KHRIH IH DINMI KAWHHRAN

 13.                                           KHRIH IH DINMI KAWHHRAN

 

                                    'Hi lungpi parah hin ka kawhhran ka din dingih thihnak

                                    hman in a neh thei dah lo ding' (mth.16:18).

 

                        Lungpi parih dini kawhhran milai kan si maw? Kan thlarau runam co thei nak ding kawhhran milai kan si maw? Hi pawl hi thusutnak pawi mawh zet an si. Thu ngaithlak ih ruat tlak an si. A dikmi, a thianghlim Catholic kawhhran thu pawl ka sim rero lai ah le hi kawhhran pawl hin kekar dikzet an feh thei nak dingah ka ruah rero lai ahhin ka casiar tu nan zaten ngunzet in na ngaithlak ding ka lo ngenduh. Cui kawhhran dik cu ziang kawhhran saw a si? Kawhhran dik ih langdan teh ziangvek saw a si? Khui tawk hmun ah saw cui kawhhran dik cu kan hmuh thei ding? Hivek thusutnak pawl thawn peh aw in malte sim ding ka nei. Thuhmahruai ih ka hman mi Lal Jesu ih tongkam hi ka runsim fiang tum ding. 'Hi lungpi par ah hin ka kawhhran ka dinding, ih, thihnak hman in a neh thei dah lo ding' a ti.

 

                        Himi tongfang kan theihnal zet mi ihsin kan theihding thil panga a um :

 

1)                     A Innpi                         :           'Ka Kawhhran'

2)                     A dintu                         :           'Ka kawhhran ka din ding'

3)                     A hrampi                                  :           'Hi lungpi parah ka kawhhran ka din ding'

4)                     Thil tihnung                   :           'Thihnak'

5)                     Venhimnak simcia mi    :           'Thihnak hman in a neh thei dah lo ding'

 

                        Tulai kan tikcu le caan hin himi bungcang hi ngaihsak dingah in phut. Ahmaisabikah kan theih dingmi cu, thianhlimnak hi kawhhran dik ih ummi milai pawl theihtheinak tumpi umsun a si.

 

1)         A Innpi :

                        A hmaisa bik ah 'A Innpi' tiah kan thutlang sungah tarlang mi ka nei. Cucu Khrih in 'Ka kawhhran' timi cu a si.

                        Cuti a sile, cui kawhhran cu ziangvek kawhhran saw a si? Hihnak ih thil thupi ngaihven ciamco ding kan nei lo ding. Himi thu hi nan ngaihvennak dingah, hi leiltun ah himi thu fehsual pi nak hi namen lo si ti nan theih ding ka duh.

                        Kan thutlang sungih Innpi kan timi cu leitlun bungrua ih sakmi innpi a si lo. Hihi lungto, tlakrawh, le thingrua thawn kut ih sakmi biak Inn pi a si lo. Hihin nunau maw mipa maw Khrih zumtu mibur a sim duhsan mi a si. Hi leitlun ih mithmuh theih kawhhran pakhatkhat a sim duhnak a si lo. Hihin nisuak nak lam kawhhran maw, ni tlak naklam kawhhran maw a sim duhsan a si lo. Hihin mirangram kawhhran maw, Scotland ram kawhhran a ti duhnak san a si lo. Cu hmuahhmuah tlun ah Rome kawhhran a ti duhnak san khal a si lo. Himi bung cang in a sim duhsan cu milai mit hmuh theih ih kawhhran pakhatkhat a ti duhnak san a si loih Pathian mit hmuh ah a thupi sawn mi Zumtu mibur kha a sim duhsan mi a si sawn. Himi bungcang ih a sim duhsan mi cu Lal Jesu zumtu taktak mipiangthar le mithianghlim pawl kawmkhawm mi miburpi kawhhran a sim duhsan sawm mi a si. Cucu Pathian mithmuh ih a lngmi Khrih taksa peng zawmtu zumtu unau miburpi cu a sim duhsan sawn mi a si. Himi sungah atel mi cu, mi zokhal a suar a sir ih zumnak thawn Khrih hnen ah a pan hnu ah Khrih ah sersiama thar ih tuahmi pawl an si. Pathian ih hrilmi hmuahhmuah, Patian zangfahnak cotu hmuahhmuah, Khrih thisen ih kholhzo mi hmuahhmuah, Khrih ah diknak ih thuam aw zomi hmuahhmuah, a piangthar zo mi le Khrih Thlarau ih thianter mi hmuahhmuah an tel thluh. Kan thutlangpi sungih kawhhran a timi sung ahcun miphun dangdang, tong dangdang, ram dangdang, hnam dangdang ihsin kawm khawm mi Khrih ih milai pawl an tel thluh. Hihi khrih ih takasa pum cu a si. Hihi Khrih ih tuu rual pawl cu an si. An mah pawl hi Khrih ih mo an si. Hihi Pathian Tu fano ih nupi cu an si. Hihi thianhlimmi Catholic kawhhran le a dungthlun tu pawl ih kawhhran, Nicence thusuah le a dung thlun tu pawl ih thusuah kawhhran cu a si. Mirang kawhhran pawl in an sim dan cun hihi Pathian ih mi rinum pawl, thlawsuah mi mibur kawm khawm a si'. Hihi lungpi parih kawhhran cu a si.

                        Himi kawhhran milai pawl hi leiltun milai kawihhruai awk dan le biaknak ih kaihhruai awk dan cio ah a bang aw htluh lo. A hrekkhat cu Bishop in a kai hruai ih a hrek cu kawhhran upa pawl in an kaihruai. A hrek cun thalcamnak bute kha an khawm awk nak ah an hmang ih a hrek cun an hmang lo. Mirang kawhhran thusuah 34 nakah hitin ng a si, 'Khawm nak kan hman dan ah zaten bang awk thluh tengteng a tul lo. Asinan kawhhran milai an zaten Pathian zangfahnak tohkham ah ra mi an si. An zaten thinlung pakhat ten Pathian an bia. An zaten Thlarau pakhat ih kaihhruai mi an si. An zaten an nunah a tak ih thainghlimmi an si. An zaten 'Halleluiah' ti tlangin 'Amen' ti tlang thei an si'.

                        Rawngbawltu pawl in hmuh theimi kawhhran hranhran hnuai ah rawng cu an bawl thei nan, hi mibur pi kawmkhawm hi kawhhran ti mi cu a si. Episcopalian, Local kawhhran, Presbyterian le ziang kawhhran kahl va siseh la duhnak thawn thinlung tak ih Pathian a rianmi an si. An zaten Innpi pakhat hrangih hnatuan an si. An nih cu thlaici sungmutuamtu a hawng vek an si. An mah le an dinhmun cio ah tangkai nak an nei cio. A man khung lea tha bik pawlcu Khrih ih kawhhran hrangih hmantlak dingah zirh mi pawl an si. Asinan hmuhtheimi kawhhran zo hman in kan mah lawng hi kawhhran diktak kan si an ti thei lo. Ti theinak khal an neilo. Kan mah cu zoci khal milai kan si ih, zohman in fimnak cu kan mai hnen lawng ah a umih kan mai hnen ah a thi ding tithei nak an nei lo. 'Hmuh theihmi kawhhran zohman in a kumkhua in kan mah cu kan tha ringring ding titheihnak khal an neil, thihnak hman in in neh thie dah lo ding titheinak an nei lo!

                        Himi kawhhran ahhin a si a kumkhua ih kalvennak, catbanglo ih cawmdawlnak le lehhnu ih cawimawi nak pawl Lalpa'n thu a rak tiamkam. Zoin ziangvek khal in sim khal hai seh la, thuthiang sungih kan hmuh vek in Pathian in a cemdahlo mi a duhdawtnak le rundam-zawnruahnak thawn a kilven le a ngaihven mi kawhhran cu himi kawhhran a si, a dang zawngin ka sim a sile, kan mit ih kan hmuh theilo mi Khrih ih ruangpi a si. Pathian ih kawhhran diktak cu milai mithmuh ah ziangtluk fate le ngaihthah men mi si khal seh la Amai mithmuh ahcun a sunglawi a si. Solomon ih sakmi Biak inn pi kha tui Khrih ih kawhhran thawn kan tathim tikah Solomon ih Biak Inn pi cu zianghman titham a silo.

                        Ka sim rero mi pawl hi casiar tui thinlung ah a lut zet tin ka ruat. Kawhhranthu thawn peh aw in zirhnak dik na theih in na buai lo nak dingah thaten zoh aw la i ngai thla hnik! Himi thu ah na feh sual le na cang sual a si ahcun na thalrau hrangah thihnak tiang le siatnak tiang a lo thei a si. Kan nih rawngbawl tu pawl cu zumnak dik thawn dinmi kawhhran ah thuthangtha sim ding in hriakthih mi kan si. An sual sir ih thuthangtha a zum tu pawl umnak kawhhran cu na umnak ding kawhhran ah ka lo duhsak mi a si. Sersiam thar na sih ih kawhhran dik milai na si hlan lo cu ka thinlung di a riam thei dah loih kan hnatuan khal kan theh hrih lo. Lungpi par ih dinmi kawhhran lenglam ah khui hman ah rundamnak a um thei lo.

 

2)         A dintu :

                        Na ngaihthlak dingih ka rak ruahman mi a pahnihnak ah ka feh vivo ding. Kan thutlangpi ahkhan a innpi thu lawng a sim lo ih a dintu thu tla a sim tel. Kan Lal Jesu in 'ka kawhhran din ding' a ti.

                        Khrih kawhhran diktak cu Thukamtu Pathian in an sinak cio in a kilven mi  asi. hihi rinhlelh ding a um lo, Bible in a simvek in rundamnak hrang kuakhan nak ahcun Pathian in a rak hrilcia hai ih Fapa Paian in a runsuak, cule Thlarauthianghlim Pathian cun mit ih hmuh theihlo Khrih ih ruangpi sungah a hruai hai ih a thianhlim hai a si.Mi pakhat cio rundamnak ahhin Pa Pathain, Fapa Pathain le Thlarauthainghlim Pathian cu an tuan tlang a si. Hihi theihhngilh dah lo dingmi thutak a si. Asinan kawhhran hin Khrih parah hngatawk biknak a nei. Khrih cu a hran pa liolio in kawhhrna runsuak tu le thlen tu a si. Curuangah kan thutlang sungah hitin ngan kan hmuhnak a si, 'ka Kawhhran ka Digndihng'- cumi sak ding hnatuan cu keimai hnatuan a si'.

                        Khrih in a kawhhran milai pawl cu a tikcu te ah a ko cio hai. An mah cu Khrih ih kawhmi an si (Rom.1:6). Khrih ih thangharh mi an si. Fapa in a duhmi pawl cu a thangharh hai (John.5:12). Khrih in ansualnak a kholhfai sak hai. 'In duhdawt ih a thisen in kan sual pawl in kholhfai sak zo' (Thup.1:5). Cule Khrih in daihnak a pek hai. Nan hnen ah hnangam daihnak ka lo pek a si.  'An hnen ah kumkhua nunnak ka pek hai ih ziangtik hman ah an siatral lo ding' (John 10:28). Khrih in an hnen ah sir awknak a pek.'Pathian in amah cu Siangpahrang fapa le Rundamtu vek in a kut vawrhlam kap ah to ter tahrat in a cawisang, cuticun Israel pawl hnen ah sir awk nak le sual ngaidamnak cu a mah in a pek' (Dung.5:31). Khrih in Pathian fa si theinak a pek hai' (John 1:12). An sungih hnatuan thawk tu cu Khrih a si. 'Keimah ka nun ruangah nan nih khal nan nung ve ding' (John 4:19). A tawizawngin, 'Khrih ah ziangkim a famkimnak cu Pai lungawinak a si' (Kol.1:19). Amah cu kan zumnak a thawh tertu le a pitling tertu a si. Amah cu nunnak a si. Amah cu kan Lu a si. Amah in Khrih ih thlarau ruangpi peh zawm awknak hmuahhmuah cu a tuah thluh. Amai sungah an hnatuan tuansuak thei dingin cahnak a pek hai. Amai sungah tluksiatnak lak ihsin humhim an si. Ni neta bik tiang a kilhkim hai dingih mawh nei lo le lungawinak ropi thawn Pai hmai ah a hruai thleng thluh hai ding. Amah cu zumtu pawl hrangah ziangkim a si.

                        Khrih in a kawhhran milai pawl hnen ah hna a tuan suak ih cumi hnatuannak ah palai tuan tu cu rinhlelh ding um lo in Thlarauthainghlim a si. Thlarauthianghlim cun Khrih le a hnatuan cu minung thlarau hnen ah a tak in hmual a neih ter. Thlarauthianghlim cun hrintharnak, thangphawknak, cianternak, khros hram ah kaihruainak, siamthatnak pawl cu minung nunnak ah a tuah ih cu in an par ah hna a tuan hnu ah an mah pawl cu leitlun ihsin la suak in Khrih ih Thlarau Innpi hmanrua ah a canter hai. Asinan, Insaktu ropi, nundamnak famkim rak tuahsuaktu Pathian Fapa Khrih a si, 'A hramthawh ihsin a rak cumcia mi "THU" tisa ih a ra cang mi kha a si'. Khrih in Innpi cu  a sak a si.

                        Kawhhran diktak innpi saknak dingah Khrih in hmanrua tangkai hman mi a nei, thuthangtha rawngbawlnak, thuthiang simfiangnak, duhdawtnak ih zirh le kaihhruai awknak, a tikcu te ih thu simmi, Pathian lam ih mi hruai tu harsatnak-an zaten, hi pawl sung ihsin a hnatuan cu tuan suak a si, cule Thlarau in nunnak a neih tr hai, Asinan Khrih cu a ruangzingtu, remruattu, kaihruaitu, le khih hmuhtu le a tul mi bungrua pawl cawmdawl tu le zianghmuahhmuah tuan suak tu a si. Paul in thlaici a rak cing ih Apollos in ti a tawih, asinan a thangtertu cu Pathian a si (I Kor.3:6). Rawngbawltu pawl cun thuthangtha cu an sim ding ih cangan tu pawl cun ca cu an ngan ding a sinan ti pitling tertu cu Khrih lawng a si. Amah ih a din lo ahcun hnatuan cu a mahkel in a tang ringring dingih hnatuan tu pawl cu an bang lak men ding.

                        Khrih in a kawhhran a dindan hi a fim in a ropi a si! Ziang hmuahhmuah cu an mah le an tikcu te ah a tha bik in a tuah hai. Innpi saknak ih thingbel lungbel khal an mah le an umnak cio ah hngetkhoh zet in a um cio. A caancaan cu lung fate a hril ih a caancaan cu lung tumpi a hril. A caancaan cu hnatuan cakzet in a feh in, a caancaan cu hnatuan nuam teten a feh. Minung in thil saupi ruat lo in zianghman tuansuak mi  aum uallo an ti theu. A mit hmuh ah kum thawngkhat cu nikhat vek a si. Innsaktu Ropi cun thil zianghman a tuah sual dah lo. A tuahmi cu a thei, a thawk ihsin a cemtiang a ciang thlepthlep. Ziangkim a hmu tlangthluh. A tumtah vek in zianghman remsal tul loten famkim zet in a tuah. Inn ruangzing thiam hmin thang Michael Angelo le Wren pawl tla cu Khrih in a kawhhrana dindan thawn tahthim ahcun zianghman rel tlak an si lo.

                        Khrih in innpi a sak nak ih hmanrua pawl a hman dan hi a maksak in a ropi a si. Awm lo taktak le a hak remrem lungtlo tivek tla a hril theu ih hnatuan maksak dingah a hmang theu. Tui hlan ih an sual nak le an thilti sual nak ruangah zo vek minung hman a hnawng dah lo ih a thlei dang dah fawn lo. Farasi le misual pawl khal kha a inn sutpi ban pawl ah a hmang thotho. A hna tuan nak ah a ngilneihnak langter a duh. Ruahnak nei mal le Pathian mi lo zetzet pawl khal a hril hai ih a tha le a ngil zet mi Biak inn kil remnak ah a hmang hai .

                        Khrih kawhhran Innpi saknak ah a hman mi huham cahnak hi a ropi a si! Leitlun,tisa le satan doral karlak ah a hnatuan cu fel famkim in a tuah suak. Thlipi le thlemnak tihnung karlak khal ah daiten, aukhuang loten, pawnzai loten, le thlabar lote, Solomon ih biak inn an sak vek khan innpi cu sak a si thotho. 'Ka tuahmi cu zohman in an thleng thei lo ding' a ti (Isai.43:13).

                        Hi leitlun fale pawl cun kawhhran innpi saknak dingah zianghman ngaihsak nak an nei lo. An hrangah thinlung a kuai mi le thinlung a pemmi cun sullam a nei lo. Sual theihternak le Khrih ah zumnak pawl cun an hrangah zianghman sullam a nei lo. Hi pawl cu an mit hmuh ah atnak men lawng a si. Cutin leitlun fa le pawl in zianghman an ngaihsak lo laiah Pathian hmai ah lungawinak tumpi a um a si. Kawhhran dik humhim nak ah leitlun boruak hi vawi tampi ti danglam in a um theu. Cui Khrih ih kawhhran thatnak ding hrangah leitlun ih thil um le cangvai hmuahhmuah hi Pathian in thazet in a remruat hai. A hrilcia mi pawl zar ah ral pawl cu cawlhter a si theu. Leitlun rak uku, siangpahrang, lal le hotu pawl in an mah le ruahnak vek in tumtahnak cu an nei cio ih cu pawl cu tha an ti zet. Asinan anmit ih an hmuh thei mi an hnatuan pawl hnak ih a thupi sawn mi hnatuan a feh rero lai mi a um ih an nih pawl cu Pathian kut ah hreitlung le namtong men an si. (Isai.10:15). Cui hnatuan cu Khrih ih kawhhran Innpi dinnak hnatuan a si.

                        Kawhhran Innpi hnatuan hi Cungnungbik ih liangpar ah a hngat awk hi lungawi thu sim ding kan si. Milai liangpar ih rak um le thum aw siseh la cu dinsual theih a si ding. Asinan, Pathian hmin cu thangthat in um ko seh, inn saknak cu innsak tu ropi kut ah a um ih a ruangzingmi hmuahhmuahcu a ti sual dah lo tlun ah a zingcia mi pawl cu famkim zet in a sak thluh fawn. Khrih cu Cungnungbik Insaktu a si. Ramtin ih mi phun pawl le mit ih hmuh theih mi kawhhran pawl in an hnatuan mawhphurhnak an theih lo lai khal ah a hna cu a tuan sunzawm vivo ding. Khrih in thil a ti sual dah lo. A tuah thawk mi cu a tuah famkim thluh ding.

 

3)         A hrampi          :

                        A pathumnak ih kan ruat dingah ka tarlang zomi ah kan feh vivo ding : Cucu himi kawhhran innpi a dinnak hrampi a si; Jesu in insimmi ci 'Hi lungpi par ah ka kawhhran ka din ding'.

                        Lal Jesu in a kawhhran hrampi thu a sim tikah ziang a sim duh ti na thei maw? Jesu in a biak rero mi Piter kha a sim duhsan a si maw? A si lo lawlaw tiah ka ruat. A si theinak ka hmu lo, Piter a ti san si seh la, 'Na par ah ka kawhhran ka dinding' a ti lo ding maw? Piter kha a rak tisan siseh la 'tawh ka lo pe ding' a ti vek khan fiangten a sim lo ding maw? A silo, dungtlun tu Piter a si lo. Pa in Piter hnen ih a rak theihter mi thu kha dinhmun hngetlo le mi tawngtai Piter ih thu a simmi a si lo. Lungpi a simi Khrih thu sawn a sim mi a si. Thlawsuahmi thutak, Khrih kha minungle Pathian karlak ah rakkam ciami rundamtu, a famkim tertu le Palai a si nak thu a simmi a si sawn. Hihi Lungpi, kawhhran, Hrampi,kawhhran dinnak ding sawn cu  a si.

                        Kawhhran hram cu man tampi thawn rak dinmi a si. Pathian fapa ah a rungcan a tul, cuticun milai vek in nung in a mai sualnak ruangah silo in leitlun sualnak ruangah thingkhros par ah a thih a tul. Cui milai sinak thaw cun Khrih kha thlanmual ah phum a si hnu ah a thawh sal a tul. Cuticun milai hrangah thlennak a tuah famkim hnu ah Khrih cu vancungram ah kai so in Pai vawrhlam kap ah a to a tul. Bawmtu nei lo misual, a cak lomi, a tha lo mi, a bawrhhlawh le a hlo mi misual pawl hrangah ziangdang hman a tlakmi hrampi dang a um lo.

                        Cui kawhhran hrampi vawikhat din zo mi cu a hngetkhoh tuk. Cui hrampi cun leitlun pumpi sual nak ih rihnak khal a dawl thei a si. Cumi hrampi par ih a um, zumtu pawl sualnak ih a rihnak khal a dawl thei. Ruahnak sual, suangtuahnak sual, thinlung sual, ngaih tuahnak sual, mit ih hmuh theih sual, milai theihlo mi sual, Pathian dan kalh ih sual, Pathain dodalnak sual, milai dodal nak sual ziangvek sual khal-leitlun ih sualnak hmuahhmuah ih rihnak thaw khal in lungpi par ih dinmi kawhhran cun a phur thei a si. Khrih ih aiawhnak hin leilung sualnak hmuahhmuah hrangah tlennak a tuah famkim thei a si.

                        Hih kawhhran hrampi ah hin Khrih ih kawhhran milai hmuahhmuah cun zawm thluh a si. Zumtu pawl cu thil tampi ah lungruallonak le ruahdan bang awk lonka an nei. Asinan anthlaraulam hrampi ahcun an zaten thinlung hmunkhat an si. Baptists, Methodists, Episopalians, le Presbyterian zumtu pawl khal himi thu ahcun thu hmunkhat te ah an tong aw thluh a si. An zaten Lungpi par dih dinmi an si. Khui tawk in daihnak, ruahsannak, le lungawi um zet hmailam thilthleng din pawl ruahsannak an nei ti sut hai hnik aw. An zaten hrampi pakhat, Khrih in misual pawl famkimnak dingah puithiam sang vek ih a hna tu tuan nak ihsin a si thu an lo sim ding.

                        Nangmah le nangmah kha ziangvek hrampi ah na toh aw ti zoh hnik aw; Khrih ih kawhhran dik sung ung na si maw? Hi cu nangmah te thei aw thei ding na si. Mipi lak ah na khawm awknak cu kan lo hmu thei lo. Lalpia zanriah na kil ve cu kan lohmu thei nan nangmah kha Khrih ah hrambun aw tahrat in Khrih thawn pumkhat nan si taktak le kan lo hmuh sak thei lo. Na sungah Khrih Thlarau a um le umlo kan lo hmuh sak thei lo. Nangmai mimal rundamnak thu ah thil na ti sual lonak dingah hmala aw. Na thlarau kha Lungpi par ih bultohmi a si maw, zohfiang hnik! Cuti a si la ahcun thildng peitlun mithmuh ih na tuah mi hmuahhmuah cu zianghman lo a si. Hi hramdik ah bultohnak umlo in thuthennak ni ah Pathian hmai ah din theinak na nei lo. Lungpi par ih thlamte cu vunnel parih siangpahrang inn hnak in a let thawng khat in a tha sawn deldel a si!

 

4)         Thil tihnun :

                        A palitnak ah kan cangthlan ih a khihhmuh mi kawhhran hrangih thil tihnung thu ka run sim hrih ding. (Thihnak helrak sangka) a tarlang mi a um. Cumi a simnak ihsin helram lalpai thiltithei nak cu kan theithei (Zohhnik : Sam.9:13;107:18; Isai.38:10).

                        Khrih ih kawhhran thuanthu ahhin a kumkhua in buainak, raldonak pawl a um ringring mi kan hmu thei. Hi leitlun lal, satan cun thihnak thlen thei khawp in a beih ringring mi ka hmu thei. Satan cun Khrih ih kawhhran cu thihtheih khawp in a hua. Zumtu pawl cu a dodal ih a tawlrel ringring. Hi leitlun fale pawl hnen ah duhzawng tuah dingih a fawrhfial ringring ih Pathian fa le pawl siatsuah nak ah le hrem nak ah a hmang ringring hai theu. Khrih ih kawhhran milai pawl cu an lu a siatsuah thei lo hman ah an kemit tal cu a siatsuah theu. Zumtu vanram lamzin awh in khual a tlawng rero lai tu pawl cu a siatsuah thei lo hman ah an khualtlawnnak lamzin ah a cawk buai ringring theu.

                        Helram lalpai thiltithei nak thawi do awknak cu Khrih ih ruangpi in kum thawngruk lenglo a tuar zo. Hrambur a alh rero nacing ih a kang lomi le nunau hramlak ih tlan na cing ih zianghman siatsuah lo mi vek a si (Suah.3:2;Thup.12:16). Mit hmuh theih kawhhran cun lennak le daihnak an neih caan a um theu nan Khrih ih kawhhran diktak pawl cun cuvek an nei dah lo. A sungih buainak cu a khumkhua in a si. A ral donak cu a cem dah lo.

                        Helramlalpai huhamcahnak le thilti theinak thawi do awknak cu Kawhhran dik ih zumtu hmuahhmuah ih hmuh le ton mi a si. Zokhal Khrih ih kawhhran ah peh zawmmi ka si ti tu pohpoh cun an do cio a tul. Mithianghlim pawl ih nunnak ah ziangsaw kan hmuh thei? Paul, James, Piter, John, Polycarp, Chrysostom, Augustine, Luther, Calvin, Latimer, le Baxter pawl ih nunnak ah kan hmuh thei mi cu raldonak ih a tel ringring tu ralkap sinak a si lo maw? A caancaan cu mithianghlim pawl in an mai nunnak ah siatsuahnak an tong theu. A caancaan cu mi relsiatnak, mi hnawnnak, thuphan puhnak le mi cam le riam tiang an tuar ih, a caancaan cu langhngan zet ih hremnak an tuar theu.         

                        Cuticun Khrih ih kawhhran pawl cun ziangtik laikhal ah ziangti kawngzawng tal in maw Satan ih dodalnak an tong ringring. Thihnak (Helram sangka) cun Khrih ih ralkap pawl cu a kumkhua in a dodal ringring.

                        Thuthangtha simtu kan nih cu Khrih hnen ah a ra tu hmuahhmuah hnen ah a sunglawi le ropi thukam cu kan sim thei ringring (2 Pit.1:4). Raltha zet in ka lo sim ngam, Bawipai hmin in, Pathian daihnak ziangkim theihtheinak cu nan hrangah kam cia in a um si. Khrih a zum ih ruahsannak thawn a hnen ah a ra tu hmuahhmuah hnen ah Pathian zangfahnak, alak ih pek mi rundamnak cu a um. Asinan satan le leitlun thawi rualrem awknak cu Khrih dungthlun tu pawl hnen ah lo kam theinak ka nei lo. Cuti sisawn loin hi lei taksa thawn na nun poh sung cu satan leitlun le tisa ral na do ringring ding. Mithi khua hnar na thlen tiang an nih khal in an lo do ve ding. Asinan cui doral ruangah Khrih ih rawng nabawlnak ah thukthun aw hlah. A sinan na pek dingmi men le Khrih rawngbawl ticu ziang a si ih ziangtin na um ding ti na thih cia nak le na ruatcia theinak ding ah ka lo simnak sawn a si. Na hmailam ah cuvek ral pawl na ton tik ah an mangbang lo ding ka duh mi a si. (Lk.14:28.

 

a.                     Thihnak (helram sangka) ih ral na si ruangah na mang bang hlah seh. Leitlun ih ta nasi ahcun leitlun cun a mai ta cu a duh a si. (John.15:19). Leitlun cu a si kelten, le satan khal cun a umhmun kelte cu a luah poh sungcu Khrih ih dungthlun tu pawl cu ralkap an si ring ring a tul. Leitlun in Khrih cu a hua ih leitlun cu a kel a awh karlak sung cu Khrih ih dungthlun tu pawl cu a do ding a si. Hramtohsal nak rak hoha tu Luther in a sim vek in, 'Kawhhran cu leitlun ah a um sung cu Cain in Abel cu a that ringring ding'.

 

b.                     Thihnak ral do dingah na tim tuah aw. Pathian ralthuam thawn thuam aw aw. Pathian minung (ralkap) pawl hman ding ah hmanrua cu ticawk lo in a um a si. Khrih in ralthuam a tlasam dah lo. Kan mah vek mi caklo, mi farah, misual, milian, tampi in tui kan ralthuam hi an rak hmangih ral tampi neh in ralram ah an sung dah lo.

 

c.                     Thihnak ral na do tikah thinsau ten do aw. Thil zingkim kha nathatnak ah an cangmi a si. Na ral pa ih thatnak hrangah a si lo. Nang mah lo thianter nak dingah a si. Kha ral pa ih thatnak hrangah an si lo. Nang mah lo thianter nak dingah a si. Kha pawl khan a lo thangharh ter ringring ding. Kha pawl khan Khrih dung thaten a lo thlun ter ding. Cu pawl cun leitlun thawn a lo thenhnih aw ter ringring ding. Cu pawl cun thla tampi a lo cam ter deuhdeuh ding,  Khrih hnen ihsin bawmnak lakdan thiam ding ah a lo zirh ding. Cucun na thinlung sungle na hmurka 'Khrih, ka Lalpa, ruangthlang aw' tiah a lo sal suak ter ding. cule cu pawl cun varam a lo naih ter deuhdeuh ding. Cucun, 'Lalpa, na lalram thleng hramseh' tiah a lo ti ter ding. Pathian in leitlun ah na thin lung phum in a mah na theih hngilh dingle a lalram ngaihsak lo ih na um ding a lo duhsak lo.

 

d.                     Thihnak ral cun lo neh hlah seh. Pathian fa taktak in thihnak a ral donak cu a sunglam inun ih a nawmnak vek thotho in theihtheih a si. Khros telloin lukhum a um lo.Buainak tel loin rundam-khristian sinak a um lo! Khrih in hitin a sim, 'Keimai ruangah mi'n an lo ti duhdah ih an dodal, an lo hrem ih ziangvek thil sual khar an lo phu a si ahcun mi lungawi nan si'. Na sakhua nak ruangah hrem na tuar dah lo ih, mi zokha in mitha anlo ti ih an lo duh hluahhlo ahcun Lungpi par ih kawhhran dik ah na um maw um lo tihi rinhleh um a si (Mth.5:11;Lk.6:26). Cuti sihlah kawh, Khrih ih kawhhran dik dodal tu lak ah na tel pang a si ahcun Satan ih rualpi tha le a ralkap na si ti thei aw mei aw.

 

5)         Venhimnak simciami :

                        Adang pakhat kan ruah hrih dingmi a um: Khrih kawhhran dikih himnak. Insaktu ih thukam cia mi ropi a um: 'Thihnak khal in a neh thei dah lo ding'.

                        Thuphan a per thei dah lo tu in hitin a sim, thihna (helram) ih thil ti theinak hmuahhmuah in a kawhhran cu a siatsuah thei dah lo ding a si. Ziangvek dodal nak karlak khal ah a ding ringringding a si. Zianghman in a neh dah lo ding. Sersiammi thil dang pawl cu an hloral thluh ding, asinan Lungpi par ih dinmi kawhhran cu a siatral dah lo ding.

                        Lalram tum pipi pawl cu an suak ih midang in anrun neh cingcing. Igypt, Assiria, Babylon, Persia, Tyre, Carthage, Rome, Greece le Venice-hi hmuahhmuah pawl hi khui ah an si thluh ti na thei maw? Cu pawl cu milai kutsuak an siih an hloral thluh. Asinan Khrih ih kawhhran dik cu a nung ringring.

                        A cak bik le a ropi bik khawpi timi hman kha a siatral. Babylon phardawl pawl kha leilungah an tlu thluh. Nineveh khawpi kha sunhrul le leivut inan khuh thluh. Thebes ih sangka pawl kha thuanthu ah an cang thluh. Tyre cu nga kai pawl ih sur bannak ah a cang. Carthage cu zohman um nawn lo nak hmun rawp ah a cang. Asinan hi hmuahhmuah pawl lak ah kawhhran cu a ding ringring. Thihnak in a siatsuah thei dah lo.

                        Hlanlai ih mithmuhtheih kawhhran tampi pawl cu thu a phunphun ruangah an hlo ral thluh. Khui ah saw Ephesi le Antioch kawhhran pawl teh ansi thluh? Korin, Philipian, Thessanonika kawhhran pawl teh khui lam ah saw an si thluh? Pathian thutak thawn an then aw ih an tlan hlo zo. An bishop, an synod, an puithunak, le an zirhawknak le an khua hlan hmin thatnak pawl ah khan an rak duh aw tawk ih tu ahcun khui lam ah an um ti zohman in kan thei nawn lo. Khrih ih khros taktak ah cawimawinak an rak pe lo. Thuthangtha cu an rak pom hnget lo. Khrih hrangah umnak hmun dik an rak pe lo ih Khrih ah zumnak dik an rak nunpi lo. Tu ah cun hlanlai ih thil rak um dah pawl lak ah thil pakhat menmen ah an cang. An en nak meifar cu laksak in an um zo. Asinan hi hmuahhmuah lak ah Khrih ih kawhhran cu a ding ringring .

                        Ram pakhatkhat ah kawhhran dikcu ti duhdah in a um maw? A um khal a sile hmundangdang ah a thawk thotho ding. Dinhmun pakhatkhat ah ti duhdah in a um maw? Asi khal le dinhmun dangdang in a thawk thotho ding. Meisa ihurnak, thawn gih thlak nak, nam ih sunnak, cawhkuannak, le liamkuannak pawl hin a thatnak hi a cemter thei dah lo ding. A rak hrem tu le a dodal tu pawl u an thi ih an hloral thluh cingcing, asinan, Pathian thutak cu a nung ih a thanglian vivo. Kawhhran dik cu ziangtluk ih cak lo le tawntai in a lang men ding nan a siatsuah tu le a dodal tu cu ti siat an si ringring ih tikcu cem hlanlo cu a pehzawm vivo ding. Kawhhran par ih kut a thlak tu cu Pathian mangmittawk an si (Zech.2:).

                        Kan thuhmahruai bungcangih thukam micu kawhhran zate hrangah a tak a si mi a si. Khrih theihpi tu umloin leitlun hi ziangtik hman ah a um dah lo ding. Boruak siat lai bik caan hman ah Khrih ih milai cu an um ringring a si. Ahab san lai hman ah khan Israel mi thawng hnih a nei a si. Tulai ih a thimnak zet Rome le Grece ram pawl lak khal ahhin Khrih a rian rero tu an um ding ti ka zum.Satan cun tuksumza in Khrih ih kawhhran cu a tisia in a sitsuah men ding. Ram hrek khat ah kawhhran pawl cu ti duhdah inan ummending. Asinan tihnak ih ti theinak cun ziangtik hman ah siat suah lellel dah lo ding.            

                        Kan cangthlan sungih thukam nak pawl hi zumtu mimal hrang khal ah a dik a si, hmun hrekkhat ah Pathian minung pawl cu namthlak an si ih an himnak hranghman ah thlaphan a um. A hrekkhat pawl cu David le Piter pawl in an rak ton dah vek in riahsiatnak ngaingai an tong. A hrekkhat cu Cramer le Jewell vek in tikcu ziangmaw zat sung cu an zumnak hman kha an hnawl ih an tlan san. Mi dang hrekkhat  pawl lala cu rinhlelhnak, tihnak tumpi in a cim hai. Asinan, a neta bik ahcun a nauta bik ihsin a tumbik tiang, a cak lo bik ihsin a cak bik tiang, an zaten dam le, lungawi ten inn ah an thleng thluh thotho. Cutivek cun tikcu cemtiang a si ding. Thaisun ih ni cu tlang lo ding in na kham thei lo ding. Bristol ti luannak cu luang nawn lo ding in na kham thei maw? Leilung hlum pi pawl hi an hernak lamzin cio ah her nawn lo dingin na kham thei maw? Cuvek pawl na tuah thei hnu lawng ah zumtu pawl rundamnak, ziangtluk in tawntai le cak lo an si hman ah, Lungpi par ih dinmi kawhhran misa pawl rundamnak cu na kham thei men ding.

                        Kawhhran dik cu Khrih ih taksa a si. Khrih ih taksa ruangpi sung ihsin a ruh peng pakhat te hman a hloral dah lo ding. Kawhhran dik cu Khrih ih 'mi' a si. Pathian in sankhuk daih thukam nak thawn a zawm zo mi cu zohman in an then thei dah lo ding. Kawhhrna dik cu Khrih ih tuu rual an si. Kiosa cun David ih tuural lak ih ta tuu pakhat kha a keu ih a laksak tikah David in a kaa sung ih ta a lon sal. Khrin in, cuti vek in a tuu rual pawl cu a kil him ding. Amah cu David ih fapa a si. Khrih ih tuu rual lak ah a hrisel lo bik pakhat te hman a hloral lo ding. Ni neta bik ah Pai hnen ah hitin a sim ding, "ka hnen ih pekmi pawl lak ihsin pakhat hman ka hlo ter lo' (John 18:9). Kawhhran dik cu leitlun ah sangvut vek an si. A caancaan cu thli in a hran men ding, a caancaan cu khatlam le khatlam ah an lu a zing seksek men ding. Asinan thlaici fangkhat hman a hlo lo ding. A hi le a hnawm pawl cu hlawn ih meisa ah ur an si ding. Kawhhran diktak cu Khrih ih ralkap an si. Kan rundamnak ih kan ral bawipa cuna ral kap pawl lak ihsin a cak lo bik hman a hlo ter dah lo. A tumtahnak pawl cu ziangtik hman ah siatsuah an si dah lo. A cawmdawlnak cu ziangtik hman ah a tawp dah lo. A kaihhruai dan cu a thawk ihsin a tawp tiang a thleng aw dah lo. Mirang ram ih Crimean ral do dingah minung tampi an feh ih minung tampi cu an ra tlung nawn lo ti kan thei. Ral bawi cak le thiam zet pawl cu lungawi zet inan feh ih an ram ah an ra kir nawn lo. Asinan Khrih ralkap pawl lak ahcun cuvek zohman a hlo ta ti an um dah lo. Ni netabik tiang ah a ralkap lak ihsin mi pakhat hman an hlo dah lo ding. Amah rori in a sim, 'An hloral dah lo ding' (John 10:28).

                        Satan cun Khrih ih ralkap pawl cu thawng inn ah a thlo men ding. Hremnak a phunphun meisa ih urnak, thing par ih thlai that nak in maw hremnak a phunphun thawn an that men ding. Asinan, taksa nunnak a that hnu ahcun zianghman ti theimi a nei nawn lo. Zumtu thlarau cu hnaihnawk thei nak zianghman a nei nawn lo. Kan dunglam rei tuk loah, French pawl in an rak lak lai ahkhan, thawng inn phar par ah an ngan mi cu an hmu. A ngan tu cu zo a si ti an thei lo. Asinan a ca ngan mi pawl hi thiehtlak zet a si ih a thihhnu khal ah cui ca cun thu sim ringring. Hremnak a phunphun a tuar hnu ah thawng inn phar par ah, beidawng zet hnu ti theihtheih in, hitin a ngatn, "Thlawhsuahtu Jesu, na kawhhran sung ihsin zohman in in hlawnhlo thei lo'. Himi cangan mihi a dik a si. Satan ih thil ti thei nak cun Khrih ih kawhhran dik sung ihsin zumtu pawkhat hman a hlo ral ter thei lo a si.

                        Tui casiar tu lak ah zohman in tihnak ruangah Khrih an rian duhnak le tumnak cu an thulh dah lo ding tiah ka zum. Na thlarau na hngat nak pa cun lei le van ih thu neihnak hmuahhmuah cu a nei ih a lo kil him ding. Thai hloh ding men ah a thisen suak khawp in a lo runsuak rero zik lo. Na sungkhat pawl cun anlo dodal men ding. Na inn hnen pawl cun an lo hnihsan in an lo zawkzet men ding. Leitlun cun a lo rel se dingih hmuhsuam nautatnak thawn a lo ti duhdah men ding. Tih aw hlah? Tih hrimhrim hlah! Helram thiltitheinak ruangah na thlarau cu siatsuah a si dah lo ding. A lo dodal tu pawl hmuahhmuah hnak in na lam ih a tang tu cu a cawk sawn a si.

                        Khrih ih rawngbawl tu lak ihsin mithianghlim pawl lak hloh an si tikah na thin thir hrimhrim hlah seh. Khrih in a thu cu a kumkhat khua in a hmun ter thei a si. Rawngbawl tu tha tha le duh um zetzet a suah ter leh ding. Van ih Arsi pawlcu a kut sungah an um. Na hmailam hrangih na khuah ruahhar nak hmuahhmuah cu a ke hram ah thum mei aw. Leitlun mifim ti aw pawl le tuu hmul hruh cinghnia kauham pawl ih tihsiatnak ruangah na beidawng hlah seh. Khrih cun a kawhhran cu a kumkhua in a enkawl ringring ding. Khrih in a humhim dingih helram thil ti theinak ih a siatsuah lo ding. Kan mit ihkan hmuh thei leifang khal ah ziangkim cu a thatnak in a feh rero a si. Hi leitlun lalram hmuahhmuah cu kan Pathian lalram, Khrih ih lalram a si thluh leh ding.

 

                        A takih kan nunpi ding thu malte thawn tui thu cu ka tawp ter hrih ding.

 

1).                    A pakhatnak ahcun thusutnak a si ding. Ziangvek thusutnak saw sut awm bik? Ziangso ka sut ding? A hrem ka thawknakah ka kir sal ding. Hi thu ka thawhnak tongkam ah ka kir sal ding.  Ka losut mi cu, Khrih kawhhran dik milai na si maw'? Kawhhran misa tihi Pathian mithmuh ah ziang a si ti theihtheinak na nei maw? Ziang ka sim duh ti cu theihtheinak na nei ko ding. Ramsung kawhhran hnak ih hlaswn thlir in ka sut mi a si. Ziang pawl le Biak inn thu ka sut mi a si lo. Lung prih dinmi kawhhran diktak sungah member na si ve maw? A ropi mi kawhhran hrampi tobul cu na zawm ve maw? Thlarauthianghlim na co zo maw? Na thlarau cu Khrih thawn pumkhat an si tiah Thlarauthianghlim ih theihternak nenei maw? Na thinlung sungah thaten ret ih ngaihtuah ciang dingah Pathian hmin ih ka lo sut mi a si. Na piangthar  hrih lo a si ahcun Lungpi par ih dinmi kawhhran milai na si hrih lo.

                        Ka thusutnak pawl hi thaten a sangthie lo tu casiar tu cun hi thu pawl hi a mai hrangah thaten la in ngaihtuah aw seh. Na thlarau sankhuk siatralnak na htlen lo nak dingah hma la aw. Thihnak in ni neta bik ah a lo neh lo nak dingah le Satan cun a mai ta ah a lo siar tel lo nak dingah hman la aw. Cuticun sankhuk hrangah na hlohral lo nakdingah hma la aw. Bible a umnak ih thlawsuahnak ram le thuthangtha eng umnak ihsin na tlak siat lo naki dingah hma na pin la aw. Baptists, Presbyterian, Methodists, maw ziang kawhhran pawl hmun sung ah na um khal a si len na pawl na tan tektek ih hma na lak nak Pathian thu ih dungle hmai hman thei nawn lo in, na phurnak ah na hmang aw ih Khrih ih kawhhran hrampi cu rak zawm ziar si loin ni neta bik ah Khrih ih kehlam ah feh dingmi pawl lak ah na tel lonak dingahna thei tawk suah in hma la aw.

 

2)                     A pahnih nak ah nunih lakdingmi ka sim duh mi cu sawmnak a si. Zumtu diktak a si hrih lo tu pawl hnen ah ka sim. Na hnen ah ka lo sim, ra aw la, kawhhran dik hi zawm ve thlang aw. Ra aw la, Khrih thawn sankhum thukam nak hnuai ah zawmawknak nei ve thlang aw. Cuticun theihhngilh ih na um lo dingah.

                        Ka simmi hi ziang a si ti thaten ruat aw. Ka lo sawmnak ih ka tong hman mi pawl hi theihsual lo dingin thaten ruat aw. Mit hmuh theih na kawhhran pawl kha tanta aw ka lo ti nak a si lo. Pawl le kaihhruai awknak ih hngat aw mi thil lem biaknak hi ka hua hluahhlo. Pawl sawmnak thlarau hi ka hua. Asinan ka lo simmi cu Khrih ah rundam na si theinak dingah ra aw. Na thenhnih awk thei nawn lo nak ni a ra lai ding. Ziangruangah tufangah a cang thei lo. Ziangruangah tuisun ah a cang thei lo? Ziangruangah tuisun hi tuisun tiah kan kawh lai ahhin a cang thei lo? Ziangruangah thaizing nisuahhlanah, tui zan ah a cang thei lo? Misual hrangah khros par ih a thi tupai hnen ah na rualpi misual pawl kah sawm la, misual rundam theitu Jesu hnen ah na rualpi misual pawl kha sawm aw la, misual rundam theitu Jesu hnen ah ra aw. Ka Lal le Rundam tu Jesu ah ra aw. Na hrangah zianghmuahhmuah cu tiar aw cia in an um. Zangfahnak cu na hrangah tiarcia in a um. Vanram cu na hrangah tiar cia in a um. Vancungmi pawl cu na rat tiktik ah lungawi thu sim dingah an man cia zo. Khrih cu lungaw zet ih lo pom dingah le a fale pawl lak ih lo ret dingah a man cia zo. Khua a tlai hlan ah ra mei aw. Pathian thinhengnak cu tilik bang in leitlun ah a ra thleng cing ding. Lawng sungah ka ra lut aw la na him ding.

                        Nunnak lawng a si mi kawhhran dik ah ra aw. Hi leilung hlunpi cu a siatral cingding! Hihi thei aw la cumi tihtu lak ah na tel lo ding. Leilung pi cu tipi kap ih vunnel parih a siat mi lawngpi vek a si. Zan cu a rei cuahco ih thlipi cu a hrang thawk rero thlang, thlipi cun a siatral ciami lawng pi cu a siatsuah thluh leh ding . Cuti a si lai ah nunnak lawng pi cu rem a si ih, kan nih thuthangtha sim tu pawl hin nunnak lawngpi sung ah ra lut in a luat dingmi lak ah na tel ve nak dingah kan lo sawm a si. Hmakhat te ah tho in Khrih hnen ah ra dingah kan lo sawm a si.

                        Ziangtin ka ra thei ding tiah na sut maw? Ka sualnak pawl cu a tam tuk si, na ti maw ? Mi tha lo tuk ka si, ka ra ngam lo, na ti maw ? Cuvek ruahnak thaw cun a hla aw tuk . Cucu satan ih thlemnak a si . Misual na sinak vek in Khrih hnen ah ra mei aw. Na sinak vek ciah in, zianghman zep lo in ra mei aw. Hi hla mawi zet ih tongfang pawl hi ngai hnik !

                                    ' Ka sinak vek in, zianghman thatnak nei loin,

                                    Asinan na thisen cu ka hrangah na thlet zo '.

                                    Cuticun na hnen ah ra ding in i ko aw,O,Pathian tufa no,

                                    Na hnen ka ra '.

                        Hihi Khrih hnen ah rat dan ding lamzin cu a si . Ziangthil hman hngak mi nei lo el ruahhar ding um loin na rat a tul. Misual rilrawng pumpuarnak hawl vek in ; mi farah misual lennak hawl vek in ; mi tha lo misual diknak ih thuam ding vek in Khrih hnen ah na rat a tul. Cuticun ra mei aw Khrih in a lo co hlang ding. Khrih hnen ih a ra tu hmuahhmuah cu ziangti lam hman in dawi suak sal an si lo ding . Aw, ra mei aw, Khrih hnen ah ra aw ! Rinnak in kawhhran dik sung ah ra aw la rundam na si ding .

 

3).                    A netabik ah zumtu himi casiar tu pawl hnen ah tha pek nak malten kan run sim ding.

                        Thianghlim nun nung dingah zuam aw . Na umnak kawhhranih hman tlak mi si tum aw . Vanram mi sinak nei vek in nung aw . Na eng cu leitlun ah eng seh, cuticun leitlun mi in na nun an hmuh tikah hlawknak an neu ding . Zo ih ta na si le zo na rian ti lo thei lo an lo ti lo ti lo nak dingah, mi zokhal ih siar thei mi Khrih ih cakuat si tum aw . Thianhlimnak zianghman a thei lo tu cu Lungpi par ih bultoh mi kawhhran member a si ve lo .

                        Raltha zet ih nun tum aw . Mi hmai ah Khrih cu phuang aw . Khui tawk hmun na luah khal len Khrih thu cu phuang aw . Ziangruangah a mah cu na zah pi ding ! Thingkhros par ah a nih cun a lo zahpi lo . Ziangruangah a nih cu na zahpi ding ? Ralkap tha cun a ral thuam cu a zahpi lo . Zumtu dik cun Khrih thu cu a zahpi dah hrimhrim lo . Lungawi thiam ringring tum aw . Khrih ih ratsalnak dingah ruahsannak nei vek in nung thiam aw . Hihi kan zate ih kan zoh dingmi a si . Vanram lam pan ih feh kan si vek in vanram thil in kan thinlung cu in rung luah khat thluh ding a si. Pathian mi pawl hrang ahcun ziangkim hi a tha bik tikcu le caan ah an um thluh. Khrih ih kawhhran hrangah cun cantha bik a um. Zum lo tu le leitlun mi pawl hrangah cun harsatnak le beidawnnak can tha a si ding nan Khrih kawhhran sungih a zawm tu pawl hrang ahcun ziangkim hi thil tha hrangah a cang mi an si. Cui caantha pawl hrang ah fimkhur ten thlacamnak thawn kan hmailam caantha cu hngak ringring ding kan si.

                        Siatsuahnak cu rei lo te ah thlawnthlak a si cing ding. Lungto neta bik cu lakthlak a si cing ding. A tlun ih lungpi cu famkim zet in a umnak hmun ah rem a si thlang ding. Cuticun Khrih in Lungpi par ih a dinmi kawhhran cu fiang le fel zet in kan hmu thei cing ding.

                        Insaktu Ropi cu a mah rori a ra thlang ding. In pi cu a zianghman famkim lonak um loin a mawinak thawn leitlun ah hmuh theih a si cing ding. Rundam tu le rundam mi pawl an zaten an nuak aw cing ding. Sersiammi hmuahhmuah inh Khrih ih kawhhran a dinmi cu athatzia an hmu cing ding. Zohman in Khrih hmin cu thlawsuah le thangthat in um ko seh an ti dah lo nak hmun ah Khrih hmin cu thangthat in um ko seh ti ah an au ding.? Cule ' Lungpi kawhhran ah a tel tu hmuahhmuah cu mi thlawsuak an si ' tiah mi zapi in an au ding.

 

Comments