VIDEO CLIP : KLICK BIBLE VEKIN THUTHLUKNAK 2: BIBLICAL DECISION MAKING II Nitin Milai Nun Thawn Pehtlai Mi Thutluknak: FCCI: Intermediate Sunday School: June 7, 2009:
Thusuhnak pawl: Fimnak timi cu a tha bik hrilthiamnak asi. 1. Fimank timi cu ziang asi? 2. Milai in tidanglam theih lomi Pathian sersiam, amai thuneihnak hnuai ah a ret mi ziang pawl a um? 3. Pathian in ziangkim a sersiam ih ziang hmuahhmuah cu a thuneihnak hnuai ah a um ti asile ziangtin a sersiami parah Pathian duhlo zawngin (sual) a cang thei? 4. Pathian cu ziang hmuahhmuah tlunah kaihrem tu asile milai in ziangvek danglamnak kan tuah thei mi a um? 5. Pathian cu milai mit thawn hmuh a theih lo, awn-ai nei in biak awk asi fawn lo Pathian duhmi, tumtah mi le duh lo mi pawl cu ziang asi ti ziangtin kan theithei ding? 6. Midang thuthluknak tuahmi lakah ziangvek tiang nangmah in na tidanglam thei mi a umih na ti dang lam thei lo mi a um? 7. Na kiangkap ah na thuthluknak vekin na tuah danglam thei mi ziang a um ih na tuah dang lam thei lo mi ziang a um? Thuhmaihruai:
Pathian khiahcia mi, Pathian duhnak langmi vekin, le milai fimnak hmangin thuthluknak tuah mi. Zumtu pawl nitin nunah thuthluknak tuah mi zapi ten zalennak a tel rualrual in ttihnung zet mi tampi a um. Thuthluknak pakhat in thatnak tampi a suahter thei vekin siatnak tumpi a suahter thei ve.
Nitin leitlun milai nun thawn a pehtlai mi pawl hmuah hmuah cu thuthluknak pakhatkhat ihsin a rahsuak mi asi. Cui thu thluknak thawn pehpar in milai pakhat cio in ziang zir tul, theihtul, fimkhur tul mi pawl a um ti ah zoh hnik uhsi. Cui thuthluknak pawl tuah tu cu: 1) Pathia: Pathian in a khiahcia mi thu thluknak 2) Milai (keimah): Nitin milai nun thu thluknak 3) Midang: Midang in thuthluknak an tuah mi, kanmah thawn a pehpar mi pawl Ti in tthenthum ah then in zoh hnik uhsi. Asinan, Pathian in thuthluknak a tuah mi, le midang in thu thluknak an tuah mi thu pawl cu neta ah tlamtling dueh in zir kan tum dingih a tu ahcun milai pakhat cio in thuthluknak kan tuah mi pawl tam deuh zoh kan tum ding.
1) Pathia: Pathian in a khiahcia mi thu thluknak: i) Lei ven sersiamnak ii) Fapa Zesu Khrih cu milai sualnak hrangah thawinak pek tu ding iii) Fapa Zesu Khrih sungah milai pawl rundamnak an co ding iv) Khrih a ra sal dingih a kumkhua nunnak sungah amah zumtu pawl an lut ding v) Milai nun sau nun tawi, vi) Milai tumtah nak tuah pitlin tu vii) Khrih zumtu, Pathian fa le pawl rawngbawlnak pitlin ter tu viii) Milai le satan le thlarau sual pawl par ah thu then tu ix) Tikcu can parah thutthentu , tvp. Kan dunglam thuanthu, kan nitin nun le hmailam hrang thawn a pehpar mi ah Pathian in ziangvek thuthluknak a rak tuah ih a tuah rero, a tuah lai ding timi thu hrampi kan theih hnget asile thinthir lo ten kan nitin nun kanmai thuthluknak tuah mi parah a thabik thuthluknak (decision) kan hril in kan tuah thei ringring dingih midang in kanmah thawn a pehpar aw mi thuthluknak ziangvek an tuah khal le kan thinlung a hnaihnok lo dingih kan lungawinak a siatsuah dah lo ding, cutin kan tumtah le hmuisel khal tintehrek te tian hman a thawn aw dah lo ding. 2) Milai (keimah): Nitin milai nun thu thluknak: Kan nitin nunah ziangtin thuthluknak tha bik kan hril/tuah ringring thei ding timi thu ah Pathian thu vekin zoh hnik uhsi. Ziangvek thuthluknak nitin, nahzi kar tin, minute le second tinten ziangvek ziangzat thuthluknak kan tuah timi thu ah a hmaisa, Bible vekin thuthluknak zirhnak ah kan zir zo. Curuangah ziangtin a thlawhtling bik, a tha bik, thuthluknak, Pathian duhzawng thuthluknak tuah ringring thei dingin ziangtin a cang thei ding ti zoh hnik uhsi. Zumtu pakhat cu a pitling deuhdeuh asile Pathian duhmi a duh dingih a duhnak hmuahhmuah cu Pathian tumtah le duhnak hnuai ah a ap aw ringring ding.
3) Midang: Midang in thuthluknak an tuah mi: i) Midang in an mai lungsuak suak vekin thuthluknak an tuah mi · Isaiah in Pathian kawhnak a saannak · Cain in a nau Abel a thah nak · David siangpahrang in mi nupi a sualpi ih a pasal a thahsak nak · Gehazi in Anaan hnen ihsin sumpai a laknak · Ananias te nupa in Pathian Thlarau hmaiah thuphan an per nak ii) Midang in atnak, theihlonak, satan hmanrua/bum vekin, le midangin an thunun (Influence) nak vekin thuthluknak an tuah mi · Evi in Satan bum a lunnak le Adam in annui thu a lunnak · Adam in Evi hnen ihsin theirah a ei nak
iii) Kanmah siatsuah dingin thuthluknak an tuah mi: Satan hmanrua · Absolom in apa David Siangpahrang a dodalnak · Saul siangpahrang in David a thah tumnak · Joseph le a unau pawlin Joseph thah an tumih sal ah an zuarnak · Jews miphun pawlin Zesu Khrih an hnawngih thingkhross parah an thahnak Midang in ziang an tuah timi ruangah Pathian a thinlung a thleng dah lo. Midang in a sia maw a tha maw, ziang an tuah khal asile Pathian in a tumtahnak pitlinter dingin hmanrua ah a hmang hai sawn asi ti thinlung sungah hnget zetin theih a tha. Cuticun, Khrih hrangah, Pathian tumtah mi hrangah a nungtu pawl hrang ahcun midangin ziangvek an tuah khal asile kan nitin nun, khawruah, le lungawinak a hnaihnok dah lo ding. Kan nunnakah Pathian tumtah mi pitlinnak ding hrangah midang pawl cu hmanrua an si vekin kanmah khal midang parah Pathian tumtah mi a cang suak nak ding hrangah Pathian hmanrua kan si ve. Nangmah hmat lo pe dingin le thlawsuah lo pe dingin siseh lo hrem dingin le nun lo sim ding khalin Pathian in leitlun milai zohman a rawn dah lo ti theih a tha.
I) Pathian in thu a khiah cia mi: ziangkim parah thuneitu a sinak: Qs: Fimank timi cu ziang asi? i) Pathian in thu a khiah cia mi: ziangkim parah thuneitu a sinak: · Sersiammi hmuahhmuah tlunah thu nei tu asi nak: Q. Milai in tidanglam theih lomi Pathian sersiam, amai thuneihnak hnuai ah a ret mi ziang pawl a um? Q. Pathian in ziangkim a sersiam ih ziang hmuahhmuah cu a thuneihnak hnuai ah a um ti asile ziangtin a sersiami parah Pathian duhlo zawngin (sual) a cang thei? Q. Pathian cu ziang hmuahhmuah tlunah kaihrem tu asile milai in ziangvek danglam nak kan tuah thei mi a um? Q. Pathian cu milai mit thawn hmuh a theih lo, awn-ai nei in biak awk asi fawn lo, Pathian duhmi, tumtah mi le duh lo mi pawl cu ziang asi ti ziangtin kan theithei ding?
Satan cu leitlun thlilak thuneihnak nei tu vekin sim asinan zianghmuahhmuah lei le van sersiammi parah thuneih tu cu Pathian asizia Bible in a sim. Eph: 2:2; Culai ahcun khawvel daan sia siseh, van tlolak le lei khawvel karlakih thlarau lam huham neitu, Pathian thu ngai duh lomi pawlih lakah hna a ṭuan rerotu thlarau siava ih thu siseh, nan rak thlun. Jn 12:31; Hi leilung hi thuṭhennak a ton caan a kim zo; atu-ah hi leilung uktu cu dawi hlo a si ding. Jn14:30, Nan hnenah reipi thu ka sim thei nawn lo; ziangah tile hi leilung uktu pa a ra zo a si. Ka parah thuneihnak zianghman a nei lo. Mtt: 11:25, Culai ahcun Jesuh in, “Maw Ka pa, lei le vanih Bawi! Mifim le mithiam hnen ihsin na rak thuh ringringmi kha atu-ah zianghman a thiam lomi hnenih na langter ruangah ka lo lawm a si. 26Asi, Ka pa, hi bangtuk ih si ding hi na duhmi a rak si. Eph: 1:21-22; Cutawkah Khrih cu uktu a si ih vancungih uktu dangdang siseh, thuneitu dangdang siseh, bawi dangdang a ummi pawl tla siseh, an tlunah Khrih cu uktu bawi a si. Hi leikhawvel tlunah siseh, a ra leh dingmi leilung tlunah siseh, thuneitu pawl hmuahhmuahih tlunah Bawi bik a si. 22Pathian in Khrih ke hnuai ah ziangzongza a ret thluh ih ziang hmuahhmuah ih tlunah Bawi a si tiin Kawhhran ih lu ah Khrih cu a ret. 23Kawhhran cu ziang hmuahhmuah a famkimtertu Khrih ih ruangpum a si.
Pathian kuthnuai ah ziangkim a umnak Bible in a simmi pawl:
Colossians 1:17, Khrih cu ziang hmuahhmuah hlanah a rak um zo ih amah thawn an pehzom awknak thawngin ziangzongza cu umnak hmun an nei cio. Romans 11:36, Ziangah tile ziang hmuahhmuah cu Amah ih sersiammi, Amah ruangih ummi le Amah ih hrangah an si ṭheh. Pathian hnenah kumkhua-in sunlawinak cu um ko seh! Amen. 1 Corinthians 8:6, kannih hrangah cun ziang hmuahhmuah seemsuahtu le kan nunsanmi pa Pathian pakhat lawng a um; cule Bawipa pakhat Jesuh Khrih lawng a um ih Amah ih ruangah ziang hmuahhmuah seemsuah a si ih Amah ih zaarah a nungmi kan si. Colossians 1:16, Ziangah tile Pathian in Khrih sung ihsin ziangzongza vancung le leilung tlunah siseh, hmuh theimi le hmuh thei lomi siseh, thlarau lam cahnak huham neitu le bawi le uktu pawl le thuneitu pawl siseh a tuah. Pathian in van le leilung ziang hmuahhmuah Khrih sungin a tuah ih Khrih hrangah finkhawm ṭheh dingin a tuah a si Ephesians 1:22, Pathian in Khrih ke hnuai ah ziangzongza a ret thluh ih ziang hmuahhmuah ih tlunah Bawi a si tiin Kawhhran ih lu ah Khrih cu a ret. 1 Corinthians 15:27, Ziangah tile Ca Thianghlim in, “Pathian in ziangzongza a ke hnuai ah a ret ṭheh ding,” tiah a ti. “Ziangzongza,” ti tikah Pathian Amah cu a tel lo, ti cu sim ṭul lo a si. Pathian in thil hmuahhmuah cu Khrih ih hnuai ah a ret ṭheh ding Ephesians 1:10, Tikcu caan a kim tikah Pathian in famkim tein a tumtah mi cu: vanah siseh, leilungah siseh siammi thil hmuahhmuah hi finkhawm ṭheh ih Khrih kha lu bikih ret ding khi a si. 11Ziang hmuahhmuah hi Pathian amah ih tumtahmi le ruahciami vekin a kim ṭheh. Khrih thawn kan pehzom awknak thawngin a minung si dingah Pathian in in hriil zo; cumicu amah ih tumtahmi a si ih a hramthok ihsin a rak khaukhih ciami a si. Hebrews 3:4, 4Inn hmuahhmuah cu mi pakhat khatih sakmi a si; a sinain ziang hmuahhmuah a saktu cu Pathian a si. Mark 9:23, Jesuh in, “Na tuah theimi a si ahcun, na ti. A si! Zumnak neitu hrangah cun ziang hmuahhmuah a cang thei a si,” a ti.-- 1 Corinthians 2:15: Thlarau a neitu cun ziang hmuahhmuah kha a ṭhat a siat vekin an thleidang thiam; sikhalsehla amah cu zohman in an mawhthluk thei lo. Acts 7:50: Hi thil hmuahhmuah a tuahtu hi Keimah ka si lo maw?’ *7:49-50: Isai 66:1-2 a ti. John 3:35, A pa in a Fapa cu a duhdawt ih ziang hmuahhmuah a kut sungah a pek. 36Fapa a zumtu cun kumkhua nunnak a nei; Fapa-ih thu a eltu cun nunnak a nei lo ding ih Pathian ih thinhengnak a tuar ding. John 1:3, Amah sung ihsin Pathian in ziang hmuahhmuah a seemsuah; seemsuah mi thil hmuahhmuah sungah hin amah tel loih tuahmi pakhatte hman a um lo. Mark 14:36, “Abba, * 14:36 Abba: timi hi Aramaik ṭong a si ih nauhak pawl in an pa an kawh tikih an hman mi Papa tican a si. Ka pa! Na hrangah cun ziang hmuahhmuah a cang thei ṭheh. Hi tuarnak khuathai hi ka hnen ihsih la hram aw. Asinain ka duh vekin si hlahseh, na duh vekin si sawnseh,” tiah a ti. Mark 9:23, Jesuh in, “Na tuah theimi a si ahcun, na ti. A si! Zumnak neitu hrangah cun ziang hmuahhmuah a cang thei a si,” a ti.
A. Theih tul hmaisa: Pathian sinak, tumtah, huham cahnak, le duh mi 1) Pathian sinak 2) Pathian tumtah 3) Pathian Huham Cahnak 4) Pathian duhnak le lunghmui zawng B. Pathian in a khiahcia mi:
II) Pathian duhnak Bible sungah a langter mi, milai in Pathian le sersiami a pehtlaihnak, Q. Pathian cu milai mit thawn hmuh a theih lo, awn-ai nei in biak awk asi fawn lo Pathian duhmi, tumtah mi le duh lo mi pawl cu ziang asi ti ziangtin kan theithei ding? Q. Pathian in a duhmi, milai nuntu danding thu tlangpi a simfiang mi, thlun ding thu pawl ziang an si? Pathian duhnak, milai nuntudan, amah biakdan pawl cu Bible sungah simfiang asi ih Thlarau Thianghlim in zumtu pawl a zirh, a kaihhruai ih lamzin a hmuh asi.
i. Pathian duhnak cu Bible sungah a lang vekin Thlarau Thianghlim bawmnak in theihtheih asi: 1) Thlarau Thianghlim cu Thutak sungih Pathian duhnak thei thei dingin mi kaihruai tu asi, (John 16:8, 17:17) 2) Pathian cu mi zangfah tu asi vekin aduh zawng tuahsuak thei dingin ziangkim a tul mi cu in pek asi. II Pet. 1:3) 3) Pathian in amai duhzawng le thutak cu taimak suah in kan hawl ding a duh mi asi, (2 Tim 2:15) 4) Ziangkim thuthluknak kan tuah mi cu Pathian thu vekin, Thlarau Thianghlim kaihhruai nak hnuai ah kan tuah asi ti kan fiang awk asi ahcun a rah suak mi cu kan ruah lo pi asi hmanah kan thuthluknak cu a a tha si ti raltha zetin um ngam ding kan si (Ps.119:30) Prov.16:9, Pathian in milai khawruahnak khal amai duhzawngin a kaihruai asi. 5) Pathian thu cu milai thinlung ruahnak men in sim le ngan mi asi lo ih Pathian hman mi milai, kamsang pawlin an rak ngan mi asivekin taima zetin tongfang umtuzia, Pathian in a sim duhsan pawl zir ding asi, (2 Tim. 2:15; 2 Pet. 1:20).
ii. Mi zokhalin Pathian thutak sungah nung sunzawm thei dingin pastor/zirhtu tha kaihruainak an tul, (Prov. 18:1-2; Heb. 13:17). Bawi Zesu hman in Thuthlunghlun Bible pawl ttansan in thu asim theu vekin Pathian duhnak Bible sungah ngan mi pawl cu nitin nunkhua thuthluknak tuahnak hrangah bawmtu an si. A lotheihlo ih a tulmi pawl cu, Pathian duhnak a langfiang cia mi hawl (II Tim 2:15), nitin nunah laklut dan (II Tim. 3:16-17; Jas. 1:19-27). Cun, a cui thutak Pathian duhnak laihlang mi pawl cu thinlung dik le thiang thawn nunpi (Sam 1:2; 40:8; 119:16, 24, 47, 70 77, 174).
iii. Nitin nun a tak ramah Bible vekin thuthluknak tuah dan
A. Ahmaisa ah, Bible thu vekin thuthluknak tuah thei dingin 1. Khrih ah sersiamthar, pehzawmnak thar nei tu si atul, (2 Cor. 5:14-21) 2. Leitlun nun cu Pathian biaknak hrang nung tu si atul, (John 4:23-24; 2 Cor. 5:9; Phil. 1:21; 3:10-14) 3. Pathian cu ziang hmuahhmuah parah thu nei tu asi ti zum, hngat awk ngam a tul, (Ps. 115:3,8; Eph. 1:11; Eph. 5:17; James 4:13-16; Prov. 16:9; Rom. 8:28-29) B. Minung lam ah a tel mi pawl: 1. Fimnak: A tha bik, Pathian duhmi hril thiamnak. 2. Tumtahnak hrang zalennak a. Matt. 22:37-40: Thinlung, ruahnak zaten Pathian thuhnuai ah tuhlut awk, ap awk, pek awk nak b. Phil. 2:1-5 : Kan zalennak thu thiltha, midang hrang tthatnak tuah nak c. 1 Cor. 6:12; 10:23-24 : Ziangkim cu Pathian cawimawi nak hrang d. Gal. 5:13 4. Milai duhnak/caknak a. Ps. 37:4 : Thinlung in a haal mi le diriam mi cu Pathian ah asi hmaisak a tul, b. Phil. 2:12-13 : Thiltha tuah duhnak thinlung kha Pathian in mi a pek asi c. “Wishes” (1 Cor. 7:36, 39; 10:27): Pathian Thlarau in a uk mi, thu-nun mi, milai thinlung lawngin Pathian lunghmui zawng a thianghlim mi duhthu a sam thei, cucu Pathian in hlawhtlinter a duh mi asi.
C. Pathian thu vekin thuthluknak tuah tikah a tul hmaisa mi 1. Nunnak cu Pathian hnenah thawinak vekin peknak, duhnak, cak zawng, nuam ti zawng, tvp, (Rom. 12:1-2). Pathian thu, Pathian duhnak hnuai ah ap aw hmaisa loin Pathian duhzawng theihtheih asilo. Pathian duhzawng tuah dingin pumpek awk hnu lawngah Pathian duhzawng ziang asi ti theihtheih asi. 2. Fimnak hrang thlacam (Jas. 1:5): A tha bik hril thiam dingin Pathian in fimnak a fala hnenah a pek. 3. A pehtlai mi thu hla kimcang ten hliakhlai hmaisa (Prov. 18:13): Thuthluknak tuah dingmi thu thawn a pehtlai mi thu pawl thei dingin hliakhlai le theih zuam khal a tul ve. 4. A pehpar mi thu Bible in ziang asim ti zoh hliah, zir, hliakhlai (2 Tim. 2:15). 6. Zalennak hmandan cuai thlai (Gal. 5:13; 1 Cor. 8). Zalennak hmangin thuthluknak na tuah tikah Pathian duhzawng asi maw ti ziangtin na theithei ding? a. Dan pahbal in tuah mi a um maw? Hlawkpi tu zo asi (1 Cor. 10:23) Leitlun milai kumpi dan, nunphung le milai pawlkom dan le dun pawl pahbal in ziangtik hmanah Pathian duhzawng a feh dah lo. Cui hlei ah, na tuah mi kha zoin a hlawkpi ti zoh aw la, Pathian duhzawng asi maw ti cu na thei thei ding. b. Midang duhzawng/tthatnak siatsuah in tahratin mai ttang hai nak asi maw? (Rom. 15:1-2; 1 Cor. 10:33; Gal. 5:13; Phil. 2:1-4) c. Pathian cohlan tlak lungawinak asi maw? (Rom. 14:6; 1 Cor. 10:30; Col. 3:17) d. Pathian a cawimawi maw? (1 Cor. 10:31; 2 Cor. 5:9) e. Cawn tlak nun asi maw? (1 Cor. 11:1; Phil. 4:9). Na tuah mi vekin na kiangkap um, na kawhhran member zapi ten in tuah ve hai sehla, Pathian a hmin a sunglawi ding maw, satan a lung a awi ding? f. Khrih ih nun zohtthim ding a um maw? (Rom. 15:7-8; 1 Cor. 11:1; 1 John 2:6) g. Midang nun a sesawng in a hnaihnawk maw? Keimai nun ah the? i. Ka tuah mi in keimah sal ah intuah ding maw?: sal ah a lo tuah tu cu na bawipa asi. j. A thalam thil asi maw? Ka tuah mi pawl hi zumtu dang in tuah ve hai sehla zumnak ah an tthangso ding maw? Jerry Bridges (The Discipline of Grace, 213)
7. Na thinlung duhnak in Pathian a cawimawi maw? (Ps. 37:4). a. Ziang ka duh, ka duhmi in Pathian a cawimawi maw? (1 Cor. 10:31) b. Ka duhmi hi ka tisa diriam tertu men asi maw? (Gal. 5:13) 8. Rinhlehnak thawn, zumnak tel loin tuah mi cu amah le amah a mawhsiat aw asi: a. Rom. 14:23; Heb. 11:25: Sual nuamnung cennak asi maw? Pathian fa le pawl tungding tu asi maw?
Phi. 4:6-7, Ziangkim ah thinlung thlabar lole manhlap loin thinlung daiten thlacam hmaisa in Pathian hnenah duhnak pawl theihter ding. ( Jas 1:5; Isa 1:18; Thuf 15:22) Prov 3.5-6, thuthluknak tuah tikah mai fimnak le theihnak parah si loin Pathian kutcak rinsan sawn ding. Milai ruahnak kalh zawngin ziang a cang khal asile Pathian duhnak cu tuah famkim asi ti cing ringring: Mai ttuanvo (decision) le kiangkap ah a cangmi: Mai kutsung um le lenglam thu parah a hngat aw mi
III. Milai fimnak hmangin Pathian kaihhruainak vekin thuthluknak tuah dan: Mifim pawl thawn umtlang awla na fim ding; Mi aa na pawl a si ahcun harnak na tong ding (Prov 13.20). Mi aa pawl kiangkap ah um hlah; Nangmah lo zirh ding zianghman an nei lo (Prov 14.7). Mifim pawlih lei in fimnak a karhter, Mi aa pawlih kaa in aatnak a suahter (Prov 15.2) 1. Thinlung fimfarnak (Common sense). Pathian in milai cu thluak fimnak thawn a tuah mi asi, cui thluak fimnak cu hmangin thuthluknak, duhhrilnak a pek (Prov. 1:1-3; 3:5-6; 4:11). 2. Thlarau fim zirnak in pek. THufim sungah tampi fimnak zirhmi pitling nun nei dingin in zirh, cuvek thotho in Bible in fim milai a zirh (Prov. 10:23; 15:22; 19:20; Heb. 13:7,8). Cun, Bible lawng si loin, Pathian in pastor, kawhhran upa, nulepa, insang rualpi le tlawng ah zirh tu pawl tiang khal a fale pawl fim zirhtu dingah hmanrua ah a hmang. 3. Thinlung duhnak. Thinlung duhnak Pathian in in pek, zumtu pawl kan pitlin vivo asile kan thinlung duhnak khal Pathian duhnak thawn a bang aw vivo; Pathian duhzawng kan thinlung in a duh, a hiar, a cak, nuam ati tikah cucu Pathian in thlawsuah a pek. Tongdang in kan sim asile, kan thinlung khawruahnak cu Pathian duhnak hnuai ah kan ap tikah Pathian in amai duhzawng thiltha tuah duhnak kan thinlung sungah a umter ih cui duhnak cu Pathian in thlawsuah a pek (Ps. 37:4; Prov. 19:21; 21:21). Pathian in kan thinlung hi thu a tthen mi asi. THlarau pitling nun cun Pathian duhzawng a duh dingih Pathian duhzawngin thuthluknak nitin a tuah asi. 4. Milai dinhmun (circumstance). Pathian duhzawng thuthluknak dik tuah thei dingin milai dinhmun (circumstance) khal a lotheihlo in a tul mi hmanrua asi. Curuangah kan kiangkap nitin nun dinhmun zoh thiam in fimkhur zetin Pathian in a duhzawng a duhnak a langter mi hliakhlai ringring ding kan si. (Prov. 16:9, 33; 20:24). 5. Pathian thu. Pathian in ziangvek dinhmun khalah mi zapi te hrangah kimcang zetin ca ngan rori in ziangtin thuthluknak tuah ding asi ti in sim fiang lo vekin nitin nunah Pathian Thlarau kaihhruainak hnuai ah nun a thupi tluk in Pathian thu (Bible thuhram) cu kan khawruahnak le thuthluknak thuhram pi si ding a tul hrimhrim asi (Prov. 6:20-23; 8:10-11, 32-33; 9:10). Curuangah, kan thinlung khawruahnak sungah ruahnak pakhatkhat a suak tinten khui tawk ihsin cui ruahnak cu a suak asi ti fiah ringring a tul: Pathian Thlarau theihternak, Satan hnen ihsin le milai tisa, cupawl lak ihsin khui tawk ihsin ka thluak le thinlung sung a luah tu khawruahnak a suak ti theih le hliah ringring ding kan si. Mi nupi sualpi duhnak na thinlung sungah a lut ve ten, cucu Pathian Thlarau hnen ihsin a ra mi asilo ti a fiang, cuvek thotho in ruahnak, pomdan, hmuhdan, suangtuahnak, hairmi, cakmi, nuam timi, tvp pawl kha khui tawk ihsin suak mi an si ti fiah, cian ringring a thu. 6. Thlacam: Thlacamnak in kan thinlung cu kilveng ringring ding kan si (Eph. 6:18). Midang thawn kan biak awk lai, bawhlung sit lai, hnatuan lai, motor mawng lai ah mitsing in thlacam a theih lo can a um ding. Sihman sehla, kan siathatheihnak, thinlung cu Pathian Thlarau thawn pehzawm aw ringring in Pathian hnenah fimnak dilin Pathian duhnak vekin thuhluknak fate bik kan tuah dingmi khalah Pathian rawn ringring thlacam ringring ding kan si. Kan thluak le thinlung sungah khua a luah tu ruahnak, pomdan, hmuhdan, suangtuahnak le hiarmi, cakmi, duhthusam siseh kan kaa ihsin kan tong suak dingmi tongfang le kan taksa thawn kan tuah dingmi pawl siseh kan tuah hlan, tuah dingin thuhluknak kan tuah hlan, kan hril hlanah Pathian hnenah rawn ta ringring in Pathian hnen ihsin a si lo mi le Pathian duh lo zawng pohpoh cu kan thluak le ruahnak sung ihsin kan hlawn hloh, thianfai ringring thei a tul. Tihnak, hurkhuan nak, mithang siat duhnak, iksiknak, huatnak, zetnak, daithlannak, tvp, tisa mizia ishin a suak mi pawl cu satan hmanrua tha an si ti theihhngilh loin kan doneh, hlawn ringring thei a tul. Cu lawnglawngah thinlung thiang le daiten Pathian duhnak cu kan hril in a tha bik thuthluknak cu kan tuah ringring thei ding. Milai thinlung cu tisa le satan in a uk sung cu Pathian duhnak a hril thei lo lawng si loin theihtheinak a nei lo. ( Thutthimnakah: Tlangval pakhat in fala a leng tikah a thinlung cu tisa caknak in a neh, a uk tikah a fala leng mi cu Pathian in amai hrangah a nupi ding, a hnakruh hlo, asi maw, tiah theihtheih nak a nei lo, amai tisa duhnak le Pathian duhnak thleidan thiamnak a nei nawn lo. Ziangah tile a thinlung, le a thluak, a khawruahnak cu a tisa duhhiarnak ih sal asi). Cuvek thotho in milai thinlung cu thil pakhatkhat in a uk tikah Pathian duhnak theihtheih nak a nei lo. Mi zokhalin atheih lomi hril thei nak a nei fawn lo. 7. A hlan ih hmuhtawnnak (past experience): A hlan ih na hmuh toncia mi pawl parah tampi fim zir ding a um mi zir thiam le raltha zetin kekar ngamnak, Pathian duhnak parah ah hngat awk ngam nak neih ding asi. (Prov. 10:24; 21:1). Romans 8:28 in a sim vekin ziangkim parah Pathian cu hna a tuan ruangah na thinlung le thlarau, taksa pumkhat le thu hmunkhat ten zianghman rinhlelhnak nei loin thuthluknak na tuah tikah na duhzawng le na rak tumtah mi vek a rah suak lo hmanah Pathian in na tumtah mi hnakih thasawn rahsuak thei dingin thiltha sawn a lo ret sak sawn mi tuahsuak thei nak ding in hna a tuan rero asi ti theih hngilh lo a tha. Daihnak: THuthluknak na tuah ih lunghmui ten Pathian hnenah na ap hnu ah thindai ten Pathian in ziangkim a tha mi a hlawhtlin ter ding asi ti zum ngam mei aw la hnangam ten um aw. Cuntin Pathian hnenah na thuthluknak tuah mi na ap hnu ah Pathian ih daihnak in na thinlung a lo luahkhat tikah na leitlun nun cu ziangvek na tong khal asile thin dai le hnangam zetin na can na hmang ringring ding asi (Col. 3:15).
|