Milai thinlung cun Pathian hril thei hman sehla amai thlarau hrin theinak a nei lo. Curuangah, a thizo mi, Pathian thawn pehzawm awknak nei nawn lomi milai thlarau cu Pathian Thlarau in a hrinthar, sersiamthar hnu lawngah milai thlarau cun duhdiriam zetin Pathian zangfahnak cu thei in a duhhrilnak in Pathian a hril ve asi sawn. Cuticun, “Nannih in inhril lo, keimah in ka lo hril” atimi cu a famkim asi.   

DUHTHLANNAK   ZALEN   THUTHLUNGs

 

                           Walter J. Chantry                                                                   

 

                                    Lettu, Hre mang

          

  CA  LETTU IH THU HMAIHRUAI

 Pathian in leitlun a sersiam hlan ihsin a duhnak vekin khua a khangih ziangkim a sersiam ti cu Pathian a zumih kan Baibal ca thianghlim a zumtu cun a el kan um lo ding. A sersiammi leitlunah sualnak a lut ding cu a siangih  leitlun thiltha lo tampi lak ihsin Pathian in leitlun a sersiam san le a duhnak pawl cu famkim zetin a tuah suak ringring a si ti khal a thuthiang in in sim vekin kan hmu thei. Asinan, Pathian cu Thlarau a siih Thlarau in theihtheinak mi a pek lawngah a thu cu milai in kan theithei. Milai in amah sersiamtu Pathian thei loin milai fimnak le Pathian hnen ihsin malsawm a dawnmi pawl khal cu Pathian dodal zawngin a fehpi rero lai khalah Anih cun thinsau zetin a zoh menih A duhnak cu nitin a tuahsuak thotho. Cuticun, Pa dinhmun in leitlunah a lang awknak le Fapa le Thlarau Thianghlim dinhmunin leitlunah Pathian in hna a tuan tik khalah Pathian in a sersiammi leitlun cu a tlansan loih a cencilh ringring a si ti khal nitin nun khawsaknak ah milai tonmi pawl ihsi khalin kan hmu thei.

 

            Cuticun, a siat zomi milai in Pathian hmuihmel a kenmi khal cu Khrih Jesu ah Khrih hmuihmel pu sal dingah Pathian in Thlarau Thianghlim rawngbawlnak in hna a tuanih a tluse zomi milai dinhmun cu remthat sal a si. Cuti a si laiah, mi tampi in Thlarau Thianghlim Pathian hnatuannak hi an ngaihthah ih, thiltha kan tuah sihmang an ti awk laiah mah le mah thei aw lo cingin mah le mah porh awknak sual sungah an tluse theu. Pathian in a tluse zomi milai a sersiam thar tikah hna a tuanmi pawl hi kan theihfiang lo ruangah le milai porh awknakah kan lak theu ruangah mah le mah thei aw lo cingin thutak ihsin hlapi ah kan rak pial theu. Curuangah, milai piantharnak, sersiam tharnak thu ah Pathian in ziang tivek tiang a tuansuak in milai in ziangvek mawhphurhnak kan nei a si ti theihfiang nak dingah hi cabu fate hi thinlung takin thlacamnak thawn kan siarih thutakin ziang a sim ti kan theihfiang theinak dingah kan zuam awk a tha. Cuticun,  zokhal thiltha kan tuah sihmang kan ti awk laiah thutak inhsin kan pial hloh lonak dingah le theihlo cingin sual  lamzin kan rak zawh rero lonak dingah hi cabu te hi tuansuahmi a si. Cuitlunah hi thutak a theifiang zo tu pawl khalin kan kiangkapih theihnak a tlasam tu pawl hnenah simfiang thei dingin kan zir awknakah a tha ih cuticun Pathian in milai rundamnak ah hna a tuan mi pawl ruangah milai mah le mah cawimnawi awk si loin Amah Pathian hmin sunlawih le cawimawi a si theinak dingah ruahsannak a siih ca siartu zate hnenah Pathian malsawmnak thleng hram seh. 

    Hre Mang

   

DUHTHLANNAK ZALEN THUTHLUNG                  

Waltrer J.Chantry

 

            Mitampi in minung duhthlannak hi a zalenih kan thlarau hrangah kan duh le duh lo in a tha le a sia thlang thei kan si ti ah an zum. Cucu ziang ti can a si ti ruahnak na nei maw? Himi thutlangpi thawn peh aw in suangtuahnak ziangmaw zat cu na neih ka zum. Minung sinak sung murilah hin duhthlannak hi cak bik le kan nunnak tiang zalen zetin in kaihruai tu a si. Asile, cui zalennak cu ziangvek ha a si?.

 

 I-Dinhmun zirih zalennak.

           

            Minung in duhthlannak a nei ti cu zohman in kan el lo. Cucu a duhmi pohpoh sim, ruat le tuah thei dingin duhthlannak asi. Asinan, zangfah um le a tawntai zetmi na duhthlannak kha na tarlang duh maw?. Khawkhan le thuthen theinak thinlung na nei nan na khawkhanmi pitlin theinak huham cahnak na nei lo. Dunthlannak cun cangvaihdan ding pawl kha khua a khang in a ruat dingnan, a rua-hmanmi tuah famkim thei nak ding huham cahnak a nei lo.

            Joseph kha a unua pawlin an hua, salah an zuar. Asinan an tuah sual mi pawl kha hmangin Pathian in an tlunah uktu ah a tuah. Joseph tise dingin an tuah sernak cu anmai duhthlannak in a si. Asinan, Pathian ih huham cahnak thawngin thiltha lo a thlengmi pawl kha Joseph hrangih thiltha ah a cang. "Kapar ah thatlonakin thil nan rak tuah nan, Pathian in thatnakah a can ter".(Gen.50:20).

            Na thu rua-hmanmi lakah riahsiatthlak zetin a kalh aw mi pawl na tong dah zo maw?.Milianzet (Millioner) si na rak tum lai ah Pathian remruat cu cui na tum vek lo cangter lo ding tla a rak si men thei. Zirhtu ca thiam tak (scholor) sangfilawr si na tum lai ah hrisel lonak, innlam dinhmun hngeh lonak le sumpai tlinlonak pawlin na duhthlannak a tlawlhter men thei. Cawlhhahdamnak ah na ti ih khualtlawn na tum lai ah lamlakah vanduainak ruangah sizung tla na thleng riangri man thei.

            Na duhthlannnak a zalen kan ti tikah na nun hmakhua a lo hruai ih nun khawsakdan a lo rua-hman sak kan tinak a si lo. Na lungawinak ti se tu, hrisillonak, riahsiatnak, ral le farahnak pawl hi na hrilmi an rak si dah lo. Ral neih ding kha na duhthlanmi a rak si dah lo. Minung duhthlannakin a duhthlanmi  tuah suak thei dingah huham cahnak a neih a si le ziangruangah  kumkhua nun ding cu a  rak thlang lo? Asinan na thi tengteng ding. Na nunnakih thil thlengmi thupipi pawl khan na duhthlannak kha an rawn lo. Na nun khawsakdan, na vun rawng, na cah le cahlo, na ruh ke sau-lam pawl kha na hrilmi an si lo.

            Fimkhur zetin na hmuh tonmi pawl na zoh sal a si ahcun a hnuai lam vekin na sim thei ve ding."Minung thinlung cun a lamzin hrang khua a khang nan a fehnak cu Pathian in a kaihhrem"(Thufim .16:9). Milai duhthlannak hi a thupi bikah retih hlirsoh hnak cun kan fehnak le kan kekar in kai hremtu  kan Pathian cu hnuaidawrnak thawn thangthat ding kan si saawn. Jeremiah in a sim bangin,"Lalpa, ka thei! minung nunnak lamzin cu amai sungah a umlo; minung hi amah le amah kaihruai aw ding a si lo".(Jer.10:23).

            Asile, na duhmi cu thlang (hril) in na tuah dingmi hrang khua na khang ko ding. Asinan, na duhthlannak cun Pathian duhzawng kalh in zianghman tuah pitlin thei dingin huham cahnak a nei lo. Pathian siannak telloin na hmuisel (tumtahmi) thlentheinak dingah  huham cahnak na nei  lo. Cuticun na duhnak vekih khua na khan lai ah Zesu in milian pai thuanthu a simmi kha vun mang sal aw. Milian pa`n hitin a sim,"Ka rawl inn (rukbeng) pawl ka thiat dingih tum zetzetin ka sak sal hai ding". Asinan, Pathian in a simmi cu, "Mi aa pa! tuizanah na thlarau cu lakin a um ding"(Luke.12:18-21). A duhmi khawkhang dingah a zalen nan, cumi tuah suak dingah zalennak a nei lo, cuvekcu na dinhmun a si ve.

           

            II.Nunphung zalennak thuthlung.

           

Nuntu ziaza lam thu kaihruai tu dingah a zalenmi duhthlannak cu a thupi pakhat asi. Minung duhthlannak cun a duhdan vekih nung le cangvai  dingah duhthlan theinak hi a zalen ti asi. Asinan cui duhthlannak cu ziang ihsin a luatmi, a zalenmi a si ti kan theih a tul.

            Minung duhthlannak cu thil bangaw lo lakah amai ruahnakin a tha le a duh um sawn thlan theinak a si. Na duhthlannakin na tuah dingmi  pawl lakah a tha na ti  mi kha a hrilih a lo tuahter. Cucu na ruahnak, na tongkam le na tuahnak pawl kha tuah suak dingah thu lo then sak tu na sung murilah a um. Na thu bawhthehnak cu lenglam ihsin a suakmi asilo. Mi zohman  amai duhthlannak kalh in zianghman tuah fial asilo ih a duhlo mi kha a duhthlannak cun tong a fial dah fawn lo. Cuticun na duhthlannak in na nunnak pumhlumih cangvaihdan ah a lo kai hruai.

            Hitin ka sim tikah, duhthlannak cu kiangkap thilcangmi ih ciah nehnak le ti danglamnak ihsin a suakmi asi ka tinak asilo. Asinan, na theihnak, na thinlung ruahnak, na duh le duhlo, le na hiarhalnak pawl parah hngataw tahratin na nun khawsaknak ding hrangah khua na khang ka tinak sawn a si.A dang zawngin ka sim a sile, na duhthlannak thinlung kha nangmai mizia sinak ihsin a luatmi asi lo. Na hril theinak kha nangmai sungmuril -mizia ihsin a suakmi liolio a si. Curuangah na duhthlannak cu nangmah na sinak, na mizia ihsin a luatmi asilo, na sinak mizia ih sal a si sawn. Na sia le tha theihnak ih na hril theinak khan na mizia a kaihruai lo ih na mizia sawn khan na duhthlannak cu a thunun sawn a si. Na duhthlannak cu na theihmi, na thinlung ruahdan, nuam na ti zawng le na caak mi pawl  zir in thleidan nei a si

 

            Cuti a si ruangah na duhthlannak cu thiltha tuah dingah a zalenmi asi theinak asi. Duhthlannak cu na thinlungih sal a si ih, na thinlung cu sualih luahkhatmi asi.Thuthianghlim in hitin in sim,"Pathian in leitlun misual pawl sualzia kha a hmu, a thinlung sungih suangtuahnak cu catbang lovin sual hlir in a khat"(Semtirhnak.6:5)". Mi zohman in thiltha an tuah lo, mi pakhat hman in an tuah lo"(Rom.3:12). Ziang huham cahnak hman in minung duhthlannak cu kalh a silole siatsuah tahratin pakhatkhat cu sual tuah fial asilo, asinan Thuthianghlim ih in sim vekin Adam  ih cithlah pawl cu an sual tukih kumkhua in thilsual tuah ding lawnglawng an hril.  

 

            Minung thuthennak cu famkim lo zet theihnak le a tlu se zomi tisa mize sualah hngataw mi a si. Asinan, Bible in a simmi cu "Milai thinlung cu khua ruahnak neilo le thimnak in khat a si"(Rom.1:20).Curuangah minung cu Pathian thawn pawlkomnakah Pathian Thlarau  ih kaihhruainak lawngin miding a si thei. Asinan "zohman in Pathian an hawl lo"(Rom.3:11). Na mizia sual khan a hiarhalnak cu sualthawn diriamter ding a duh ih Pathian a hril thei lo. Pathian in thiltha a ti mi hril dingah minung mizia thawn a kalh aw. Pathian thu ngai ding le thlun dingah na hril a si ahcun cucu a lenglam ihsin  an lo nawr hmawhnak men a si ding. Pakhatkhat hril dingah a zalen mi na si nan na hril theinak cu na sual mizia ih sal a si.

 

            Thuthimnakah, satharhlam zet le sang kha kiosa hmai ah na ret ahcun ziangtik hmanah sang kha kiosa in a hril dah lo dingih sahring kha a hril ringring sawn ding. Hihi ziangruangah a si ti le hril theinak cu tisa mizia in a thunun ruangah a si. Minung duhthlannak cu minung sungmurilah um in lenglam tha-hrum nawr hmawhnak ihsin aluatmi si hman sehla minung sungih a ummi thleidannak nei mizia sual thununnak hnuai ihsin a luatmi asilo. Cui thleidannak minung mizia cun ziangtik lai khalah tisa duhnak thlangin Pathian a dodal. Curuangah minung duhthlannak ih thu bawhtheh theinak huham cu minung tisa thinlungih thununmi asi vekin, Pathian in minung sungmurilah hramtoh hmai saknak tel loin minung in Pathian lungawinak duhthlang dingah a cang thei lo. A zalenmi minung duhthlannak cu minung sual mizia in a thunun ringring ruangah ziangtik lai khalah sual mizia cun thil sual a hrilih minung cu sualah a hruai, curuangah Thuthiangih in sim vekin minung sunglam murilah Pathian thlang thei dingin thiltha zianghman a um lo. 

          Mi tampi in minung mizia hi sual le thatnak kar lakah a lailakih um a si ih duhthlannak cun a sia maw a tha maw a thlang thei, curuangah cucu a zalen a si an ti. Hihi afiang lo zet. Cutiih anti laiah Thuthiang in in simmi cu minung mihrinnak pumhlum cu catbang loin sual hlirih khat a si ti a si. Cule Thuthiang sungah hivek thuthimnak hi kan hmu, ''Ethiopian [midum] pawl cun an vun an thleng thei ding maw? Asi lole, Tlavang in a phaw tial a thleng thei ding maw? Cuti a si lawngah sualih a luah khat zo mi na minung sinak mizia le sual tuahnak ih a rak nal dekdek zomi na thinlung cun thiltha atuah thei ding'' [ jer. 13;23 ]. Hihi thil cang thei asilo ih thil umtuzia thawn a kalh aw mi asi. Cuticun minung duhthlannak cu sual mizia salah a umih mahte mizia thleng aw thei dingah ziang hman ruahsan ding um loin vanlam thilti theinak a mamawh.

         Duhthlannak zalen pekmi cu khuahkhrih asilo kan ti lai ah, minung cun Pathian tumtah kalh in thil pakhat te hman siseh tithei nak a nei lo. Na duhthlannakin na nunnak ih thil thleng mi le thilcangmi pawl le na dinhmun parah thuthen theinak a nei lo. Na suangtuahnakin na duhmi cu khua na khang ding nan thil cangmi cu Pathian ih tha a ti zawngin a si thluh ring ring ding.

 

III. THLARAULAM ZALENNAK THUTHLUNG

        

         Cuti a silaiah, mi tampiin minung duhthlannak hin thlaraulam ih duhthlannak, thih le nunnak tiang ro a rel a si tiah an pawm. Hinahhin duhthlannak cu Khrih sungih pekmi kumkhua nunnak cu thlang dingah maw, hnawng dingah maw a zalen a si tiah an ti. Cule hitin sim asi, mi zokhal a zalenmi duhthlannak thawn thinlung zaten Khrih Jesus a pawm tu pawl hnenah Pathian in thinlung thar a pek a si.

           Jesus Krih pawm cu minung duhthlannakih hna tuan a si ti tikah elding a umlo-cucu''zumnak'' tiih kawh a si. Asinan, thusutnak pakhat a ummi cu minung in ziangtin anmai duhthlannakin Krih cu an co thei? ti a si. Cucu hitin san a si theu, ''An mai a zalenmi duhthlannak sungin''.Cuti a sile, cucu ziangtin a cang thei? Jesu cu kamsang a si ih amah pom ti cu a simmi hmuahhmuah zum a si. Jesu in John 8;41-45 ah hitin a sim, nannih cu Satan hrinmi nan si. Hi sualnakih pa hin thutak cu a hua ih a dodal, cule cui thutak huatnak le dodalnak sual cu nan suahkeh mizia ihsin nan sungah a um. Zesu in hitin a sim,''Thutak ka sim ruangah nannih in in zum lo''. Cuti asile, ziangtin saw minung duhthlannak cu minung thinlung sung ihsin khir suak tahratin minung thinlungih huatmi le dodalmi cu zum dingah a thlan thei ding.

             Cuitlunah Krih pawm ti cu Amah hi kan Puithiam ih pom a si. Cumi umziacu, Pathian thawn kan karlakah daihnak kan co theinak dingah Amai a tuah suak mi thawinak le aiawhnak cu rin le cumi rin nakah hngat aw tawp hi a si. Paul in a simmi cu, kan pianpi mizia cu Pathian thawn ral aw a si [Rom. 8;7]. Minung duhthlannak cu suahkeh ihsin Pathian thawn a ral aw mi a si ih minung mizia ih thununnak hnuai ihsin ziangtin a luat thei ding? Thisen, ruh le taksa in do dingah a rum a rak rero lai ah duhthlannak in thutak a thlang a si ahcun amah le amah a kalh aw a si.

 

           

                                                  CA  LETTU IH  THUBET

 

            Milai duhthlannak thinlung hin zalen zetin thinlungih a ruahmi le tha a timi hi a thlang thei maw?

Ziangkim hmailamih a thleng dingmi theih famkimnak a um lo hmanah ,mah le theihnak cio ahcun  kan duhduh kan thlang thei cio ko lo ding maw? ticu a tamsawn in kan sannak a si ding. Mi pakhatkhatin nupi maw pasal maw  amai duhzawng thlangin a nei thei, asinan mi tampi cun an duhzawng sihmang tiah an thlangih nupi pasal an neih awk tikah rei lote sungah an duhzawng a rak si lo ti an hmuh tikah an then aw lohli theu . Mi zaten mah le phurnak cio ih zirin hna an tuan thei ih nunkhawsaknak hrang hma khua an sial thei. Asinan, mi tampi cu a tawpnakah an duh lo zawngah an thleng theu. Hi pawl cu ziangruangah a si tile milai theihnak cun tawpcin a nei ih a theihnakin a nuam le tha a ti mi sung lawng ihsin duhthlannak a neih thei ruangah asi. Asile, thlarau  thu ah teh, vanramah um lo dingin sualsal  sungih harsatnak tuar rero cu a duh kan um ding maw? Leitlun harsatnak pakhatkhat ruangah thinthip le tairialih mithmai siat ringring ding cu a duh sawn kan um ding maw? A silole, leitlun tisa nawmnak kan haheuh tuk tla asi men thei.

            Pathian hnenah mi pakhatkhatin, 'aw Pathian! ka rak suak fuh lo ih thlarau in i hring sal aw' a ti thei kan um ding maw? Pianthar kan timi cu Baibal in a sim vekin Thlarau ih hrinnak, a silole thlarau in nunthar a pekmi a si kan ti a siahcun Thlarau hnenah, 'Aw thlarau, i hring ve aw ' tiah a ti thei kan um ding maw? Cutin Thlarau hnenah tong dingah theihnak nei teh kan um maw? Kan biakmi Pathian cu ziangvek a si ih, ziangvek in lei le van a rak sersiamih  sersiammi pawl parah ziangvek thu neihnak  thawn a uk ti teh kan thei maw? A Fapa thi dingah leitlunah a rak thlah nak thu ah, 'Aw Pathian! cuticun a ti tuk deuh aw, na Fapa lawmmam cu thi hlah seh' a ti ngam kan um maw? A sile, Pathian cu hma ton in kan tisa mitin kan hmu thei silo, Amah cu ziangvek a si ih ziang a tuah ti teh khui tawkin zohnen  ihsin kan theithei ding? Sersiammi milai lakah Pathain in a theihter  loin Amah sersiamtu a theithei tu teh an ummaw?

            Hi leitlun kan suah zik tikah mai duhnak hmun le mai duhzawng  dinhmunih um dingah a suakih mai duhthlannak hmunah a suakmi kan um lo.Thangkura cun mirangram London khawpi ah milian zet  fapa ah a suak dingmi ka rak sinan, vanduaithlak takin ka suah  tikcu ah ka nu le pa Mizoram ah an rak um ngelcel a ti. Kanmai duhnak si loin kan nu le pai' in hrinnak hmunah kan umih, kan suahkeh hmelte cu a siat khallen a that khalen kan keng ringring. Kan neihmi sung ihsin nitin te kan duhzawng lemlo hman sisehla kan neihmi hnipuan kan hruh ih ka ei in kan nung. Asinan, milai  duhnak famkim lo thawn in zocio khal leitlun hi an suahsan theu. Curuangah mai cantawkah a lungawi thiamtu pawl cu mi vantha an si ko.                

            Cuvek thotho in kan thlaraulam  dinhmun khalah a si. Baibal in a sim vekin zohman in thlarau thil thu theihtheinak an nei lo a ti. Adam cithlah milai lakah zohman Pathian hawl an um lo. Asinan, kan minung sinak sunglamah a diriam theidah lomi, kan thlarua ih haalnak ruangah a famkim lo zet cingten sakhuanak lam  kan sialih kan sia-tha -theihnak cu a di kan riam ter. Cucu kan tisa duhnak vekin a tha kan ti-zawng le kan lung in ti awi tu le kan di in ti riamtertu cu kan tuah. Cu  tikah kan tuahmi cu thihpi ngam in kan tan. Ziangah tile cucu kan thinlung in kan zumih kan nunnak lam in hruai tiah kan ruat. Asinan, zohman in Pathian cu a tha ih keimai duhthlannak in ka zum a si ti thei ding khawpin Pathian hawl an um lo tiah Baibal in a ti. Ziangruangah tile milai ruahnak  le duhnak cu a sualmi tisa duhnak thuhnuaiah a ummi a siih theihnak ah famkim lomi a thinlung tisa duhzawng lawnglawng a thlang ringring ruangah asi.

            Asinan, cutin  milai cu Pathian theihnak ihsin lamhla pi a rak hlo zo nan, Pathian in amai duhdawt zangfah lainat nakin ziangkim a sersiam hlanah a rak rua-hman cia mi vekin a Fapa sungin milai cu in hawl suakih theihnak dik le thiltha thlang theidingah, a thi mi kan thlarau cu hringthar sersiamthar salin kan sia tha theihnak cu tinung salin, tisa sualsal tannak ihsin in runsuak hnu lawngah milai cun theihnakdik le duhthlannak thianghlim cu neiin, thinlung muril ihsin a puaksuakmi thawn in sersimtu kan Pathian kan hril ih A hnenah kan thlen thei sal nak asi. Cuticun Pathian in zangfahnak ruangah a siahhlawh le hmanrua Thuthangtha cu hmangin a duhdawtnak le a hnatuannak pawl cu misual pa hnenah a theihter  rualin Thlarua in milai thlarau cu a hrinthar ruangah milai sinak cu thei aw in, Pathian le a duhdawtnak in a hnatuan pawl thei fiangin  misual  pa cu misual sinawn loin sersiamtu Pathian hrangah a nun theinak asi.. Pathian in theihnak a pekmi cu mi vantha asi, na nunnak, na thinlung, na thazaang le na neihmi hlawnthil le na tikcu cu Amai hmin sunlawinak hrangah  hmang aw ve thlang aw. Zesu Khrih cu Pathian Fapa, irundamtu asi tiah na theihnak kha Pathian Thlarau in na sunglam ah hna a tuannak sawn asi. Cuticun, na siatha theihnak cu tinun asi zo ruangah a tha mi le a thianghlim mi, kumkhua sankhuk nunnak lamzin sawn kha na sungmuril in na hril theinak asisawn.

            Misual pai thinlung sungah Pathian duzawng duhnak nei dingin leh cui a duhnak cu tuahsuak thei dingin misual pai sungah hna a tuantu Pathian cu theihhngilh hlah uhsi (Phi.2:13). Pathian ih hnatuan pawl cu milai ih tuahnak le hmin thatnak ah la hlah uhsi.  Cu rualrualin  Pathian in misual pai sungah hna a tuan, a thlarau a nuntersal  tikah Thlarau Thianghlim in misual pai thinlung sungah  thiltha tuah duhnak, Pathian hril theinak a pekmi  hmangin milai in amai thinlung sungsuak a duhthlannak liolio in Pathian a hril mi  thu khal ngaihthah hlah uhsi.

            Curuangah Pathian in Amai hmuihmel kengih a sersiammi, a tlu se zomi milai runsuaknak dingah hna a tuanmi le milai parah mawhphurhnak a pekmi  kar lakah hin theihsualnak tumpi a um thei ih cui theihsualnak ah hlapi kan fehsual lonak dingah Baibal in Pathian hnatuannak ziangvek simmi a nei ih milai in ziangvek mawhphurhnak a nei, ti kan theihfiang theinak dingah Pathian hnenah bawmnak dil phahin Thuthiangih in simmi cu taima zetin hawl cio uhsi.         

 

Lehkum: 1999, Cohen University and Theological Seminary (India Campus)