WELCOME TO MY PAGE‎ > ‎2011 CAHRAM‎ > ‎

KA MIT A CAW

KA MIT A CAW

Ka nauhak lai, lai khawte politics thu simloin, kum 20 ka ti lai, Manday University ihsin Kawlram plitics thu in ka nunah hmun kaupi khua a luah ih ke ka kar thawk. 1988 hnu ihsin pawlkom sungtel sinak in siseh sungtel siloin siseh Kawl, Laimi thu hliakhlai in kan thuanthu, kan mizia, kan pawlkom, lamtang tuah awkdan, thuthluknak kan tuahdan, a bur cangvaihnak pawl ka muhtawnmi ah mitcaw vek ka sinak hmun tampi aum. Curualrualin dunglam thuanthu, tuisan thuanthunung, Pathian Thlarau pawlkomnak ihsin ka hmuhmi khal a um ve.


Doctrine ah mitcaw:
Ka nauhak lai  te ihsin Sunday school ah Pathian thu ka rak zir theu. Bible zirnak phunphun ka rak nei. Bawi Zesu cu i-rundamtu le ka Bawipa asi tiah ka pom.  Khaw dangdangah tlawngkai in ka rak um vivo tikah ka umnak hmunih zirin kawhhran pawl dangdang, Baptist, Presbyterian, Gospel Baptist, tvp pawlah member ka rak si dah.  Ka kum a upa vivo tikah Pathian thu thuk sinsin le tam sinsin thei in amah ka rian theinak ding hrangah timtuah awaw in Bible tlawngah kum 6 kharhkhum awaw in ka rak zir. Thutak thuthuk hmusuak dingin fim zirnak tlawngah kum 12 sung, phunhra lenglam zirnak phunsang tlawng pa 7 ah ka zir. Pastor, evangelist, missionaries, kawhhran up, zumtu menmen, tvp, ram dangdangah miphun tiantian ka tawng in  ka kawm hai. Zirhnak phunphun, thupom thurin dangdang, kawhhran pawl phunphun, milai a phunphun zirnak nei le neilo, zirhtu phunphun pawl ka kom. Ka hmuhtawnmi cu hitin asi: milai tuahcawp doctrine, zumnak thurin, pomdan, kawhhran pawl, tvp ruangah zovek zumtu, ziangvek kawhhran milesa, ziang hrin le hnam, ziang miphun karlak khalah siseh Khrih ah pumkhat sinak dal khawpin pehtlaih le pawlkomnak i-hngaihnoktu rikham ineihterlo. Zumnak thurin lamah ka mit a caw!

“Bible hi Seemtirnak 1:1 ihsin Thupuan 22:21 tiang ka thei ṭheh lawng siloin ka nunpi hnu lawngah Pathian thu ka sim ding” tiah ruatin Bible tlawngah Bible, Pathian thu zirin kum 6 sung ka nolai can ka rak hmang. SIhmansehla, ka hmuh suakmi cu “lei taksa thawn ka thuam awk sung cu Pathian rian dingah ka tlak dahlo asi” ti asi. Curuangah Pathian rawngbawl dingin pumpuluk hlan aw thei lo in phunsang tlawng ka kai bet. Jonah ka cang ve. Leitlun milai sinakin a thiang Pathian rian dingin tlinnak a umlo asi ti ka zirnakin fiangten ihmuhter. Cutikah, mi zocio khalin theihnak famkimlo thawn an nung, thu an sim, Pathian an rian tikah an famkimlonak, fehsualnak cun rikham ineihter nawnlo. Keimai nun ah le midang nunah milai famkimlonak hnakin Pa Pathian ih zangfah lainanak a thuk in a saang sawn asi ti ka fiang. Milai in pomdaan, ruahdaan, zirdaan, zirhdaan, zumnak thurin, kawhhran pawl doctrine a phunphun bang awk lonak kan neihmi pawl hin ka lungsungah siseh midang thawn pawlkom awknak ah siseh rikham ineihter loih Pa Pathian ih zangfah lainatnak a thukzia itheihter in Pathian ithangthatter sawn asi. Pahtian in ka parah a zangfahnak liolio in ka parah thutak itheihtermi tlangzarh le ausuahpi dingin tuanvo ipekmi itheihter sawn asi. Zumnak thurin lamah ka mit a caw!

Pawl Mitcaw:
Ka pa hi Falam Baptist Church ah kawhhran member asi. Keimah cu Presbyterian, Baptist, Gospel Baptist, First American Baptist, Southern Baptist, tvp in dinhmun le umnak ih zirin pawl dangdangah member ka rak dah. Thuanthu theih maltuk ruangah asi pei maw, theihnak a mal tuk ruangah asi pei maw, hmuhtawnmi a mal tuk ruangah asi pei maw, kawhhran pawl tintian lakah pawlkomnak nei thei lo ding khawpin danglam awknak ka hmu thei lo. Pawlkom mitcaw ka si. Thil pakhat tumtah pakhatkhat tuan suak dingin pawlkom a ṭul ticu zohman ih eltheih asilo. Sihmansehla, kawhhran pawlkom dangdang lakah thleidan awknak maksak, do awknak tiang a suak theu mi hi Bible in in zirhnak ka hmu lo. Pawl hrekkhat cun thianhlimnak, pawl hrekkhat in khristian nun, ṭhansohnak, pawlkomnak, hrekkhatin Khrih ratsalnak, tvp uarzual mi an nei. Mi hrekkhat in an theihmi hnakih tam, Bible in fiangzetin a simlomi, milai suangtuahnak, ruahdan, hmuhdan, in thu an sim tikah ruahdan, pomdan, bang awlo a um tikah pakhatkhat cu an simsual asi ti a fiang ko. Sihmansehla, thihnak tlaklo fehsualnak cu mi zocio khalin kan nei asi ti khal a fiang fawn. Bible, Seemtirnak 1:1 ihsin Thupuan 22:21 tiang fiangzet ka nei theh, Bible ngantu pa in a ngan laiah Pathian thinlung sungah ziang a umih kum 2000 lenglo reihnu, tuisan minung pawl hrangah Pathian in ziang san a neither asi ti ka thei ṭtheh asi ti theitu an um asi ahcun cucu Zesu asi pei maw tiah hliahhlaitlak asi ding. Fel deuh pawlin thlarau lam porh awknak sungah, tladau deuh pawlin zalennak hmang sualin siseh, mi hrekkhat leitlun ngainatnak in siseh mi zocio khal famkim lo leitlun nun in a nungmi, Pathian zangfah lainatnak liolio in nitin te Pathian rian, kan Bawipai ratsalnak hngakin nung cio kan si.

Ram dangdang, miphun dangdang, kawhhran pawl dangdang, mibur dangdang, dinhmun dangdang, tvp ah ka hmuhtonnak kipah kawhhran pawlkom thianghlim famkim ka hmu hrih lo ih ka tawng hrih lo. Casung khalah ka siar ngah hrih lo. Dungtluntu Paul ih rawngbawlnak in kawhhran a dinmi, a kumtelin a cencilhmi, kawhhran Korin khua kawhhran sung hmanah famkim lonak in an khat ti Bible in in zirh. A cuih famkimlonak hnakin ṭihnung sawnmi sual, Pathian fihnungzet cu thlarau lam porh awknak asi ding ti ka zum. Midang, pawldang hnakin thacuang, felcuang, Pathian thawn nai aw cuang vekin theih awknak, midang nautatnak, porh awknak, tvp, thlarau porh awknak sual hin mi tampi mahlemah thei aw loin sualnak tumpi kan nunpi reromi a si pang ding ti a phan um zet.

Bible in insimmi cu Korian khua ah Korin kawhhran, Rome khua ah Rome kawhhran, Philipi khua ah Philipi kawhhran, ti in khua pakhat ah zumtu zate cu khawhhran pakhat lawng an si. Khrih in kawhhran dangdang a dinlo, pakhat lawng a din. Thenthek awknak pohpoh cu tisa ihsin a suakmia si ti a fiang.

Cutin sim tikah Bible zumtu, nunpitu zumnak thhrampi a pomtu pawl karlakah danglamnak thu simmi asi. Bible pomlotu, Pahtian thutak dungtuntu pawl thu simmi asilo. Bible Pathian thawkkhummi asinak, a sual theilo, Pathian thunung asinak, Khrih thisen ih tlennak, sual ngaidamnak, Khrih cu fala thianghlim hrinmi asinak, a thihnak, thawhsalnak, le a ratsalnak ding thu pawl siseh Khrih ih dinmi kawhhran ruangpum sungah sungtel asimi pawl karlah bang awk lonak pawl hin leitlun milai taksa in kan thuam awk sungah a cem dahlo dingmi, milai theihnak famkim lo ruangah a suakmi bang awk lonak asi vekin khatkhat Khrih ah pumkhat kan sinak le Thlarau pakhat ah baptisma cotu kan sinak a danglam terlonak thu simmi asi.Hi lei taksa in kan um sung cu “famkim loin kan thei ih famkim loin kan sim” timi a cem dah lo ding.

Leitlun politics ah mitcaw!
“Politics” ti ṭongkam sim tikah mi tampi lungsungah ‘thuneihnak le lamtang tuahnak” (power/control) thu asi tiah an ruat theu. Cutin asi ahcun ka mit a caw asi. Leitlun thuneihnak, cozah kumpi, pawlkom, mibur lakah lalnak le thuneihnak, sumsaw neihnunnak le hrinhram tangrualnak, lamtang tuah awknak ruangah thuneihnak lam ahcun ka mit a caw asi. Ziangah tile ka rianmi ka Bawipa in “Milai Fapa cu rianmi si loin mi riantu si dingah le mi tampi tlen dingah a nunnak pe dingin a ra a si” tiah amai thu a sim asi. Leitlunah kawhhran pawlkom fehsualnak tihnungbik pakhat cu pawlkom thuneihnak, milai cawimawi awknak, lamtang tuah awknak, thleidan awknak asi ti kawhhran thuanthu in in hmuhter.

Kachin ram ka feh laiah KIA battalion 6 ih Captain pa thawn sai thawn nithum sung khual kan rak tlawn laiah ka lungsungah a suakmi ka cing ringring lai: “Kan miphun ralkap lakah keimah hi a aa bik, a thiamlo bik, a caklo bik, a nauta bik si dingna, kan tumtahmi kan miphun runsuak ding cu kan hlawhtling tengteng ding asi ti ka fiang” ti a rak si. Ka nauhak lai ihsin leitlun pawlkom sung upa sinak, lalnak, thuneihnak hi ka hawlmi a rak si dah lo. Ka nunnak sawn hi midang hrang thatnak suahpitu sidingin ka rak pek sawn mi a rak si.
Leitlun politicians pawl lakah kum ziangmawzat ka nolai can tikcu ka rak hmang. Phunsang tlawngah cozah kumpi kaihhruai awkdan, le rampi dindan, politician pawlin thuneihnak co dingin an zuamdan, tvp  thu kum 5 sung zirin B.A. (Bachelor of Arts in Political Science) le M.P.A (Master of Public Affairs) dikari ka ngah. Ka zir suakmi le hmuhsuakmi, hmuh tawnmi pawlin Bible sungah leitlun tisa mi pawlin an ngai pawimawh bikmi milai upat awknak, thuneihnak, uk awknak, lamtang tuah awknak, tvp thu pawl a nemhnget. Leitlun mi pawlin an hawlmi le Bawipa Zesu leitlunah ra in a ra hawlmi cu aling a let aw aw asi. Curuangah Khrih dungthluntu pakhat dinhmun in leitlun thuneihnak, lalnak, upatmi sinak, pawlkom dinhmun sang, lamtang tuah awknak lam in zoh asile mitcaw ka si. Lei le van ih thuneihnak cu Khrih kutsungah pek asizo ih Khrih ih lamtang, thutak sungah a nungtu hmuahhmuah lamtang ka si. Keimah in lamtang ka nei lo ih Khrih ah a nungtu hmuahhmuah cu lamtangkhat kan si theh timi lawng ka thei.

Siatnak mitcaw!
Taksa natnak ruangah Job in “Ka ruh parah ka vun a thlai aw niarni” (Job 19:20) atimi vekin ro duahdo in kumhrek zikte natnak ka rak tuar dah. Farah zawnzaihnak ah rawl loin hnahcangtawba le hramlak hrizam hnah ei in thlathum sung, vok hman in kan ek a ei duhlo ding tiang khawpin rilrawn tihalnak, a suk a so ah ihphah lo le puanhlum sin loin khuk karlakah kut le lu thup in khawsik tuar can, ram le miphun duhdawt ruangah khukhri hruai pawl rawl ei ding timlam le an buut hnawttu dinhmunah tangdawrnak, fimnak duh ah ihphah nei lo cingin zangruh naa ko thir ikkhun parah ihcan, nautat hmuhsuam tuar in hmaiton rori in miphun dang pawl hmuhsuamnak, duhmi rel ngamlo le sim ngam loin kumsiar terlin harsa tuarnak, diklo zetin sual puh le zuar thlainak, duhdawtmi le lainatmi pawlih zuar thlai le dungtunmi sinak, ka nolai ih ka duhthusam insang nuncan mawi zohthlimtlak insang dinding ih linglet dinhmun thlennak, no lai ih tumtah mi ralkhatah caurau in zial parah cal khit rero in Pathian hmaiah ai-hramnak, leitlun milai pawlin siatnak tiah an ruahmi pawlin Pathian fate a siatsuah theilo asi ti fiangzetmi ka nun in a hmu fiang zo. Pahtian sianlo in Pathian fate siatsuah theitu ding milai harsatnak ka hmu lo. Siatnak ah mitcaw ka asi! Ziangah tile kan raalpa satan in a sebik, kan parah a tuah theimi, taksa thihnak khal Zeu sin kan hrangah hlawknak ah a canterzo asi ti Bible in fiang tukin zirh.

KA HMU!
Khrih ah pumkhat sinak ka hmu: Indianapolis, USA ah kum 2000 ah ka thlengih 2002 ihsin ka um. Kawhhran tintian ihsin Laimi pastor, rawngbawltu pawlin in tlawngin thuthangtha insim. An zaten Khrih ah pumkhat, miphun ah pumkhat kan si ti ka hmu. Voikhat hman ka hmuhdahlo mi tla in ra tlawngtu an um. Ziangtluk rei ka thei ih ziangvek thupom an nei, ziangvek kawhhran pawlkom ihsin rami an si, ziang hrinhnam an si, an farah maw an lian maw, ziang hnatuan an kai, hnatuan upa maw nauta maw, khui tawk khua le tlangah an um timi hi ka sunglamah rikham le danglamnak a neither lo ih Khrih ah le miphunah pumkhat kan si ti ka hmu. Halleluiah! Casiartu zapi ten “Amen” tiah ringpi’n  itipi ve uh! Ka lo sawm!
Harsatnak in Pathian tumtah a kham theilo ti ka hmu!

Farah zawnzaihnak, midang tuahmi, kumpi cozah thatlonak, milai hrilsualmi, tlaksamnak pawlin Pathian tumtah a kham thei lo asi ti ka hmu. Laitlang cu leitlun tisa hrangah a farah zet, asinan thlarau lamah a lian zet ti ka hmu. Laitlang ihsin USA ah tlawngta nauhak phunhra tlawngkai ter dingin thilcang thei lo tlukah rak ruahmi asi. Kan ram farah ruangah siseh kawlram cozah kumpi thatlo ruangah siseh lamzin a pit ṭheh vek asi. SIhmansehla, May 2011 ah laimi phun hleihnih (high school graduate) ong hi Indianapolis, USA lawngah mi 54 an si. Phunhrek ihsin phun hleihnih tiang tlawngta a thawngtel an um. USA rampum ziangzat an um ding ti ka thei lo. An tam sinsin. Fimthiamnak, lehnak, thiamfilawr a phunphun thiambik nei in tlawngta tampi, miphun dang pawl banglo mi thiamnak thawn an ong. Cuvek thotho in leitlun ramkilli ah Laimi cu an si ve thotho. America ramah kan umnak kumpi state cozah hna kum 7 ka tuannakah American citizen million telin farah zawnzaihnak an tawnmi le sual sal sungah an taangmi pawl ka hmuh tikah Laimi pawl parah Pathiang zaangfah lainatnak, duhdawtnak luangliam a langmi hi simlo le rello in ka um thei lo asi. Leitlun san thuanthu ziangvek in thleng aw in, khui tawk ramah, ziang ruang khalah, ziangvek dinhmun khalah kan thleng khal asile kanmah in kan neihmi theihmi ti theimi, tuah theimi, sungah hrilding kan neihmi parah Pathian aw ngai in Pathian duhmi le tumtahmi kan hril asi ahcun leitlun harsatnak le thuanthu sia, santiluangin in kan hrang Pathian tumtah mi cu a kham theilo asi ti ka hmu. Pathian thangthat si koseh!

Laimi kan hlo lo ding ti ka hmu!
1992 laiah Laimi tlawngta pawlkom a kekkuai ih ṭthentheknak a suak hnu ah Bible tlawngah Pathian thu zir dingin ka rak lut. Pathian hnenah “Bawipa, kan miphun farah zawnzai harsatnak pawl hi ka mitthlam ihsin a hlo thei dah fawn lo, ka miphun pawl harsatnak lak ihsin runsuaktu dingah ihmang lo hnakin ka nunnak hi ilaksak sawn aw” ti ah thla ka cam. Kan rualpi tampi cu an tap, an ning a hang, an riah a sia zet. Kum 20 zikte a rei hnu ah Leitlun killi ah laimi kan thleng vivo zo. Pathian in a tumtahmi fiang sinsin in ihmuhter. Ramsung ramleng pehtlaih awknak a ṭha sinsin. India ramri um pawl tla cu lai khawte hmanah lo fehnak ah cell phone an pai fekfek zo an ti. Mangbangza asi. Ramsung hruaitu upa pawl leitlun killi ah kan milesa vehvai in an thlawng, an vak rero zo. ZIngzan thilcangmi ramsung ramleng thu hla theihter awk ṭtheh asi. Harsa le pawimawh cakkhai ah lei killi ihsin kan harsatnak kan tuarpi aw tawn in kan thei aw zo. Ramsung ramleng, lei killi ihsin santhar minung pawl pehtlaih nak phunphun, bebo.com,facebook.com, yahoogroups, tvp pehtlaih awknak in sunzan tiloin an pehtlai aw aw in lungawi riahsiat, phurzawng huatzawng, nitin nun an ṭawm aw tawn. Hrin le hnam, kawhhran pawlkom, poltical party, ramthen karlak, tipi ral in santhar mino pawl lungsungah rikham a tuah thei nawn lo. An pehtlai aw ih thilṭha ṭhalo ruah aw tawn in thuanthu an ṭawm aw tawn zo. Dung hnuafual kan sinak in santhar mino pawl lamzin a dal thei nawn lo. Cozah ṭha lo in lamzin a kham thei nawn lo. San thuanthu ziangvek khal herliam khal sehla Laimi kan hlo lo ding asi ti ka hmu!

Leitlun milai thuanthu kan zoh asile Pathian in a tumtahmi tuansuak dingin ram, miphun, cozah kumpi, milai ṭong le nunphung pawl a hmang. Bible ngannak hrangah Hebru le Karik tong, Hebru miphun le Karik pawl fimnak le an miphun thuanthu; Rome ramsungah Khrihfa sinak karhzaiter dingin Khrihfa dotu Rome Empire, Leitlun killi ah Thuthangtha karhzai ter dingin Mirong ṭong le British Empire, santhar leitlun khawmual tinah thuthangṭha karhzai ter dingmi American pawl lennak le pek awknak, tvp in leitlun milai thuanthu ah Pahtian in miphun, ram, le milai thuanthu cu a hmang ti kan hmu. Kawlram sungah Karen pawl hnenah Thuthangtha a thleng hmaisa. A tu ah Laimi pawl liangparah Pathian tumtah a thum aw mi ka hmu! Pathian tumtah dal theitu Pathian in zianghman a sersiam lo ti khal ka hmu! Pa Pathian ih zaangfah lainatnak, duhdawtnak luangliam ruangah Laimi pawl cu A tumtah tuansuak nak hrangah hmanrua ah in hril zo vekin leitlun tisa thil zianghman in kam theitu a um lo asi ti ka hmu! Laimi kan hlo lo ding ti ka hmu!

Pathian in a lo umpizia lo theihter sinsin hramseh!
Comments