WELCOME TO MY PAGE‎ > ‎2013 Cahram‎ > ‎

dokalhnak thiang

DO KALHTNAK THIANG

 

Democracy ukawknak ih sinak sungmuril nawmpi thei dingin party pakhat hnakih tam um tengteng a tul tiah ruat asi. Ziangruangah tile mi zapi ten party pakhatah um asile hotu pawlih duhdan el ngam loin party sungtel pawlin anmai party hotu thu an thlun theh theu tikah mipi, bulpak, tefa vangnau duhnak palzuut in a um theu ruangah asi. Curuangah zovek milai khalin thukthun, duzu, thlahrung aw lo ten hotu pawlin mipi an kaihhruaidan, thuthluknak an tuahdan, senpi vangtlang canpual le bungrua an zemsuahdan pawl rualran ten dingfelnak in mipi hrang a thabik in khua an khang in lai an rel maw timi thatnak lam hawlin soisel thiang asi. Cutin duhdan hmuhdan pomdan bang aw lo, party dangdang, mibur pawlkom dangdang cu sa le raal vekin siatsuah aw dingin bawh aw tengteng siloin hnatuantu pawlin an tuanmi hnakin a thasawn tuan zuam awknak in ram le miphun thansohnak thiltha tuah zuam awknak thianghlim ten zuam awk asi.

 

Democracy ram rak dinsuahtu American rampa pawlin Bible thurin parah hngat aw in “Mi zapiten bangran ten sersiam kan si” ti in American Rampi Daan Hrampi rori ah an ngan. American Democracy ukawknak in thuken hrampi cu Bible thurin sungah a hngat aw mi asi tiah mifim thiam pawlin an pom tlangpi mi asi. Kawlram, Chinram ah democracy ukawknak a suakzik dekdo tikah ram milesa pawlin democracy thuken thuhrampi thei in dokalh awknak hi thianghlim ten democracy thuhrampi bahbal lo ding a thupi zet. Leitlun democracy ram ciocio khalah a ram le miphun ih zir in daan hrampi le daan terek pawl khal a bang awk lo vekin Chinram khalah Chin miphun Pathian thu, Chin miphun nunphung pawl thawn kalh aw lomi democracy ukawknak thazet daan hrampi le daan terek, casung ah ngan khum lomi lairel khawkhan, nuntudan, nunphung mawite thawn society kaihhruai awknak kan neih thei ding a thupi ngaingai asi.

 

Democracy ramah hril awk a cut tikah nasa ten mipi duhzawng thiltha zo in a tuah tambik in a tuansuak ding tiah camping tuah in mipi duhmi si dingah zuam awk asi. Camping a cem tikah hril tlinmi in camping lai ih amah dokalh tu khal hnatuanpi dingah tuanvo tumpipi pek an si theu. Cutin cozah a din thawk ihsin hriltlin mi zapi ten hnatuan tlangdan hawl in ram le miphun, cozah kumpi cak dingin thansohnak hrang hnatuan tlang asi. Camping laiah a duh lo tu khalin hriltlinmi hotu cu zapi hotu asi tiah pom asi. Ram thangso ramah camping tuah tik khalah huatnak camping (hatred camping), bulpak sinak nam thlak awknak, hrin le hnam dodal le tleidan awknak, thuphan puh awknak, ten umza camping hi an duh lo ih mipi in an co hlang lo. Cuvek hmanrua bawrhhlawh thawn mipi duhmi si a tumtu pawl cu mipi pawlin ram le miphun hrangah thiltha thu tha hmasawnnak thu sim ding an nei lo ih thuneih lawng an duh ih an thinlung siava tiah mi tamsawn in an co hlang duh lo. Cuhnakin camping tuah tikah bulpak nunah si loin a thu sawnah zo in mipi thatnak hlawknak tambik a suahpi ding timi sawn zoh in mipi pawlin lal cuh tu pawl vote an pek theu. Kawlram, Chin ram khalah dokalh awknak thianghlim le dik zetin kan fehpi ding a thupi tuk. Cuvek in politicians pawl lakah dokalh awkank zuam awknak thianghlim lakah biaknak le thlarau lam hruaitu pawlin camping tuah tikah kan miphun sinak nunphung le biaknak thurin thawn kaih aw in zuam awknak thianghlim in ram le miphun, senpi vangtlang thupi hlapi pawl parah zuam awknak thianghlim in zuam aw dingin lamzin khihhmuh thiam ding a thupi fawn.

 

 

Camping a cem tikah hriltlin mi pohpoh mipi pawlin hruaitu ah an pom ih upatnak an pek, an thu an lung, raal lak ihsin an humhim, khua le ram, miphun hrang cozah kumpi lairelnak sungin tuansuak thei dingin an tulmi an pek an si. Thlarau lam hruaitu pawlin dingfelnak in ram le miphun hruai thei dingin thlawsuah an pek, an hrang mipi le thlarau mi pawl in thlaza an camsak. Camping laiah dokalhtu pawl khalin hriltlinmi cu hruaitu ah an pom ih rampi, senpi vangtlang hrang thiltha tuansuak thei dingin an dinpi asi. Ziangah tile “thuneih nak hmuahhmuah cu Pathian hnen ihsin a rami asi.” Dokalhtu pawlin thianghlim ten lalnak cotu hruaitu pawlih hnatuanmi hnakin a thasawn ruahnak an neihmi pawl cu lairelnak cabuai parah suahpi asi ih khuimi sawn thatnak tambik suahpitu ruahnak thusuahpimi asi tiah khaikhawm in a tamsawn duhnak fehpi theu asi. Cutin senpi vangtlang, khua le ram, miphun, vangtlang thu pawl cu lairel asi tikah mi pakhat ih ruahnak thlun theh si loin khau le ram sung ihsin mifim mithiam, ram le miphun ruattu pawl ruahnak burkhawm, buuktawn hnu ah a thabik timi tuansuah asi theinak ding hrangah hriltlinmi ram hruaitu pawlin thuthluknak an tuah ih dan ah nemhnget asi theu. Cutin daan tuahtu pawlin thuthluknak an tuah ih daan an nemhnget hnu ah tuanreltu pawlin an tuansuak theu asi.

 

A ci a kho pekte mi kawlram democracy a pitlin theinak ding hrangah hriltlinmi le mipi pawl thupitzia zo an thupi deuh tiah sim harsa asi: an thupi veve. Daw Suu Kyi in hriltlinmi pawl a hram thok ah a lungkim lo nan midterm election ah a telsal tikah cabuai parah dokalhtu dinhmun in rampi thu a rel thei thlang. Dokalhtu in thu a sim tikah hriltlinmi pawl siatsuah le thangsiat duhnak si loin daan dinglai thu ah siseh hriltlinmi hruaitu pawlin rampi an kaihhruainak thu ah siseh an fehpimi hnakin a thasawn tuansuah thei mi a neihmi pawl a simmi asi sawn. Cutin senpi vangtlang siatnak hrialin thatnak le senpi lungawinak ruat in thu sim asi tikah dokalhtu asinan zozo hrang khalah thiltha a suahpi sawn asi. Dokalhtu khalin hriltlinmi pawl ih siatnak le tlamtlin lonak a theih mi pohpoh senpi lakah ausuahpi si loin ram le mipi hrangah thathnemnak a suahpi ding tiah a ruahmi thu pawl lawng a ausuahpi theu asi. Cutin dokalhtu an um lawngah hriltlinmi uktu pawl khalin atu fangih uk awkdan a tha tawk hrih loih daan hrampi siseh daan fate sinak kaihruai awknak pawl a tu hnakin tha sinsin in tuansuak thei dingin an zuam fingfing cio asi.

 

Uktu le dokalhtu karlakah ram le miphun thansohnak hrangah dokalh awknak thiang thawn zo cio khalin mai lohma cio tuan tento a thupi zet asi. A umcia mi thatsawnter duhnak in siseh a tha lo mi hrial duhnak in siseh soiselnak thianghlim thawn hnatuantu pawl soisel in senpi vangtlang, ram le miphun hrangah thiltha tuah zuam awknak thianghlim in mipi kaihruai le lamzin hmuhthiamtu politicians, biaknak hruaitu, khawsung hruaitu, santhar mino pawl hma lak a tul zet asi. Doklahnak thiang cu democracy a thansoh thei nak ding hrangah daamtha vek asi. Asinan hriltlinmi siatsuah duhnak thawn thangsiat simsiat sual puh awknak cu democracy hrangah tur vek asi lala thei. Huat awknak tipungtu, thangsiat awknak tipungtu, hmuhthiam awk lonak suahtertu, thenthek awknak suahtertu, thuphan puh awknak, camsiat awknak, hmin se koseh tiah phiarsawm awknak, tvp, thatnak a suahpi lomi khawruah, tongkam, tuahnak pawl cu mipi, politicians, biaknak lam hruaitu pawlin nasa ten doneh thei ding a thupi ngaingai asi. A ngaingai ah, Chin mi pawlin milai pehtlaih awknak, kaihhruai awknak thu ah democracy thuken kan nunpi asi ahcun central Kawlram kumpi cozah lamah ziangvek ukawknak daan hrampi thawn rampi uk hman hai sehla Chinram ah a zalen zetmi, a thangso mi, duhdawtnakluangliam, Chin miphun thuanthu tuahthatu, Chin miphun Pathian cawimawitu, ramkulh kaihhruai awknak kan nei in kan cen thei asi.

 

Cutin a ci a kheu pekte mi democracy ukawknak cu cakzetin a thansoh theinak ding hrangah mipi hriltlinmi in ram an hruai a tulih dokalhnak thianghlim thawn ruahnak tuannak buuk tawntu, kilkip ihsin cuai rak thlaitu, le lamzin thasawn rak ausuahpitu an um hrimhrim atul asi.  Chin ram, Chin miphun tuahthat ding cu Kawl le miphun dang pawl kutah a um lo; kanmah Chin miphun kutsungah a um asi.

 

 

 

 

 

Cangantu: Rev. Hre Mang, Pastor @ Falam Christian Church of Indianapolis, USA. Zirnak, B.A. in political Science, (Hartwick College, New York, 2002); M.P.A. Master of Public Affairs (Indiana University, Indiana 2005), B.Th. & Th.M. (India-1993-1999). 1988 ah Mandalay University kai lai ihsin Burma rampum buai ruangah kawlram suahsan in “8888” tlawngta cangvaihnak teltu asi. 2000 ah US Congress ih tuahmi scholarship program thawn USA ah feh in tlawngkainak pehzawm in siseh Indiana State government hna kum 7 a tuan hnu ah Pathian kawhnak cohlang in pastor a tuan. Zirnaklamah Ph. D. in Leadership, Tennessee Temple University ah a zir rero lai.

Comments