CAMSIATMI INSANG MAY 2011 Insang hi Society ah a fatebik milai kawp, milai komkhawm awkknak asi. Insang tampi komkawm in society, khua le ram, cozah kumpi khal din asi. Milai thuanthu kan zoh tikah ramkulh, rampum huap siatnak a thlen hlanah insangah tlaksiatnak in a thawk theu. Insungsang siatnak hi ramkulh, miphun siatnak thawn khaikhin in sim theihmi thu a um. Khuahlan ramkulh tumpipi, Creek Empire, Babylonian Empire, Roman Empire, British Empire pawl a siat zik tiakah ziangvek hminsinnak, insang tlakniamnak a um hmaisa timi thu hi thuanthulam zirsang sanfilawr pawlin an ngaihven zetmi asi. Cuticun tuisan rampi, ramkulh pawl siatnak langtertu (signs of national destruction) ziangvek a um tiah zoh in hmailamah a thleng dingmi an sim cia theu. Leitlun ramkulh maksak zetzet a kumkhua daih an um loih an siatral, an cemta vekin atufang leitlunah a cakzetmi America ram hi ziangtin ziangtikah a siat ding, a siattnak ding langtertu ziangvek thil thlengmi a um tiah mifim sangfilawr pawlin ngun zetin an hliakhlai ringring. Mihrekkhat in America mipi pawl nuncan ziaza a siatmi, America ram rak dintu, an pupa pawl zumnak an dungtunmi ruangah America ram cu a siatral cing ding tiah a zumtu khal an um. Leitlun thuanthu zohsal tikah ramkulh tampipi an siat, an hloral vekin leitlun miphun tampi khal a hloralta tampi an um. Miphun hloral pawl cu an kiangkap miphun caksawn, tam deuh pawlin an siatsuah, lole an dawlhmi miphun tampi an umih an tong, an nunphung le an miphun sinak khal a hlo ralta. A tu ah sim duhmi cu miphun hloralta le rampi siatralta mi pawl thu siloin insangah siatnak a thleng ziktikah ziangvek tlaksiatnak pawl hmuhtheihmi a rak um hmaisa, ziangvek nuntuzia in insang a uktikah ziangvek siatnak in dung a thlun theu timi Bibhle thuanthu ihsin zir duhmi asi. Cutin insang siatnak thlenpitu milai nuntu pawl cu kawhhran, le society siatnak thlentertu thawn khaikhin in simtel ruattel asi.
Casiartu zocio khal insang ihsin a thanglianmi, mahle insang nei cio, lole insang nei lai ding kan si cio vekin kanmah le insang, kawhhran, society, mibur umkhawmnak cio ah ziangvek thil a thlengih ziangvek nuntu ziaza pawlin kan thuanthu in fehpi in kan hmailamah ziangvek a cang ding timi ruahnak in petu le hmuhnak ker-ong vekin kan khawruah in bawmtu si hramseh tiah tawite a hnuailam vekin thuanthu zohtlang in zir hnik uhsi.
Insungsangah ziangvek a cang tikah siatnak in dung a thlun theu timi Bible thuanthu malte zoh hnik uhsi:
1. Fa in pa ih siatnak a mualphoh tikah Bible thuanthu: Seem 9. Noah cu zu a ri ih lawngfangkheh ih in a itthat lai kha a fapa Ham in a hmuh tikah a unau pawl a sim.
Noah cu lothlo a si ih hmaisa bik Sabit hmuan tuahtu a si. Voikhat cu Sabit a in hnuah a ri ih lawngfangkheh in a thlam sungah a it. Cumi cu Kanaan ih pa Ham in a hmuh tikah a unau an pahnih in a va sim. Cule Noah cu a ritnak in a fim sal ih a fapa nauta bik in a parih a tuahmi a theih tikah, …………..“Kanaan cu camsiatmi siseh, A unau pawlih sal ah cang seh! Ati.
Thuanthu: Ham in a pa Noah ih sabitti ri, lawngfangkheh in a it heihei a hmuh tikah a unau pawl a va sim. A unau pawl cun an zoh ngam loih an dunglethawi in puan cu an dunglam ah phen aw tahratin an pa, Noah ih taklawngpi cu an va khuh sak. Noah a thangharh tikah Noah in Ham ih fa Kanaan cu a camsiat.
Insang: Insangah nulepa ih siatnak, mualphonak tlangzarhtu, relsia simsiat hi thlawhsuah a um lo. Camsiatnak tuarnaka si.Tuisan sinsin ahcun san a thleng caktuk tikah kan nulepa hnakin santhar fimnak bungrua thatha zirnak phunphun kan nei. Kan nulepa ih atnak, santlaih lonak pawl hi simsiat thangsiat nautat hrimhrim ding asilo. Camsiatnak asi. Cuhnakin nulepa ih santlaih lonak mualphonak hupphentu, hminsesawngtu fale parah thlawsuah malsawm a um asi.
Kawhhran: Kawhhran sungah Pathian hriakthih kawhhran nulepa, thlaraulam pa, thlarau rawl cawmtu, hruaitu santlaihlonak, mualphonak thangsiat relsiat, mualphoh rero hi thlawsuah a um lo. Camsiatnak asi. Mi zokhal a famkim lo hlir, Pathian zangfahnak ih nung fangfang le amah riantu kan si cio vekin kawhhran hruaitu le thlarau rawlcawmtu, Pathian siahhlawh pawl santlaih lonak le famkim lonak betbawmtu, hmanrua tha sinak hi thlawsuah sawn asi.
Society: Santhar sanah a nungdam laimi kum upa, khua nu khua pa, pupa pawl cun santhar thu an theihban lomi, an zir dahlomi le theihlomi a um ruangah san an man lo nak a um ding. Santlai lonak, siseh bulpak mualphonak an neih mi pawl siseh an nei cio. Ziangvek society khalah pupa, kum upa le hruaitu pawl upathna thiam loin an santlaih lonak, san an man lonak, santhar an dawi man lonak, tvp, thangsiat mualphoh, le zuartlai, ziang siar loin um hi thlawsuah a umlo. Camsiatnak sawn asi.
2) Fapa in pa a do tikah
Bible thuanthu: II Samuel 15. Absalom in David Siangpahrang lalnak a cuh ih a do. Absalom in apai siatnak cu apa huatu pawl hnenah le Israel mipi hnenah zingzan tlang a au ih apa do dingin lamtang a tuah. Apai siangpahrang tohkham a lawngih apa that dingin a dawi. Apai nupi a sualpi. Apa that dingin a dawi rero laiah Absalom cu thinghnge in a awk ih thah a tuar.
Insang: Pa in famkim lonak an nei cio. Pa le ih famkim lonak cu hmanrua ah hmang tahratin, pa le dodal, zuarthlai le mualphoh nak ah thlawsuah a umlo, camsiatnak asi. Pa le cu ziangvekin an sual an diklo hmanah hringtu pa le an si ih dodal a thianglo mi asi.
Kawhhran: Ziangvek kawhhran khalah siseh Pathian hriakthih kawhhran hruaitu, thlarau rawlcawmtu dodal a thianglo, an parah siatnak tuah a thalo. Cuvek dodal awknak cun camsiatnak a hringsuak sawn asi.
Society: Society in nulepa, ram le miphun humhimtu an rak nei cio. Nunak le thisen thawn khua le ram rak humhimtu pawl parah siatnak tuah a thianglomi a si. Kum upa, nulepa, hmaihruaitu pawl santlailonak dodal in zuar thlai awknak, thangsiat awknak, siatsuah awknak pawl hi camsiatnak asi.
Bible thuanthu: Puithiam Eli ih insang cu sualnak in a buahcih aw mi asi. Curuangah an insang, Eli ih fale pawl parah thlawsuahnak a um lo, an cemral ta.
Insang: Pa le in, insang sungah sualnak a phunphun a cang mi a zoh daithlan tikah insang camsiatnak a thlenpi thei asi. Pa in a insang cu sualnak lak ihsin thiarfihlim in, dingfelnak le Pahtian tihzahnak in a insang kaihhruai ding, ukneh dingin Bible in in sim.
Kawhhran: Santhar kawhhran tampi cu Pathian zangfahnak, thutak hrek lawnghi an sim uar zetih dingnak Pathian, a thianghlim Pathian asinak an hrial theu asi theu. Kawhhran rawngbawltu pawlin sualnak thawn buahcih in kawhhran kaihhruai tikah camsiatnak thlentu asi.
Society: Society hruaitu pawlin sualnak a phunphun zalen zetin an zoh men, mipi cu anmah vote thlatu, lamtang, tantu fangfangah an duh ih ziangvek sualnak lakah an pial tik khalah an zohmen tikah camsiatnak asi. Ramhruaitu le miphun hruaitu cun khawsung, vengsung, ramsungah sualnak, miphun Pathian dodalnak pawl canglo dingin dingfelnak lamzin parah a hruailo asile society camsiat tuarnaka si.
4) Pa in miphun mualpho
nak sual a tuah tikah
Insang: Insangpa bik in a insungah a laklutmi cu a thianghlim lomi, Pathian thu in a khapmi, a bawrhhlawh mi ngahnak in a lakmi thawn a insang a cawm tikah camsiatnak asi. Midang mitthli tlaknak, Pathian thu kalh in ei hawlnak, a diklo in ngahnak pawl in rei lo te sung diriamnak le porh awknak a hringsuak men thei nan insang camsiatnak asi. Watchman Nee cun “Diklo ih na ngahmi tangka cu na tangka bawm kaangtertu asi” a ti.
Kawhhran: A thianghlimmi Pathian nung betu pawlin a thianghlimlo in ngahmi sumpai thawn thawinak kan pek tikah Pathian ningsinza asi. Diklo in ngahmi, thuphan thawn ngahmi sumpai le thilleri thawn Pathian biak cu Pathian hmuhsuam asi. Camsiatnak asi.
Society: khua le ram, hruaitu le mipi pawlin diklo in ngahnak, midang mitthli tla tertu sumpai, ngahnak pawl cu zalen zetin nunpi tikah camsiatnak asi. ‘Dingnak in miphun a cawisang” ih diklonak in miphun a mualphoter. Khua le ram hruaitu pawlin senpi vangtlang cu hmuhnak fiangzet lamzin parah an kaihruai lo tikah mitcaw vakvekin society cu mangmarau vah in an vakih hmailamah ziangvek siatnak a thleng ding ti khal thei loin harsatnak khawrkhawhrum sungah a vak rero mi vek asi.
Insang: Pa in mai sungsuak fapa thansohnak a kham, a duhlo timi cu umdah kello tluk asi. Duhsaklo lam hnakin duhsaktukah a thasawn hrillo in mai theihban cin ih thiltha an duhsak tikah thiltha sawn an thelh sawn theu mi cu a um thei zet. Ziangvek thu khalah siseh pa in fapa thansohnak le hmasawnnak duhsak lo cu thilthalo zet asi. Asinain, pa in amai dinhmun luahtu ding fapa a neih asi ahcun buainak a um thei. Pa in a fapa, a dodal, a parah siatnak tuah a tum tikah amah le amah a siatsuah aw rero asi. Camsiatnak asi. Pathian hmuihmel keng mi pakhat parah siatnak a tuah asi.
Kawhhran: Kawhhran sungah thlarau lam pa, hruaitu pawlin kawhhran sung ihsin a thanglianmi, mino, mifel thatha, santhar minung pawl hrangah thansohnak sangka an onsaklo, an khapbet tikah kawhran sungah thlawsuah a kham sawn asi. Dinhmun kaihhnget duh ruangah Pathian Thlarau cangvaihnak le thansohnak hrang sangka a ong aw lomi kawhhran cu thlawsuah tampi an sung ding. Kawhhran sungah iksiknak a suak tikah Thlarau malsawm a luangsuak thei lo asi.
Society: Khau le ram, miphun hruaitu pawlin santhar minung pawl thansohnak cu upatnak pe in sangka onsak, thazang pek lam siloin sangka an kharsak, an kham sawn tikah society tumsuknak asi. Mibur umkhawmnak kipah upa hruaitu pawlin thiltha tampi an tuah rualrual in thangthar, fimnak thiamnak le vision thatha neitu pawl khamtu ah an cang sawn theu. Cucu society siatnak asi.
6) Nu in sual tuah dingin
a pasal le insang a neh tikah
Insang: Kawhhran ih lu cu Khrih asivekin insang ih lu cu pa (pasal) asi. A linglet in pasal cu uk tahratin sualnak phunphun tuah dingin siseh Pathian thutak le Pathian hriakthih rawngbawltu pawl dodal dingin nu in a pasal le insang a uk tikah camsiatnak asi.
Kawhhran: Kawhhran tuanrel, committee pawl an luhlul ih Pathian hriakthih, thlarau lam pa bik thu lunglo in thlarau rawlcawmtu an dodal, an uk, an thunun ih kawhhran mipi an hruaisual, Pathian thutak an tlansan ih tisa duhnak, milai ruahnak in senpi an nung tikah siatnak asi.
Society: Khawsung mipi pawlin hruaitu thu lunglo, khua le ram hruaitu upa pawlin sunmang, hmailam saupi tiang hmuhnak thawn mipi an kaihruai theilo, senpi vangtlang cu milai tisa duhnak in an nungih hruaitu khalin mipi duhzawng le lungawizawngin lamtang tuahnak an hawl, mipi an uk lo, an kaihruai lo tikah society siatnak asi. Khua nu khua pa pawlin vengsung mipi pawl cu sualnak ziangvek an tuah tik khalah an dawnkham lo, dingfelnak lamzinah an kaihruai lo ih sualnak lamzin parah lungrualten an fehtikah thimlakah a feh reromi, a hmailamah ziang a tawng ding ti a thei lomi, mitcaw vak vek asi. Camsiatnak asi.
7) Unaua le unau an
huat awk tikah
Insang: Insang unau lakah iksiknak, dodal awknak, zuar thlai awknak, tuahsiat awk a um tikah thlawsuah a um lo, camsiatnak asi. Unau lakah Pathian vozem, malsawm dawnmi le Pahtian tuanvo pekmi cio tuansuak dingin khat le khat tungding aw tawn, bawm aw tawn in um loin, Pathian hriakthih hruaitu sawn dodalnak zuar thlainak in insang a khat tikah camsiatnak asi.
Kawhhran: Kawhhran sung zumtu unau lakah khat le khat eltai awknak, huat awknak, iksiknak in milai thinlung a luah tikah thlawsuah a kham asi. Pathian vozem, malsawm dawnmi le tuanvo neihmi pawl tuansuak dingin khat le khat bawm aw tawn le khat le khat tungding aw tawn dingin pumkhat nun in nunglo in dunglam in siseh langhngan in siseh thangsiat relsiat zuar thlai awknak lamtang tuahnak iksiknak huat awknak a um tikah camsiatnak asi. Pathian thlawsuah a kham, Thlarau Thianghlim cangvaihnak a dal asi.
Society: Khua le ram, mibur umkhawmnak kip, miphun unauzarual lakah malsawm dawnmi, fimvarnak, thlawsuah phunphun cu khat le khat lungawipi, cawimawi awknak lam siloin iksiknak, dodalnak, thangsiat relsiat awknak in hmun a luahkhat tikah camsiatnak, tumsuknak asi. Society ah Pathian hriakthih hruaitu, Pathian in fimnak a pekmi pawl upat le an thu thlun hnakin huatnak le iksiknak in milai thinlung a luahkhat tikah camsiatnak in dung a thlun theu.
Insang: Laimi nupinu tamsawn cun an insang humhimnak ding hrangan anmai nunnak khal an pek ngam ding a zum um. Nupinu in a insang humhimnak, Pathian thutak vekin nung loin nu in amai tisa duhnak a nunpi, Pathian thu hnakin amai tisa thinlung duhnak ruahnak a thlunih tisa hiarnak in a uk, a cangvai tikah insang siatnak in dung a thlun theu, camsiatnak asi. Kawhhran: Kawhhran mipi pawl cu thlarau lam hruaitu dungthlun nacingin dunglet an hawi ih tisa duhnak, hiarnak, caknak in an nung, Pathian lungawinak hnakin tisa lungawinak nuamnung cen an duhsawn tikah siatnak asi. Pastor le hruaitu lawng hmailam hlapi ah tlan tahratin mipi dunglamah tanta a theih lo. Senpi vangtlang pawlin thih le thih, nun le nun, tiah hruaitu pawl dung an thlunih anmai lungawinak le pomdan, hmuhda, ruahdan, tisa diriamnak hnakin thlarau lam hruaitu pawlin Pathian thu vekin an kaihruainak an thlun lo tikah siatnak asi.
Society: Senpi vangtlang, mipi pawl cu hruaitu pawl dungthlun duhlo in senpi vangtlang, mipi humhimnak le thatnak hnakin mai insang, mai bul thatnak lawng an ruat ih an cangvai tikah hruaitu pawlin hruai theih an silo, society siatnak asi. Mipi pawl pawnlangah taksa in an tuahmi le an lungsung ummi an duhmi a khat lo tikah hlawhtlinnak a dal. Dunglet hawi cingin hruaitu dungthluntu pawl cu siatnak phurtu an si.
9) Sualtuah dingin nu- pa an lungrul tikah Bible thuanthu: Tirh 5. Ananias le a nupi Sapphira cu sualtuah dingin, thuphan per dingin an lung a rual ih Pathian siahhlawh hmaiah thuphan an per. An nupa in an thi ih an hloralta. (Evi le Adam te nupa Pathian thu ngailo sual tuah dingin an lungrualnak ruangah hican kan can hiteh!)
Insang: Zumtu zohman thlemnak tawng dahlo kan um lo. Asinan sual tuah dingin lungrual ten Pathian thu hnuai ah nunglo in Pathian siahhlawh ziangsiar loin nupa lungrualin sualnak tuah cu insang siatralnak asi.
Kawhhran: Kawhhran hruaitu le mipi cu Pathian thutak hnakin milai lungrualnak a thupi sawnah an ret tikah siatralnak asi. Pathian thutak cu palzut tahratin senpi vangtlang lungrualnak sawn cu thupisawnah retin mipi duhzwng le tisa diriamnak sawn cu thupi sawn in ret tikah siatralnak asi.
Society: Hruaitu pawlin senpi vangtlang, mipi pawl cu dingfelnak, le thutak ah hruai loin senpi vangtlang tisa diriamnak sual tuah dingin, mipi lungawi zawng fangfang in an hruai tikah siatralnaka si. Amai nunnak thap in thutak thudik, dingfelnak ah a hruai ngamtu hruaitu an um loih an hruailo tikah senpi vangtlang tisa sualnak diriam ter ding fangfang in senpi vangtlang santiluangin a fen tikah siatralnak asi.
Bible sungah kan hmuh thei mi cu leitlun milai pawl an sual tuk ruangah Pathian in milai a tuah khal a sir aw ih tidai thawn a kolhfai theh ti kan hmu. Noah insang siarlo an thi theh. Cun Sadom el Gomurah khua khal an sual tuk ruangah Pathian in meisa in a siattheh ti kan hmu lala. Israel ram khal milem bia in an sualnak a karhzai tinte an ram cu miphun dangin an lak ih salah an kaihmi kan hmu. Santhar kawhhran san khalah theicingin nuam tizetin sualnak a tuah sunzawm rerotu, insang, khua le ram, miphun pawlin siatnak an tawn mi thuanthu in simcawklo in tanta. Kumkhua nunnak a hlolo kan ti hmanah leitlun damsungah harsatnak, cituhrahseng cu lei taksa parah a thleng thotho asi.
10) Nu in pa ih palai a cohlan lo tikah
Bible thuanthu: Israel cu Pathian in a nupi vekin a sim. Pa Pathian in a Palai, Mesiah cu Israel hnenah a thlah tikah Israel miphun in an rak cohlang lo, an hnawn tikah siatralnak an parah a thleng. BC 4 ah Bawi Zesu, Pathian cu taksa in a thuam aw aw ih leitlunah a ra. Israel pawlin an hnawngih (AD 30) kross parah an that. AD 70 ah Jerusalem cu siatbaltheh asi ih miphundang kutah a thleng. Isreal miphun pawl cu salah an tangih camsiat an tuar. Hitler in German ramah Israel minung million 6 lenglo a that ti asi. AD 1948 lawngah Irael ram cu dinsal asi. Camsiat an tuarmi cu a na fualvo ko.
Insang: Insangpa ih remruat dokalh nak insang a thangso thei lo, camsiatnak asi. Culawng siloin insangpa mualpho ko a tuahtu nupinu le a insang cu camsiatmi an si. Reilo te lungawinak nei vekin thei aw hman sehla siatralnak in dung a thlun ringring.
Kawhhran: Pathian hriakthih thlarau rawl cawmtu, Pahtian rawngbawltu, Pathian siahhlawh dodal ih mualpho ko a tuahtu kawhhran thangso an um lo. Reilo te sung an di a riam hmanah rei lo te ah siatnak in dung a thlun theu.
Society: Ramsa bur umkhawm hman hruaitu Pathian in a pek theh hai. Mibur umkhawmnak kipah, society tinah anmah le hruaitu Pahtian in a pek hai. Anmah hruaitu, Pathian hriakthih, hruaitu pawl dodal in mualpho ko tuah cu camsiatnak a si. Cawimawi tlak, upattlak, dungthlun dingmi Pathian hriakthih hruaitu pawl phiarsawn le dodal in mualhpo tertu society an thangso lo, siatralnaka si.
A tlunah simmi pawl hi fimkhurnak le zir awknak hrangah nganmi asi. Pathian cun mitha le mitha lo par khalah rualranten ruah a sur ter vekin siatnak a tuahtu, Pathian fate pawl par khalah leitlun damsung siatralnak cu a thleng ve asi ti Bible in in zirh. Rundamnak, kumkhua nunnak a hlo le hlo lo thu siloin leitlun milai zo par khalah a thleng theu mi milai thuanthu in in zirhmi a si. Hitin sim tikah a tlangpi thu sim asi ih tikcu khirhkhan le hmundanglam bik (exceptional) thu cu a hran in a um thei ringring. Pahtian zumtu zocio khalin nu maw pa maw fa dinhmun ih kan din tik khalah kanmah thawn a pehparmi milai, kan naibikmi pawl parah Pathian thu vekin pehtlaihnak thianghlim kan neih theinak dingah siseh kan kiangkap milai, kan naihhiam bikmi kan insang milesa pawl nun le kan kawhhran, kan society hruaitu le mipi pawl nun zoh tikah kan fimkhur thiamnak ding hrang zir awknakah ngan asi.
Himi casiartu lakah a tlunah tarlangmi Pathian hmaiah ningsinza sualnak a rak tuahtu kan um pang khal asile a hnuailam Bible in a simmi hi kan nunnak lamhmuhtu si hramseh: II Sansiarnak 7:14, “Ka hmin in kawhmi ka minung pawl in ka hnenah lungsiir in thla an cam ih ka mithmai an hawl ih an thil ṭha lo tuahnak ihsin an kirsal a si ahcun van in an thlacamnak ka thei ding ih an sualnak ka ngaithiam ding ih an ram cu ka damter ding. “ I Peter 1:16, ““Keimah ka thianhlim ruangah nannih khal
thianghlim ve uh” tiah Bible in im sim vekin zumtu pawl leitlun nitin
nunih kan hmuhtawnmi ziangkim cu a Fapa hmuihmel kan bang sinsin thei nak ding
hrangah, kan thianhlim sinsin theinak ding hrangah, Pathian hmanrua an si.
Thlarau Thianghlim in in zirhmi Pathian aw ngai in tangdornak le duhdawtnak
nunpi in zir tento cio uhsi! |
WELCOME TO MY PAGE > 2011 CAHRAM >