kha a hmuh ter :- cawlhhahdamnak, daihnak le nehnak thawn cui ram ther cu an luah le ding a si tin a hmuh ter. Culai fang ah a cak lo zet mi a suangtuahnak in nitin ih a hmuhsuakmi cu harsatnak, thinthipnak, tlaksiatnak, thamalnak le cau, thinphannak le naa tuarnak pawl lawng a si.

                        Zumnak cu Moses hnen ah ziang kim a sim fiang tu a si ringring. Pathian in a mai kutzung rori ih a nganmi thukam Moses hnen ah a pek mi kha zianghman zumnak nei lo tu pawl hrangah cun thu lo lak le atnak men ih an ruah lai ah Moses cun thil duh um le hnangam nak ah aruat. 

                        Zumnak in Moses a rak theihter mi cu hi leitlun sinak le ropitnak cu hi leitlun thil a si ih, khawvel thil, umze nei lo, zianghman thilti theinak nei lo, siatnak lam pan ih a feh mi, le a hlo ral rero mi a si ih Pathian rian/hnatuan hnak ih ropitnak dik le cawi mawi tlak leitlun ah a um lo, ti a si. A mah cu Pathian innsang ih tel mi siangpahrang mi zah um tak a si. Hrem hmun ah a hmai sa bik ih din hnak cun vanram ih a neta bik hmun ih din khal a duh um sawn deldel a si.

                        Zumnak in Moses a simmi cu hi leitlun nawm nak cu ' sual nawmnak ' a si. Cu pawl cu sual thawi pawlh aw an si ih, thlarau siatsuah tu le Pathian dotu an si. Pathian duh lo zawng ih nuam cen cu hnangam nak tak tak a um loo ding. Sual tuah ih nun awlsam ih nun awlsam ih nun hnak cun Pathian thu awih ih nun har zet ih farah hnianghni khal a tha sawn.

                        Zumnak in Moses a simmi cu hi leitlun nawmnak cu reilote sung daih lawng an si. Zianghman rei daih an um lo, hmakhat te thil lawng an si; hi pawl cu a mah ti thlabar tu ding an si ih kum rei lo te sung ah a suahsan dingmi an si.

                        Zumnak in Moses hnen ah a rak simmi cu Igypt ram ih lennak hnak in vanram ah a tha sawn mi sankhuk daih ro thil a um ih Igypt rothil thawn tahthim ding rual umlo, a siat thei lo lennak, sunhrul ih a ei thei lomi lennek, fifir ih a ruk thei lomi lennak pawl an si. Igypt ram ih sui le ngun pawl in a mit an ti a mit an ti at lai khal ah zumnak cun a mit a ti vang ih tisa mit ih hmuh thei lomi vanram cu a hmuh ter, a rawp thei lomi lallukhum, sankhuk daih ropitnak pawl cu zumnak mit cun a hmuh ter.

                        Zumnak in Moses hnen ah a simmi cu, harsat tuarnak le riahsiatnak tuarnak cu sual taktak an si lo. Hi pawl hi Pathian in a fale a zirhnak ih a hman rua sawn an si. A fa le zangfahnak ah cawimawinak an co ve thei nak ding in; kan sual nginatnak pawl thianfainak dingih si tha an si; kan bawrhbah nak pawl kan fai tu ding meisa; leitlun thawi kan sihcih awk nak hri pawl atcat nak ding nam pawl an si.

                        Zumnak in Moses hnen ah a simmi cu, mi hnawn mi le nautat mi Isreal pawl hi Pathian hril mi miphun hleice an si. An mai hnen ah fa sinak thutiam, le cawimawinak thukam pawl a um a si ti a zum; rullu a rial bek tu ding thukam fa cu an sung ihsin a suak ding, ni khatkhat ah nunau hrin in a suak ding; Pathian mit hmuh ah a mawi le duh nung mi an si; curuangah leitlun mi pawl lak ih uktu si hnak in Pathian mi pawl lak ih sangka kil tu si kha a tha deuh a si.

                        Zumnak in Moses hnen ah a simmi cu, hmuh suam nautatnak a par ih a thleng mi pawl kha Khrih par ih a thleng mi hmuhsuam nautatnak a si ruangah Khrih ruangih hmuhsuam nautatnak tuar hi upat tlak a si; Khrih ih milai hrem tu cu Khrih a mah rori hrem tu an si. jCuticun a ral pawl a cu a hmai ah leilung liak zik khawp in an kun can a thleng leh ding a si. Hi hmuahhmuah tlun ah zumnak in Moses hnen ah a zirhmi pawl sim cawk lo in a um a si. Hi pawl hi an hnen ah zumnak in theih tr a si vek in an zum hai ih a nun ah nun cilh in a tuah a si. Hi pawl hin a nun an kai hruai ih a nih khal in a pom ih, zianghman rinhlelh ding um lo mi thu ciang felfai vek in a ruat a si. Hi pawl hi thil pakhat sungih um vek in a hmu thiam ih a mai mit ih hmuh zo mi vek in a tuah hai, curuangah a sinak dinhmun kha a thleng thei nak a si.

                        Lennak, ropitnak, nuamnung cennak pawl a tanta nak hin na mang lo bang ter hlah seh. Hmailam hla pi a zoh. A zumnak mit thawn a hmuh thei mi cu leitlun lalram pawl a siat ral ih leivut ih a cang mi leitlun lennak pawl le, leitlun mi pawl thihnak ah lam a hruai tu nuamnung cennak, thuthen nak mi a thlen tu mai duhnak ih nunnak, cu lai ah Khrih le a milai mi malte lawng a kumkhua in sankhuk roco tu an si ding, hi pawl hi zumnak mit in a rak hmun cia thlah.

                        Riahsiat ninghannak le hmuhsuam nautat a tuar tu le mi hnawn mi pawl thawi nun tlang a thlan nak khan lo ti mang bang hlah seh. A pawnlang ih na hmuh thei thil hnak ih thuk sawnthil a um a si. A zumnak mit in riahsiatnak le minau tatnak le harsatnak pawl cu a rei lote ah anhlo ral thluh ding ih, cu pawl cu kumkhua in an hlo rel hnu ah tui mi hnawn a tuar rero mi Patian mi pawl cun a kumkhua in Khrih thawn lal ding an si ti a hmu.

                        Curuangah 'Moses in milai mit hmuh ih atthlak thil a thlannak kha a dik lo maw si? Moses cu thi zo hman seh la tui ni ah kan hnen ah thu in sim ringring lo maw si? Pharoah ih fanu hmin cu a hlo zo, a hloh zo lo ding rin a um lo. Pharoah kha khui tawk ah a rak lal ti theih a si nawn lo. Igypt ram ih hlawn thil pawl kha an hlo thluh zo. Asinan Bible kan siar tik ah Moses ih hmin cu theih a si ringringih 'zumnak ih nung' tu cu mi lung awi an si ti theiter tu ah a um ringring.

 

4.                     A tak nunram ah kan hman le zir ding pawl

                        Moses thuanthu sung ihsin ciangfel zet in tarlang mi kan hnen ih a langmi, a tak nunram ih hman ding pawl hi a sangsang ten ka run tar lang tumke.

                        Hi pawl hi kan nih thawn ziang pehpar nak saw a um? ti ah mi hrek khat cun an ti men ding. Igypt ram ah kan nung dah lo ih thilmak khal kan hmu dah lo, Israel mi khal kan si lo ih ziang ruangah hi thuanthu pawl hi kan buai pe rero nak ding. Leitlunah thuan thu cu tampi a um ih cu pawl cu kan theih men ti lo  kan nih in ziang thuanthu hman kan nun ah zir le lak lut rero a tul nak aum lo tiah mi hrek khat Pathian thei lo mai ruahnak ih nung ve men pawl cun an ti men ding.

                        Hivek hi na thinlung sung ihsin na ruah mi a si ve ahcun i ngai hnik aw la, kan zate ih zirh kan si ve thei nak ding ah Pathian bawmnak ih ka zir mi ka run lo theih ter tum ding. Zokhal khristian nun ih a nung duh tu le nun thianghlim a nei duhtu cun Moses ih thuanthu ihi hminsin in a nun ah zir seh.

 

1.                     A pakhatnak ahcun, rundam si na duh ahcun Moses ih hril mi vek hi na hril ve a tul a si- hi laitlun hmai ah Pathian na hril a tul.

                        Ka simmi hi thaten ngai hnik aw. Na hna khatlam in khatlam ah feh tlang ter men aw hlah, cuti lo ahcun na theih hngilh thluh men ding. Ram uk tu cun a zung kha tanta in, milian pa cun a neih hmuahhmuah cu hlawnhlo in, kumpi hnatuan nak ah mawhphurhnak nei cun a mawhphurh nak cu tlan san in-cuticun Khrih dung cu thlun ding le tinak a si lo. Hivek hi ka sim duhsan a si ti zo hman in in rak ruat hlah hai seh. Ka sim duhmi sawn cu, zokhal rundam a si ding ahcun a um nak hmun le a hna tuannak hmun ihsin harsatnak tuar ding ah a tim a tuah a tul a si. Thil tampi tisa mit ih a tha lo lo a bang mi pawl cu hril ding ah le tisa mit ih a tha a bang mi thil tampi cu tanta thei ding ah a thinlung a tim tawh a tul a si.

                        Himi casiartu pawl hnen ah phundang zet in ka sim ngam a si. Na nunnak ah sakhua nak cu na nei ih harsatnak tong lo ten na um thei ti ka thei. Tulai san ih senpi vangtlang khristian sinak hi a um ih mi tampi cun cucu a tawk a si tiah an ruat-khristian sinak man-awl zohman do kalh lo, thawinak pek khal tul lo, zianghman man nei lo mi, zianghman sawrbawk tlak lo, mimal nun ah zianghman danglam nak um lo, khawlak ih rual pawl nak menmen fang, leitlun ah hnatuan hmuhnak le a luah cu na hmu ding. Hivek sakhua sinak cu ka sim rero mi a si lo.

                        Asinan na thlarau hrangah ngai pawimawhnak na neih ahcun, na sakhua nak cu cawlhni sakhua nak hnak ih cuangmuar deuh a si ahcun, Bible in a zirh vek ih nun na tum a si ahcun, Thuthlungthar ih a sim le zirh vek sakhua nak neih na tum a si ahcun, a tak ih a na nun ah na kiang ih a um mi pawl in na nun ah Khrih nun mawicu an hmuh thei ding an duh a si ahcun, ka sim bet sal ding, khros na phurh a tul ti na hmu suak aw ding. Harsatnak cu na tuar hrimhrim dingmi a si, Moses ih a tuar vek ih na thlarau hrangah na tuar ve hrimhrim a tul a si. Cuti a si lo ahcun rundam na si lo ding.

                        Pathian Tlarau hnatuannak cu tui hlan ih dodal a si vek in tui kum zabi 19 sung khal ah hin a si ringring. Milai thinlung cu a sual kel ten tu hlan vek in a sual ringring. Khros dodal nak cu tu hlan vek thotho in a reh hrih lo. Pathian fa taktak pawl cu tui hlan vek in mi hnon mi an si ringring. Evangilical zumnak diktak cu hmuhsuamnak le nautatnak a tuar ringring lai thotho. Pathian thutak a rian tu pawl cu mi tampi mit hmuh ah mi aa te le mi cak lo an si ringring.

                        Asinan, hihi na duh khal le duh lo khal len zumtu pawl hmakhua ih thil umtudan cu a si. Na thlarau rundam na duh maw? Hihi thei ringring aw, zosi na rianda deuh ding? Pathian le leitlun na rian kawp thei lo. Can khat te ah khatlam le khatlam ah na tang thei lo. Leitlun rualpi na si laiah Khrih ih rualpi tha na si thei lo. Leitlun fa le pawl lak ihsin na suak ih nathen hnih awk a tul; mi hnihsannak pawl tuar dingah na tim natuah a tul, harsatnak le dodalnak pawl tuar ding ah natim na tuah a tul,cuti lo cun na thlarau cu a kumkhua ina hlo ral ding a si. Leitlun mi pawl in atnak an ti me lean zingzahpi mi pawl hi tuah ding ah le ruat ding ah na pek awk a tul, cuticun mimal sawn ih pom mi thutak cu na pom duh ve a tul. Cui tlun ah man na pek dingmi a um lai. Ti luang cu a cak zet ding nan na pah tlang thei a tul. Lamzin cu a bite ih a har zet nan a dik lo ti ah zohman in sim theinak an nei loih sim thei nak ding khal a um lo. Asinan cui lamzin ah cun feh in na pawkmi na Lalpai kut cu pawk hnget feufeu aw. Mai duhnak tanta in thawinak pek tul lo mi sakhua nak ah rundamnak a um lo.

                        A tu ah ziangmaw thawinak cu na tuah a si lo? Na sakhua nak in ziang a lo phut? Hihi fimkhur zet in le duhdawtnak thawn na sia-tha-theihnak sungah ka lo sim rero mi a si. Nangteh Moses vek in leitlun hnak in Pathian hril sawn tu na si maw? Himi tihnung zet mi tongkam 'KAN' timi hnuai ah na relh lo ding ka lo duh sak - 'KAN' zum, 'KAN' ti, 'KAN' tha ko lo maw ti vek ih mibur lak ah rak zep awk men theih a si lo. Fiangten ka lo sut, nangmah inna tuah maw? Nangmah rori in ziang na tuah? Pathain le 'nangmah' kar lak ah ziang in adal ti na thei maw? Cui nan lak ih daltu cu na tlan san thei maw? Igypt ram ih lennak ah khan na hnawihnih aw lai maw? Cuticun nangmah le nangmah nangmah na thinlun sungten 'cucu ka nei ding, khakha ka nei ding'  na ti aw lai maw? Kei mah le kei mah ka siatsuah aw thei lo ding ti ah na zum aw zet lai maw? Na khristian sakhua nak ah khros teh a um maw? Na sakhua nak ah a tlangram hriam teh a um maw? Na sakhua nak ruangah na kiangkap tih a cang rero mi thil pawl thawn a kalh aw mi teh theih mi le hmuhmi teh na nei maw? Cu lole na kiangkap ih leitlun mi nuntudan pawl thawn na nunnak ah zianghman kalh awk nak a um lo in nal zetzet in mil aw in hnangam zet in leitlun nuntudan thawn na um tlang thei maw? Thuthangtha ruangih harsatnak ziangtal na theih mi a um maw? Na zumnak le na tuah mi pawl hin hmuhsuam le nautat nak a lo hlawh ter theu maw? Na thlarau lam zumnak na nunpi mi ruangah mi zotal mi mi aa tiah an lo ruat dah maw? Pharoah ih fanu kha na suahsan zo maw? Pathian minung pawl kha an harsatnak le hmuhsuamnak tuar pi ding ah na zawm zo maw? Na ziangkim Khrih par ah na hngat aw zo maw? Ruat tha aw la nang mah le nang mah thei awaw.

                        Hi pawl hi cek fel harsa le san har zet thu sutnak an si. Cubak zianghman lo bawm thei mi ka nei lo. Hi pawl hi thuthiang sungih a hngat aw mi an si ti ka zum. Hitin nganmi ka vun mang; 'Jesu cu mipi in an thlun: cule an lam a hawi ih hitin a sim, 'zokhal ka dung i thlun duh na cing in a paw maw, a nu maw, a fate maw, a unau maw, a farnu maw, a mai nunnak rori hman maw a huat lo ah cun ka dung thlun tu a si thei lo. Cun zokhal mah ih khros pu phah in ka dung i thlun o tu cu ka dung thlun tu a si thei lo " (Luke 14:25-27). Mi tampi in zangfahnak ih duh hna thiam loin cawimawi nak hi an beisei ding ti ka phang. Hna cu tuan lo in lakkha ngah cu an duh ding; thlaici cu cing loin thlai thar cu lak an duh ding; ral do lo in nehtu lawmman cu lak an duh ding. Asinan cucu a si thei lo ding. Bunyan in a sim bang in, 'Khros um lo seh la lukhum khal a um lo ding'.

 

2.                     A pahnihnak ih ka sim duhmi cu, zumnak siar lo zianghman in leitlun hmai ah Pathian thlang thei in tha a lo pe lo ding.

                        Zianghman in a tuah thei lo. Theihnak in a tuah thei lo, thinlung ih duhnak men in a tuah thei lo ding, pawnlang ih sakhua mi sinak men hin a tuah thei lo ding, rualpi tha neihnak men in a tuah thei fawn lo ding. Hi pawl hin thil pakhatkhat cu an tuah suak thei men ding nan, hi pawl ih rah suahmi cu rei daih a um lo; kumkhua daih rahsuak thei mi zianghman an nei lo. Hivek ihsin a suak mi sakhua cu thutak ruang ih hremnak le harsatnak a thlen hlan cu a tha zet vek thlen tikah hivek sakhua nak cu an hlo vai thluh ding. Hihi Nazi pi a sunglam ih khawl um lo vek a si; a hmel cu a mawi vengveng zet ding nan a kut pawl cu cang ti an nei lo ding. Kumkhua daihding sakhua cu a nung mi hram a nei tengteng ding a si, cucu zumnak lo cu zianghman thil dang a um thei lo.

                        Thinlung taktak in Pathian thukam pawl hi an ciang ih milai hmuahhmuah ih hngat awk nak dingmi a si ti zumnak diktak neih a tul. Zumnak ziangvek khal si seh la Pathian thuthiang ih a zirhmi pawl a kalh tu cu zumnak dik lo le a sual mi a si. Pathian thu pawl hi tisa le thisen hrangah cun ziang tluk in pom le lungkim pi har khal sehla a lamzin cu a dik ih cumi lo lamzin dang a um lo ruangah thinlung tik in zumnak kan neih a tul a si. Hivek zumnak cu na lam hruai tu a si tengteng a tul, cu lo ahcun leitlun ihsin na suak thei lo dingih Khrih dung thlun ding in na khros khal na phur suak thei lo ding. Curuangah nang mai ruahnak ah hngat aw nawn lo in Pathian thuthiang cu zum tawp aw la Khrih dung cu nitin na khros phur phah in thlun aw la rundam na si ding.

                        Leitlun neihnak le sinak hnak in Pathian thukam cu tha sawn ih theihnak, hmuh theih thil pawl hnak in mit ih hmuh theih lo thil pawl hi tha sawn ih hmuh thie nak, vancungaram thil cu na mit ih na hmuh mi leitlun thilhnak ih tha sawn in hmuh theinak, mit ih hmuh thei mi leitlun mi pawl ih lawmnak cu mit ih hmuh theih lo Pathian ih lawmnak cu tha sawn ih theih nak, hivek pawl hi na ruah nak sungah hmun luah tu bik an si a tul. Cuticun Moses vek in leitlun cun a za lo zap rero cing in Pathian cu na hril sawn thei ding a si.

                        Tu ah, himi casiartu nan zaten ka lo sut, hivek zumnak na nei maw? Na neih a si ahcun na tisa mit ih thil tha a bang mi pawl kha na tanta theih dingih thiltha lo a bang mi pawl kha hril thei nak na nei ding. Thaisun ih sankhuk daih thil ngah ding ruangah tuisun ih rei lote thil pawl na hloh dingmi cu zianghman ah na rel lo ding. Thimlak khal ah Khrih cu na thlun dingih a mah ah ding in netabik tiang na thlun suak ding. Asinan ka sim rero mi vek zumnak ka neih lo ahcun ka lo sim, ralrinnak khal ka lo pe, ral donak ah natel dah fawn lo ding,' ngah ding nei vek in na tlan dah fawn lo ding'. Rei lo teah na tisa duhzawng thil na ton tik ah maw, na thlarau dokalhnak na tontikah maw hmakhat te ah leitlun ah na kir sal ding.

                        Hi hmuahhmuah tlun ah Lal Jesu ah a hnget khoh mi zumnak kanneih a tul. Tisa ih na nunnak cu Pathian fapa zumnak ih na nun a tul. Catbang loin Jesu Khrih ah hngat aw ih nun thiam a tul. Jesu sung ihsin na thlarau nun hma khaw sial nak le a mah cu an nitin nun ah manaa vek in na hman thiam a tul. Hitin sim thei ding in na zuam a tul, 'Ka hrangah nun hi Khrih a si,'  'I cak ter tu Khrih sung in ziangkim ka tuah thei' (Phi.12:4:13).

                        Tui hlan mithianghlim pawl hin hmin thatnak an ngah nak cu hi zumnak a si. Hihi leitlun ih an phurrit an phurhsuak thei nak hnamhri tha a si. Hi zumnak khan an sinak kha a rak sersiam.

                        Noah kha leitlun mi in an hmuhsuam an nautan lai khal ah lawng a rak tuk tu a si. Abraham kha Lot thawn loram an cuh awk tik ah a tha sawn kha Lot hnen ah hril ding in a pe tu a si. Abraham kha a mah le a mah thlamte sung ah um dingah rak ruat aw tu a si. Cun Ruth kha Naomi hnen ah tang feufeu in a Pathian cu zum in a suah keh nak khua le ram tanta tu a si. Daniel kha a mah thlak nak dingah Kiosa hmuan cu rem cia in a um ti thei na cing in catbang loin thla a cam zawm rero tu a si. Cun Daniel ih rualpi pathum te kha an hrangah an mah thlaknak dingah meisa cu tuah rero asi ti an thei nan catbanglo in thla a cam zawm rero tu an si. Moses kha Pharoah ih thinhengnak hman tih lo in Igypt ram suahsantu a si. Himi minung pawl hin hi hmuahhmuah an rak tuahnak cu Pathian an zumnak ruangah a si. Hivek dinhmun kar lak ah milaiih tuar ngam lo ding khawp in harsatnak an rak hmu. A sinan harsatnak kar lakah zumnak in Jesu Khrih cu an hmu ih hmailam ah an nawr sinsin, ziangvek harsatnak hmna khan dung a sip ter hai lo. Dungthluntu Piter khan zumnak cu 'A sunglawi mi zumnak ti ah a ti (2 Piter 1:1).

 

3)                     A pathumnak ah ka sim duhmi cu, mitampi leitlun mi le tisa mi an sinak cu zumnak an neih lo ruangah a si.

                        Khrihfa ti aw pawl mi tampi in Moses ih a tuah vek in tuah an tum dah lo a si ti kan theih a tha. Thutak cu mitsin sun tahrat ina awlsam zawng thu pawl le milai salawmtlak zawng thu lawnglawng sim hi zianghman um zia um lo a si. Mi tampi in Pathian hnak in leitlun an hril sawn ih sankhuk daih thil hmai ah rei lo te daih thil pawl in khua an luah ter. Thlarau thil hmaiah tisa thil in khua a luah ter. Hihi awl ten kan pom thei men ding, thudak khuh tahrat in kan mai duhzawng in kan sakhua nak hi her kawi kan tum theu. Asinan thucak cu a dik ih a kumkhua in a hmun ding.

                        Ziangruangah mi tampi incutin an tuah? Zing thu si maw cu puhmawh ding cu an nei ko ding ti cu rinhlelh ding a um lo. A hrekkhat cun leitlun thang sungih tang an sinak an sim ding, hrekkhat cun leitlun thang sungih tang an sinak an sim ding, a hrekkhat un leitlun ih an hnatuannak ah tikcu an neih lo nak ah sim ding, a hrekkhat cun an dinhmun harsatnak thu an sim ding, a hrekkhat cun an nunnak hrangih hmalak tul nak le an mawhphurhnak pawl an sim ding, a hrekkhat cun thlemnak a cak tuk an ti ding, a hrekkhat cun an hiarnak a cak tuk an ti ding, mi hrekkhat cun an rualpi pawl mi pawl an puhmawh ding, cun a hrekkhat cun an dinhmun in a zir lo an ti ding,cun mi hrekkhat cun an kiangkap mi anduh lo zet an huat mi pawl an puhmawh ding, cuticun zo cio khal in sim ding annei thluh ding. Asinan ziangruangah hi pawl hi an cang? An thlarau dinhmun ah awltei kanhmuh theimi a um-cucu zumnak an neih lonak a si. An puhmawhnak pawl cu tongkam tawite in a let thluh ding-zumnak an nei lo.

                        Pathian ih simmi pawl hia dik taktak a si tiah an zum lo. An thinlung thuhrukin an mah le an mah siam aw thup in hi pawl hi a cang taktak lo dingtiah an ti. Rawngbawl tu pai simmisi lo, vanram kai nak lamzin dang a um ko ding ti ah an zum. A tawi zawng in cu Pathian ih tongkam pawl hi an zum taktak lo ih annunpi ngam lo a si. Hremhmun a um ding ti khal hi anzum taktak lo ih cu ruangah hremtihruang ih tlansuak khal antum dah lo a tlan suak hna khal an thiam lo, cuvek thotho in vanram um ding khal an zum taktak lo ruangah a hawl hna khal an thiam lo; sual ih mawhsiatnak khal anzum lo ih cui sual ihsin kir sal khal an tum dah lo; Pathian thianhlimnak khal an theih lo ruangah an zum lo ih Pathian tihhna khal an thiam lo. Jesu Khrih an mamawhnak khal an theih lo vek in a rinsan hna khal an thiam lo. Khrih ih rundamnak taktak khal an theih ciang lo ruangah Khrih duhdawtnak khal anthiam lo. Pathian ah zianghman hnangamnak an neih lo ruangah Pathian hrangah zianghman tuah ding ah an pum pe aw thei lo. Pilgrim Progress cabu sungih Hiarnak (Pasion) pa bang khanan ti sa tinlung ih duhmi hmuahhmuah cu tuah suak dingah an tum. Pathian ah an hngatawk lo ruangah Pathian an hngak thei lo.

                        Asile, kan mai dinhmun teh ziangvek saw a si? Bible ih a simmi a zaten kan zum maw? Hi thusutnak hi kan mah le kan mah sut aw hnik uhsi. Thildng suangtuahnak a phunphun zumnakhnak in Bible ih a simmi zum le nunpi hi thil ropi a si. Mi zokhal a kut kha a awm parah hngat tahrat in, 'Kei mah cu zumtu ka si' ti aw thei tu cu mi thlawsuak an si.

                        Hi leitlun ah zumnak nei lo pawl (Pathian a um lo ti tu pawl ) hi mimalte lawng an si tin kan sim theu. Tulai san ah Pathian a um lo ti ih au rero tu hi an tamtuk lo. Asinan kan kiangkap ah antuah nak in Pathian a um lo a si ti langter tu mi tampi an um. Cu pawl cu a tawp ah tihnung dinhmun mi thlen tu Voltaire le Paine ih dinhmun vek pawl an si. Minung tampi cu cawlhni khat hnu ni khat thurin pawl kha sim nawn rero ih Kaithlun tu pawl le Nicene thusuah pawl ka zum a si tiah a phuang suak rero tu mi tampi an um fawn. Asinan cuti ih a sim rero tu lala in zarkhat sung ih a nuntudan ah Jesu Khrih cu leitlunah thi dah lo vek in, hmailamih thuthennak um lo vek in, thihnak ihsin thawhsalnak um lo vek in, kumkhua nunnak um lo vek in, le thlarau cu a tak ih zumtu pawl kai hruai tu si lo vek in a nung theu. An thlarau thu ka sim tikah hitin i let du ding mi tampi an um, 'Aw, cu pawl cu kan thei thluh.' Cui sankhuk thu pawl le zumnak thu pawl kan sim tikah cun a thei thluh tu vek in an um riangri. Asinan an nundan in an theih ding mi ziang hman an thei lo a si tin a lang ter; riahsiatthlak bik mi cu, an theih lo mi kha thei bangih an umnak hi a si.

                        Hihi mangbangza le ruattlak zet thutak a si. Theihnak Pathian hmai ih pomtlak tuahnak zianghmantel lo cu zianghman thathnemnak a nei lo lawng si lo in a mah le a mah thihnak kawrkhawrum sungah anbum aw sawn a si. Hihi a thei lo mi pa hnak in a sual sawn asi. Hivek theihnak hin Pathian hmai ah mawhsiat kan sinak a ti pung sawn ding a si, thuthennak ni ah kan mawhnak a tam ter sawn ding a si. "Zumnak" a mah le a mah nehawknak nun a nei lo tu cu "zumnak" hmin pu tlak khal a ti lo. Khrihin kawhhransungah milai phun hnih lawng an um-zumtu le zum lo tu, Khrihfa diktak le pawnlangsakhua sinak men ih khrihfa ti aw pal lak ah danglam awk nak an nei. Cui an danglam nak cu tongfangkhat ah a fiang: Khrihfa diktak pawl cu Moses ih zumnak an neiih pawnlangih sakhua nak men lawng cun cu vek zumnak an nei lo. Khrihfa diktak cun zum ih an zum vek in an nung; a hmin thang men ih khrihfa ti aw pawlcun an zum lo ih leitlun sakhua sinak men duh ah khristian an ti awk nak a si. Aw, khui ah so nan zumnakcu a um? Zum nei lo si hlah uhsi, cuhnak cun zumtu Pathian fa ti ih kawhmi si uhsi.

 

4.                     A palitnak ih ka sim duhmi cu, Pathian hrangah thil ropi tuah theinak thuruk cu zumnak a si.

                        Himi thu ahhin kan zaten kan le sual aw zet ding tiah ka zum. Tamtuk kan ruat ih tamtuk kan sim, hmasawnnak, laksawng, hlawhtlinnak, le thio dang kan mai nun ih kan hlawk pi mi pawlhi kan sim tam zet theu. Asinan sumnak hi kan khristian nun ah ziangkim ih ahram a si ti kan theih hngilh theu. Mi pakhat cu Pathian thawi an pawl ka kawm awk nakah a zumnak ih lenglam in zianghmantuah thei mi a neilo. A nunnak aha zumnak in vo a zem ding. A nunah daihnak, thinsaunak, ral thatnak, taimak nak, a hna tuannak-a zaten a sakhua nak iha nuntudan le a nitin nun ah a hma laknak hmuahhmuah ah a zumnak ih zir in a si thluh ding.

                        Khrihfa mi ropipawl Wesley, Whitefield, Venn, Martyn, Bickersteth, Simeon, M'Cheyne pawl nunnak thuanthu ah na siar ding. Cutik ah na sim suak dingmi cu, 'ziangvel laksawng le hmasawnnak tha si an rak neih? Na thusutnak cu hitin ka lo sang, Pathian, Hebrew cabu bung hleikhat nak ah kan hmuh mi zumtu pawl hnen ah zumnak a pekmi kha na cawimawi sawn a tha lo maw? Cu pawl ih thasohnak pawl khan na mang a lo bangter sawn lo maw si? Ka lo simmi ahhin hngat aw aw, zumnak cu mi zate hrangah nuntudan hram pi a si.

                        'An nih cu thlacammi an si ih, curuangah kha vek dinhmun an thlen thei nak a si' ti tu pawl hnen ah malten sannak ka neih mi cu hitin a si, 'Ziangruangah kha tluk in thla an cam thei nak? Ziang dang hman a si lo, zumnak an neih ruangah a si. Thlacamnak cu ziang ha a si, zumnak in Pathian hnen ah thu kan simmi a si lo maw?

                        Mi hrekkhat pawl in hitin an sim lala men ding, 'An nih cu an fel ih hnatuan taima an si, curuangah hlawhtlinnak an hmuh mi a si'. Ka lo sang ding, ziang ruangah an nih bul an fel tuk ih an taima tuk? Awlai ten cucu zumnak an neih ruangah a si. Khristian felnak cu ziang a si? Zumnak ih thuahsuak mi a si lo maw?

                        Midang hrekkhat pawl in hitin in sim lala men ding. 'An nih cu anral a tha ih curuangah hmantlak ansinak a si.' Ka lo sang ding, ziang ruangah an ral a tha tuk? Ziangruangah tile zumnak tumpi an neih ruangah anral a tha tuk? Ziangruangah tile zumnak tumpi an neih ruangah a si. Khristian ral thatnak cu ziangruangah saw a si? Zumnak in fel zet in a mawhphurhnak a tuanmi a sil lo?

                        Cun midang pawl in hitinin tahhnawh men ding, 'An nih cu an thianghlim tuk ih curuangah an hlawhmen an hmu a si'. Ka lo sannak neta bik cu, ziang in saw an nih pawl cu a thianghlim ter? Ziangdang hman a si lo, a nungmi thlarau ih zumnak a si. Thianhlimnakcu ziangso a si? Hmuh theih zumnak le a tak ih zumnak a cang vai mi asi lo maw si!

                        Cuti a sile, himi casiar tu lak ah mi pakhatkhat ina thlaraulam hmsawnnak ah le Lal Jesu Khrih theihnak ah a thangso duh maw? Rah tampi na rah ding maw? Mithianghlim le ropi tak ih hman mi si na duh maw? Nitin na nunnak ah diknakthawn na eng ding maw? Moses vek in sun a si lai ahhin le leitlun hmai ah Pathianna thlang ding maw? Zumtu hmuahhmuah cun hitin in sang ding ti ah ka sim ngam, si! si! si! Hi pawl hi kan duh mi le kan beisei ih kan zuam rero mi a si.

                        Tuisun ah ka lo simmi hi nanunnakah la aw: Lal Jesu hnen ah va feh aw la tap in va dil aw, a dungthlun tu pawl ih an rak dil vek in, 'Lalpa ka zumnak hi i thangter aw'. Zumnak cu khristian nunnak ih hram a si. Na hram a dik a si ahcun rah tha na rah ding. (Zumtu ti aw si, anrah cu a phun dang deuh mi rah suak theu tu pawl ih hram cu thil dang pi a si ruangah a si) Thlarau lam ih na than nak ding cu na zumnak ih zir in a si ding. Zumnak a nei tu cu rundam men dinga si lo, hi lei damzung lala ah a ti a haal dah lo ding. Ziangkim a neh dingih dinhmun tha zet ah bun a si dingih hi leitlun hi leitlun ah hnget khoh zet in a feh ding ih cui tlun ah thil ropi a tuah ding.

                        Aw unau casiartu, himi casungih ummi pawl na zumih thianghlim famkim nasi duh ahcun, na zumnak kha nunpi thlang aw. Moses ih nun hi zoh aw. A lamzin vekhin feh aw. Cuticun feh aw la tuah aw. Na zummi Pathian cu ziangvek Pathian a si ti na thei fiang vivo tikah na mang a bang ding ih tui hlan ih na rak hman sual awk nak pawl cu pamhmai na ti zet le ding.