14.                   MIT HMUHTHEIH KAWHHRAN PAWL HNEN AH RALRIN PEKNAK

                       

                        ' Hna a neimi hmuahhmuah cun Thlarau in kawhhran pawl hnen ih bthu a simmi hi                                    thei haiseh ' ( Thup.3:22 ).

 

                        Ka casiartu pawl hi mit hmuahtheihmi Khrih ih kawhhran pakhatkhat ah an telve, member an si ve ih an hrang thatnak thu ka sim a si tin ka ruat. Baptists ah maw na um, Presbyterian ah maw na um ti ka lo sut mi a si lo. Pathian a um lo ti zumtu le sakhua nei lo tiih lo kawh cu na duh lo ding ka tinak sawn a si. Mit ih hmuhtheihmi mipi khawm nak ah na khawm theu ih, cui na khawmnak cu kawhhran fate maw ziang kawhhran a si ti ka lo theihpi lo, asinan ziang kawhhran khal va si seh la khristian a ti aw pawl lak ah na tel a si ti ka zum.

                        Ziang kawhhran member na si khal len thuthiang in ziang a sim ti na hmai ah ka runtarlang ding. Nangmah thawi a pehtlai aw mi thuthiang in a simmi hi thaten na zoh ding ka lo duhsak. Hi thu hmairuai ih ka hman mi bungcang hi nangmai zirawknak dingah le khristian ti aw pawl hmuahhmuah ih zir awknak ding hrangah nganmi a si.' Hna a nei tu hmuahhmuah cun Thlarau in kawhhran pawl hnen ih a simmi hi thei hai seh '.

                        Himi caang hi thupuan bungthum sungah vawi sarih a nawlh. Kan Lal Jesu in Asia ram ih a kawhhran pawl hnen ah John hmang in ca pa sarih a kuat. A cakuat pawl a zaten hitin a sim,' Hna a neimi hmuahhmuah cun Thlarau in kawhhran pawl hnen ih a simmi hi thei hai seh'.

                        Lalpa Pathian cu ziangkim a tuahnak ah a famkim . A remcan ih zir in zianghman tuahmi a nei lo. Thuthiang pawl khal hi a mai tumtahnak tel loin a remcaan ih zir in a ngan men pakhat hman a um lo. Ziangkim a tuahnak ah mawinak, tumtahnak, le khawkhannak pawl ciangzet in na hmu ding. Leilungpi(Planet) pawl a sersiam tikah pakhat cio in an mah tumtaknak cio in an fehnak lamzin an nei cio. Ziangkim a zam theimi hmuahhmuah hrangah thla cu remten tuahsak an si. Bible bungcang hmuahhmuah khal hi an mah le hmun cio ah Pathian in sannei dingin a tuah vek in san an nei ih remzet in an um cio. Ziang thu khal a nawn sal mi bungcang pawl hin san an nei thluh. Na mithmuh ih ka tarlang mi cang hi vawi sarih tiang nawn sal a si nak khal hin san a nei ih Pathian tumtahnak cu an tarlang. An umnak hmun le an san khal an rem aw ih, cucun na hrangah ziang a sim duh ti zoh tlang kan tum ding.

                        Himi bungcang hi kawhhran pasarih pwl hnen ih cakuatnak ah zumtu pawl thangharhter tu a si tin kei cun ka ruat. Zumtu pawl kha cakuat sungah ziang a um ti ngai pawimawhtertu a si. Hi kawhhran pasarih pawl hnen ih cakuat mi ah vawisarih a nawnmi hi ziang san a nei a si ti ka run tarlang tum ding. Hihi kan dung kum thawnghnih zikte rei lai ih thutak a si ih, tui kan mai san khal ah thutak, kan theihthiam lo theu mi thutak a si vek in kan hmailam khal ah thutak a si ringring ding. Tui kan ruah le kan theih hnak ih kan theih le ruat tul mi thutak a si tin ka ruat.

 

1).                    A hmaisa bik ah ka ca siar tu pal na ngai pawimawh zet dingah ka tarlang duhmi cu, Lal Jesu in cakuat pasarih sungah thildang a sim lo ih, zirhnak, tuahnak, ralrin peknak le thukam nak pawl thu a simmi hi a si.

                        Na mancan te ah hi kawhhran pasarih pawl hnen ih cakuat pawl hi siar lohli a3w la ka sim duhmi awlten na theithei ding.

                        Hmun hrekkhat ahcun kawhhran misa pawl khan an nintin nunnak ah an tuahmi le an umtudan ah Pathianmi lole zumlo tu vek ih an nuncan pawl kha a hmuh tikah nazet in a kawknak pawl na hmu ding.

                        Hmun hrekkhat ahcun zumnak, tuarfainak, hnatuannak, taimak nak, le kamcia mi laksawng pawl thu a sim ih a simmi pawl cu tha a ti thu pawl na hmu ding.

                        Cun, hmunangah misual pawl an sirawknak ah a lung awizia, Pathian thu vek in rem awk salnak, duhdawtnak ah an kir salnak le a mah ah an nun sal nak pawl ah a lung a awinak pawl thu a simmi na hmu ding.

                        Asinan, hi cakuat sungah hin thu a sim tikah Lal Jesu kha ziang kawhhran maw, mibur pakhatkhat lawngah khan a hngat awk lo zia na hmuh thei nak dingah thaten na zoh dingah ka lo duhsak . Upa orden nak thu maw, lalpai zanriah thu maw a simmi na hmu lo ding. Kawhhran dan le dun, le khawm hruai awk dan thu pawl ziang hman a sim lo. Tihnimnak, Lalpai zanriah, le a dungthlun tu pawl aiawh tu ding thu pawl thawn pehpar in Lal Jesu in ziang hman le tongkam khat hman ngan tel dingah John hnen ah a fial mi kan hmu lo. A tawi zawng in, himi kawhhran hruai awknak thu ( Sacramental System ) hi cakuat pasarih sungah zianghman a sim tel lo.

                        A sile, ziangruangah Jesu'n a sim tel lo mi thu pawl ka buaipi rero? Ziangruangah tile tulai san ih khristian ti aw pawl lak ah hivek thu pawl hi zumnak thuhram pi le thil thupi bik vek in mi an zum ter thei ruangah a si.

                        A hrekkhat mi mal te pawl Bishop um lo in kawhhran a um thei lo ti ah le, khawm hruai dan tha zet neih lo cun thlarau mi si a theihlo ti ah a zum tu an um. Kawhhran hruaikaih awknak le lalpai zanriah, tihnimnak le kawhhran dan le dun pawl hi rawngbawl tu ih buaipi ding, hmaisa bik ah a ti fel dingmi a si tiah an ruat.

                        Cutin ka sim ruangah zohman in in theisual hlah seh. Lalpai zanriah le tihnimnak thu pawl ka sim te lo ruangah i tlan san aw hlah. Asinan, hi pawl hi a hmangtlak tu pawl in zumnak thawn dikzet in an hman ahcun thlawsuahnak tumpi an si. Rawngbawl tui dinhmun, kawhhran dan le dun le cinri nei ih kawhhran hruai awk dan pawl thu ka ngai pwimawh lo ruangah ka thu pawl ngainep fawn hlah. Khatlam ahcun, kawhhran cu dik zet in hiv3ek thil pathum pawl thawn hruai ding a si. Cuvek thil pwl um lonak hnak cun evangelical rawngabawlnak pawl hi khui maw khua in a tha sawn deldel a si.

                        Ka sim duhmi sawn cu hitin a si, lalpai zanriah, kawhhran hruaidan, khawm hruai dan, le kaihhruai awk dan a phunphun pawl hi zumnak, sual sirnak, le thianhlimnak thu pawl thawn kan tahthim tikah zianghman lo tluk an si ka tinak sawn a si. Hitin ka sim thei nak cu  Lal Jesu in kawhhran pasarih pawl hnen ah a thupi a timi a simmi thu ruangah a si.

                        Mi hrekkhat in kawhhran hruai awk dan, le pawl danle dun pawl hi an ngai pawimawh tluk in a thupi ding ti ka zum lo. Ziangah tile kawhhran Lu in hi tawk ah zianghman a rak sim te lo ruangah a si. Sardis le Laodicia pawl hnen ah hivek thu ziangtal a sim dingah a ruat nan, zianghman kan hmu lo. Curuangah zianghman a sim lo ih cu pawl hnak ih kawhhran mi le sa pawl hin thupi ah an ngai ding pawl a simnak hi theihternak pakhat a si.

                        Paul in Ephasian pawl hnen ah thu a cah ta mi pwl kha run tarlang sal a tul in ka thei lo. ( Dung.20:27-35). Paul khan Ephesian zumtu a pawl kha a tanta ding ih hi leitlun ah atui an nun vek in an tong aw sal nawn lo ding ti a thei . Hma ton ah hmu aw nawn lo ih thu cah neta bik vek in thu a sim hai mi a si. Cuti a si lai ah Paul in lalpai zanriah thu le kawhhran hruai awkdan thu pawl zianghman a sim tel lo. Kan theih lo in rak sim wknak an neih dah ti lo. Asinan, a cakuat sungah zianghman sim tel mi a neih lo ruangah kawhhran hruai awk dan pawl thu hi a sim duh lo hrimhrim a si tiah kan ruat thei ding.

                        Cuti a sile, kan nih evangelical kawhhran rawngbawltu ti kawhmi pawl hin teh, ziangruangah tui Jesu in kawhhran pasarih hnen ih a simmi thu pawl hnak in hi kawhhran hruai awk dan thu pawl hi thupi sawn vek ah kan ruat theu. Kawhhran danbu, pasor hman awk dan, thlacam dan, rwngbawltu tuah awk dan le kaihhruai awk dn thu pawl hi pawi mawh tuk in kan ngai ih kan lak ah rem awk lonak le lungrual lonak ah kan hman phahnak hi Jesu in a ngai pawimawh mi pawl hnak in hi thu pawl ah kan ngai pawimwh ih, kawhhran pasarih pawl hnen ih thu a simmi a thu pi tuk ih a ngai mi pawl hi kan ngai pawimawh lo sawn ruangah a si tin ka ruat. Hi kawhhran hruai awk dan pawl hi an mah le dinhmun te ah ka ngai pawimawh lo a si lo. Hi pawl hi kan ngai pawimawh ih an mah le sinak cio ah cun lungawi um zet le thlawsuahnak an si. Asinan, Pathian hmai ah sual sir nak, Khrih ah zumnak, Piantharnak, thianhlimnak pawl hi minung thlarau hrangah a thupi sawn mi an si . Hi pawl tello in zohman rundam an si thei lo. Hi pawl hi a hmaisa bik le a thupi bik an si ruangah kan simnak sawn a si.

                        Ka sim duhmi sawn cu, ziangruangah pawnlang sakhua nak men ah lungawi tawk lo dingin mi kan fawrhfial rero ti a si. Kawhhran memner sinak men le kawhhran ah canvo tha can nak men ah na lungwi tawk lo dingin ziangruangah ka lo fawrhfial rero. Cawlhni tinte biak inn ah na ra ih lalpai zanriah cu na tawk ve theu nak ruangah na sakhua nak cu aziangkim a fel thluh a si lo, ti ah mi kan sim rero na hmu ding. Pawn lang sakhua mi sinak neih men ah hi khristian a si lo ih na sunglam nun ah piantharnak na neih a tul, na thinlung sungah ?Thlarau ih sersiam tharna kha neih a tul a si tiah mi kan fawrhfial rero na hmu ding. Hihi Khrih ih lungput le duhdan a si ti kan hmuh ruangah a duh lo tu tampi an um ti kan thei nan kan sim rero nak a si. Kawhhran pasarih hnen ah ca a khat tikah hivek thu a simmi a si. Amah kan thlun a si ahcun natuk cun thil kan ti sual thei lo ding tiah ka ruat.

                        Mi tampi cun tui ka buaipi rero mi thu thawn peh aw in, in hmu niam zet a si ti ka thei. Kan sia-tha-theihnak in thuthiang vek a si tiah in sim ahcun minung ruahnak men cu ngaisan tlak ah ka ruat lo. An mah le an mah an kawh awk dantluk in himnak a um ti thei

nak an nei lo. Balaam ih tongkam vek hi kan thu sannak si ve seh: 'Lalpa in ziangkhal a simvek in ka sim ve ding' (Mipu.24:13).

                        Tulai mirang ram ah a bang aw lomi khristian cihnih a um. Cucu eltheih a si lo. An umzia cu fiang zet in ka thei.

                        Khristian cikhat pawl hrangahcun an sakhua nak cu vantlang kawm awknak men a si. Mibur pakhatkhat lak tal ahcun na tel a tul. Cui mibur sakhua nak lam ih a kawmkhawm aw mi lak tal ah na tel nak ruangah na dam sung canvo tha le sankhuk nunnak tiang a thum aw a si. Ziang na tuah tile ziang tin na thei aw ti cu a pawimawh mi a si lo. Nangmai theihnak vek ih zuam ding na si lo. Nangmah cu kawhhran paul kawm awk nak ih member pakhat na si ve. Cule canvo, hlawknak le hmin thatnak pawl cu na taa a si. Mit hmuh theih kawhhran pawl kawm awknak ah na tel ve maw? Cucu tui thusutnak ah a ra suak mi a si.

                        Khristian ci dang pawl hrangah cun an sakhua nak cu Khrih le nang mai kar lak ah bulpak kawmawknak a si. Ziangtluk sinak nei khal aw la, pawnlang ih sakhua mi sinak cun a lo rundam lo ding. Kawhhran pawl pakhatkhat ah member na sinak cun rundam nak a lo pe thei lo. Cuvek ih member pakhat sinak cun sual a thian thei lo ih thuthen nak ni ah hnangamnak a lo pe ding. Curuangah Khrih ah mimal ih zumnak mimal in Pathian thawi pawl kawm awknak, mimal thinlung tak ih Thlarauthianghlim thawi pawlkawm awknak pawl a um hrimhrim a tul. Hivek pulpak ih zumnak sakhua na nei maw? Cucu ka thusutnak a si. Cuti a si lo ahcun na hlo thla ding.

                        Himi a neta sawn ih sakhua nak, khristian sinak evangilical sakhua nak cun a phuansuah mi, a zirhmi le a pom mi a si. Himi an thlun nak cu thuthiangih zirh vek a si tin an ruat. Himi an thlunnak cu a hmaisa sawn sakhua nak pawl cu milai ruahnak ih a thum aw mi a si ih milai thlarau hrangah tihnung zet a suah ter thei raugnah a si tin an raut. Himi an thlunnak cu an pommi sakhua nak vek lawng hi Pathian ih thlawhsuahmi, a thuta vek ih dinmi sakhua nak a si tiah an zum. Cule sual sirnak, zumnak, piantharnak le Thlarauthianghlim in zumtu pawl a thianhlimnak thu pawl simtlang pi ih hmannak kawhhran pawl cu a thangso dahlo ding tiah an ruat.

                        Vawikhat in ka sim sal ding, kawhhran pasarih pawl hnen ah Lal Jesu in ca a kuat mi pawl hi thazet in zohsal hnik unsi.

 

2.                     A pahnihnak ah Lal Jesu ih a ca kuat pawl hmuahhmuah sungah 'Na tuahmi ka thei' a timi hi thaten zohsal hnik uhsi.

 

                        A simzo mi vawi sarih tiang a simsal rero mi hin a san a thuk ter.

                        Kohhran pakhat hnen ahcun Jesu in hitin a sim, 'Na hnatuannak le na thinsuaknak ka thei', cun a dang kawhhran pakhat hnen ah 'Na har tuar nak le fa farahnak', cun a pathumnak ah, 'Na duhdawtnak, na rawngbawl nak le na zumnak' a ti. Asinan a simnak hmuahhmuah ah 'ka thei' ti a telh vivo. 'Na hnatuanna ka thei'. 'Na sakhua mi sinak, na duhnak, na thu put dan, na lunghmui zawng, hi pawl ka thei a tinak a um lo. Asinan 'na tuahmi ka thei' a ti.

                        Khristian ti aw pawl ih hnatuan cu thil thupi zet a si. Na thlarau an rundam thei lo. An lo thianter thei lo. Na sualnak an lo hlawnlo sak thei lo. Pathian thinhengnak ihsin an lo runsuak thei lo. Asinan, an lo runsuak thei lo ruangah zianghman thupitnak nei lo an si lo. Cuvek suang tuahnak lak ihsin ralring aw. Cuvek thil pawlhin i rundam thei lo ruangah zianghman ngaihsak ding an si lo ti ah a ruat tu cu tihnung zet dinhmun ah a ding a si ih bum in a um a si.

                        Dan ih hnatuannak tel lo in zumnak ih thiamcoter nak zirhnak ah hin thihngam ih ka tangngam a si tin kati theu. Asinan, mi pakhat ih tuahnak cu a sakhua nak langter tu a si timi kan sakhua dantlangpi cu ka pom thei ve a tul. Khristian na si ve ahcun na nitin nunah na nuntudan le na hman awk dan ah khan a lang a ltul. Abraham le Raham in zumnak kha an tuahnak in cianter mi an si ti thei ringring aw (James.2:21-25). Kan tuahnak ih Pathian an thlun lo ahcun Pathian kan thei kan ti awk rero mi cu zianghman umzia um lo a si ti thei ringring aw (Titus 1:16). Lal Jesu ih tongkam hi thei ringring aw, 'ziangvek thingkung khal a rah in theih a si ringring' (Luke 6:44).

                        Asinan, min ziangvek tluk in khristian kan si ti aw rero khal hai seh Lal Jesu in hitin a sim, 'Ka thei hai a si'. A mit in khui tawk khal a hmu thluh ih a tha le a sia khal an zaten fiang zet in a hmu thluh (Thu. 15:3). Ziangvek thup lak ah nangmah te na tuah mi khal Lal Jesu in a hmu thluh. Hurhuk hman in tongkam ka thlahdah men lo na ti thei, a sinan Lal Jesu in a thei thluh. Ka duhdawt bik mi hnen hman ah ca ka kuat dah lo na ti men ding, a sinan Lal Jesu in a thei thluh. Thinlung thupten ruahnak tha lo ka nei dah lo na ti men ding, asinan, Lal Jesu in a thei thluh. A mit cu a alh hluahhlo mi meisa vek a si. Ziangtluk ih thimkhal a hmai ah a thim tuk ti a um lo. Ziang hmuahhmuah cu a hmai ah fiang keukeu in an lang thluh. Mi zate hnen ah hitin a si, 'Na tuahmi ka thei'.

 

a.                     Lal Jesu in thinlung a pem lo mile zumlo tu pawl tuah mi a thei thluh ih nikhat nini ah an par ah thu a then ding. Leitlun ah an mah cu an um dingnan vanram ah theihhngilh an silo. Thuthennak ni ih tohkham varpi hmai ah an zaten thuthen nak an tong ding. An ruahnak, an tuahnak, le an umtudan ziangkim par ah thuthen an si ding.

 

b.                     Lal Jesu in a milai pawl hnatuan cu a thei ih cuai a thlai sak hai. Amah lawng in atuahnak pawl cu dikzet in cuai a thlai a si (I Samuel.2:3). Zumtu pawl in ziangruangah le khui tawk ah ziang an tuah ti a thei thluh. Ziangkim an tuahnak ah an lungphut pawl khal a thei thluh. Pathian hmin sunlawi nak hrangah ziangtluk tuah a si ih milai in mah le mah cawimawi awk nak ah ziangtluk tuah a si tikhal a thei thluh. Alahai! zumtu pawl in thil tampi cu an tuah nan Khrih ih cuai thlai nak ah malte lawng a tlai.

 

c.                     Lal Jesu in milai pawl ih hnatuan nak a thei ih ni khatkhat ah an tuan vek in lawmman a pe le hai ding. A hmin ih tongkam nem pakhat le tuahnak fate pakhat hman hi ziang siar lo in a um dah lo. Zumnak fate bik ih tuahnak khal a co hlang ih, a ratsal tikah leitlun hmai ah a phuang suak ding. Lal Jesu cu na duhdawt ih a dung na thlun ahcun na tuah mi pawl hi zianghman a lak a um lo ih Jesu in a theih lo mi zianghman a um lo a si ti thei ding na si. Khrih ah nunpe tu pawl cu an tuahnak in an dung a thlun ding (Thup.14:13). An tuahnak in an dung in a thlun ih an diangkap le hmundang ah lak hloh sah theih a si lo ih Khrih a rat sal tikah an mai tuahnak cu mi hmuahhmuah in theihpi an si ding.' Mi zokhal in an tuannak cio vek in lawmman an dawng cio ding' (I Kor.3:8). Leitlun in nang a lo thei lo, ziangruangah tile na Lalpa kha a theih lo ruangah a si. Asinan Jesu in ziagnkim a thei; 'Na tuahmi ka thei' a ti .

                        Leitlun sakhua nak ih lungawi tawk men tu pawl hrangah ziangtluk ralrin pek nak tha sawn a si. Cuvek milai hmuahhmuah in siar hai seh la thei thluh hai seh la a tha. Jesu in hitin a sim, 'Na tuahmi ka thei'. Kei ah maw rawngbawl tu pakhatkhat cu na bum thei ding, cucu a awlte. Na kut in sabit ti le sangreu cu lain na ei hnu khal ah na thinlung cu sualnak ah a thlai aw ringring thei. Evangilical thusim tu pai pulpit hmai ah zarkhat hnu zarkhat to in a thu sim mi tla phurzet in na ngai thla ringring en thei, a thu simmi na theih ruangah na thinlung sungah hmakhat te phur nak men ti lo cu zianghman danglamnak le zumnak nei loin na ruk um men thei.

                        Asinan, hihi thei ringring aw, Lal Jesu cu na bum thei lo ding. Sardis kawhhran pawl ih thihnak, le Laodicea kawhhran pawl hlum dawk hlum lo dawk ih an umnak pawl khal a hmu tu Jesu cun na nuntudan kha ciangtuk in a thei ih nineta bik ni ah a lo lailang thluh dingih na mual pho ding maw na lung a awi ding?

                        Oh, mi ti aw ter pawl i thei aw, hihi a hlo ral men dingah leh awk nak men a si lo. Khristan hmin cu puih a tak nunram ah zianghman hmuh ding umlo sakhua nak cun na hrangah zianghman thathnem nak a lo pe lo ding. Na sia-tha-theihnak sungah hihin a lo mawhsiat a si ahcun fiang awaw, na sualnak in a lo lailang leh ding. Ziang kim thei thluh tu mit cun a lo hmu ringring a si. Behazi, Ananias le Saphira pawl ih tuahnak rak hminsin thluh tu in na tuahnak pawl cu cabu sungah a rak khum thluh a si. Jesu in tui sun ah duhdawtnak thawn ralrinnak tongkam a lo cah a si, 'Na tuahmi ka thei' a ti.

                        Zumtu thinlung a ding mi le thinlung tak ih hnatuan tu pawl hrangah hihi ziangtluk aipuannak saw a si. Na hnen khal ah Jesu in 'Na hnatuan ka thei a si' a ti Na tuahnak ah zianghman mawinak le thatnak hmuhmi na  nei lo men ding. A  zaten famkimlo, hnawmkai lethianghlim lo an bang thluh ding. Nangmai famkim lonak ruangah na thinlung kha a naa theu. A  caa caan cu na  nunnak pumhlum hman kha thatlonak ih khat in na thei ding ih na nitin nun ah zianghman  thathnemnak um lo in na thei aw theu ding. Asinan tu ah hihi thei aw.A mah na Lalpa ti lungawi nak dingah thinlung  thiangten na thei tawk na suah ih na zuam rero nak ah Jesu in mawi le tha a timi hmuhmi a nei a si. Amai Thlarau in na sungah hna a tuan mi cu na nunah le na mit hmuh ah thil fate zet vek a ban ding nan a hmu thothoih a lung a awi thotho a si. Na tuahmi lak ah fanghi vek a si mi pal cu hlawn hlo in cui lak ah sui phut dipte vek a si mi pawl cu la hran in a theithei a si. Na mithli pawl kha a tithawl sungah khawl thluh a si. Midang hrangah tling lo lefamkim lo cing ten thil tha tuah na duhnak pawl kha a cabu sungah hminsin thluh a si. Ahmin in tidai no khatte e khalmi na pek mi hrangah na lawman a um a si. Leitlun in zianghman lo ah siar khal seh la duhdawtnak in na tuannak ih na sensoh awk nak hmuah hmuah kha theihhnghilh an si dah lo ding.

                        Hihi makzet vek a bang nan a dikmi a si. Jesu in a Thlarau in a mile sa pawl nunnak sung ah hna a tuanmi pawl cu a cawisang duh ih milai tlamtlin lonak le famkim lo nak pawl cu a gnaidam hia a si. Rabah ih zumnak ah khan a mah in a co hlan sak nan a thuphan pernak cu a si lo. A dungthlun tu pawl kha zumnak an tlaksam zet lai khal ah amah an thlun thei vivo nak dingah tha zang cahnak a pek hai (Lk.22:28) 'Pa in a fale pawl a zangfah hai vek in Jesu in a mah a tih tu pawl cu zangfah hai a si' (Sam 103:13). Pa le in an fale pawl ih hnatuannak cu tlamtling lo zethman seh la an lawm vek in Jesu in amilai pawl ih thei tawk suahin an tuannak cu a lawm hai a si.

                        Thuthen nak ni ah miding pawl cun hitin an sim ding, 'Lalpa, ziangtik ahsaw na ril a rawn ih kan lo pek dah, na ti a hal tikah ziangtik ah saw ti in ding kan lo pek dah? 'Ziangtik ah saw mikhual na si dah ih kan lo mikhual dah? Ziangtik ahsaw hni puan nei lo in na um ih hnipuan kan lo pek dah? Maw, ziangtik ah saw thawng inn ah maw sizung ah na um dah ih kan lo veh dah? (Mth.25:37-39). Ni ropi ni ah an tuah dah mi le an thil ti mi pawl cu theih dah lo mi vek a bang ding! Cuticun a si ding. Zumtu zaten cui thu ah tha la cio uhsi. Jesun hitin a sim, 'Na tuahmi ka thei' Cuticun hi pawl hin na thin lo ti nem ding a si. Asinan lo tihter hlah seh.

 

3.                     A pathumnak le a netabik ah ka casiar tu pawl hnen ah ka lo sim duhmi cu Lal Jesu in a cakuat pawl hmuahhmuah ah a nehtu pawl hnen ah a pek dingmi lawmman a kimcia mi thu a si.

                        Vawi sarih tiang Jesu in a ropi le hlu zet mi thukamnak a pek. Pakhat cio tha pek an si nan a bang aw thluh lo; asinan an zaten nehtu khristian pawl hnen ah a simmi a kam mi a si. Nehtu khristian pawl hnen lawng ah thu kammi a sinak hi tha ten zoh uhsi.

                        Khristian hmuahhmuah cu Khrih ih ralkap an si. Tihnimnak in Khrih ih ralkap ah an cang ih Khrih ih ralkap Satan, sual le leitlun cu do ding an si. Zokhal himi tuah lo tu cu a thukam bawtse tu an siih a thlarau lam mawhphurhnak phursuak thei lo ti a si. A hrangah tuah ding ih ruat cia mi a tuah suak thei lo a si. Zokhal a ral a do lo tu cu a tuahnak in a khristian sakhua nak kha ahnawl a si. Kawhhran member a si nak, a khawm awk theunak, le a mah le a mah khristian a ti awk nak pawl cu mipi hmai ah Khrih ih ralkap a sinak a phuan awk nak a si.

                        Khristian ka si ti aw pawl hnen ah an hman ding lawng ah hriamhrei cu a pek an si. Paul in Ephesian pawl hnen ah 'Pathian ralthuan cu nan hman dingah la cio uh' a ti. 'Thutak cu nan taikhap ah hmang in le diknak ralthuam cu nan awmphaw ah sawng in dinguh'. 'Rundamnak lukhum kha khum in Pathian thu kha thlaraulam ralnam vek in hmang uh' (Eph.6:13-17). Cuitlun ah zumnak ralthuam kha hmang uh. Khristan pawl hin hotu tha bik an neihmi Rundamtu ralbawi pi Jesu Khrih sungih nehtu sin an si ding; cawmdawl tu tha bik, nunnak ti le sang a pe tu cun kumkhua daih thukan cu a pek hai a si.

                        Hi pawl hi hlanlai ihsin a rak umcia mi an si. Hi pawl thu simnak cu ka cawl hrih kei ka thutlangpi lam ah kan feh hrih pei.

                        Tu ah thil pakhat na thlarau hrangih ka lo cianter duhmi cu zumtu hi ralkap menmen an si loih, nehtu ralkap tha an si, ti a si. Khrih lam ah tangin, Khrih ih ral satan, leitlun le sual cu do dingah kaa in long le sim men si loin a do taktak ih a neh tu pawl an si.

                        Hihi khristian diktak pawl thleidan theihnak cu a si. A hrekkhat cu Khrih ih ralkap lakah dinhmun nei in an um men ding. A hrekkhat cu umhmun tha zetzet in nun awlsam thawn cawimawi nak lukhum rak beisei an um ding. Asinan ralkap hna a tuan tu taktak cu khristian diktak pawl lawng an si. An mah pawl lawng in an thlarau ral thawn an tongaw ih an do ih an neh a si.

                        Himi cakuat pasarih kan siar nak ihsin thil thupi zet kan hmuh thei mi a um: piangthar diktak siin vanram kai dingmi na si ti na ciang duh a si ahcun Khrih ih nehtu ralkap tha na si a tul. Khrih ih thukam mi pawl lak ah canvo tha ka nei ve ti na lang ter duh ih na ciang duh a si ahcun Khrih hmin in na ral cu na do ih na neh tengteng a tul.

                        Na khristian nun ah nehnak na neih mi lawng hi rundam sakhua na nei (rundammi na si) ti a lang ter tu a si ding. Thu sim thatha ngai cu na duh zet men ding. Bible cu ring zetzet in na siar theu men ding. Zinglam le zanlam tin te thla tla naapi in na cam theu men ding. Innsang thlacamnak khal nei theu in veng sungah sakhua lam ah sawrbawk um zet tla na si men ding. Hivek pawl ruangah Pathian ka thangthat. Hi pawl hi thiltha lawng lawng an si. A sile ral doawk nak cu ziang a bang? Hivek karlak ah ziangvek buainak aum ringring? Leitlun ngainatnak le minung tihnak pawl hi na neh zo maw? Nangmai sungih thin tawinak, hiarnak, caknak pawl kha na neh zo maw? Satan cu dolet in na hnen ihsin tlanhlo dingin na tuah maw? Hi pawl thu ah ziang na bang? Satan, sual, le leitlun cu na ukneh ding, na do neh ding maw na rian ding maw ti lawng na hril ding a um. A lailak ah ka ding ti a um thei lo. Na neh ding maw, an lo neh ding maw?

                        Na do dingmi hi ral do harzet a si ti ka thei, cucu na theih ve ka duh. Kumkhua nunnak nei ding na si ahcun na zumnak ral cu thaten na do ih harsatnak pawl cu na tuar suak thei hrimhrim a tul. Vanram kai ding na si ahcun na ruahnak kha na doral karlak ah na thiarfihlim awk ringring thei a tul. Vanram kainak lamzin tawi zawng, milai tuahcawp pumpelh, cu na hmu men ding nan kan khristian sakhua nak ih vanram lam zin cu khros lamzin hlun te buainak cu doneh tengteng tulmi lamzin a si. Sual, satan le leitlun cu a tak in na nunram ah na thih ter ih na neh hrimhrim a tul.

                        Hihi tuihlan mithianghlim pawl ih rakzawhmi lamzin a si ih an lamzin thuhla an nganmi pawl cu an tanta.

 

a).                    Moses khan Igypt ram suallak ih nuamnung cennak kha a duh lo ih Pathian minung pawl thawn harsatnak tuar kha a hril sawn, hihi nehnak a si: nuamnung cen duhnak kha a neh.

 

b).                    Micaiah khan siangpahranga Ahab nen ah thu awlsam zawng ih sim ding kha a duh lo, thutak a sim a si le hrem in a um ding ti a thei nan, hihi nehnak a si: nun awlsam duhnak le minung tihnak kha a neh.

                       

c).                    Kiosa pawl kha mancia hiarhiar in an um lai ah Daniel khan a thlacamnak a bansan duh lo, hihi nehnak a si; thih tihnak a neh.

 

d).                    Matheu khan a siahkhawnnak ihsin ziang hmuahhmuah a tanta ih Jesu dung a thlun, hihi nehnak a si: sum ngainatnak kha a neh.

 

e).                    Piter le John kha thuthen tu pawl hmai ah an dingih kan hmuh le kan theihmi pawl hi sim lole rel loin kan um thei lo an ti, hihi nehnak a si: minung thinak an neh.

 

f).                     Farasi mi Paul in a miphun Jews pawl lakih dinhmun tha kha a tanta ih a hlan ih a rak hrem rero zomi Khrih ih thuthangtha kha a phuang: milai cawimawinak ngainat nak kha  a neh.

                        Rundam na si dingahcun hipawl ih tuahvek in na tuah ve a tul. An nih pawl khalkha nangmah vek in caknak le taksa hiarnak, tihnak, le tisa sinak famkim thawn a rak nung mi an si, asinan an nih cun an ral cu an neh. Na ton thei le na neih thei zat harsatnak cu an nunnak ah an rak tong. An ral cu an do, an sual, an thei tawk suahin an nawr ih an neh. Nang khal in cuvek in na tuah ve a tul.

                        Ziangvek nehnak thuruk an rak nei ti na thei maw? An zumnak a si. Jesu an rak zum ih zumnak cahnak an rak nei. Jesu an zumih an zumnak ah bawmtu an nei. An raldonak ah Jesu an zoh ringring ih anih in ziangtik hman ah a taltlansan in a tanta dah hai lo a si ti an hmuh tikah an tha a tho. 'Tuu fano thisen le thudik an phuan suahmi thawng in nehnak an rak co' ih cuvek in nang khal in neh ve ding na si (Thup.12:11).

                        Hi tongkam pawl hi na hmai ah ka ret. Na thinlung sungah na ret hai ka duh. Pathian zangfahnak in nehtu na si ding ka duh.

                        Khristian ti aw pawl mitampi lak ah thlaphannak ka nei. An nun ah ral an do nak ka hmu lo ih nehnak thu tla cu rel ding a mal sinsin. Khrih dung an thlun nak ah lungte pakhat hman an sit dah lo. Khrih ih ral pawl thawn dai le nuam zet in an um tlang huahho men. Sual nak ah zianghman pawisatnak an neilo. Ralring aw, hihi khrih sungah a ummi khristian sakhua nak a si lo. Hihi vanram lamzin a silo.

                        Thuthangtha simmi hi theih kelte in a theih ringring tu pawl hrangah ka phang sinsin. Zirhnak thatha pawl cu an thei ringring ih a huham cahnak hnuai ah an thih men dign ka phang. Na famkim lonak, le na dik lo nak thu pawl maltete na sim theu nak le Khrih  ih thu maltete sim theu nak men ahhin na sakhuanak ah na lungawi tawk ding ti ka phang, cuti na si laiah a tak ih na nunram ah Khrih lam ah tangin Khrih ral cu na nunin a do si lo ahcun na dinnak cu thlaphan um a si. Aw, hivek ruahsan pawl hi ralring uhsi. 'A thei tu men si loin thutak cu a nunpi tu si uhsi' (Nehnak um loin lukhum a um lo! Do aw la, neh aw) (James 1:22).

                        Sakhua mi zet innsung sang ihsin a thanglianmi mino pawl hrangah ka phang zet. Thlemnak tinkim hrangah lamzin pel tu nan si ka phang. Leitlun le satan ih thlemnak na lungsungah a suat ter mi pawl hnen ah 'A SILO KA DUH LO' nan ti thei lo pang ding ka phang. Misual pawl in thil tha lo tuah an lo sawm tikah na lungkim pi dingah cun tha ten ruat hnik aw. Hivek thlemnak pawl lakah hmun na pek lo nak dingah ralrin nak ka lo pe duh. Ziang sual khal dinhmun ih zir in theihthiam a tul na ti mi pawl khan na nun a lo ti cau deuhdeuh ding. Thinlung hngetkhoh nei in leitlun ah feh aw la na thlarau ral, Khrih ih ral cu do aw, lamzin hrangah do aw.

                        Kawhhran tinte ah Khrih zumtu unau pawl ziangvek dinhmun ah nan ding ih ziangvek nan tuan khal a sile ka lo ruat zet hai. Nan hmakhaw lak ding cu nan hrangah a har zet a si ti ka thei. A kha zet mi ral do ding na nei ti ka thei. Vawi tampi cu 'Hihin zianghman thathnemnak a nei lo' ti ah ti dingin le na ralthuam pawl kah ret tha thluh dingin thlemnak na tong ding ti ka thei.

                        U le nau pawl nan lungawi uh. Nan hna ngam dingah ka lo kam a si. Na dinhmun eng zet kha zohnik. Zo ngam vivo dingah tha la aw. Reilote sung lawng na do ding. Lalpa cu kan hmaika te ah a um. Zan cu reipi kan hmang zo. Na do vek kha minung million za tel in an rak do zo. Na do vek kha minung million za tel in an rak do zo. Cumi minung zatel lak ah milai pakhat hman satan in a lak hloh mi a um dah lo. Na ral pawl cu an cak zet ko, asinan na rundamnak ih na ralbawipa cu a cak sawn a si. A ban thacak le a Thlarau thawn na nunnak lam a lo hruai ding. Lungawi uh. Neh in um hlah uh.

                        Na raldonak ah vawikhat maw vawihnih maw na sung a sile ziang na cang ding? A zaten na sung dah lo ding. A caancaan cu na bangzet hman ah nehthlak na si dah lo ding. Vawi sarih tiang na tlu ih na bah hman ah siatsuah na si dah lo ding. Sual hi fimkhur zet in nazoh ahcun sual in a lo siatsuah thei dah lo ding. Satan cu do aw la, na hnen ihsin a tlan hlo ding. Leitlun ihsin raltha zet in suak awla, leitlun cun a lo thlah mei ding. Ziang tik tal ahcun nehtu na si ti na hmu aw leh ding: ziang hmuahhmuah cu na neh thluh ding.

                        Ka run tarlang zo mi sung ihsin a tak ih kan nunpi ding pawl malten ka run sim sal ding.

 

1).                    A pakhatnak ah leitlun hrang lawng ih a nung tu pawl hnenah an tuahmi kha thaten zohhliah dingah ralrinnak ka pe duh. Nangmah le nangmah na thei aw lo men ding nan Khrih ih ral na si. Amah cu na thlun duh lo ih na dung na tun, na thinlung na pe duh lo ih nangmai duhnak vek in na hmang aw nan na lamzin kha Khrih in a lo thei thotho. Nitin ih na nunnak le na lamzin kha a lo thei ringring a si. Na ruahnak, na tongkam la na tuahnak pawl kah ni khatkhat ah thailang thluh a si leh ding. Na nunnak lamzin ih na kekar pawl kha na theihhngilh thluh zo men ding nan Pathian in a thei thei thluh a si. Nangcun zianghman pawi ti loin na ngaihthah men ding nan na kekar lamzin hmuahhmuah kha cabu sungah khum thluh a si. Aw! leitlun mi pawl Pathian thuthak hi ruat hnik uh! tih le khur cing in na sualnak cu sir aw aw.

 

2.                     A pahnihnak ah, dan-pa-ngai ih sakhua nak neitu le mahte tha ti aw tu pawl hnen ah bum ih an um lonak dingah le an mahle an mah an kekar ciang zet ih an zoh awk thei nak dingah ralrinnak ka pe duh. Na thinlung sung ten na khawmawk ringring ruangah vanram kai dingah na rak ruat aw ko ding. Biam inn ih na toh kham cu na lawng ter dah lo ruangah vanram kai ding ka si tiah na ruat aw men ding. Asinan khuitawk ah saw na sualsir nak teh a um? Na zumnak teh khui ah saw na ret? Na thinlung thar neihmi teh ziangtin kan theithei ding? Hrinthar na si nak teh ziangtin kan theithei ding? Aw! sakhua mitha pawl, hi thusutnak pawl hi thaten ruat hnik! Khur phahphah in na sual sir aw.

 

3.                     Thildang pakhat lehah, kawhhran thuah zianghman pawisatnak nei lo tu pawl hnen ah an thlarau helram ih an thlenter lo nak dingah ralrinnak ka pe duh. Kumkhat hnu kumkhat ah na nunah zianghman danglamnak nei cuanglo in satan, tisa le leitlun ral thawi do awknak ah na tel ve dah lo. Na hni zuamzo, na lung a awi kurko, mitha zet vek in na nung ih leitlun na nunsung cu hel, vanram le satan pawl umle um lo thei lo vek in na nungcang. Aw! pawisak nei lo zumtu ti aw pawl, pawisak nei lo Episcopal, pawisak nei lo Presbyterian zumtu pawl, pawisak nei lo Baptists zumtu pawl, pawisak nei lo evangilical zumtu pawl le kawhhran pakhatkhat ih pawisak nei lo zumtu ti aw pawl thangharh aw thlang aw la na sankhuk nunnak hi ziangvek a si dingti a sinak vek in hmuh thiam thlang aw. Tho awla Pathian ralthuam kha hruk thiam thlang aw. Tho aw la na nunnak hrangah ral do aw! Khur rero cing in na sual sir aw.

 

4.                     Cun rundama si duh tu pawl pohpoh hnen ah leitlun sakhua nak men ah lungawi tawk men lo dingin ralrinnak ka pe duh. A mit thaten a meng tu pohpoh cun tulai san ih mi tampi in an nunpi mi hnak in kan khristian sakhua nak hi a tha sawn le a sang sawn deidel in a hmu ding. Tulai san ih dan-pangai, nun awlsam, sakhua nak hrangah kawhhran pi pawl lungkim tawk dingin thiltha malte tuah ve, ih tulai mitampi in an mai leitlun milai sinak ih pawl kawm awknak le diriamnak men ah an hmanmi khristian nak ihi Khrih sungih a nungmi sakhua nak a si lo. Himi cakuat pasarih sungih a lawmzawng hi tulai san ih khrihfa ti aw tu pawl ih duhzawng a si lo. Hi cakuat in a mawhthluk mi pawl ah tulai khrihfa ti aw tu pawl mi tampi in a tihnunnak zianghman hmuh thei mi an nei lo. Aw! Khrih dungthlun na tum a si ahcun hi leitlun sakhua nak men ah na lung awi tawh hlah seh! Khur rero cing in na sual sir aw.

 

5.                     A neta bik ah khrihfa zumtu taktak ka si tiih a thei aw tu pawl hnen ah sakhua nak ih thil fate men ah lung awi tawk lo dingin ralrinnak ka pe duh.

                        Ka mit in Khrih ih kawhhran pawl ka zoh tikah thildang hmuahhmuah hnak in zumtu pawl in zangfahnak malte, sir awknak malte, zumnak malte, theihnak malte, duhdawtnak malte, thianhlimnak malte, le thlarau lam dinhmun niam zet ah an lungawi tawk men ka hmuh mi hin ka thin i ti na. Himi ka ca malte siar tu zumtu pawl hmuahhmuah hnen ah cuvek lakah mi pakhat sive lo dingin ka ngen duh. Hman le sawrbawk tlak sinsin mi siduhnak, Pathian cawimawi sinsin theinak ding, lungsungah thin daih hnangam sinsin nak, pawl neih duhna thinlung na neih a si ahcun sakhua nak ah thil malte na hmuhmi ah lungawi tawk men aw hlah.

                        Kumkhat hnu kumkhat ah, kan nitin nuntudan ahhin kan thlarau lam ah tuihlan hnak in hmasawn sinsin ding ah zuam uhsi; zangfahnak ah thang sinsin, Khrih ah theihnak

thang sinsin, hnuai dawrnak ah phahniam aw thei sinsin, thlarau lam ah thang sinsin, le vanram lam thil ruahnak ah thang sinsin, kan lalpai pianhmang nei sinsin thei dingah zuam sinsin uhsi.

                        Ephesian zumtu pawl bang in a thawk ih kan neihmi duhdawtnak theihhngilh lo dingah; Loadicea zumtu pawl bang in hlumdawk hlum lo dawk ih um lo dingin; Pargamos kawhhran zumtu unau pawl bang in thilsual tuahnak pawl kah zawiawi ringring men lo dingin; Tyre khua ih zumtu unau pawl bang in zirhsualnak pawl kah umpi men lo dingin; Sardis khua zumtu pawl bang in taksa hrekkhat thi vek in cahlo nak ah kan nunglo dingin kan nun ah ralring cio uhsi.

                        Laksawng tha bik cu dawihna thiam sawn uhsi. Thianhlimnak sangpi cu kan thumtahnak ah ret uhsi. Smyrna zumtu pawl le Philadelphia zumtu pawl vek si tum cio uhsi. Thil ti sual dah lo khristian si thei dingah zuam sinsin uhsi. Ziaza tha, Science lam thiammi, ca thiammi, leitlun mi, nuamnung cenmi, le sum dawng mi ti vek hi kan thlen dan awknak si hlahseh. Asinan Kan zaten Pathianmi si tum uhsi. Pathian cawimawinak le a hmin sunlawinak cu kan nunnak ih a tun tah pakhatnak, Pathian lam thil pawl cu kan nitin nun ah kan ngaihven mi pakhat nak, le kan hmailam ih a ra thleng lai dingmi hrangah Khrih dungthlun tu kan sinak le Khrih thawn kumkhua umding mi kan si nak pawl cu kan kiangkap ih a umtu pawl hin kan nitin nun ah thei cio hai seh. Kan nitin nun ih kan duhthusam mi tawpnak cu Khrih thawi nuntlang si ringring seh.

                        Hitin kan nun ahcun mi lungawi kan si ding. Hitin kan nun ahcun hi leitlun ah thiltha tuah tu kan si ding. Hitin kan nun ahcun kan thih tikah miin zumtu tha kan si zia zianghman el awk ding um lo ten an theithei ding. Hitin kan nun ahcun Thlarau in kawhhran pasarih hnen ih ca a kuat milkha kan hrng khal ah thathnemnak a nei ding ih a lak a si lo ding. Cuticun a kamcia mi laksawng ropi, a nehtu pawl hrangah a ret mi cu a co tu kan si ve ding.