11.                               KHRIH AH LUNGAWINAK SANGBIK

 

            "Thinglamtah parih an khenmi misual pa pakhat cun nautatnak tongkam thawn, 'nangmah hi Messiah na si lo maw si? Nangmah le nangmah run aw awla kannih tla hi in run ve aw! tiah a ti. Asinan adang misual pakhat pa cun 'Pathian na tih lo maw si? Kan par ih thuthennak an tuahmi hi a bang rep theh. Sikhal sehla kannih pahnih par ih an tuahmi thuthennak cu a dikmi asi, ziangah tile kan thil tuah ruangah a tlak mi tuarnak kah tuar asi. Asinan hi pa hi cu sualnak zianghman a tuah ve lo,' tiin a mawh thluk. Cule Zesu hnenah 'Maw Zesu, Siangpahrnag sinak thawn na rat tikah i hngilh hram hlah aw' tiah a ti. Zesu in cu pai hnen ahcun, 'Thu ka lo kam asi, tuisunah kei mah thawn Paradise ah na um ding,' tiah a ti" (Luke 23:39,43).

                        Thuthlungthar sungah tui thuhmahruai ih ka hman mi bungcang hnakin mi theihlar mi bungcang malte lawng a um. Mi zapi theih mi rukru thinlung pem pai thuanthu telnak asi.

                        Hi bungcang hi mi zahpi ih theih ding tlak asi. Himi bungcang sung thu hin thinlung suangtuahnak ah an-hai rero mi mitampi a rak hnem; sia-le-tha-theihnak ah thin le hamkai lo ih a um mi mi tampi hnangamnak a neihter; thinlung hliam a tuarmi mi tampi hrang ah damnak sitha a rak si; sualnak ruangih thlarau cawr le bah rero tu pawl hrangah damnak sitha a rak si; a hnuk a cat cuahco mi mi tampi pawl kha an ihkhun parah nuamzetin a zauter hai. Khrih ih thuthangtha phuan suahnak hmun kipah hi bungcang pawl hi ngaisan, duh le theihter ringring an si ding.

                        Himi bungcang pawl thawn pehpar in sim duhmi ka nei. Hi thutak hin a tarlang duhmi, a zirh duhmi le ziang tumtahnak thawn hi thutak hi kan hrangah Bible sungah ngan asi ih ziang an sim duhsan ti pawl ka thei tawk suahin ka run sim fiang tum ding. Ka casiartu tu pawl dinhmun le thinlung sungah ziang a um ti hmuh thei mi le theihthei mi ka nei lo. Asinan himi thutak sung ihsin zohman ih hmuh suak dah lo mi thuruk hmuhsuak mi ka nei. Himi thutak sungah Khrih ah milai co mi lawmman tumbik a um.

 

1.                     Misual rundam dingah Khrih ih cahnak le duhdawtnak

 

                        A pakhatnak le a hmaisa bikah himi bungcang ihsin ka zir mi cu, misual pawl rundam dingah Khrih ih huhamcahnak le duhthlannak asi. Hihi thinlung a pemmi rukru pai thuanthu ihsin kan zir thei mi zirhnak pawimawh bik pakhat asi. Hi bungcang hin a thei tu pawl hmuahhmuah hna sungah a awn mawi zet mi le theih nuam zet mi thutak in zirh: Hi thutak in a simmi cu Zesu Khrih cu misual  rundam dingah a cak ih a ropi' asi ti in zirh (Isai.63:1).

                        Pakhat hnu pakhat ka sut duh mi cu, himi thinlung a pem mi pai rak tuah dahmi beidawnthlak le ruahsan ding um nawn lo khawp ih sual pawimawh rak tuah ih hipa vekin thing parah thah tiang tuar tlak ih sual an um kei maw, ti asi. Na theih lo hmanah na kiangkap mi pawl kha sut hnik aw la lo sim thei mi an nei men ding.

                        Hi pa hi misual, thilsual tuahtu, rukru asilole tualthat asi tengteng ding. Misual hleihluat pawl lawng hi thing parah khenbet an si theu ti kan thei. Dan bawhsiat nak raungah a dikmi le a tlak mi thuthennak a tuar. A hram thawk ihsin sualnak lakah nung in sualnak lakah thi dingah a rak tumtah vekin a damsung a hmang aw aw ih mithi khaw hnar ah a din lai fangah thing parah khenbet in a um, cu tikah Zesu Khrih ah a thum aw.

                        Cuticun, Khrih thawn an ton awk tikah amah cu a thi zik cuahco mi asi. Nung le dam in suak sal nawn lo dingin thing parah khengbet ih khaikan mi asi. A  kut le a ke ah zianghman cangvaih theinak tha zang a nei nawn lo. A damsung, a leitlun can cu nahzi cu siar theih asi; thlanmual sangka cu a hrangah on cia in a tiar aw zo. Thihnak cu a hmailam ke karkhat ah a um. A neta bik thaw a thaw zik cuahco.

                        Hremhmun hnarah milai thlarau khur rero ih hrum rero a rak um dah asi ahcun hipai thlarau hi asi ding. A hlo zo tiah ruat zomi hmuh sal mi an um asi ahcun hipa rori hi asi ding. Adam cithlah lakah Satan in 'kei mai ta asi' tiah ahnangam zetin a kutsungah a ret zo mi an um dah asi ahcun hipa hi asi ding.

                        Asinan ziang a cang ti zohhnik! A hram thawkah a rak tuah theu vekin Pathian mualphohnak hna a tuan nawn lo ih tongkam danglam zet hmang in a tong thlang. Thlacamnak thawn thlawsuah tu Lalpai hnenah a her aw. 'A lalram le a sunlawinak thawi a rat tikah amah thei ringring dingah' Zesu hnenah a dil ih thla a cam. A thlarau cu ngaihsak ih a umnak dingah le a sual pawl cu ngaidam ih um in leithar ah umve dingah thla a cam. Hihi a tak ih sunglam nun thleng awknak kan hmuh thei mi asi.

                        Cun, Zesu in ziangtin a sang ti hi hminsin hnik aw. Mi hrekhat cun hipa cu rundam si dingah a sual tuk an rak ti men ding; asinan cuti asilo. Mi hrekkhat cun hipa hrangah ziangkim a tlai tuk zo, a hrangah sangka khar in a um zo, a hrangah zangfahnak a um nawn lo ti ah an rak ruat men ding, asinan a tlai tuk hrih lo ti kan hmu. a hrekkhat cun, ' Lal Zesu amah rori hman a tha a bang tuk ih a tisa cu a thih zik cuahco ruangah a run dm thei lo ding ' tiah an ruat men ding; asinan Zesu Khrih cun leitlun mizapi mithmuh ah hmuhsuam nautat nak ( a tuar ih ) a thlarau cun tisa cu a suahsan zik cuahco lai hmanah khai misual bik tiah mi hmuahhmuah ih ruat mi thing khros par ih an thlai mi kha Zesu in a run dam thei thotho. Lal Zesu cu hmakhat te ah a lam ah a her ih a ni lala ah a hnenah paradise ah a um ve ding thu a sim; a sual cu ngaidam zomi asi ih a sualnak ihsin thian verver mi asizo, Pathian hmai ah lunghmui zet ih co hlan mi asizo. Alak ih ti thianmi asi ih, helram sangka ihsin kaihthawh sal mi asi tlunah cawimawinak cu a hnenah pek asi zo. Rundam a simi thlarau runpi lak ah hi pa vek ih mai rundamnak ah lungawi sopar zet in cianfelnak a nei tu an um lo ding. Semtirnak ihsin Thupuan tiang pakhat hnu pakhat an thuanthu zoh vivo aw la, zohnen hman ah hivek in vamramah an um ding thu simmi an um lo ding: ' Tui ni ah paradis ah ka hnen ah na um ding ' .

                        Hipa hnenah a tuah vekin Lal Zesu in mi rundam a duhnak le mi rundam dingah a huham cahnak a langter dah lo asi tiah ka zum. Leitlun mithmuhah a cak lo bik vekin a lang lai fangah mi rundam thei a sinak a langter. A taksa in ti duhdahnak le hmuhsuam nautatnak a tuar lai fangah mi hrangah zawn ruahnak a neihzia a langter. Amah cu misual pawl kutah thi zik cuahco in a um lai ah misual bik pai hnenah kumkhua nunnak a pek.

                        Cuti asile hitin ka sim tikah a dik lo maw si?, Zesu Khrih  in amai hnenah a ra tu pawl cu ziangvek a pittawp le a tawpkhawk sualnak ihsi khalin a rundam thei asi ' ( Heb.7:27 ) . Cumi cianternak cu hitin asi, misual pakhatkhat cu rundamnak ihsin a hla bik dinhmun a rak tleng an um dah asi ahcun hipa, rukru pa hi asi hrimhrim. Asinan hipa cu meikang lak ihsin runsuak mi vekin laksual mi asi.

                        Cun, hitin sim theinak ka nei lo maw? 'Zovek misual khal zumnak thlacamnak thawn a hnenah a ra tu pohpoh cu a khir dah lo ih Khrih cun a co hlang hai asi'. Cucu ziangtin a cang thei ti zohhnik ! Khrih ih co hlan dingah, kumkhua nunnak co dingah a sual bik le a sual tuk timi an rak um dah asi ahcun hipa hi asi. Asinan zangfahnak sangka cu a hrang hmanah kau zet in rak on sak asi.

                        Hitin sim theinak ka nei lo maw si? 'Tuahnak ruangah si loin, zumnak in zangfahnak sungah rundam na si ding: tih aw hlah, zum tawp mei aw! Himi a dik zia hmuh theinak hi zoh hnik aw. Hi misualpa hin tihnimnak a la dah lo; hmuh theimi kawhhran ah telnak a nei dah lo; Bawipa zanriah a kil dah lo; Khrih hrangah zianghman a tuah aw dah lo; Khrih hmin in zianghman sumpai piakhat hman peknak a pe dah lo! Asinan zumnak a nei ih rundam asi.

                        Hitin sim thei nak teh ka nei lo maw?' Zumnak dik cun a no bik le a fate bik ti um loin milai a rundam thei thotho' Himi a dikzia ziangtin kan theihthei ti zohhnik. Hi pai zumnak cu nikhat hman a rei hrih lo mi asi.; asinan cui zumnak cun Khrih ah lam a hruai ih hremhmun ihsin a run suak.yyy

                        Cuti asile, hivek thutak hi Bible sungah nganmi um lo vekin ziangtin mi tampi cu an hlo ral thotho ding? Zesu cu sibawi thiam asi ih milai thiamnak le theihnak in a bei dawng zo mi hman a ti dam thei. A thicia mi thlarau hman kaihthoh theinak, a umcia mi pawl hloh ter theinak le a um lo mi um ter theinak huham cahnak a nei. Curuangah zokhal, nunau maw mipa maw, hlo ral ding an silo. Zesu Khrih cu tui hlan kum thawngkhat rei ih asi nak vek thotho in tui ni khalah a thleng aw dah lo. Thihnak, helram le vanram tawh cu a kut sungah a um ih a on zo mi cu zohman in an khar thei lo ih a khar zo mi cu zo hman in an ong thei fawn lo.

                        Na sual pawl cu pakhat hnu pakhat na siar tikah na lu par ih sam phang tlukin a tam ding maw? Na sual mizia cu na thanlen poh le rak thang lian ve in na thazang cah tluk in a cak ve maw? Tui hlan na nunnak ah thiltha cu hua in thil tha lo cu duh in na rak nung maw? Hi pawl hi riahsiat thlak zet an si, asinan cuvek dinhmun khalah Khrih ahcun ruahsan ding a um lai. Khrih in a lo ti dam thei ih na dinhmun niam zet ihsin a lo cawisang thei asi. Vanram sangka cu na hrangah khar asi hrih lo. Na nunnak kha Khrih hnenah na hlan ahcun amah in vanram lut theinak a lo tuah sak ding.

                        Na sual pawl kha ngaidam an si zo maw? An si lo pang ahcun, tui ni ah rundamnak cu na hrangah a lakin na hmai ah a um asi ti ka lo hmuhter. Thinlung a pemmi fifir pai kekar vek kar ve dingah ka lo sawm duh; Khrih hnenah ra ve aw la nung ve thlang aw. Zesu cu ngil nei zaidamnak le mi zangfahnak ih khat a i ti ka lo sim duh. Na thlarau hrangih a tul mi hmuahhmuah a lo tuahsak thei asi ti ka lo sim duh. Na sualnak cu sendup bangin sen khal seh la vur bang in a lo var ter thei asi; thir ek vekin tlap thiahthiah hman sehla patpar bangin a lo var ter thei asi. Ziangruangah nangteh mi dang vekin rundam na si ve lo nak ding? Khrih hnenah ra ve aw la, nung ve thlang aw.

                        Zumtu na si maw? Na si ahcun Khrih cawimawi ding na si. Nangmai tuahnak, nangmai ruahnak, nangmai zumnak, na theihnak, na thlacamnak, na felnak, na zaidamnak, na zuamnak pawl ahhin cawimawi aw ding na si lo. Ziangdang hmanah nangmah le nangmah cawimawi awk nak na nei lo. Khrih lawng ah asi, Ala! Kan thatnak bik hman hi Pathian hmai ah zianghman lo men asi ih, in rundam tui thatnak hi malte lawng kan theithei asi. In rundam tu hi kan cawimawi ding tlukin kan cawimawi lo asi. Amah ah theihnak famkim kan neih theinak dingah thla cam uhsi.

                        Midang hrangah thiltha tuah na tum dah maw? Na tum dah asi ahcun an hnenah Khrih thuthangtha sim ding theihhngilh aw hlah. Mino, mi upa, mi farah, milian, thu thei le thei lo, mi na, mi thi zik-mi zate hnenah Khrih thuthangtha cu sim aw. A huham cahnak le a duhdawtnak thu pawl sim aw; a thinlung put thu pawl sim hai aw; misual khawn bawl pai hrangah ziang a tuah ti sim aw; can neta bik tiang ziang tuah a duh ti sim hai aw; cu pawl cu cawp le cawp ah sim hai aw. Khrih thuthangtha sim hi ning dah aw hlah. Kau zet le famkim zetin, zianghman tawdap um lo le a lak liolio in, thu damkhan awknak le rinhlelhnak zianghman um loin sim hai aw' thinlung a pemmi bang in Khrih khnenah ra aw; Khrih hnenah ra aw la rundam na si ding', tiin.

 

2.                     Mi hrekkhat cu an thih zik zawngte ah rundamnak an co ih, a hrek cun an co lo.

                        Hi thu sung ihsin a pahnihnak ih kan zir dingmi cu, 'mi hrekkhat cun an thihzik zawngah rundamnak an co lai ah a hrek cun rundam an si lo nak thu asi.

                        Hihi ngaihthat men theih lo thutak asi tin ka ruat; curuangah tui tumah run tarlang lo dingin ka taanta thei lo nak asi. Hihi thinpem lo mi misual pa ih tonmi ihsin kan zir thei mi asi ih riahsiat thlak zet nun tawpnak asinan a fiang le ciang zet mi thutak hi vawi tampi cu theihhngilh in a um theu. Mi tampi in fifir pahnih an um ti an theih hngilh theu.

                        Adang sawn khenbet mi rukru pa kha ziang tin a um? Ziang ruangah a sual cu sir aw in Pathian a ko lo? Ziang ruangah thinlung pemnak um lo in le thinlung hak zetin mithi khua a thleng? Ziang ruangah rundam asilo? Hivek thusutnak pawl hi khai misual pai lamtang in saan tum rero cu atthlak men asi. Himi bungcang sungih kan hmuh thei mi hin ziang in zirh duh asi ti lungkim zert in zohnik uhsi.

                        Ziangkhal sissehla, a thinlung pem mi misual pa hnakin a sual deuh ih a tha lo deuh ti theinak kan nei lo; a dang pakhat hnakin a sual sawn asi ti ah ziang thu hman sim theinak kan nei lo. An pahnih in mi tha lo an si ih an pahnih in an sual nak parah a tlak mi thuthennak an co veve; an pahnih in Lal Zesu kiangah khenbet an si veve ; an pahnih in Lal Zesu in amah that tu pawl hrangah thla a cam lai an thei veve; an pahnih in thin sua zetin a tuar rero kha an hmu veve. Asinan pakhat cu a sual a sir lai ah a dang pakhat cu a thinlung a hak remrem; pakhat cu thla a cam thawk tikah a dang pakhat cu Pathian Fapa zawkzet nak a thawk; pakhat cu a nunnak ih a neta bik nazi kar sungah a piangthar ih rundam in a um lai ah a dang pakhat sawn cu a hlan ih a rak nundan vekin a sualnak thawn a thi; pakhat cu paradis ah laksoh in a um ih a dang pakhat cu amai hmun te ah, satan le a ho pawl umnak hmun, hremhmun ah a feh.

                        Hi pawl hi kan mai ralrinnak hrangah ngan mi asi. Himi cang sungah ralrin peknak a um vekin thlakamnak khal a um . Thlakamnak in pekmi khal ahhin ralrin peknak a tel thotho. Cuticun kan hrangah ciang zetih in zirh mi cu mi hrekkhat cu an thih zawng te ah an sual an sir aw ih an piang thar nan milai ih duhvekin a si thei lo, ti a si. Thihzawng hi mi zapi hrangah rundammi sinak can asilo.

                        Himi bungcang in fiangzet le ring zetin in simmi cu, mi pahnih in an thlarau rundamnak hrangah canvo tha bangrap an nei veve men thei, dinhmun bang aw ah ret an si veve men thei, an theihnak le an hmuhnak ah bang rep dinhmunah an ding veve thei nan an lakah pakhat lawng in a thlarau rundamnak ih canvo tha pawl cu tangkai takin hmangin sual sir awknak le piantharnakah hmangin rundam in a um thei. Hi tawk ihsin ciang zetin in sim duhmi cu, sir awknak le zumnak cu Pathian laksawng an si ih milai huham cahnak ih ngah mi an si lo; curuangah mi pakhatkhat in ka duh cancan ah ka si aw kei ka tikcu rem cangah ka piangthar leh ding ti ah sim theinak a nei lo; ka tik cu remcangah Pathian ka hawl leh ding ih thinlung a pemmi fifir pa vekin ka nunnak ni neta bik ni ah piangthar in rundam ka co ding' tiah a ruat tu cu tikcu a rei vivo dingih a taw le lu hman thei loin bum atmi asi zia a hmu suak aw leh ding.

                        Hi thu hi thinlungah cinken hi hlawknak asi. Hi thu thawn pehpar in leitlunah bumawknak ti cawk lo a um. Minung tampi daitlang zetih a nung pawl an ralrin lo lai fangah an thi ka hmu . Minung tampi cu an sual sir awk ding cu an pom ko nan an sir awk nak cu an ngaih that men mi ka hmu. A tlangpi thu in hi pawl hi an taw tlai theunak cu, ka duh tiktikah Pathian ka hawl leh ding tiah an ruat ruangah a si theu ding ti ka zum! An duhmi thu cangthlan pawl cu hmangin ka ngaihtuah rero lai an ti laiah, a dang pawl cu an theih hngilh theu. Fifir pa sual sir aw ih paradis ah a fehtu pai thu cu an sim theu nan a kiangih misual a hlan ih a sual kel te thawn helram a thlengtu pai thu cu an theih hngilh.

                        Himi casiartu piangthar hrih lo pawl hnenah ka ngen duhmi cu hivek ruahnak sual lakah an telve lo nak dingah an fimkhur a tul ti asi. Bible thuanthu sungah tui ka sim rero mi theihsualnak pawl hi ziangvek asi ti na hmu ding. Mi pahnih dinhmun le canvo bang aw mi lakah pakhat lawng in canvo tha cu hlawknak taktak ah a hman zia ciangzetin na hmu ding. Zohman in Pathian zangfahnak cu an mai duhnak vekin an hmang thei lo, curuangah 'ka duh tikaah ka sir aw ke' titu pawl cu Pathian zangfahnak cu an duhthusam vekin an hman thei lo zia fiangten hi thutak in in zirh.

                        Saul le David kha zohhnik! Sankhat sanah an rak nung; dinhmun bang aw tiang an rak thelng; leitlun mithmuhah dinhmun bang aw an si; Kamsang Samuel ih rawngbawl nak hnuai ah siangpahrang an rak tuan veve; kum rei lam bangrep lal an rak tuan! Asinan pakhat cu rundam asi ih a dang pakhat cu a hlo ral ta.

                        Sergius Paulus le Gallio kha zohhnik! An pahnih in Rome ram uktu an rak si; an pahnih in Atirhmi Paul ih thu simmi kha an rak thei veve; an san lai cio ah mifim an rak si veve! Asinan pakhat cun a zum ih tihnimnak a la, a dang pakhat cun cu pawl cu zianghman ah a siar lo' ( Dung . 18:17 ).

                        Na umnak hmunah na kiangkap kha zohhnik aw. Na mithmuh ah ziang a cang rero ti na hmu? Nunau unau hnih te dinhmun bang aw neimi in Pathian thutak cu an thei ih, thuthangtha simmi an ngai tlang thu, asinan pakhat cu Pathian hnenah a sir awk lai fangah a dang pakhat cu zianghman danglamnak a nei lo. Rualvah hnih te lakah sakhua lam cabu an siar veve ih pakhat cu a nun a thleng aw ih Khrih hmin in zianghmuahhmuah a tanta; cuti asi laiah a dang pakhat cun zianghman hmuh thar mi a nei lo ih a nunhlun vekin a nung ringring thotho. Minung tampi in Doddridge ih canganmi, ' Rise and Progress ' timi hi zianghman thathnem nak um loin an siar lai ah Wilberforce ih hrangah cun a thlarau nunnak a thawk nak asi. Mi thawng tampi in Wilberforce ih ca nganmi 'Practical view of Christianity' timi kha zianghman hlawknak le tangkai nak um loin an siar lai ah Legh Richmond ih hrangah cun mithar a can phah. Zohman in hitin sim theinak an neilo, 'Rundamnak cu keimai huham cahnak ruangah asi' tiin.

                        Hi pawl hrilhfiahnakah zianghman porhlawtnak ka nei lo. Hi pawl hi thudik an sizia na hmai ah ka run tarlang menmen asi; cule hi pawl thaten ruat tha dingah ka lo sawm.

                        I thei sual hlah. Lo riahsiat ter ka duh mi asilo. Hi pawl hi ngainatnak thawn ka sim, tihnung lak ihsin na fimkhur theinak dingah ti ruahsannak thawn ka tarlang mi asi. Hi pawl hi vanram ihsin lo dawisuak tu dingah ka simmi an si lo. Khrih cu hmuh theih ih a um lai ah, a hnenah lo hruai suak thei dingah ti ruahsannak thawn ka tarlang mi asi. Hi pawl hi vanram ihsin lo dawisuak tu dingah ka simmi an si lo. Khrih cu hmuh theih ih a um lai ah, a hnenah lo hruai suak thei ding ah ti ruahsannak thawn hi pawl hi ka lo simmi asi sawn.

                        Nang mai ruahnak ih thudamkhan cia mi na neih mi pawl lak ihsin na ralrin ding ka lo duh sak. Pathian zangfahnak le zawruahnak pawl hi ziangsiar loin siatsuah men aw hlah. Ka lo sim, sual cu nunpi ringring aw hlah la, na duh tiktikah, na lung awi tikah, rem cang na ti tikah, na sual sir aw in Khrih cu zum in rundam si thei dingah ruat aw nawn aw hlah. Asinan na hmaiah sangka on cia in a um ringring lai hrih asi ti ka lo hmuh ter duh. Hitin ka sim theu, 'nunnak a um sung cu ruahsan ding a um.' Asinan, mifim na si ahcun na thlarau lam thu le na rundamnak dingih thil tul pawl kha ngaihthah men aw hlah.

                        Pathian theihternak le ruahnak tha pawl neihmi na neih ahcun cu pawl cu hlo ral ter men lo in na thlarau hrangah man nei bikin na hman thei dingah ka lo duhsak. Cuvek na neih mi pawl cu cawm tha aw la, hloral ter men loin hmasawn pi tum aw. A tha thei bikin kilkhawi hai aw la, thla nei bangin zam hlo ter men aw hlah. Thlacam duhnak thinlung na nei maw? Cuti asile hmakhat te ah cam lohli aw. Khrih rawngbawl duhnak na nei maw? Cuti asile hmakhat te ah thawk lohli aw. Thlarau lamah nawmnak na nei maw? Cucu na neih ahcun thaten zohhliah aw la a tha mi hmuahhmuah na nunnak eng hrangah la lohli aw. Tikcu cantha na neih mi hmuahhmuah kha a lak in hlo ral ter men aw hlah; tikcu can tha na neih nawn lo tikcu a thleng leh ding. Thukthun aw hlah, ‘lehhnu fim' na si lo nak dingah.

                        'Sir awk nak dingah a tlai tuk ti a um lo' na ti men ding. Ka lo sang ding, cucu a dik asi; asinan tlai hnu ih sir awk tum hi a takih sir awk taktak hmuh ding a har zet. Sir awk nak cu lehhnu ah tiah na ret that men ahcun, ka lo sim ding, lehhnu ah sir awk nak cantha na nei lo men ding, cuitlunah lehhnu ah na sir aw tengteng ding ti na thei lo.

                        'Ziangso ka tih ding?' na ti men ding; thinlung a pemmi fifir pa hman rundam asisi ! Ka lo sim, cucu a dik ; asinan a dang fifir pai hlohral nak bungcang kha siar tel aw !

3.                     Thlarauthianghlim cun rundammi thlarau pawl cu hmunkhat te ah a hruai.

                        A pathumnakah himi bungcang ihsin kan zir thei mi cu 'Thlarauthianghlim cun rundam mi thlarau pawl cu lamzin pakhat ah a hruai'.

                        Himi thutak hi thaten ngaihtuah dingmi asinan, mi tampi ih ngaihthah men mi  asi. Mi tampi in thinlung a pemmi thlarau cu rundam in a um asi ti cu an sim theu nan, cui tlun an zoh tel lo theu.

                        Hi fifir pa ih tanta mi kha thaten an zoh lo theu. Tlarau ih hnatuannak a lang ter dingah a dunglam ih a tanta mi thil an zoh tha lo theu. Curuangah, mi dangih ngaihthah theu mi thil hi tha ten kan theihthei nak dingah ka tarlang duhmi asi. Ka lo hmuh ter duhmi cu Thlarau in lamhawi pakhat lawng nei in hna a tuan, ti asi, thlarau pawl vanram lam pan dingah a hruai soh dan hi thu hmunkhat ringring asi. Mi hrekkhat cu fifir  pa vekin hmakhat te ih thinlung thlengnak in maw, a dang mi hrekkhat pawl cu nuamtete ih theih awk nakin maw Thlarau in milai thlarau vanram lamah a hruai suak dan cu thu hrampi pakhat ah a thum aw mi asi.

                        Ka ca siar tu pawl hnenah hi thu hi fiangter ka tum hrih ding. Fimkhur zet ih na zoh dingah ka lo duhsak.Thih zawng te ah a awl zawngin vanram kainak a um asi tiah mi tampi ih ruahnak vek pawl hi na thluak sung ihsin na thianfai ter dingah ka duh. Zovek milai thlarau khal hi Pathian Thlarau in a bang aw mi hmuhtonmi sungah a hruai hai hnuah rundamnak an neih cio mi asi tihi na theih dingah ka duh; cuticun fifir pai thlarau kha Thlarau thianghlim in kaihhruai tikah midang thlarau a kaih hruai dan thawn a thuhrampi cu a bang aw asi.

 

a.                     Cuti a sile, hi pai zumnak hi ziangtluk a cak zohhnik uhsi.

                        Zesu kha 'Lalpa' tiah a ko. 'Lalram' neitu asi ti a zumnak a phuangsuak. 'Kumkhuan nunnak' le 'Caimainak' a pe thei ti a zum ih cui a zumnak thawn thla a cam. Apar ih sual an puhnak thu pawl hmuahhmuah thu ah mawhnak nei lo asinak thu a phuang. Hitin a sim, 'Hipa hin zianghman sualnak a nei lo'. Leitlun mi pawlin an hnawl in Khros parah an khenbet laiah fifir lungpem pa cun Zesu kha “sualnak nei lo asi” ti a phuang. yyyyy

                        Hi thilcang mi hi ziangvek can ah a cangmi a si ? Hihi ram pumpi in Khrih cu an phatsan ih 'Khengbet uh, khengbet uh' tiah an au lai fang a si; 'Kaisar siarlo laldang kan nei lo' an ti lai fang ah a si;farasi le puithiam pawl in Jesu cu thitlak a si ti ah sual an puh laifang a sin; a dungthlun tu pawl hman in an phatsan ih an tlansan laifang ah a si; a mah cu thingparah khaikan in a um ih a thisen suak ruangh le an hremnak ruangah cau in a um lai fang ah a si; misual pawl lakah telhcih a si ih unse dawg minung lak ah siar tel mi a si laifang a si. HIvek tikcu le can laifangah fifir pa khan Jesu cu Lalpa a si tiah zum in a hnen ah thlacam nak thawn a lalram ah thei ringring dingin a dil nak a si! Hivek zumnak hi leilung sersiam thawk pekte ihsin tui ni thiangah hmuh thei mi kan nei lo ding.

                        A kaithlun pawl khan hminsinnak le thil mak a phunphun an rak hmu. A tongkam khat in mithi a kaihthawh mi, a kut ih a tham men ah miphar a damnak, mitcaw in khua an hmu, kezeng pawl ke in an feh, hi pawl thilmak hi an rak hmu zo. Sang le ngancar malte thawn mi thawng tampi rawl a rak do mi kha an rak hmu. An Lalpa cu tipar ah leicar parih feh vek in a fek tuarto men kha an rak hmu. Hi pawl hmuahhmuah tlun ah mi naran vek men si loin an hnen ah thu tampi a rak sim, an rak hmuih an rak thei cuitlun ah thukam thianghlim pawl kha an hnen ah a um. Tlangpar ih sunlawinak thawi a thuam awk lai ah khan mi hrek khat cu an rak um. Rinhlelh ding um loin an zumnak cu Pathian hnen ihsin an ngah mi a si nan, an nun ih nunpi nak in tampi an than ter dingmi a um a si.

                        Khai, a thizik cuahco mi fifir pa khan tui ka simmi pawl lak ah zianghman hmuhmi le theih mi a nei lo. A hmuhmi cu, Lal Jesu kha thing par ah an khen bet ih a riah a sia, a naa a tuar, a caklo, ih a cau mi kha a si. Duh um lo zet hremnak, nautatnak, hnawnnak, hmuhsuam nak, le thangsiatnak pawl kha a hmu. Mifim, mi ropi, le mi zah um pawl in an hnawng ih, a thazang cem in a cau cuahco le thlanmual hnar ih a um kha a hmu ( Sam. 22:15,88:3 ). A parah hminsinnak, lallukhum, lalram, cawimawinak, ropitnak, huham chanak, le thatnak zianghman hmuh ding a um lo. Asinan a thi zik cuahco mi fifir pa khan a zumih Khrih ih lalram cu cuan in hmailam a zoh.

                        Thlarau na neih ahcun na thei lo ding maw? Cuti a sile na hmai ah thu ka lo sutmi hi hminsin aw; Khrih na zumnak cu khri tawk ah a um? Na zumnak cu siang par ah a thum aw?

 

b.         Cun a dang kan zoh hrih pei, fifir pa hin sual thu hi a sinak vek ciah in a theihfiangnak a nei. A rualpai hnen ah khan hitin a sim. 'Kan tuahmi ruangah a tlakmi hrmnak kan tuar'. Amah le amah Pathian mi a silonak le a sualnak a thei aw ih a par ih thuthennak kha a dikzia a thei. Amah le a mah kha thiam co awk ter a tum lo ih a mai sualnak hrangah puhmawj ding a hawl lo. A mai sualnak thei aw in hnuaidawr zet vek in a tong. Hivek hi Pathian fa le pawl hmuahhmuah ih thinlung put a si. An mah le an mah misual, helram tla tlak an si ti an thei aw. Anthinlung le an hmurka hmunkhat ten hitin an sim thei, 'Kan tuah dingmi tuah lo in kan rak tanta ih kan tuah lo dingmi pawl kan rah tuah, curuangah kan par ah diknak hrimhrim a um lo'.

                        Thlarau nei na si ve ahcun na thei lo ding maw ? Cuti a sile ka thusutnak hi thaten thei aw: ' Na sualnak na thei aw maw'?

 

c.         Thildang leh ah, fifir pa hin a unau pai hnen ah ziangvek unau duhdawtnak a nei ti zoh hnik uhsi. Pathian a camsiat nak le Pathian Fapa a mawhsiat nak pawl kha cawl ter in reahnak dik naihter a tum. 'Pathian na tih lo maw? nangmah khal mawhsiat ih na um hi' a ti. Hi tongkam hnak in khai misual pai par ah zangfahnak a thleng a si ti kan theihthei nak dang zianghmun a um! Pathian zangfahnak cun milai thinlung sungih mah le mah porh awknak pawl a hlawnhlo ih mi dang thlaru pawl hrangah ruahnak thar a pek. Samaritan nunau nu khan Pathian Fapa a hmuh ve ten a ti bel pawl kha a tanta ih khawsungah a tlan lohli, cule khausungmi pawl hnen ah ' Ra hnik uh, kan dunglam ih ka tuah mi hmuahhmuah in sim thluhtu hi: Messiah a si lo maw si ? (John 4:28,29 ), a ti. Saul kha a pianthar veten Damuscus khua ih khawmnak hmun ah a feh lohli ih a unau Isreal pawl hnen ah hitin a puang, ' Khrih cu Pathian Fapa a si' (Dung. 9:20 ).

                        Thlarau na neih ahcun na thei aw ko lo ding maw? Cuti a sile, thlarau hlo hrangah na duhdawtnak le na lainatnak cu khui ah so?

                        A tawizawng,cu Thlarauthianghlim ih tuan suahmi kha khai fifir pai nun ah na hmu. Zumtu nuntudan kha a nun ah laihlang theih a si ding. A pianthar hnu ah reilote lawng a nung nan Pathian fa a sinak theihtheinak in tanta. A zumnak, a thlacamnak, a hnuaidawrnak, a duhdawtnak, le theihsual rual lo ih a sir awknak pawl hi kan hmu thei. A hmin men ih thinlung pem ih a sunglam ah danglamnak nei lo a si lo ih tuahnak le tongkam in a tak ih nunnak a neihzia kan hmu thei.

                        Curuangah, fifir pa kha rundm a si ruangah zohman in theihtheih khawp ih thlarau hnatuannak an nun ah um lo cing in vanram kai ding le rundam si ding kha ruat aw hlah hai seh. Cuvek minung an um a si ahcun tui fifir pai piangthar a si ti theihtheinak in tanta mi hi thaten zoh seh.

                        Mi hrekkhat in thihzawng ih theihtheinak tiah an ruat theu mi hi riahsiatthlak zet a si. Tihnung zet si fawn. Thil malte simding an neih ahcun an lung a awi tawk mei ih an rualpi maw an unau sung khat maw a thih tikah vanram ah a feh tiah an ruat theu. An sungkhat le rualpi tha lak ah pakhatkhat an thih tikah hitin an lo sim theu ding, ' Nikhat cu thla nasa ten a cam, a nunhlun cu a thin zo, a thin lung in tui hlan ih a umdan pawl kha a sir aw zet, Pathian duhdawtnak tongkam tha zet tla in a tong, dam seh la cu nun thar in nun a tum, leitlun thil hi zianghman haheuh mi a nei lo, a kiang ih Bible siar tla a duh zet, thlacam sak tla a duh zet ' tiin. Hivek pawl hi sim ding an neih celcel ruangah an duhdawtmi cu vanram  ah a kai hmangke ti ah hnangam zet in an ruat . Rundamnak thu an sim tikah Jesu Khrih thu cu tin te hrek tia te hman an sim tello. Khrih thu sim tel ding cu an hrangah zianghman a si lo; leitlun sakhua mit ih thil tul mi pawl thu kha malte an sim ih cucu an duh tawk men.

                        Himi casiartu laka h zohman thinnatter ka duh mi a si lo, asinan himi thu thawn peh aw in fiangzet in ka sim duh.

                        Kumkhua hrangah vawikhat lawng ka sim ding. Mi tampi in an ti theu vek in, thihzawng ih theihtheinak an sim theu mi tluk in thildang zianghman thlarau lam thu ah rinhlelh kai a um lo. Nat besiat le tihphannak ih khah lai fang ih tongkam pawl hi mate lawng kan ring ngam ding ti ka zum. Hi pawl hi a taktak ah thinlung muril ih suak mi an si lo theu, tihphannak ruangah tongsuak mi an si sawn theu. Mithi pai thinlung muril ihsin a nun lai ih a tongsuak mi an si lo theu ih, rual pi tha le duhsak tu pawl hin an tongkam thiam ruangih an hman mi tongkam a si theu. Mi zapi theih loi hnak ih fiang le rinhlelh kai lo dingin zianghman sim fiang thei nak a um lo theu. Cun mihrekkhat cu an thih zawng ih an ihkhun par in thu an kam theu ih an tur pakak theu. Cun a hrekhat pawl cu an nat be iat tikah an mang a bang cuahco ih an thin a phaw dupdo cun Pathian an hlam ih thungai zet vek in Pathian hmai ah thu an kam ciamco theu, asinan an hung dam that tikah a rei hlan ah an mah kel an si theu mi na hmuh lo hman ah na rual pi pawl sut aw la an lo sim thei men ding. Cu pawl cu tulai san ih tu le tu phuang aw leuhleuh ( Tettikhan ) tu piangthar lem pawl vek fang an si. Asinan an mai sinak te le an ngainat mi leitlun ah an kir sal ih an tuah kel te an tuah sal nak hin an jthlaphan lai ih an tongkam pawl khan zianghman man a neih lo zia a lang ter.

                        Mi pakhat pa cu a nunsung hmuahhmuah a mai duhthlannak liolio in a mai duh thusam vek in sual cu a cen ih Pathian tongkam cu ngaih sakk lo in a um tu pai hrang ah a thihzawng ih thlavai tongkam in Pathian a hlam nak le a ihkhun par ih a mit a men that thei nawn lo lai ih a thu tiamkam awk nak pawl hnak ih thil tul a hrangah a um. Cucu a rundamnak lam a hruai tu ding a si. A kiang ah sungkhat ruangah ' Ka dam that lai ah ka duhtawk in ka rak hmang aw ih Pathian thei lo in, tucu Pathian in i dam ter ih tikcu can tha ka neih ahcun Pathian duh zawng in nunthar in ka nung ding ' tiah in kam nak men hin lung awi tawk ding a si lo tiah ka ruat. Hivek pawl hin ka ngai dan a ti danglam cuang lo ih ka lung in ti kim lo. Cu pai rundamnak dingah cuhnak ih thil tul a um hrih thotho a si. Hivek pawl hi a um ahcun thiltha cu a si, asinan cucu piantharnak a si lo. A kiangkap ih um pawl hrangah cun ngainuam le duh um zet a sinan Khrih ah zumnak a si hrih lo. Piangtharnak le zumnak ka hmuh hlan cu ka lung a kim thei lo. Mi hrek cun an duh zawng tongkam an theih ahcun an lung kim trawk in an duhdawtmi cu vanram ah a feh a si tiah an ti men ding. Asinan kei cu ka lei ka kaihrem ding ih zianghman tong lo in ka um sawn ding. Ihkhun par ih a thizik cuahco tui nun ah a sual sir awk nak le zumnak antam citia te ka hmuh ahcun cucu ka lung in kim ter tu ding a si sawn. Asinan sir awk nak le zumnak a um lo lai ah kan lung a kim ih kan hnem aw a si ahcun kan mai thinlung hahdamnak ah a si ih vanram ah kan duhdawtmi cu kan hmuh lo khal len zohman maawhthluk ding a um lo.

                        Na unau le na rualpi tjha pawl mangbang le an-hai lo ding ih na tuah duh a si le , na thihhnu ah " a nih cu piangthar le Pathian fa a si " an lo ti theinak dingah ziangvek theihtheinak in na thei ter duh hai ih ziangvek tongkam hmanter hai na duh ? Thinlung a pemmi fifir pai nun hin hin zohthim aw la cucu na hrangah a tha ding.

                        A netabik ih na ruang ret nak thingkuang fate kan zawn rero lai ah Pathian fa na si ti kan theih thei nak dingah leitlun sakhua mi sinak satliah men lawng maw sim ding kan neih ding ? Thukthun aw phahphah in pakhat le pakhat hitin in sim aw ter rero aw hlah, 'A ! a nihcu mi lungawi a si ko ve; tongkam tla a thiam ih Biubloe thu tla a duhzet in ka thei; cule mitha pawl tla a pawl theu ih khawm tla a taima zet!'.Na dinhmun thu ah fel le fiang zet ih theihtheinak in nei ter aw. Na sir awknak, na zumnak le na thianhlimnak thu ah a hngetkhoh zet mi theihtheinak a um a si ahcun zohman in na thu hla ah rinhlelhnak thawnsut hnuai hni a um lo  ding. Na thlarau rundamnak ah zianghman thathnemnak pe thei lo thil pawl ahkhan hngat aw nawn aw hlah. Kha pawl na neih ruangah na sungkhat le na rualpi tha pawl cu na ti lung awi men ding, asinan Pathian in a mai ruanhman cia mi hmanrua hmang in le amai ruahman cia mi lamzin lawng in na thalrau cu vanram ah a thleng thei ve ding a si. Cuticun na thih ih kan lo phum tikah kan sakhua nak vek in rawngbawl tu in thlacamnak thawn kan lo thlah dingih tongkam duh um zet pawl zianghman thukthun lo ten kan hmang thei ding. Biak inn ah na thu kan rel tikah hitin kan sim a tul men ding,' Lalpa ah a thi tu cu mi vannei an si' . Asinan cucun na dinhmun zianghman a ti danglam cuang lo ding ih na nun lai ih na si nak vek ciah ah nangmah thawi a phu tawk nak hmun ah na feh thotho ding. Na nunlai ah Pathian ah pianthar nak, sir awk nak le zumnak na nei lo ih zianghman danglam nak nei lo in na thih ahcun kan lo vui nak ding cu mi hlo vui nak a si ding: rak suak dah lo lawlaw aw la na rhang ah le unau duhdawt tu pawl hrang khal ah a tha sawn.

 

4.                     Khrih ah zumtu pawl cu an thih tikah Lalpai hnen ah an um

                        Cuitlun ah , tui ka thu sungah kan zir zawm ding ih ka rak ruah mi cu Khrih ah zumtu cu an thih tikah Lalpai hnen ah an um, timithu a si. Hi thu ah kan Lalpa in misual pai hnen ah a sim mi ihsin kan la khawm thei : ' Tui ni ah paradis ah ka hnen ah na um ding' . Cun hi thu thawn a bang aw zet mi, Paul in Philipian pawl hnen ah ca a kuat tik ah kan hmu, Paul in hi leitlun hi suahsan in Khrih thawi um a duh th a sim ( Phi.1: 23 ).

                        Himi thu thawn pehpar in malte lawng ka sim ding. Nangmah mimal in Pathian thu na zir awk nak ah na hmai ah malten ka run tarlang ding. Keimai mimal nun ahcun hi thu hi thlakamnak le daihnak i pe tu taktak a si.

                        Zumtu pawl an thih tikah ' Khrih thawn an um tlang ' a si. Thin le ham kai aw lo mi pawl hrangahcun hi thu hi thil harsa a si men ding. Mithianghlim pawl an thihhnu ah an umnak, an lungawinak, an thinlung put, an nawmnak, pawl hi himi tongkam tawite hin a sim fiang thluh: ' Khrih thawn an um tlang' .

                        A thi zo mi zumtu pawl dinhmun cu famkim zet in sim thei nak kna nei lo. Hi thu hi a thuk in a sang tuk ih milai ruahnak ih theihban le cinken bang ding a si lo. Khrih leitlun ah a vawihnihnak a ratsal ih mithi thawhsalnak ni ah an nih khal an taksa kaihthawh sal a si tikah ziangtluk an lung a awi ti kan hmuh in kan thei ding. Asinan hi khal hi ka thei, a thi zomi zumtu pawl cu thlawsuahmi cawlhhahdmnak hmun ah an nuam aw, hnatuan bangnak ihsin cawlhhahdamnak, riahsiatnak ih sin cawlhhahdamnak, natnak ihsin cawlhhahdamnak, le sual ihsin cawlhhahdamnak hmun ah an cawl a si ti ka ciang. Hihi ka theihnak in a ban nawn lo ruangah leitlun an nun sungih an nawm ban lo mi nawmnak thawn an nuam aw ka ti men mi a si lo. Tui kan thuhmahruai ih ka hman mi bungcang sung ihsin ka hmuh suak mi a si: ' Khrih thawn an um ' ti ka hmuh tik ah cucu a tawk a si.

                        Tuurual cu tuu khal tu hnen ah an kim tikah ; hotu lu bik hnen ah member awl an kim tikah; Khrih innsang ih a fale pawl cu an mah a duhdaw tu, leitlun ih ankhualtlawnnak hmuahhmuah ah lam a hruai ih ziangkim a cawmdawl in a kilveng tui hnen an thlen tikah ziangkim a famkim dingih, ziangkim a tha thluh ding.

                        Paradis cu ziangvek hmun a si ding ti ka sim thei lo, ziangah tile thlarau cu taksa thawn an then awk tikah ziangvek dinhmun a si ding ti ka theithei lo. Asinan hihnak ih ruahnak cangkang pawl ka beisei cuanglo-cu tawk hmun ah Khrih a um a si timi hnak in thildang zianghman beisei mi ka nei lo. Thihnak le thawhsalnak thu thawn peh aw in thu a um thei mi lak ah hi hnak ih ngai pawimawh tlak ruahnak dang a um lo. Ziangtin cutawk hmun cu a um ih ziangtin cutawk hmun ahcun mi thianghlim pawl thawn an um ti ka thei lo. Ka mit ka sin ih ka thih tikah Paradis ah ka feh ding ih cu tawk hmun ahcun Khrih thawn kan um tlang ding ti ka theih mi hi a thawk . Hitin Sam cangan tu pa cun a sim a si lo maw ? ,' Na umnak ahcun lungawinak in a khat ' ( Sam.16:11 ). A nu in Paradis cu ziangvek a si ding ti a sim tum rero lai ah a thizik cuahco mi nunau nu te in hitin a sim. A nu cun a fanu hnen ah, ' cutawk hmun ah natnak a um nawn lo ding, naa tuarnak khal a um nawn lo ding, cutawk hmun ahcun tui hlan ih a rak feh hmaisa tu na unau pawl na hmu ding, a kumkhua in na nuam aw ringring ding'. Cule a thizik cuahco mi a fanu cun,' Ka nu, hi hmuahhmuah hnak ih thil tha Paradis hmun ahcun a um a si, cu tawk hmun ah Khrih a um ding ' a ti.

                        Na thlarau hrangah thungai thlak in na ruat dah lo tla a si men ding. Khrih cu a lo rundam tu a si ti na thei nan nan nun ram ah a tak in a hlutnak na tep dah lo tla a si men ding. Asinan, cuti cing cun na thih tikah Paradis ah feh cu na tum. Himi bungcang hi cui thu a lo ruat ter tu pakhat a si . Paradis ah feh cu na tum. Himi Bungcang hi cui thu a lo ruat ter tu pakhat a si. Paradis cu Khrih ih umnak hmun a si. Cuti a sile cutawk hmun cu na nawm awk thei nak ding hmun a si lei maw ?

                        Zumtu si cing in thlanmual tih ah na rak thia rero tla a si men ding. Thlarau cu a dai zet le a lunglen thlak zet ding a bang ti aw. Na hmalam thil cu thimnak, beidawnnak, le ruahsannak um lo vekin na thei men ding. tih aw hlah, hi mi bungcang na huh hin raltha tak in um mei aw. Paradis ah na feh ding ih cu tawk hmun ah Khrih na hmu ding.

 

5.                     Mitin thlarau kumkhua nunnak cu hi pa dinhmun thawn an bang aw

                        A neta bik ah kan zir dingih ka ruat mi cu, mitin thlarau ih sankhuk dinhmun cu hi pai dinhmun thawn an bang awk nak thu a si.

                        Lalpan thinlung a pemmi fifir pai hnen ah a simmi cu, ' tui ni ah Paradis ah ka hnen ah na um ding ' . A karlak ah tikcu rei ding zianghman simmi a nei lo; lungawinak dinhmun ah a lut ding tikcu cu lehhnu ah ti ah a sim lo, ' tui ni ah ' a ti -' tui ni ah khros par ah khaikan ih na umni rori ah '. Ziangtluk nai in a lang ! Kan sankhuk umnak hmun cu zingtluk nai in saw a sim ! Lungawinak le beidawnak, riahsiatnak; Khrih ih umnak le satan ih cencilhnak-hipawl hi kan kiangte ah a um mi an si. Asinan David in a simmi cu, 'Thihnak le nunnak karlak ah ke kar khat te lawng a um a si' ( 1 Samuel 20:3 ). Kan nih in kan sim thei mi cu, kan mah le hel maw paradis kar lak ah kekar khat te a um a si. Na hmailam kekar khat ah ziang na tong ding ti na thei aw maw ?

                        Hi thu kan theih ding tluk in kan thei lo theu. Hi mi thu thawn peh aw in mangman vek ih kan man rero le mang thu rel vek ih kan rel rero nak hi bang thlang ding kan si. Vawi tampi cu mithianghlim pawl le zumtu pawl thu kan sim tik ah thihnak cu lam hla pi ah um vek in kan sim theu. Hihi a dik lo mi a si, a dik lo lawlaw . An cawlh le an sankhuk inn cu a naite ih an lut zo.

                        Kan duhdawtmi an thih tikah a tangmi duhdawttu pawl cun an thihni le kan phum karlak ah riahsia le ninghing in kan tap rero theu ih tikcu rei cuahco in kan thei. Kan damsungah cuvek tikcu le can cu riahsiatthlak bik, phurrit bik can a si theu. Asinan, Pathian cu thangthah in um ko seh, mithianghlim pawl cu an tisa thawn a then awk veten a zalwn mi an si . Kan suun rero ih kan tah rero laiah le mithi kuang cu tuah a si rero lai ah kan duhdawtmi thlaarau cu Khrih umnak ah a nuam aw rero zo a si. Tisa hreh umnak phurrit ihsin sankhuk hrang in a luat zo. Mi tha lo pawl ih hnaihnawk ban lo nak hmun ah um in tihphannak ihsin a luat zo ih cawlhhahdmnak hmun ah a um.

                        Zumtu pawl cu an thih veten Paradis ah an um. An ral cu do a si zo; an tan laknak cu a tawp zo; ni khatkhat ah kan ton ve dingmi riahsiatnak phairuam cu an kan zo; ni khatkhat ah kan kan ve dingmi ti thim pi cu an kan kai zo; sual in milai hrangih a ruat mi khuathai cu an in zo; riahsiatnak le sualnak in a hnaihnawk ban nawn lo nak hmun ah an um zo. An nun sal le kan umnak ah an ra kir sal ding cu duhsak ding kan si hrimhrim lo ! An hrangah tap ding kan si lo, kan mai hrangah tap ding kan si sawn.

                        Kan nih cu ral kan do rero lai ih an nih cu an cawl hahdam zo. Kan nih cu hna kan tuan bang rero lai ih an nih cu an cawl hahdam zo. Kan nih cu fimkhur ringring ih um kan si ih, an nih zu itthat men thei an si. Kan nih cun thlarau ralthuam cu kan hruk ringring ih, an nih cu an sankhuk inn pi sung ah an lut zo. Kan nih cu kan minung sinak ahcun Pathian nun simnak fungfek tuar rero lai kan si ih an nih cu sankhuk hrangah a siat thei lo tak sa in an thuam aw zo. Kan nih cu kan thinlung sungah duhthusam thawn kan nung lai ih, an nih cu nun diriam zet in annung zo. Khrih ah a cawl hahdam zo tu pawl cu leitlun ah a nung lai mi pawl hnak in ziang tluk mi lungawi so an si ! Curuangah leitlun ih mithianghlim a farah bik hman hi a thih ve ten a sang le a nuam bik dinhmun ah a thleng zo ih hi leitlun ih dinhmun sang bik le nuam bik hnak khal in tahthim ding um lo in a nuam sawn deldel zo a si.

                        Himi thu ah suangtuahnak dik lo kau pi a um ding ti ka phang. Roman Catholic a si lomi, thihhnu ah thianternak a um lo a si ti zum tu pawl karlak ah thihhnu hmakhat te ah a thleng aw dingmi thu thawn peh aw in ruahdan danglam a um ding ti ka phang.

                        Thihcan le vanram thlen karlak ah caan ziangmaw zat sung umnak ding hmun a um a si tiah a ruat tu an um pang ding ti ka phang. An thih lai ahcun Pathian ih thianternak um loin an thi nan, mi thikhua ih thianternak ruangah vanram ka kai ding tiah a ruat tu an um pang ding ti ka phang !

                        Hivek ruanak pawl hi ruahsual mi pumhlum a si. Thihhnu ah zianghman thleng awknak a um nawn lo; a neta bik thaw thawt hnu ah thinlung thar pek ti a um nawn lo. Kan feh ni rori ah kan sankhuk hrangin kan ke kan pen ih, leitlun kan suahsan ni rori ah kan sankhuk hrang cu kan thawk a si. Cui hnu ah thlarau lam rem awk sal nak le thleng awk salnak zianghman a um nawn lo. Kan thih vek in kan sankhuk covo cu kan co ding; piangthar lo pawl cu an thih vek in an zal reaireai ding.

                        Mi piangthar hrih lo na si ahcun hitin thu lo ruat ter ka duh. Helram thawn nan naih aw zet ti na thei maw ? Tui ni rori ah Khrih tel lo in na thih a si ahcun na mit in hmakhat te ah na sankhuk umnakhmun cu na hmu ding ih hrem na si cih ding.

                        Cun khatlam ah, Khrihfa diktak na si ahcun na zum nakle na ruahnak hnak in vanram thawn nan nai aw zet a si. Tui sun ah Lalpa in na nunnak a lo lak sak ahcun tuisun lala ah Paradis ah Lalpai hmel na hmu ding. Tiamkam mi ram tha cu na hmai te ah a um. Na tuar nak le cahlonak ruangah na mit na sin mi cu tuini ah na meng ding ih na lei in a sim thei lo mi cawlhhahdmnak cu na hmu ding.

                        Tucu ka thu tawpnak lam ah thu malten ka run sim ta dingih cuticun ka ha ka ngah ding.

 

1.                     Himi ca hi sual nak ruangih thin a naa rero le hnuai a dawr rero tu pai hnen ah a thleng thei men. Cuvek minung na si maw ? Na si pang le hinah fwrhfialnak tongkam malte a um. Thinlung a pem mi fifir pai tuahdan hi zoh aw la, cuvek in tuah ve aw. Ziangtin thla a cam ti zoh hnik : ziangvek hnangamnak a nei ti zoh hnik aw. Unau nu maw unau pa, Ziangruangah a tuah vek in na tuah ve mei lo ? Ziangruangah nang teh rundam na si ve lo ?

 

2.                     Tui ka cabu hi leitlun ah mah le mah a porh aw rero tu, mai tuahnak ah a hngat aw tu mi pakhatkhat hnen ah a thleng thei men. Cuvek na si maw ? Na si pang ahcun tui ralrin pek nak hi thei aw. Thinlung a pem lo mi fifir pa kha ziangtin a thi ti zohhnik aw la , cuvek in na thih ve lo nak dingah hma la aw. Aw! a feh sual mi u le nau pawl nan mah le nan mah par ah rinsan aw tuk hlah uh, nan sualnak thawn nan thih lo nak dingah Lalpa cu hmuh theih a si lai ah hawl aw. Her aw thlang aw la na ding let hawi aw : ziangah saw na thih ding ?

 

3.                     Himi ca hi Khrih zumtu a ti aw pawl lak ah a thleng men thei. Nang teh cu vek lak ah mi pakhat na si ve maw ? Cuti a si le thinlung a pem mi fifir pai sakhua nak vek hi na sakhua tah awk nak ah la aw. Sir awknak diktak le rundam-zumnak , hnuai dawrnak taktak, le dudawtnak taktak na neih le neih lo ciang aw aw . Unau nu ma na si, unau pa, leitlun sakhua nak ih khrihfa sinak men ah lung awi tawk aw hlah. Thinlung a pemmi fifir pa vek in thinlung pakhat nei aw la, mifim na si ding.

 

4.                     Himi cabu hi a liamcia mi duhdawtmi unau sungkhat zuun tuar tui kut ah a thleng men thei. Cuvek lak ah mi pakhat na si ve maw ? Na rak si ve pang le thuthiang vek hin hnem aw aw. Na duhdawtmi pawl hi ziangvek dinhmun ah an thleng zo ti thei aw. An nun ah zianghman that hnem naknei lo le lungwinak nei lo ih um an si lo. Tui an nun vek in leitlun ah an dinhmun a rak si dah lo ; a tu ahcun an duhdawt zet mi Zisu Khrih thawn an umtlang zo ih an nuam aw zo a si. Aw ! an mah ngai ih na riahsiat rero nak ihsin cawl thlang aw ! Harsatnak ihsin an luat zo ih cawlhhahdamnak an thlen zo ruangah na lungawi sawn aw.

 

5.                     Cun, tui ka cabu hi kum reipi Khrih rawng a rak bawl zo tui kut ah a thleng men thei. Cuvek lakah mi pakhat na si ve maw ? Cuti a si le himi bungcang sung ihsin na zir thei mi cu, ziangtluk na sankhuk inn pi thawn nan naih aw, ti a si. Kan rundamnak cu na zum pek hnak in tu ah cun a nai deuhdeuh zo a si. Kan rundamnak cu na zum pek hnak in tu ah cun a nai deuhdeuh zo a si. Ni rei lo te sung hnatuan hangnak le naa tuar nak na tuar hnu ah Lal hmuahhmuah lak ih Lal cun a lo hruai ding, na doral cu a tawp dingih cawlhhahdamnak na thleng ding.

 

            THU BAWMTU

                        Aw ! a lak a si mi le a cakzet mi Lalpai zangfahnak hi ziangtluk ropi le zohthim tlak saw a si. Pathian zangfahnak cu ziangvek tawntaih nek le that lo nak khal in a dal thei lo

 

1.                     Aw ! Lalpa, a ropi zet le a cak zet mi na laksawng zangfahnak hi ziangtluk zohthim tlak saw a si ! Na pek mi pai par ah ziangvek milai tawntaihnak le thatlo nak hman in a dal dah lo, ih a dla thei lo ! Na thatnak hi zoso ngaihthah men thei ding, zinglam ah helram ah a feh ding tiih ruahmi, a sual ruangah thiangpar ih thlai mi hman kha zan lam ahcun Paradis ah a um daih si ! ( Bishop Hall ).

 

2.                     ' Zokhal sir awknak cu ngaihthah ih lehhnu ah tiin puh mawh ding a hawl tu cu, thinlung a pem lomi fifir pa bang in, Pathian a hniksak tu a siih Pathian in a hrang ah thil tha sawn a ruahsak mi a hnawn ruangah a hmailam ah a kha zet mi tur a um ter sawn a si.

                        ' Pathian zawnruahnak cu milai ih ngaihtuah cawp dingah Bible ah ngan a si dah lo  ih, minung ih tluksiatnak cu cawn ding a si dah fawn lo ' ( Lightfoot, Sermon, 1684 ).

                        ' Himi thinlung a pem mi pai nun hi cawng in lehhnu ah ka thih zawng ah ka sir aw leh ding tiah mah le mah a kam aw rero tu cu mi aa bik le khaw khan nak nei lo an si. Zianghman zawnruahnak nei lo, a mah rundam tui zawnruahnak le zangfahnak cu a mai tikcu remcang hawlnak men ih rak hmang tu le a mah rundm tu riangri do tu an sisawn; kan Lal Jesu in ziang a tuah ti atthlak zet ih ruat rero tu an si, curuangah kan Lalpa Jesui tuarnak pawl hi mi naran pakhat in danpangai ih thil a tuah mi vek ah an can ter men a si ( Philip Doddridge). 

 

3.                     ' Leilung sersiam thawk ihsin hi tluk ih mangbangza le hminsin tlak zumnak hi ka thei dh lo ' . ( John Calvin : Gommentaru on the Gospel, St. Andrew's press . ) . 

                        ' Khawdur sahpi lak ihsin Ni a hmu thei tu zumnak ropi cun Rundamtu Khrih cu a hmu suak, farah zawnzaihnak, nautatnak, hnawnnak, pawl le mi-hnihsuak sai nak ih hmannak pawl a tuar rero tu thingkhros par ih khenbet mi Jesu kha Lalpa tiah a ko; Khros, thlanmual le thihnak karlak ihsin Khrih ih lalram kha a rak hmu thei ih lalram theihthei nak zianghman a um lo laiah, Khrih hnen ah a lalram a thlen tikah theihhngilh lo nak ding in thla a cam ' ( Lightfoot:Sermon,1684 ).

                        Thinlung a pemmi fifir pa kha Khrih ih lalram thu a phuang hmai sa bik tu a si, Khrih kha nunthianghlim nei cing in a tuarnak theih pi tu hmaisa bik, cun sual nak a nei lo nan a par ah thiltha lo an theln ter mi pawl kha a phuang suak hmaisa bik tu a si' ( Duenel on the Gospel ).

                        Hiti vek in Khrih cawimawi nak langhngan zet mi a pe tu mi mithianghlim malte lawng an um ding ka zum ( Philip Doddridge ).

                        ' Hihi a dungthlun tu maw, rukru pai tongkam saw a si deuh ? Aw ! Rundamtu, na tongkam lo san theinak i pe aw la thu sim duhmi ka nei: " Thu ngai ten ka lo sim, Isreal pawl lak hman ah hi tluk zumnak tum nei tu ka hmu lo a si " . Thil parah khenbeh ih na um cu a lo hmu, ningzahthlak zet dinhmun ah na din lai ah mawizet in a lo hmu. Asi, Lalpa, na thi zik cuahco a lo hmu nan na lalram thu a sim. Amah le a mah khal a thi zik cuahco ti a thei aw nan, leh hnu ah theihhngileh a si lo nak dingah na hnen ah zangfah a lo dil. Aw! Khros par ih lalklukhum a hmu thei tu, thihnak hnakih a cak deuh zumnak, thih zawng te hman ah lehhnu lam ih a thleng dingmi cawimawinak le lalram a hmu thei tu le beidawng lo ten thih zawng hman ah Lalpa in rundam theinak a nei a si tiah ruahsannak thawn Pathian hmai ah a kun ter tu zumnak cu ziangvek saw a si ? Na dungthlun tu hleihnih lak ah zotal in na thih zik cuahco tik ah an lo sawn maw ? ' ( Bishop Hall ).

 

4.                     Paradis thuhla ahhin duh am tuk le vervek tuk in thu el aw ding kan si lo. Zumnak in Khrih a zawm tu pal cu Khrih ih nunnak a tawmpi tu an si ih an thih hnu ah lungawi cawlhhahdamnak ah an cawl, cule Khrih a vawihnihnak leitlun ah a rat sal hlan lo cutawk hmun ah an nuam aw ding ti kan theihnak hin lungawi tawk ding kan si ' .( John Calvin : Commentary on the Gospel , St. Andrew's press ).

 

5.                     Beidawngthlak zet ih sualnak hlir ih a luahkhat mi leitlun ih kan unau pa runsuaknak hin na lung a lo awi ter ruangah lungawi thu kan thinlung tak in kan lo sim. ( England kawhhran pawlpawl in mithi an phum sik tikah an hman theu mi tongkam).

                        'Thuthang thabik run lo theihter duh mi ka nei. Nan duhdawt zet mi nu cun a ral do nak cu a theh zo ih a thlacamnak cu saansak a si zo, a nunnak ah a kumkhua lungawinak in a khat zo. Ka duhdawtmi ka nupi, kumkul sung hi leitlun ah ka lungawinak bik le i hnem tu umsun cu, thawh leh ni ah in fehsan zo'  ( Venn in Stillingfleet hnenah a nupi thih thu a simnak, cakuat ).